Bonn
is een stad in
Duitsland
, in de deelstaat
Noordrijn-Westfalen
, gelegen aan de
Rijn
op 20 km ten zuiden van
Keulen
. De stad telt 330.579 inwoners (31 december 2020)
[1]
op een oppervlakte van 141,06
km²
. Op 31 december 2020 had 18,75% van de inwoners een niet-Duits
staatsburgerschap
(61.980 niet-Duitsers)
[2]
en hadden 765 inwoners het
Nederlandse staatsburgerschap
[3]
.
'Bonn' is ook de naam van een van de vier stadsdelen van de stad Bonn. De stad wordt omringd door de
Rhein-Sieg-Kreis
.
Bonn was vanaf 1949 de regeringszetel van de
Bondsrepubliek Duitsland
(West-Duitsland). Na de
Duitse hereniging
verhuisden de Duitse regering en de
Bondsdag
in 1999 naar
Berlijn
. Het blijft echter een belangrijke werkplaats, ongeveer 8.000 van de 18.000 Duitse voor de Bond werkzame ambtenaren zitten nog steeds hier en er zijn enkele Duitse ministeries met hoofdzetel in Bonn, onder meer Defensie en Landbouw. Bonn wordt daarom ook
Bundesstadt
genoemd.
De geschiedenis van de stad gaat terug naar de Romeinse tijd. In 10 v.Chr. bouwden de
Romeinen
een houten brug over de
Rijn
, nabij een plaats met de naam
Bonna
. Later werd deze plaats vergroot om als grensfort te dienen voor het leger, met ruimte voor 7.000 manschappen.
Zowel de nederzetting van de
Ubiers
als de aanwezigheid van Romeinse soldaten zijn gedocumenteerd door archeologische vondsten. De nederzetting Ubic lag op de linkeroever van de Rijn tussen de Rijn en het riviertje Gumme, waar nu de universiteit en de
munster
zijn. Later, rond het jaar 30 werd de nederzetting verplaatst naar waar de Rijn en
Sieg
samenvloeien.
Het legioensfort Bonn, dat ongeveer 400 jaar bestond, lag direct aan de Rijn in een overstromingsvrij gebied. De bijna vierkante legioensvesting werd gebouwd door
Legio I Germanica
rond 35 na Chr onder
Keizer Tiberius
. Met 27,8 ha is het een van de grootste binnen het Romeinse rijk. Na het jaar 89 waren er het
Legio XXI Rapax
en
Legio I Minervia
gelegerd. In het oostelijk deel van het fort waren grote opslaggebouwen (lat. horrea), dicht bij een poort die toegang bood tot de waterkant, waar de meeste goederen werden overgeslagen.
In de late oudheid werd de muur van het legioensfort versterkt en verbreed tot 2,5 m en een 11-13 m brede sloot werd gebouwd. Het garnizoen werd op dit moment in aantal verminderd, maar de grootte van het fort bleef gedurende 200 jaar onveranderd.
Op 9 januari 2021 is een nominatiedossier voor het werelderfgoed, met daarin het Bonner fort, aan de
UNESCO
aangeboden.
[4]
Het fort groeide uit tot een stad en werd in 1288 een van de residenties van de
keurvorst van Keulen
en sinds 1597 de enige hoofdstad van het keurvorstendom.
Bonn kreeg meer invloed en groeide sterk in deze tijd. De Nederlandse stadhouder
Willem III
veroverde in 1673 tijdens de
Hollandse Oorlog
met 12.000 soldaten en een klein
Brandenburgs
leger de stad op de bisschop van
Keulen
en
Munster
, die daardoor gedwongen werd vrede te accepteren. De inname van de stad betekende ook, dat de Franse aanvoerlijnen werden afgesneden, waardoor de Franse koning
Lodewijk XIV
genoodzaakt was zich terug te trekken uit de Nederlanden na zijn massale aanval met 120.000 man in 1672.
Clemens August
, die regeerde tussen 1724 en 1761, liet diverse gebouwen in late
barokstijl
bouwen, die nog steeds in grote mate het stadsbeeld bepalen.
Een tweede persoon die zijn stempel op de stad heeft gedrukt was aartsbisschop en keurvorst
Maximiliaan Frans van Oostenrijk
, die de stad tussen 1784 en 1794 onder zijn hoede had. Hij richtte de
universiteit
op en stichtte het
kuuroord
Bad Godesberg
. Ook was hij de beschermheer van de jonge
Ludwig van Beethoven
, die in 1770 in de stad geboren werd. Hij financierde onder andere Beethovens eerste reis naar
Wenen
.
