Bundnis 90/Die Grunen
is een
Duitse
politieke partij
die in 1993 ontstond door het samengaan van de voormalig Oost-Duitse partij
Bundnis 90
("Verbond 90") met de voormalig West-Duitse tegenhanger
Die Grunen
("de Groenen"). De partij heeft een
linkse
signatuur. De partij is te vergelijken met
Groen
en
Ecolo
in Belgie en
GroenLinks
in Nederland en maakt dan ook net als deze partijen deel uit van de
Europese Groene Partij
. Deze partij maakt deel uit van de fractie van
de Groenen/Vrije Europese Alliantie
. Momenteel is Bundnis 90/Die Grunen de derde grootste partij in de Bondsdag van Duitsland, na de
SPD
en
Union
(
CDU
/
CSU
).
Die Grunen
ontstonden midden tot eind jaren
70
in het toenmalige
West-Duitsland
, als samenwerking tussen
ecologisten
en
pacifisten
. In 1979 namen de Groenen deel aan de
Europese verkiezingen
, waarbij ze 3,2% van de stemmen haalden.
Petra Kelly
en
Herbert Gruhl
waren de hoogste kandidaten bij deze verkiezingen.
De partij werd officieel opgericht op
13 januari
1980
in
Karlsruhe
met als kernwoorden sociaal, milieubewust, "
basisdemokratisch
" en pacifistisch.
Bij de
Bondsdagverkiezingen van 1983
haalde de partij 5,6% van de
Zweitstimmen
, net boven de
kiesdrempel
van 5%, en werd daarmee voor het eerst met 27 zetels op nationaal niveau vertegenwoordigd.
Twee jaar later kwamen
Die Grunen
voor het eerst in een regering, en wel in de deelstaat
Hessen
.
Joschka Fischer
werd minister voor milieu in een rood-groene
coalitie
met de
SPD
.
De partij bleef populairder worden bij het electoraat en groeide weer twee jaar later, bij de
Bondsdagverkiezingen in 1987
, naar 8,3% van de Zweitstimmen en 44 zetels.
Val van de muur en samenwerking met Bundnis 90
[
bewerken
|
brontekst bewerken
]
De
val van de Muur
en de daaropvolgende
hereniging van Oost- en West-Duitsland
was ook voor
Die Grunen
een belangrijke gebeurtenis, alhoewel ze zelf de slogan
Alle reden von Deutschland, wir reden vom Klima
("Iedereen praat over (de hereniging van) Duitsland, wij praten over het klimaat") gebruikten bij de
verkiezingen van 1990
. In dat jaar werd ook de fusie met de
Grune Partei der DDR
een feit.
Juist de verkiezingen van 1990 maakten de hereniging van de beide Duitslanden belangrijk voor
Die Grunen
: in het voormalige Westen haalde men de kiesdrempel niet en zou uit de Bondsdag verdwijnen. Alleen door een uitzondering (de kiesdrempel werd voor West en Oost apart berekend) kwam de partij in de Bondsdag. In het voormalige Oosten namen
Die Grunen
namelijk deel aan de lijstverbinding
Bundnis 90/Grune - BurgerInnenbewegung
(B90/Gr), die 8 zetels binnenhaalde.
Bundnis 90
was een samenwerkingsverband van verschillende Oost-Duitse
burgerbewegingen
, waaronder
Demokratie jetzt
,
Initiative Frieden und Menschenrechte
en delen van het
Neue Forum
. Na gezamenlijke deelname aan de
Volkskammerverkiezingen
eerder in 1990 onder de naam
Bundnis 90: Burger fur Burger
, werd in september 1991 besloten samen te gaan onder de noemer
Bundnis 90
.
Hierna was in mei 1993 de fusie tussen
Die Grunen
en
Bundnis 90
tot het huidige
Bundnis 90/Die Grunen
een feit. Onder de nieuwe naam nam de partij in
1994
voor het eerst deel aan de verkiezingen, waarbij 7,3% van de stemmen (49 zetels) werden behaald. De
politieke jongerenorganisatie
Grune Jugend
zag datzelfde jaar het licht en in 1996 werden de politieke stichtingen van de voormalige partijen verenigd in de
Heinrich Bollstichting
.
Na de
verkiezingen van 1998
was er in Duitsland een linkse (zij het krappe) meerderheid van SPD en Bundnis 90/Die Grunen, ondanks een licht verlies van twee zetels van de Groenen.
