Zuid-Amerika
is een
continent
op het
zuidelijk halfrond
, ten zuiden van
Noord-Amerika
en ten noorden van
Antarctica
. Het continent wordt in het westen door de
Grote Oceaan
en in het oosten door de
Atlantische Oceaan
begrensd.
Zuid-Amerika wordt van Noord-Amerika gescheiden door de
Darien Gap
op de grens van
Colombia
en
Panama
. Soms wordt het
Panamakanaal
als grens vermeld, in dat geval behoort de oostelijke helft van Panama tot Zuid-Amerika. Hoewel verschillende
Caribische
eilanden, waaronder
Aruba
,
Bonaire
,
Curacao
,
Trinidad en Tobago
geologisch gezien op het Zuid-Amerikaans
continentaal plat
liggen worden zij in de praktijk tot het Caribische deel van Noord-Amerika gerekend.
De Venezolaanse
Federale gebieden
en de Colombiaanse eilandengroepen in de
Caraibische Zee
gelden dan weer als Zuid-Amerikaans.
Enkele Zuid-Amerikaanse landen hebben eilandengroepen die buiten het continentaal plat liggen. Zo heeft
Brazilie
de eilandengroep
Fernando de Noronha
in de
Atlantische Oceaan
en
Ecuador
de
Galapagoseilanden
in de
Grote Oceaan
. Deze gebieden worden doorgaans tot Zuid-Amerika gerekend, evenals de buiten het continentaal plat liggende Britse gebiedsdeel van
Zuid-Georgia en de Zuidelijke Sandwicheilanden
. Het tot
Chili
behorende
Paaseiland
wordt meestal samen met de
Pitcairneilanden
eerder als deel van
Oceanie
gerekend.
In de Spaans- en Engelstalige wereld is het gebruikelijke de beide Amerika's als een continent te beschouwen, maar in het Nederlands worden Noord- en Zuid-Amerika vaak als twee verschillende continenten gezien. In het dagelijks spraakgebruik wordt Zuid-Amerika soms verward met
Latijns-Amerika
. Hoewel er een grote overlap is, omvat Latijns-Amerika grote delen van Noord-Amerika, terwijl de Nederlands- en Engelstalige delen van Zuid-Amerika niet altijd onder Latijns-Amerika gezien worden.
De totale oppervlakte van Zuid-Amerika bedraagt 17.840.000 km².
Zuid-Amerika is onderdeel
Zuid-Amerikaanse plaat
. Het continent is opgebouwd uit een kern die bestaat uit een aantal
Proterozoische
kratons
waaromheen het continent gegroeid is. In het westen bevindt zich de
Andes
, die gevormd wordt door de
subductie
van
oceanische korst
onder de
Grote Oceaan
onder het Zuid-Amerikaanse continent.
Tot Zuid-Amerika behoren geografisch gezien de volgende gebieden:
(*) Wanneer het Panamakanaal als grens wordt gebruikt, ligt de Panamese provincie
Darien
in Zuid-Amerika.
Zuid-Amerika ligt voor een deel in een
warme of tropische
zone (tot ongeveer de
Steenbokskeerkring
) en voor een deel in een
gematigde
zone (ten zuiden van de Steenbokskeerkring). Vrijwel alle
klimaatzones
(van tropisch regenklimaat tot polair toendraklimaat) komen voor in Zuid-Amerika. Vgl. de
klimaatclassificatie van Koppen
Zo heeft de Andes een
hooggebergteklimaat
. Ten oosten van de Andes zijn de variaties in de natuurlijke begroeiing groot. Het grootste gedeelte van het continent heeft een
tropisch klimaat
met als natuurlijke begroeiing
regenwoud
. In het zuiden gaat het regenwoud over in de
pampa's
en nog zuidelijker in nog
gematigder
begroeiing.
Metropolen
van Zuid-Amerika zijn:
De eerste nederzettingen in Zuid-Amerika worden gedateerd rond 15.000 v.Chr. en lagen in de kustzone van Ecuador en Peru. Rond 2700 v.Chr. werd in
Caral
de eerste stad met stenen huizen gebouwd. Door de ontwikkeling van
aardewerk
krijgt men de mogelijkheid voedsel langer te bewaren, zodat ook de inlandse valleien in de Andes gekoloniseerd kunnen worden.
Antieke beschavingen zijn de
Chavin-cultuur
(1700 - 300 v.Chr.), de
Mochica-cultuur
(0 - 750 n.Chr.) en de
Nazca-cultuur
(200 v.Chr. - 1000 n.Chr.), alle in Peru.
