Tel Aviv
(
Hebreeuws
:
?? ????
) of
Tel Aviv-Jaffa
is een
stad
in de centrale kuststreek van
Israel
aan de
Middellandse Zee
. Het ligt in het
Tel Avivdistrict
. De naam betekent 'Lenteheuvel'. Tel Aviv is met 410.000 inwoners (3.850.000 totaal in de agglomeratie) de op een na dichtst bevolkte stad van Israel, na
Jeruzalem
met 849.780 inwoners,
[1]
en voor
Haifa
(265.800) en
Risjon Letsion
(225.000).
Tel Aviv is begonnen als een nederzetting ten noorden van
Jaffa
. Tijdens de eerste immigratiegolf van
Russische
Joden
in 1887, werd ten noordoosten van het oude Palestijns-Arabische havenstadje Jaffa de wijk
Neve Zedek
gebouwd. Neve Zedek werd modern opgezet, met straten die van noord naar zuid en van west naar oost liepen. In de daarop volgende jaren werden meer wijken gebouwd.
In 1908 werd de wijk
Achuzat Bait
ontworpen. Deze wijk zou het voorbeeld moeten zijn voor een tuinstad: mooie, goede huizen met elk een tuin, een groot park in het midden van de buurt, en midden in dat park alle openbare gebouwen. De stedenbouwkundige
Wilhelm Stiassny
maakte het ontwerp, dat werd uitgewerkt door Joodse bouwmaatschappijen. In 1910 werden de eerste wijken Tel Aviv gedoopt, naar de Hebreeuwse vertaling van het manifest
Altneuland
van
Theodor Herzl
. Het inwonersaantal lag in 1910 op honderd.
Tel Aviv was een stedenbouwkundig succes, en de bevolking groeide gestaag. Na de
Eerste Wereldoorlog
was er weer een immigratiegolf. Veel Europese architecten kwamen naar het
Mandaatgebied Palestina
. In 1925 werd het
Technion
geopend, de technische universiteit in
Haifa
. Met name in de jaren 30 ontwierpen geimmigreerde en aan het Technion afgestudeerde
architecten
veel huizen en kantoren in Tel Aviv. De huizen werden gebouwd zonder tierelantijnen, met bouwkundige aanpassingen om de hitte buiten te houden en veelal in de stijl van het '
nieuwe bouwen
'. Tel Aviv is qua architectuur van de jaren 30 het grootste openluchtmuseum ter wereld. Sinds 2003 staat
De witte stad
, zoals deze genoemd wordt, op de
werelderfgoedlijst
van UNESCO.
Waar nu een parkeerplaats is naast het Sheraton-hotel stond een typisch vroeg Tell-Aviviaans jaren-20 gebouw
het Rode Huis
/
the Red House
. Eerst was hier het hoofdkantoor van de plaatselijke Raad van Arbeiders (Workers' Council). Tegen eind 1947 werd hier het hoofdkwartier van de
Haganah
gevestigd, de belangrijkste zionistische ondergrondse militie in
Palestina
. Op
10 maart
1948
werd hier over het lot van de Palestijns-Arabische bevolking van Palestina beslist.
[2]
In de nacht van 14 op 15 mei 1948 werd in Tel Aviv door de Joodse leiders onder leiding van
David Ben-Goerion
de onafhankelijke staat
Israel
uitgeroepen. Tijdens de oorlog die hierna volgde is het een jaar de
hoofdstad
van Israel en de vergaderplaats van Israels tijdelijke parlement geweest, totdat na de oorlog
Jeruzalem
(in feite
West-Jeruzalem
) in 1949 werd aangewezen als hoofdstad. Aanvankelijk waren veel ministeries nog gevestigd in de kuststad, maar door de jaren heen zijn ze alle, op het Ministerie van Defensie na, verhuisd naar West-Jeruzalem. Ambassades zijn gevestigd in de agglomeratie van Tel Aviv.
