Ans 1890

Segles	segle  xviii - segle  xix - segle  xx
Decennis	1860 - 1870 - 1880 - 1890 - 1900 - 1910 - 1920

Istoria [ modificar | Modificar lo codi ]

1890  : dins lo Golf de Guinea , ataca de Dahomey contra lo protectorat frances de Porto Novo . Pasmens, l'assaut foguet durament rebutat e Dahomey deguet signar un tractat acceptant un protectorat frances. Dins lei fachs, lei dos camps prepareron una guerra novela.
1891  : en Etiopia , comencament d'una tiera de campanhas militaras en direccion dau sud e de l'est que permeteron d'ocupar Bale, Sidamo, Ogaden e Welayta. Pasmens, d'operacions suplementarias fogueron necessarias per pacificar totalament aquelei regions.
1891  : adopcion de la premiera constitucion republicana de Brasil .
1892  : en Etiopia , reorganizacion e modernizacion dau regime deis imposts . Lo sistema noveu de taxacion foguet mai centralizat e basat sus lei besonhs dei forcas armadas. En particular, lo soudat venguet proprietari e responsable de son avitalhament e lei ras fogueron cargats de la collecta deis imposts.
1893  : en Nova Zelanda , extension dau drech de vote ai femnas .
1893  : en Etiopia , refusant de venir un protectorat italian , lo govern dau negus Menelik II denonciet lo tractat de Wuchale signat en 1889 . Aquo foguet a l'origina de la represa de la guerra contra Italia en 1895 - 1896 . Regardant la politica d'expansion vers lo sud, annexion oficiala de la region de Kambata qu'era ocupada dempuei 1890 .

1894-1895  : invasion francesa de Madagascar . Incapabla d'arrestar son adversari, lo govern merina capitulet lo 30 de setembre apres la presa d' Antananarivo . Lo Premier Ministre Rainilaiarivony foguet exilat en Argier onte moriguet en 1896 e Ranavalona III deguet signar un tractat transformant l'illa en protectorat frances vertadier. En 1897 , l'illa venguet oficialament una colonia e lo Reiaume Merina dispareguet.

1895-1896  : guerra entre Etiopia e Italia apres lei tensions deis annadas precedentas. Gracias a la mobilizacion d'una importanta armada, en partida equipada d' armas modernas, leis Etiopians capiteron d'esquichar leis Italians a la batalha d'Adua permetent de mantenir son independencia .
1896  : apres un breu bombardament, lo Sultanat de Zanzibar acceptet un protectorat britanic.
1897-1898  : conquista dau Reiaume de Kaffa per leis Etiopians . L'objectiu dau negus Menelik II era de conquistar un maximom de regions perifericas per alunchar leis Europeus dei regions centralas d' Etiopia . En parallel, ordonet lo comencament de la bastida d'un camin de ferre entre Jiboti e Addis Abeba e una campanha de vaccinacion contra la variola .

1898  : guerra entre Espanha e leis Estats Units entrainada per la situacion cubana . Espanha foguet aisament batuda e deguet cedir lo resta de sei colonias asiaticas e americanas au venceire.
1898  : en China , temptativa de l'emperaire Guangxu de reformar l'Emperi en s'inspirant dau model japones. Pasmens, se turtet a l'oposicion dei mitans conservators. Un cop d'estat lo declaret incapable de dirigir lo pais e Cixi tornet prendre lo poder.

1899  : en China , a partir d'octobre, desvolopament dau movement boxer que comencet d'atacar lei tropas imperialas, lei crestians e leis estrangiers. La Cort Imperiala se devesiguet a prepaus de la politica d'adoptar e Yuan Shikai capitet finalament de convencre Cixi de sostenir lo movement contra la presencia estrangiera en China (→ 1900 ).

Cultura [ modificar | Modificar lo codi ]

1896  : premiera edicion d’ An Outcast of the Islands de Joseph Conrad ( 1857 - 1924 ).