De
Inca's
heersten van 1438 tot 1532 over een groot gebied dat van Noord-Chili tot Ecuador liep. Hun rijk werd centralistisch geregeerd door een keizer vanuit
Cuzco
. Hoewel de beschaving een hoog niveau had bereikt waren sommige uitvindingen zoals het wiel bij de Inca's niet bekend.
In de 16e eeuw begonnen
Spaanse
en
Portugese
ontdekkingsreizigers de Zuid-Amerikaanse oostkust te verkennen. Gelokt door verhalen van een gouden rijk in het binnenland begaven ze zich steeds verder landinwaarts. Voor de lokale bevolking waren de
bacterien
die de Europeanen meebrachten een ongekende ramp. Schattingen geven aan dat misschien meer dan twee derde van de Indiaanse bevolking aan voor hen onbekende ziekten als de
pest
, waartegen ze geen resistentie hadden, stierf. Daaropvolgend lukte het de Spaanse ontdekkingsreiziger
Francisco Pizarro
in 1532 met een klein legertje het grootste deel van het Incarijk te veroveren door de keizer gevangen te nemen. Tot 1572 hielden de Inca's in delen van hun rijk stand tegen de Spanjaarden. Een zo'n afgelegen uitwijkoord was
Machu Picchu
.
Zuid-Amerika was in 1494 met het
verdrag van Tordesillas
tussen de Portugezen en Spanjaarden verdeeld.
Brazilie
werd Portugees, de rest Spaans. In de eeuwen daarop viel Zuid-Amerika langzaam in handen van de beide koloniale machten, hoewel ook andere Europese landen, met name
Engeland
en
Nederland
, enige invloed hadden. Toen de
Verenigde Staten
in 1776 onafhankelijk werden werd de roep om onafhankelijkheid in Zuid-Amerika ook sterker. De bezetting van Spanje door
Napoleon
in 1808 bood de gelegenheid onafhankelijkheidsoorlogen te beginnen. Een bekend leider van de onafhankelijkheid was
Simon Bolivar
. De decennia die volgden werden gekenmerkt door grote politieke instabiliteit: vrijwel overal braken burgeroorlogen uit en de verenigde republieken vielen uiteen in een lappendeken van staten. Pas in de laatste decennia van de 19e eeuw stabiliseerde Latijns-Amerika; in vele landen kwamen
oligarchische
regimes aan de macht, die onder het motto van
Orden y Progreso
("orde en vooruitgang") economische voorspoed maar ook brute onderdrukking brachten.
Rond de
jaren dertig
werden de oligarchische regimes in de meeste landen afgelost door
populistische
regeringen, waarvan die van
Juan Peron
wellicht het bekendste is. In de
jaren vijftig
werden de meeste van deze regimes vervangen door regeringen die meer democratisch waren, maar ook instabieler. Gevolg was dat staatsgrepen plaatsvonden die militaire dictaturen vestigden die berucht werden om hun
mensenrechtenschendingen
. In de
Koude Oorlog
en met name na de
Cubaanse revolutie
vreesden de Verenigde Staten
communistische
invloeden in
Latijns-Amerika
. Ze bemoeiden zich met de politieke situatie, waarbij vaak steun aan militaire dictaturen werd verleend. Over de buitenlandse politiek van de Verenigde Staten wordt soms gesproken als de
Monroe-doctrine
waarin Zuid-Amerika als de "achtertuin" van het land wordt opgevat, als rechtvaardiging voor inmenging. In de
jaren tachtig
raakten de meeste landen in een diepe economische crisis. Landen konden hun schulden niet meer afbetalen, wat tot
hyperinflatie
leidde. De militaire regimes konden niet langer standhouden en het grootste deel van Zuid-Amerika kreeg een democratisch bewind. Tegen het eind van de 20e eeuw en het begin van de 21e eeuw raakten veel Latijns-Amerikanen gedesillusioneerd met het neoliberale economische systeem, en werden er in diverse landen linkse kandidaten tot president gekozen. Een bekend voorbeeld is de Venezolaanse president
Hugo Chavez
.
In Brazilie spreekt men
Portugees
; in Frans-Guyana
Frans
; in Guyana, Zuid-Georgia, op de Falklandeilanden
Engels
; in Suriname
Nederlands
. Alle andere landen zijn
Spaanstalig
. Daarnaast worden er in verschillende landen nog enkele oude inheemse talen, als
Guarani
en
Quechua
gesproken.
De Spaans, Portugees en Frans sprekende landen behoren met
Mexico
en andere Frans- en Spaanstalige landen in
Midden-Amerika
tot
Latijns-Amerika
. Guyana en Suriname worden zo wel tot Zuid-Amerika, maar niet tot Latijns-Amerika gerekend.