In 1950 is Tel Aviv samengegaan met
Jaffa
, als gemeente
Tel Aviv-Jafo
of
Tel Aviv-Jaffa
. Omliggende steden als
Petach Tikwa
,
Ramat Gan
en
Holon
zijn aan Tel Aviv vastgegroeid en samen vormen ze een
agglomeratie
van meer dan drie miljoen inwoners. In 1956 werd door samenvoeging van drie wetenschappelijke instituten de
Universiteit van Tel Aviv
gesticht, thans de grootste universiteit van Israel.
De stad trekt veel hightechbedrijven en profileert zich hiermee in de wereld. In 2012 werd de stad na Silicon Valley verkozen tot beste start-up plaats voor een nieuw ICT-bedrijf.
[3]
Er worden veel wolkenkrabbers in de stad gebouwd, de hoogste is de 235 meter hoge Moshe Aviv Tower.
Op 4 november
1995
vond in Tel Aviv tijdens een vredesmanifestatie de moord plaats op de Israelische premier
Yitzhak Rabin
. Hij werd vermoord door
Yigal Amir
, een joodse extremist. Rabin had in oktober 1994 samen met
PLO
-leider
Yasser Arafat
en minister
Shimon Peres
van buitenlandse zaken de
Nobelprijs voor de Vrede
ontvangen voor de
vredesakkoorden in Oslo
.
[4]
Het plein waar de moord plaatsvond werd later omgedoopt tot
Rabinplein
.
- 1975, 5 maart - PLO-terroristen uit Libanon voeren een gijzeling uit in het Savoy Hotel in Tel Aviv, waarbij uiteindelijk meer dan acht gegijzelden omkomen, elf gewonden vallen en drie Israelische soldaten worden gedood
- 1994, 19 oktober - 22 doden bij een zelfmoordaanslag van Hamas op een bus in Tel Aviv.
- 1998, augustus - 21 gewonden bij een bomexplosie in Tel Aviv, waaronder een baby en een zwangere vrouw
- 2001, 1 juni -
zelfmoordaanslag in een rij voor een discotheek
in het oude Dolfinarium van Tel Aviv doodt 21 mensen. De Hamas eiste verantwoordelijkheid op.
- 2005, 25 februari - Buiten een nachtclub in de buurt van het strand van Tel Aviv blaast een Palestijnse terrorist zichzelf (en daarmee definitief het staakt-het-vuren) op met 10 kilogram aan explosieven. Meer dan vier personen worden gedood en 12 mensen raken gewond.
- 2005, 24 juli - Aan de grens van Israel met de Gazastrook vallen twee doden en vier gewonden als Palestijnse militanten een Israelische auto beschieten. Eerder die dag was een Palestijnse terrorist opgepakt met een bomgordel die van plan was in Tel Aviv een aanslag te plegen. De incidenten werden gepleegd aan het einde van het bezoek van Amerikaanse minister
Condoleezza Rice
van Buitenlandse Zaken aan het Midden-Oosten.
- 2006, 17 april - Tien doden en zeventig gewonden door zelfmoordaanslag in Tel Aviv, Israel.
- 2016, 1 januari - schietpartij
- 2016, 8 juni aanslag
Tel Aviv staat bekend als homovriendelijke stad. De Amerikaanse website GayCities verkoos in januari 2012 Tel Aviv tot de homostad van 2011, waarmee voorgaande winnaar New York van de troon werd gestoten.
[5]
In Tel Aviv wordt jaarlijks het grootse Gay Pride festival georganiseerd.
Bij de stad ligt
Luchthaven Ben-Gurion
. Het is de belangrijkste en grootste luchthaven van het land. Daarnaast is er nog een kleinere luchthaven aanwezig die alleen maar binnenlandse vluchten afhandelt,
Sde Dov
.
Tel Aviv telt meerdere treinstations.