In 1794 werd de stad ingenomen door de
Franse
troepen, en werd ze bij het revolutionaire ? en vanaf 1798
napoleontische
? Frankrijk gevoegd. Na het
Congres van Wenen
1815 werden Bonn en het gehele
Rijnland
toegekend aan
Pruisen
.
In de
Tweede Wereldoorlog
bleef Bonn tot de herfst van 1944 grotendeels gespaard voor
geallieerde
bombardementen. Op 18 oktober 1944 verwoestte een bombardement de binnenstad van Bonn. Ten gevolge van de bombardementen kwamen 1500 mensen om het leven. Op 9 maart 1945 werd de stad door de geallieerden veroverd.
Bonn werd in 1949 uitgeroepen tot de voorlopige hoofdstad van de
Bondsrepubliek
.
Berlijn
kon op dat moment als viermogendhedenstad midden in de
Sovjet-bezettingszone
deze functie niet vervullen. Ook
Frankfurt am Main
was kandidaat om de voorlopige hoofdstad te worden. De voorzitter van de Parlementaire Raad,
Konrad Adenauer
, die uit het nabijgelegen
Keulen
kwam, wist een meerderheid in de
Parlementaire Raad
geporteerd te maken voor Bonn als hoofdstad. De Britten hadden beloofd Bonn in geval van verkiezing los te zullen maken uit hun bezettingszone, terwijl de Amerikanen voor Frankfurt zo'n belofte niet konden doen, omdat er veel Amerikaanse instellingen waren ondergebracht.
[5]
Op 10 oktober 1981 betoogden ruim 250.000 mensen en op 22 oktober 1983 ruim 400.000 mensen in Bonn tegen de plaatsing van nieuwe Amerikaanse kernraketten op Duitse bodem. Het zijn de grootste demonstraties tot dan toe in de geschiedenis van de Bondsrepubliek.
De hoofdstadstatus bleef gelden tot de
hereniging van Duitsland
in 1990, waarna Berlijn weer de hoofdstad werd. Er is daarna veel gesproken over of het nodig was dat het parlement naar Berlijn zou verhuizen. In 1999 verhuisden de
Bondsdag
en verschillende andere overheidsdiensten naar Berlijn. De
Bondsraad
deed in 2000 hetzelfde. Wel hebben zes ministeries tot op heden Bonn behouden als vestigingsplaats. Ook hebben de ministeries met hoofdzetel Berlijn een dependance in Bonn.
- Bad Godesberg
: Alt-Godesberg, Friesdorf, Godesberg-Nord, Godesberg-Villenviertel, Heiderhof, Hochkreuz, Lannesdorf, Mehlem, Muffendorf, Pennenfeld, Plittersdorf, Rungsdorf, Schweinheim
- Beuel
: Beuel-Mitte, Beuel-Ost, Geislar, Hoholz, Holtorf,
Holzlar
, Kudinghoven, Limperich, Oberkassel, Putzchen/Bechlinghoven, Ramersdorf, Schwarzrheindorf/Vilich-Rheindorf, Vilich, Vilich-Muldorf
- Bonn: Auerberg, Bonn-Castell (tot 2003: Bonn-Nord), Bonn-Zentrum, Buschdorf, Dottendorf, Dransdorf, Endenich, Graurheindorf,
Gronau
,
Ippendorf
, Kessenich, Lessenich/Meßdorf, Nordstadt, Poppelsdorf, Rottgen, Sudstadt, Tannenbusch, Uckesdorf, Venusberg, Weststadt
- Hardtberg
:
Bruser Berg
, Duisdorf, Hardthohe, Lengsdorf
De meeste musea staan aan de
Museumsmeile
. In de negentiger jaren ontstonden in korte tijd, ten zuiden van het centrum van Bonn, diverse nieuwgebouwde musea naast de reeds bestaande gebouwen. Alle vijf musea liggen min of meer langs de
B9
en het drie kilometer lange parcours, dat begint bij de Adenauerallee en eindigt bij de Ahrstraße, een zijstraat van de Kennedyallee, kreeg de bijnaam
Museumsmeile
.
De volgende musea maken deel uit van het aanbod:
Andere musea in Bonn:
Het
Munster van Bonn
is het oudste kerkgebouw van Bonn en tevens een van de belangrijkste Romaanse kerken in het Rijnland. In het stadsdeel
Schwarzrheindorf/Vilich-Rheindorf
op de rechteroever van de Rijn ligt de 12e-eeuwse
Sint-Clemenskerk
, een dubbelkapel die oorspronkelijk deel uitmaakte van een klooster van
benedictinessen
. De kerk is bekend vanwege de fraaie romaanse muurschilderingen.