Tot de
15e eeuw
werd Zuid-Amerika uitsluitend bevolkt door de
oorspronkelijke bewoners
, de
Indianen
. Sindsdien heeft een grootschalige vermenging plaatsgevonden. De hedendaagse Zuid-Amerikaanse bevolking bestaat uit Europese, Inheemse en Afrikaanse elementen. In de centrale Andes is de Inheemse bevolking vaak nog in de meerderheid, grote indianenvolken in de Andes zijn de
Quechua
,
Aymara
en
Mapuche
. Ook in het dunbevolkte
Amazonegebied
vormt de Inheemse bevolking nog een meerderheid. In de landen van de
Zuidkegel
is het Europese aandeel van de bevolking het grootst. Aan de Grote Oceaankust en in de
Guyana's
leven bovendien relatief veel mensen van
Aziatische
afkomst. In Peru wonen relatief veel immigranten uit
Japan
(de
peruano-japones
of
nipo-peruano
) en in Venezuela uit
Libanon
. Venezuela heeft zo'n 341.000 tot 500.000 inwoners van Libanese afkomst.
Zuid-Amerika heeft 424 miljoen inwoners anno 2016.
[3]
Brazilie is het volkrijkste land.
De vier landen met de grootste landbouw in Zuid-Amerika zijn
Brazilie
,
Argentinie
,
Chili
en
Colombia
:
- Brazilie is 's werelds grootste producent van
suikerriet
,
sojaboon
,
koffie
,
sinaasappel
,
guarana
,
acai
en
Paranoot
; is een van de vijf grootste producenten van
mais
,
papaja
,
tabak
,
ananas
,
banaan
,
katoen
,
gewone boon
,
kokosnoot
,
watermeloen
en
citroen
; en is een van de 10 grootste producenten ter wereld van
cacao
,
cashewnoot
,
avocado
,
kaki
,
mango
,
guave
,
rijst
,
sorghum
en
tomaat
;
- Argentinie is een van de vijf grootste producenten ter wereld van
sojaboon
,
mais
,
zonnebloem
,
citroen
en
peer
, een van 's werelds 10 grootste producenten van
gerst
,
druif
,
artisjok
,
tabak
en
katoen
en een van 's werelds 15 grootste producenten van
tarwe
,
suikerriet
,
sorghum
, en
grapefruit
;
- Chili is een van 's werelds top vijf producenten van
kers
en
cranberry
en een van' s werelds top 10 producenten van
druif
,
appel
,
kiwi
en
perzik
, gericht op de export van hoogwaardig fruit;
- Colombia is een van 's werelds vijf grootste producenten van
koffie
,
avocado
en
palmolie
, en een van' s werelds 10 grootste producenten van
suikerriet
,
banaan
en
ananas
;
- Peru
is een van de vijf grootste producenten van
avocado
,
bosbes
,
artisjok
en
asperges
, een van 's werelds 10 grootste producenten van
koffie
, een van de 15 grootste producenten ter wereld van
aardappelen
en
ananas
, en heeft ook een aanzienlijke productie van
druif
,
suikerriet
,
rijst
,
banaan
,
mais
en
maniok
; de landbouw is opmerkelijk gediversifieerd;
- De landbouw in
Paraguay
is momenteel in ontwikkeling, momenteel de zesde grootste producent van
sojaboon
ter wereld en komt op de lijst van de 20 grootste producenten van
mais
en
suikerriet
.
[4]
Brazilie
is 's werelds grootste exporteur van
kippenvlees
: 3,77 miljoen ton in 2019.
[5]
[6]
Het land is de eigenaar van de tweede kudde van het grootste vee ter wereld, 22,2% van de wereldkudde. Het land was de op een na grootste producent van
rundvlees
in 2019, verantwoordelijk voor 15,4% van de wereldproductie.
[7]
Het was ook de derde grootste producent van
melk
ter wereld in 2018. Dit jaar produceerde het land 35,1 miljard liter.
[8]
In 2019 was Brazilie de vierde grootste producent van
varkensvlees
ter wereld, met bijna 4 miljoen ton.
[9]
In 2018 was
Argentinie
de vierde grootste producent van
rundvlees
ter wereld, met een productie van 3 miljoen ton (na alleen de Verenigde Staten, Brazilie en China).
Uruguay
is ook een grote vleesproducent. In 2018 produceerde het 589.000 ton rundvlees.