SPD en Bundnis 90/Die Grunen vormden dan ook een "rood-groene" coalitie onder leiding van
bondskanselier
Gerhard Schroder
. De Groene ministers in het kabinet waren Joschka Fischer (Buitenlandse zaken en vicekanselier),
Andrea Fischer
(Gezondheid) en
Jurgen Trittin
(Milieu). Vanwege de
BSE
-crisis stapte Andrea Fischer in 2001, samen met SPD-minister van landbouwzaken
Karl-Heinz Funke
, op en werd vervangen door de SPD-politica
Ulla Schmidt
.
Grune
Renate Kunast
volgde Funke op als minister van
Verbraucherschutz, Ernahrung und Landwirtschaft
("Consumentenbescherming, voeding en landbouw").
Een veelbesproken feit was dat Joschka Fischer als minister van Buitenlandse zaken voor het eerst na de
Tweede Wereldoorlog
Duitse soldaten in een oorlog stuurde. Het ging om de
Kosovo-oorlog
die op 24 maart 1999 begon. Gezien het feit dat Bundnis 90/Die Grunen altijd een pacifistische partij was geweest, had de partijbasis veel kritiek op dit besluit. Fischer verdedigde zich met de zin
?Wir haben immer gesagt: ?Nie wieder Krieg!‘ Aber wir haben auch immer gesagt: ?Nie wieder Auschwitz!‘"
(Wij hebben altijd gezegd: ,Nooit meer oorlog!' maar wij hebben ook altijd gezegd: ,Nooit meer
Auschwitz
!')
In 2002 waren er nieuwe
Bondsdagverkiezingen
en wist de partij het beste resultaat tot nu toe te realiseren: 8,6% van de stemmen en 55 zetels, waaronder het eerste
Direktmandat
of direct gekozen zetel, behaald in het
Berlijnse
kiesdistrict 84 (onder andere
Friedrichshain
,
Prenzlauer Berg
-Oost en
Kreuzberg
). Ondanks een teruggang van de SPD, die krap aan de grootste fractie van de Bondsdag bleef, werd de rood-groene coalitie onder Schroder gecontinueerd. De Groene ministers van Schroder-I bleven ook in Schroder-II op hun post.
Hoewel de partij bij de volgende
Bondsdagverkiezingen in 2005
maar licht verloor (0,4% en 4 zetels) was voortzetting van de rood-groene coalitie niet mogelijk, omdat de SPD zwaarder verloor. In plaats van de Groenen was het nu de grootste partij,
CDU
/
CSU
die een zogenaamde "zwart-rode"
grote coalitie
met de SPD vormde. Bundnis 90/Die Grunen werd van regeringspartij de kleinste
oppositiepartij
, na de
FDP
en
Die Linke
.
Ook na de Bondsdagverkiezingen van
2009
,
2013
en
2017
zaten de Groenen in de oppositie, al werd er in 2017 wel geprobeerd om een
Jamaica-coalitie
te vormen. Het was de liberale FDP die de stekker uit de onderhandelingen trok, waarna de Groenen opnieuw in de oppositiebanken kwamen.
De
Duitse Bondsdagverkiezingen 2021
leidde tot enorme zetelwinst voor de Groenen. De partij pakte een nationaal record met 14,8 procent van de stemmen. Samen met de andere winnaars, SPD en FDP, werd een
verkeerslichtcoalitie
gevormd. Het
kabinet-Scholz I
is het eerste driepartijenkabinet op landelijk niveau in Duitsland. De Groenen leverden vijf ministers voor het kabinet, daarbij werd
Robert Habeck
vicekanselier en
Minister van Economie en Klimaat
.
Bondsdag
Verkiezingsjaar
|
% van de stemmen
|
zetels in Bondsdag
|
1980
|
1,5%
|
0
|
1983
|
5,6%
|
27
|
1987
|
8,3%
|
42
|
1990
|
5,0%
|
8
|
1994
|
7,3%
|
49
|
1998
|
6,7%
|
47
|
2002
|
8,6%
|
55
|
2005
|
8,1%
|
51
|
2009
|
10,7%
|
68
|
2013
|
8,4 %
|
63
|
2017
|
8,9 %
|
67
|
2021
|
14,8 %
|
118
|
Aan de partij gelieerd is de cultureel-maatschappelijke
Heinrich-Boll-Stiftung
, statutair gevestigd te
Berlijn
.