Sciencias e tecnicas [ modificar | Modificar lo codi ]

1890  : adopcion de la refrigeracion au dioxid de carboni sus certanei naviris frigorifics . Pus eficac que lei sistemas precedents, aqueu tipe de refrigeracion asseguret lo desvolopament dei naviris frigorifics per lo transport de denadas periblas. Per exemple, en 1910 , la companhia britanica J&E Hall avia ja installat 1 800 maquinas de refrigeracion d'aqueu tipe.
1891  : desvolopament de la premiera automobila de seria (30 unitats de 1891 a 1897 ) per la companhia francesa Panhard & Levassor . Per aquo, leis engenhaires Rene Panhard e Emile Levassor cromperon lo brevet Daimler-Maybach ( 1889 ) e realizeron diversei melhoraments pertocant l'arquitectura generala dau veicul e la fisabilitat dau motor.
1892  : depaus dau brevet de la premiera mitralhiera foncionant amb un emprunt de gas . Foguet l'obra de John Moses Browning ( 1855 - 1926 ).
1892  : descuberta d'un cinquen satellit, que foguet dich Amaltea , a l'entorn de Jupiter per l'astronom estatsunidenc Edward Barnard ( 1857 - 1923 ).
1892  : descuberta dau premier virus per lo biologista rus Dmitri Ivanovsky ( 1864 - 1920 ) a partir de l'estudi d'una malautia de tabat .
1892  : descuberta d'un vaccin noveu contra lo colera per lo metge rus Waldemar Haffkine ( 1860 - 1930 ).
1893  : descuberta deis ≪ ultraviolets cosmics ≫ per Victor Schumann ( 1841 - 1913 ) ^[1] .
1893  : per contrar lo desvolopament e la multiplicacion dei torpilhaires , aparicion dau concepte de contra-torpilhaire o de destroiers destinat a la creacion de naviris leugiers d'escorta. Forca eficac, se generalizeron rapidament e son totjorn utilizats au comencament dau segle XXI.
1893  : depaus d'un brevet per una mitralhiera utilizant un emprunt de gas per l'oficier austro-ongres Adolf Odkolek von Ujezd . Cedet rapidament sei drechs sus l'invencion a la companhia francesa Hotchkiss que desvolopet per la seguida.
1893  : depaus d'un brevet per l'engenhaire alemand Hugo Borchardt ( 1844 - 1924 ) depintant lo premier pistolet semi-automatic vertadier.
1894  : descuberta de l' argon per William Ramsay ( 1852 - 1916 ) e John William Rayleigh ( 1842 - 1919 ).
1895  : depaus de brevet depintant lo premier revouver semi-automatic per l' oficier britanic George Fosbery ( 1832 - 1907 ).

1895  : descuberta dei rais X per lo fisician alemand Wilhelm Rontgen ( 1845 - 1923 ^[2] .
1895  : identificacion d'un gas rare noveu ( eli ) per William Ramsay ( 1852 - 1916 ) e per Per Theodor Cleve ( 1840 - 1905 ) dins un minerau de coire .
1895  : realizacion de la premiera liquefaccion de l'er per l' engenhaire e quimista Carl von Linde ( 1842 - 1934 ).

1896  : cartografia de la superficia de la planeta Mercuri per l'astronom estatsunidenc Percival Lowell ( 1855 - 1916 ). Pensava i detectar la presencia de canaus.
1896  : invencion dau condensator electrolitic per lo Polones Karol Pollak ( 1859 - 1928 ). Constituit de jac d' oxid d'alumini e d'un electrolit neutre o basic, permetet de fabricar de condensators forca estables. Aqueu model de condensator s'impauset donc pauc a pauc per venir preponderant apres la Segonda Guerra Mondiala .
1896  : descuberta de la radioactivitat naturala per lo Frances Henri Becquerel ( 1852 - 1908 ) a partir dei tracas laissadas sus un papier fotografic per de saus d' urani ^[3] .
1896  : descuberta dau premier vaccin contra la febre tifoida per lo biologista britanic Almroth Wright ( 1861 - 1947 ) a partir dei recercas dei biologistas frances Andre Chantemesse ( 1851 - 1919 ) e Fernand Widal ( 1862 - 1929 ).