[10]
Bij de productie van
kippenvlees
behoort Argentinie tot de 15 grootste producenten ter wereld en Peru en Colombia tot de 20 grootste. Bij de productie van
rundvlees
is Colombia een van de 20 grootste producenten ter wereld. Bij de productie van
honing
behoort Argentinie tot de vijf grootste producenten ter wereld en Brazilie bij de 15 grootste. In termen van productie van
koemelk
, behoort Argentinie tot de 20 grootste producenten ter wereld.
[11]
Chili
draagt ongeveer een derde bij aan de wereldproductie van
koper
. In 2018 was
Peru
de op een na grootste producent van
zilver
en
koper
ter wereld en de zesde producent van
goud
(de drie metalen die de meeste waarde genereren), evenals zijnde 's werelds derde grootste producent van
zink
en
tin
en vierde van
lood
.
Brazilie
is 's werelds tweede grootste exporteur van
ijzererts
, bezit 98% van de bekende reserves van
niobium
in de wereld en is een van 's werelds top vijf producenten van
bauxiet
,
mangaan
en
tin
.
Bolivia
is 's werelds vijfde grootste producent van
tin
, de zevende grootste
zilver
producent en de achtste grootste
zink
producent ter wereld.
[12]
[13]
Bij de productie van
aardolie
was Brazilie in 2019 de tiende olieproducent ter wereld, met 2,8 miljoen vaten / dag. Op de eenentwintigste plaats Venezuela, met 877 duizend vaten / dag, Colombia op de 22e met 886 duizend vaten / dag, Ecuador op de 28e met 531 duizend vaten / dag en Argentinie. 29 met 507 duizend vaten / dag. Aangezien Venezuela en Ecuador weinig olie verbruiken en het grootste deel van hun productie exporteren, maken ze deel uit van
OPEC
. Venezuela registreerde een scherpe daling van de productie na 2015 (waar het 2,5 miljoen vaten / dag produceerde), in 2016 gedaald tot 2,2 miljoen, in 2017 tot 2 miljoen, in 2018 tot 1,4 miljoen en in 2019 tot 877 duizend, door gebrek aan investeringen.
[14]
Bij de productie van
aardgas
produceerde Argentinie in 2018 1.524 bcf (miljard kubieke voet), Venezuela 946, Brazilie 877, Bolivia 617, Peru 451, Colombia 379.
[15]
De
Wereldbank
geeft elk jaar een lijst van de belangrijkste producerende landen op basis van de totale productiewaarde. Volgens de lijst van 2019 heeft Brazilie de dertiende meest waardevolle industrie ter wereld ($ 173,6 miljard), Venezuela de dertigste ($ 58,2 miljard, wat voor deze waarde afhankelijk is van olie), Argentinie 31 de grootste ($ 57,7 miljard), Colombia de 46 grootste ($ 35,4 miljard), Peru de 50 grootste ($ 28,7 miljard) en Chili de 51 grootste ($ 28,3 miljard).
[16]
In Zuid-Amerika krijgen maar weinig landen een projectie op het gebied van industriele activiteit: Brazilie, Argentinie en, minder opvallend, Chili.De industrialisatie van deze landen begon laat te beginnen en kreeg een grote impuls van de Tweede Wereldoorlog: dit belette de strijdende landen om de producten te kopen die ze gebruikten om te importeren en exporteren wat ze produceerden. Door te profiteren van de overvloedige lokale grondstoffen, lage lonen die aan de beroepsbevolking worden betaald en een zekere specialisatie van immigranten, konden landen als Brazilie en Argentinie, maar ook Venezuela, Chili, Colombia en Peru, grote industrieparken realiseren. Over het algemeen zijn er in deze landen industrieen die weinig kapitaal en eenvoudige technologie nodig hebben voor hun installatie, zoals de voedsel- en textielindustrie. De basisindustrieen (staal, enz.), Evenals de metallurgische en mechanische industrieen vallen ook op.
De industrieparken van Brazilie, Argentinie en Chili vertonen echter een veel grotere diversiteit en verfijning en produceren geavanceerde technologische producten. In de rest van de landen van Zuid-Amerika industrieen die primaire producten verwerken voor de export hebben de overhand.
Brazilie is de industriele leider in Zuid-Amerika. In
voedingsindustrie
was Brazilie in 2019 de op een na grootste exporteur van bewerkte voedingsmiddelen ter wereld.
[17]
[18]
[19]
In 2016 was het land de 2e producent van
cellulose
ter wereld en de 8e producent van
papier
.
[20]
[21]
[22]
In de
schoenen
industrie, in 2019 stond Brazilie op de 4e plaats van de wereldproducenten.
[23]
[24]
[25]
[26]
[27]
In 2019, het land was de 8e producent van
voertuigen
en de 9e producent van
staal
in de wereld.