Station Tel Aviv Savidor Centraal
is het drukste station van de stad. Andere stations zijn
Tel Aviv Hahagana
,
Tel Aviv Hasjalom
en
Tel Aviv University
. Voor het busvervoer in de agglomeratie Tel Aviv vormt het
Centraal Busstation Tel Aviv
een belangrijk knooppunt.
Tel Aviv is de belangrijkste sportstad van Israel. De stad heeft twee nationale topteams,
Maccabi Tel Aviv
en
Hapoel Tel Aviv
, waarvan basketbalvereniging
Maccabi Tel Aviv BC
op wereldniveau speelt. Tel Aviv is de enige stad met drie teams in
de hoogste voetbaldivisie van Israel
.
Sportvereniging
Maccabi Tel Aviv
werd opgericht in 1906 en strijdt in tien sporten. De basketbalafdeling heeft 46 keer het Israelisch kampioenschap veroverd, 36 keer de nationale beker, en vijfmaal het Europees kampioenschap. Voetbalvereniging
Maccabi Tel Aviv FC
won achttien kampioenschappen, 22 keer de nationale beker, tweemaal de Israelische Totocup en net zo vaak het Aziatisch kampioenschap. Een judoka van Maccabi's
Judoclub
, Yael Arad, won een zilveren medaille op de
Olympische Spelen van 1992
.
De sportvereniging
Hapoel Tel Aviv
werd opgericht in 1923 en is actief in elf sporten, waaronder
Hapoel Tel Aviv basketbalclub
(vijf Israelische kampioenschappen, vier Israelische bekers) en voetbalclub
Hapoel Tel Aviv
(dertien Israelische kampioenschappen, elf Israelische bekers, een Totocup en een Aziatisch kampioenschap), een
kajakclub
, vrouwenbasketbalclub en andere takken die altijd tussen de eersten op hun gebied zijn.
De voetbalvereniging
Bnei Yehuda Tel Aviv
(een keer kampioen, twee keer bekerwinnaar en twee keer Totocupwinnaar) is de enige voetbalclub in de hoogste divisie (
Ligat Ha'al
) die een wijk (Shechunat Hatikva) vertegenwoordigt en niet een stad. Shimshon Tel Aviv en Beitar Tel Aviv speelden ieder vroeger in de Eerste divisie en zijn samengegaan tot
Beitar Shimshon Tel Aviv
, dat in de derde divisie speelt (
Liga Artzit
). Ook
Maccabi Yafo
speelde vroeger in de Eerste divisie en nu in lagere divisies.
Er zijn twee
roeiverenigingen
actief in Tel Aviv. De
Tel Aviv Rowing Club
, opgericht in 1935 aan de oevers van de
Jarkon
, is de grootste roeivereniging van het land. Aan de kusten van Tel Aviv vinden
matkotactiviteiten
plaats (een Israelisch strandtennis met houten rackets en lichte, rubberen balletjes).
Tel Aviv was in 2018 aankomstplaats van de in
Haifa
gestarte
tweede etappe
van de wielerkoers
Ronde van Italie
. Deze etappe werd gewonnen door
Elia Viviani
.
-
Tel Aviv vanaf het Yitzhak Rabin Center
-
Strand
-
Rothschild-boulevard
-
Jaffa
-
Kunstmuseum Tel Aviv
-
Rabinplein (Stadhuis Tel Aviv)
-
Habima-theater (het nationale theater)
-
Jarkon-park
-
Sarona-markt
- ↑
Table III/9 - Population of Jerusalem, by Age, Religion and Geographical Spreading, 2014
, Jerusalem Institute for Israel Studies, 2014
- ↑
The ethnic cleansing of Palestine, Ilan Pappe, Oneworld, Oxford, 2006, Preface/ Voorwoord.
- ↑
www.z24.nl
- ↑
De moord op Israels premier Yitzhak Rabin
Historisch Nieuwsblad, 2005
- ↑
www.telegraaf.nl