In het centrum van de stad liggen enkele
barokke
bouwwerken. Dit zijn onder andere het Oude Raadhuis aan de Markt, het Poppelsdorfer Schloss, en het Keurvorstelijk Slot (waarin de
Rheinische Friedrich-Wilhelms Universiteit
gevestigd is).
Bonn organiseerde in 2008 het wereldkampioenschap schaken.
Viswanathan Anand
uit
India
werd wereldkampioen.
Bonner SC
is de grootste voetbalclub van Bonn. Bonner SC werd een keer amateurkampioen van Duitsland en speelde in 1976/77 mee in de
2. Bundesliga
(tweede niveau), Bonner SC werd 16e van de 20 maar kreeg geen licentie voor het volgende seizoen. In 1979/80 werd Bonner SC in de 3e ronde (laatste 32) van de
DFB-Pokal
uitgeschakeld door de
Bundesligaclub
Schalke 04
.
- Johan van Beethoven
(1740-1792), tenorzanger, vader van Ludwig van Beethoven
- Ludwig van Beethoven
(1770-1827), componist
- Ferdinand Ries
(1784-1838), componist en pianist
- Peter Joseph Lenne
(1789-1866), tuinarchitect
- Nikolaus Becker
(1809-1845), advocaat en dichter uit de romantiek
- Johanna Kinkel (1810-1858), componiste en pianiste
- Julius von Haast
(1824-1887), geoloog
- Johann Wilhelm Hittorf
(1824-1914), natuurkundige
- Friedrich Gaedcke
(1828-1890), chemicus
- Wilhelm Kupper
(1838-1892), fotograaf
- Max Wilhelm Carl Weber
(1852-1937), Nederlands zooloog van Duitse origine
- Philip Kohnstamm
(1875-1951), Nederlands filosoof, natuurkundige en pedagoog
- Emma Morel
(1883-1957), Nederlands filmactrice
- Eduard Krebsbach
(1894-1947), was in de Tweede Wereldoorlog arts in het concentratiekamp Mauthausen
- Paul-Ludwig Landsberg
(1901-1944), Duits-Joods filosoof
- Heinz London
(1907-1970), Duits-Brits natuurkundige
- Gerhard Gustmann
(1910-1992), roeier
- Ernst Friedrich Schumacher
(1911-1977), invloedrijk economisch denker met een statistische achtergrond
- Walter Horten
(1913-1998), piloot en pionier bij de ontwikkeling van de vliegende vleugel
- Reimar Horten
(1915-1994), piloot en pionier bij de ontwikkeling van de vliegende vleugel
- Carel Enkelaar
(1920-1996), Nederlands journalist
- Hans Riegel
(1923-2013), ondernemer, zoon van de oprichter van
Haribo
- Walter Gotell
(1924-1997), acteur
- Theo Olof
(1924-2012), Nederlands violist en concertmeester
- Hermann von der Dunk
(1928-2018), Nederlands historicus
- Felicitas van Pruisen
(1934-2009), prinses (
Huis Hohenzollern
)
- Johannes Geffert
(1951), organist en dirigent
- Thomas de Maiziere
(1954), politicus
- Jorg Monar
(1960), hoogleraar
- Johannes B. Kerner
(1964), televisiepresentator
- Burkhard Garweg
(1968), geldt als voormalig lid van de
Rote Armee Fraktion
(RAF)
- Julia Hulsmann
(1968), componiste en jazzpianiste
- Lone van Roosendaal
(1969), Nederlands actrice en sopraan
- Juli Zeh
(1974), schrijfster
- Christoph Dieckmann
(1976), beachvolleyballer
- Markus Dieckmann
(1976), beachvolleyballer
- Bushido
(1978), rapper
- Sebastian Stahl
(1978), autocoureur
- David Kopp
(1979), wielrenner
- Natalie Horler
(1981), zangeres
- Marc Zwiebler
(1984), badmintonner
- Benedikt Fernandez
(1985), doelman in het betaald voetbal
- Julia Reda
(1986), politica
- Celia ?a?i?
(1988), voetbalster
- Gerrit Klein
(1991), acteur
- Levina
(1991), zangeres
- Lukas Kubler
(1992), voetballer
- Konstanze Klosterhalfen
(1997), atlete
- Fabian Schiller
(1997), autocoureur
Gezicht op Bonn vanaf Beuel
Bronnen, noten en/of referenties
|