[28]
[29]
[30]
In 2018 stond de
chemische industrie
van Brazilie op de 8e plaats in de wereld.
[31]
[32]
[33]
In
Textielindustrie
is Brazilie, hoewel het in 2013 een van de vijf grootste producenten ter wereld was, slecht geintegreerd in de wereldhandel.
[34]
In de luchtvaartsector Brazilie heeft
Embraer
, de derde grootste vliegtuigfabrikant ter wereld, achter alleen
Boeing
en
Airbus
.
In de lijst van toeristische bestemmingen ter wereld was
Argentinie
in 2018 het 47e meest bezochte land, met 6,9 miljoen internationale toeristen (en inkomsten van 5,5 miljard dollar);
Brazilie
was de 48e meest bezochte met 6,6 miljoen toeristen (en een omzet van 5,9 miljard dollar);
Chili
op de 53e plaats met 5,7 miljoen toeristen (en een inkomen van 2,9 miljard dollar);
Peru
op positie 60 met 4,4 miljoen toeristen (en een inkomen van 3,9 miljard dollar);
Colombia
65e met 3,8 miljoen toeristen (en inkomsten van 5,5 miljard dollar);
Uruguay
69e met 3,4 miljoen toeristen (en een inkomen van 2,3 miljard dollar). Merk op dat het aantal toeristen niet altijd het geldbedrag weerspiegelt dat het land uit het toerisme ontvangt. Sommige landen spelen een hoger niveau van toerisme, waardoor ze meer voordelen behalen. Het toerisme in Zuid-Amerika is nog steeds niet erg ontwikkeld: in Europa krijgen landen bijvoorbeeld jaarlijkse toerismewaarden zoals 73,7 miljard dollar (Spanje), ontvangen 82,7 miljoen toeristen of 67,3 miljard dollar (Frankrijk) die 89,4 miljoen toeristen ontvangen. Terwijl Europa in 2018 710 miljoen toeristen ontving, Azie 347 miljoen en Noord-Amerika 142,2 miljoen, Zuid-Amerika slechts 37 miljoen, Midden-Amerika 10,8 miljoen en het Caribisch gebied 25,7 miljoen.
[35]
-
Klabin Industrieel Complex, in
Ortigueira
. Brazilie is de op een na grootste pulpproducent en de achtste papierproducent ter wereld
-
Hering, in Santa Catarina, Brazilie. Het land heeft een van de vijf grootste textielindustrieen ter wereld.
-
Koffie in
Minas Gerais
. In 2018 was Brazilie de grootste producent ter wereld, met 3,5 miljoen ton. Zuid-Amerika produceert de helft van de koffie in de wereld.
-
Sinaasappel in
Sao Paulo
. In 2018 was Brazilie met 17 miljoen ton de grootste producent ter wereld. Zuid-Amerika produceert 25% van de sinaasappelen in de wereld.
-
Mais in
Dourados
. Brazilie en Argentinie behoren tot de vijf grootste producenten ter wereld.
-
Druivenplantage in Argentinie. Argentinie en Chili behoren tot de 10 grootste producenten van druiven en wijn ter wereld, en Brazilie behoort tot de 20 grootste.
-
Ananas in Brazilie. Het land is de op twee na grootste producent ter wereld. Zuid-Amerika produceert bijna 20% van de ananas in de wereld.
-
Banaan in Ecuador. Het land is de grootste bananenexporteur ter wereld. Zuid-Amerika produceert ongeveer 20% van de bananen in de wereld
-
Palmplantage in Magdalena, Colombia. Het land is een van de vijf grootste producenten van
palmolie
ter wereld.
-
Zonnebloemplantage in Argentinie. Het land is 's werelds derde grootste producent van zonnebloempitten
-
Chileense kersen. Chili behoort tot de top vijf van zoete kersenproducenten ter wereld.
-
Chileense kiwi. Het land is een van de 10 grootste kiwiproducenten ter wereld.
-
Zalmkweek in Chili. Een derde van alle zalm die in de wereld wordt verkocht, komt uit het land.
-
Schapen in Argentinie. Het land is de 11e grootste wolproducent ter wereld.
-
Honingproductie in Argentinie. Het land is de op twee na grootste honingproducent ter wereld.
-
Zilvermijn in Bolivia.
-
Colombiaanse smaragd. Het land is de grootste producent van smaragden ter wereld en Brazilie is een van de grootste producenten
Transport in Latijns-Amerika wordt in principe uitgevoerd over de
weg
. Er is ook een aanzienlijke infrastructuur van
havens
en
luchthavens
. De
spoorweg
en
rivier
sector, hoewel deze potentieel heeft, wordt meestal op een secundaire manier behandeld.