1897  : adopcion dau premier canon de campanha moderne (lo canon de 75 model 1897 frances ) equipat d'un fren de reculament permetent d'immobilizar la peca d' artilharia sus sa posicion pendent lo tir.
1897  : en India , assais de tirs de balas Dum-Dum per l'armada britanica. Forca eficacas, aquelei municions entrainavan de blecaduras orriblas e fogueron enebidas tre 1899 , mesura totjorn mai o mens respectada ^[4] per totei lei pais.
1897  : desvolopament dau motor Diesel per l' engenhaire Rudolf Diesel ( 1858 - 1913 ). Forca adaptat ai capacitats e ai besonhs de l'industria o dei veiculs, aqueu motor prenguet una importancia majora tre son invencion.
1897  : en California , premiera esplecha de petroli sosmarin.
1897  : publicacion de dos trabalhs importants per lo desvolopament de la teoria atomica per lo Frances Jean Perrin ( 1870 - 1942 ) ^[5] e lo Britanic Joseph Thomson ( 1856 - 1940 ) ^[6] . Permeteron de descubrir l'indivisibilitat de l' atom e l'existencia de l' electron (supausada dempuei 1875 per Thomson).
1897  : descuberta dau premier vaccin contra la pesta bubonica per lo metge rus Waldemar Haffkine ( 1860 - 1930 ).
1897  : concepcion dau premier serum contra lo tetanos per un grop dirigit per lo metge Emil Adolf von Behring ( 1854 - 1917 ) (→ 1924 e 1926 ).
1897  : descuberta dei proprietats de Penicillium glaucum sus l'activitat dei bacteris per lo metge militar frances Ernest Duchesne ( 1874 - 1912 ). Pasmens, sa santat li permetet pas de perseguir sei recercas e son trabalh foguet rapidament oblidat.
1898  : desvolopament de la premiera version dau pistolet Luger Parabellum per l' engenhaire austrian Georg Luger ( 1849 - 1923 ).
1898  : descuberta de poloni e de radi per Marie Curie ( 1867 - 1934 ) e per Pierre Curie ( 1859 - 1906 ). Aquela descuberta permetet de confirmar l'existencia dei radiacions ( radioactivitat ) descubertas per Henri Becquerel en 1896 ^[7] .
1898  : utilizacion dau premier balon sonda per lo meteorolog frances Leon Teisserenc de Bort ( 1855 - 1913 ) per estudiar l'atmosfera. A la fin de l'annada (o beleu lo 8 de genier de 1899), aquo li permetet de descubrir l'existencia de l' estratosfera .
1898  : apres sei descubertas precedentas, William Ramsay ( 1852 - 1916 ), trabalhant d'ara endavant ambe Morris William Thomson , descurbiguet tres gas rares suplementaris ( neon , cripton e xenon ).
1899  : perseguida dau desvolopament d'aplicacions militaras dau sosmarin amb la bastida dau Narval concebut per l'engenhaire frances Maxime Laubeuf ( 1864 - 1939 ). Inventet lo premier sosmarin de propulsion classica capable de se desplacar amb un motor diesel a la superficia (en temps normau) e amb un motor electric en sotada (per lo combat). Aqueu tipe de foncionament venguet la norma fins a l'invencion dau sosmarin de propulsion nucleara capable de demorar en sotada en permanencia.
1899  : a partir d'estudis menats sus l'estela RR Lyrae , descuberta d'una novela classa d' estelas variablas . Prochas dau Soleu (generalament 0,8 massa solara), an un periode de variacion feble (0,2 a 1,1 jorns) e son uei forca utilizadas per mesurar de distancias astronomicas.
1899  : presentacion de la premiera pila alcalina e dau premier acumulator niquel - cadmi per l' engenhaire suedes Waldemar Jungner ( 1869 - 1924 ).
1899  : gracias au proces de Karl von Linde , James Dewar ( 1842 - 1923 ) capitet la premira liquefaccion de l' idrogen .

1899  : acabament de la mesa au ponch dau proces Frank-Caro que permetet per lo premier cop de produrre un engrais azotat a partir de l' azot atmosferic . Aquo favorizet l'utilizacion d'engrais sintetics e sostenguet l'important desvolopament de la produccion agricola que se debanet dins lo corrent dau segle XX. Entrainet tanben lo declin progressiu de l'esplecha dei jaciments naturaus de nitrats (→ 1902 e 1913 ).

Deces [ modificar | Modificar lo codi ]

Liames internes [ modificar | Modificar lo codi ]

Bibliografia [ modificar | Modificar lo codi ]

Notas e referencias [ modificar | Modificar lo codi ]

1. ↑ (en) T. Lyman, ≪ Victor Schumann ≫, Astrophysical Journa l, vol. 38, 1914, pp. 1?4.
2. ↑ Recebet lo Premi Nobel de Fisica 1901 per aquela descuberta.
3. ↑ Recebet lo Premi Nobel de Fisica 1903 per aquela descuberta.
4. ↑ Un nombre limitat de balas Dum-Dum foguet probablament utilizat entre 1899 e 1902 durant la Guerra dei Boers e plusors municions modernas d'origina occidentala o sovietica s'aprochan de son foncionament dins certanei situacions.
5. ↑ Recebet lo Premi Nobel de Fisica 1926 per aquela descuberta.
6. ↑ Rececet lo Premi Nobel de Fisica 1906per aquela descuberta.
7. ↑ Per aquela descuberta, lei tres fisicians receberon lo Premi Nobel de Fisica 1903 .