Brazilie heeft meer dan 1,7 miljoen km aan
wegen
, waarvan 215.000 km geasfalteerd, en ongeveer 14.000 km
verdeelde snelwegen
. De twee belangrijkste snelwegen in het land zijn
BR-101
en
BR-116
.
[36]
Argentinie heeft meer dan 600.000 km wegen, waarvan ongeveer 70.000 km verhard, en ongeveer 2.500 km verdeelde snelwegen. De drie belangrijkste snelwegen in het land zijn Ruta 9, Ruta 7 en Ruta 14.
[36]
Colombia heeft ongeveer 210.000 km aan wegen, en ongeveer 2.300 km is verdeeld over snelwegen.
[37]
Chili heeft ongeveer 82.000 km wegen, waarvan 20.000 km geasfalteerd, en ongeveer 2.000 km verdeeld snelwegen. De belangrijkste snelweg in het land is de Ruta 5 (
Pan-American Highway
).
[38]
Deze vier landen zijn de landen met de beste wegeninfrastructuur en met het grootste aantal snelwegen met dubbele rijstroken in Zuid-Amerika.
Vanwege het
Andesgebergte
, de rivier de
Amazone
en het
Amazonewoud
zijn er altijd problemen geweest bij het implementeren van transcontinentale of bio-oceanische snelwegen. Praktisch de enige bestaande route was die die Brazilie met Buenos Aires, in Argentinie en later met Santiago, in Chili, verbond. In de afgelopen jaren zijn er echter, met de gecombineerde inspanning van landen, nieuwe routes ontstaan, zoals Brazilie-Peru (Pacific Highway), en een nieuwe snelweg tussen Brazilie, Paraguay, Noord-Argentinie en Noord-Chili (Bioceanische gang).
Er zijn meer dan 2.000 luchthavens in Brazilie. Het land heeft het op een na grootste aantal luchthavens ter wereld, achter alleen de Verenigde Staten.
Internationale Luchthaven Sao Paulo Guarulhos
, gelegen in het hoofdstedelijk gebied van Sao Paulo, is de grootste en drukste van het land - de luchthaven verbindt Sao Paulo met praktisch alle grote steden over de hele wereld. Brazilie heeft 44 internationale luchthavens, zoals die in
Rio de Janeiro
,
Brasilia
,
Belo Horizonte
,
Porto Alegre
,
Florianopolis
,
Cuiaba
,
Salvador
,
Recife
,
Fortaleza
,
Belem
en
Manaus
, onder anderen. Argentinie heeft belangrijke internationale luchthavens zoals
Buenos Aires
,
Cordoba
,
Bariloche
,
Mendoza
,
Salta
,
Puerto Iguazu
,
Neuquen
en
Usuhaia
, onder anderen. Chili heeft belangrijke internationale luchthavens, zoals
Santiago
,
Antofagasta
,
Puerto Montt
,
Punta Arenas
en
Iquique
, onder anderen. Colombia heeft belangrijke internationale luchthavens zoals
Bogota
,
Medellin
,
Cartagena
,
Cali
en
Barranquilla
, onder anderen. Peru heeft belangrijke internationale luchthavens zoals
Lima
,
Cuzco
en
Arequipa
. Andere belangrijke luchthavens zijn die in de hoofdsteden van Uruguay (
Montevideo
), Paraguay (
Asuncion
), Bolivia (
La Paz
) en Ecuador (
Quito
). De 10 drukste luchthavens in Zuid-Amerika in 2017 waren: Sao Paulo-Guarulhos (Brazilie), Bogota (Colombia), Sao Paulo-Congonhas (Brazilie), Santiago (Chili), Lima (Peru), Brasilia (Brazilie), Rio de Janeiro (Brazilie), Buenos Aires-Aeroparque (Argentinie), Buenos Aires-Ezeiza (Argentinie) en Minas Gerais (Brazilie).
[39]
Over
havens
heeft Brazilie enkele van de drukste havens in Zuid-Amerika, zoals
Haven van Santos
,
Haven van Rio de Janeiro
,
Haven van Paranagua
,
Haven van Itajai
,
Haven van Rio Grande
en
Suape Haven
. Argentinie heeft havens zoals
Haven van Buenos Aires
en
Haven van Rosario
. Chili heeft belangrijke havens in
Valparaiso
,
Caldera
,
Mejillones
,
Antofagasta
,
Iquique
,
Arica
en
Puerto Montt
. Colombia heeft belangrijke havens zoals
Buenaventura
en
Cartagena
. Peru heeft belangrijke havens in
Callao
,
Ilo
en
Matarani
. De 15 drukste havens in Zuid-Amerika zijn: Port of Santos (Brazilie), Port of Bahia de Cartagena (Colombia), Callao (Peru), Guayaquil (Ecuador), Buenos Aires (Argentinie), San Antonio (Chili), Buenaventura (Colombia), Itajai (Brazilie), Valparaiso (Chili), Montevideo (Uruguay), Paranagua (Brazilie), Rio Grande (Brazilie), Sao Francisco do Sul (Brazilie), Manaus (Brazilie) en Coronel (Chili).
[40]
Het Braziliaanse
spoorweg
netwerk heeft een lengte van ongeveer 30.000 kilometer. Het wordt voornamelijk gebruikt voor het transport van ertsen.
[41]
De Argentijnse spoorlijn netwerk, met 47.000 km aan sporen, was een van de grootste ter wereld en blijft het meest uitgebreide in Latijns-Amerika. Het kwam uit op ongeveer 100.000 km rails, maar door het opheffen van sporen en de nadruk op gemotoriseerd vervoer werd dit geleidelijk verminderd. Het heeft vier verschillende routes en internationale verbindingen met Paraguay, Bolivia, Chili, Brazilie en Uruguay. Chili heeft bijna 7.000 km spoorwegen, met verbindingen naar Argentinie, Bolivia en Peru. Colombia heeft slechts ongeveer 3.500 km aan spoorwegen.
[42]
Van de belangrijkste Braziliaanse
waterwegen
vallen er twee op:
Hidrovia Tiete-Parana
(met een lengte van 2.400 km, 1.600 aan de Parana-rivier en 800 km aan de Tiete-rivier, waardoor de landbouwproductie uit de staten van Mato Grosso, Mato Grosso do Sul, Goias en een deel van Rondonia, Tocantins en Minas Gerais) en
Hidrovia do Solimoes-Amazonas
(het bestaat uit twee delen: Solimoes, dat zich uitstrekt van Tabatinga tot Manaus, met ongeveer 1600 km, en Amazonas, dat zich uitstrekt van Manaus tot Belem, met 1650 km. Bijna volledig personenvervoer vanuit de Amazone-vlakte gebeurt via deze waterweg, naast praktisch al het vrachtvervoer dat naar de belangrijkste regionale centra van Belem en Manaus gaat). In Brazilie wordt dit transport nog onderbenut: de belangrijkste waterwegtrajecten, economisch gezien, bevinden zich in het zuidoosten en zuiden van het land. Het volledige gebruik ervan hangt nog steeds af van de aanleg van sluizen, grote baggerwerken en vooral van havens die intermodale integratie mogelijk maken. In
Argentinie
bestaat het waterwegennet uit de rivieren La Plata, Parana, Paraguay en Uruguay. De belangrijkste rivierhavens zijn
Zarate
en
Campana
. De haven van Buenos Aires is historisch gezien de eerste in individueel belang, maar het gebied dat bekend staat als Up-River, dat zich uitstrekt langs 67 km van het Santa Fe-gedeelte van de Parana-rivier, brengt 17 havens samen die 50% van de totale export van het land.
De Braziliaanse regering is begonnen aan een ambitieus programma om de afhankelijkheid van geimporteerde aardolie te verminderen. De invoer was voorheen goed voor meer dan 70% van de oliebehoefte van het land, maar Brazilie werd in 2006-2007 zelfvoorzienend op het gebied van olie. Brazilie was de 10e grootste olieproducent ter wereld in 2019, met 2,8 miljoen vaten / dag. De productie slaagt erin om aan de vraag van het land te voldoen. Begin 2020 overschreed het land bij de productie van
aardolie
en
aardgas
voor het eerst meer dan 4 miljoen vaten olie-equivalent per dag. In januari van dit jaar werden 3.168 miljoen vaten aardolie per dag en 138.753 miljoen kubieke meter aardgas gewonnen.
[43]
[44]
Brazilie is een van 's werelds grootste producenten van
waterkracht
. In 2019 had Brazilie 217 waterkrachtcentrales in bedrijf, met een geinstalleerd vermogen van 98.581 MW, 60,16% van de energieopwekking van het land. Bij de totale elektriciteitsopwekking bereikte Brazilie in 2019 170.000 MW geinstalleerd vermogen, waarvan meer dan 75% uit hernieuwbare bronnen (het merendeel, waterkracht).
[45]
[46]
In 2013 gebruikte de
Regio Zuidoost
ongeveer 50% van de belasting van het National Integrated System (SIN), de belangrijkste energieverbruikende regio van het land. De geinstalleerde elektriciteitsproductiecapaciteit van de regio bedroeg in totaal bijna 42.500 MW, wat ongeveer een derde van de productiecapaciteit van Brazilie vertegenwoordigde. Opwekking
waterkracht
vertegenwoordigde 58% van de geinstalleerde capaciteit van de regio, de resterende 42% kwam in wezen overeen met opwekking
thermo-elektrisch
. Sao Paulo vertegenwoordigde 40% van deze capaciteit; Minas Gerais met ongeveer 25%; Rio de Janeiro op 13,3%; en Espirito Santo vertegenwoordigde de rest. De
Regio Zuid
is eigenaar van de
Itaipudam
, die jarenlang de grootste waterkrachtcentrale ter wereld was tot de inauguratie van de
Drieklovendam
in China. Het blijft de op een na grootste hydro-elektrische in bedrijf ter wereld. Brazilie is mede-eigenaar van de Itaipu-fabriek met
Paraguay
: de dam is gelegen aan de
Parana-rivier
, gelegen op de grens tussen landen. Het heeft een geinstalleerd opwekkingsvermogen van 14
GW
voor 20 productie-eenheden van 700
MW
elk.
Regio Noord
heeft grote waterkrachtcentrales, zoals
Belo Montestuwdam
en
Tucurui Dam
, die een groot deel van de nationale energie produceren. Het hydro-elektrische potentieel van Brazilie moet nog volledig worden benut, dus het land heeft nog steeds de capaciteit om verschillende hernieuwbare energiecentrales op zijn grondgebied te bouwen.
[47]
[48]
In 2019 werd geschat dat het land een geschat opwekkingspotentieel
windenergie
heeft van ongeveer 522 GW (dit, alleen aan land), genoeg stroom om drie keer aan de huidige vraag van het land te voldoen. Volgens ONS bedroeg het totaal opgesteld vermogen aan windenergie vanaf februari 2021 19,1 GW, met een gemiddelde capaciteitsfactor van 58%.
[49]
Hoewel de wereldwijde gemiddelde capaciteitsfactor voor windenergie 24,7% is, zijn er gebieden in het noorden van Brazilie, vooral in de staat Bahia, waar sommige windparken een gemiddelde capaciteitsfactor van meer dan 60% registreren; de gemiddelde capaciteitsfactor in de
Regio Noordoost
is 45% aan de kust en 49% in het binnenland. In 2019 vertegenwoordigde windenergie 9% van de opgewekte energie in het land.
[50]
[51]
[52]
Brazilie is een van de 10 grootste producenten van windenergie ter wereld (achtste in 2019, met 2,4% van de wereldproductie).
[53]
.
Kernenergie
vertegenwoordigt ongeveer 4% van de elektriciteit in Brazilie. Het monopolie voor de opwekking van kernenergie is eigendom van Eletronuclear (Eletrobras Eletronuclear S / A), een volledige dochteronderneming van Eletrobras. Kernenergie wordt geproduceerd door twee reactoren in Angra. Het bevindt zich in de kerncentrale Almirante Alvaro Alberto (CNAAA) op Praia de Itaorna in Angra dos Reis, Rio de Janeiro. Het bestaat uit twee drukwaterreactoren, Angra I, met een vermogen van 657 MW, aangesloten op het elektriciteitsnet in 1982, en Angra II, met een vermogen van 1350 MW, aangesloten in 2000. Een derde reactor, Angra III, met een ervan zal naar verwachting 1.350 MW zijn, het moet worden afgewerkt.
[54]
[55]
Volgens ONS bedroeg het totale geinstalleerde vermogen van fotovoltaische
zonne-energie
vanaf juli 2021 10,3 GW, met een gemiddelde
capaciteitsfactor
van 23%.
[56]
Enkele van de meest bestraalde Braziliaanse staten zijn MG (Minas Gerais), BA (Bahia) en GO (Goias), die eigenlijk wereldrecords hebben voor bestraling. In 2019 vertegenwoordigde zonne-energie 1,27% van de energie die in het land wordt opgewekt.
[57]
[58]
Brazilie was in 2020 het 14e land ter wereld qua geinstalleerd vermogen aan zonne-energie (7,8 GW).
[59]
In 2020 was Brazilie het 2e land ter wereld op het gebied van energieproductie uit
biomassa
(energieproductie uit vaste biobrandstoffen en hernieuwbaar afval), met 15,2 GW geinstalleerd.
[60]
Zuid-Amerika is het enige continent waarvan alle onafhankelijke landen
republieken
zijn. Na bijna twee eeuwen instabiliteit hebben de meeste Zuid-Amerikaanse landen zich sinds de jaren 80 ontpopt tot relatief stabiele democratieen. Landen als
Chili
en
Uruguay
kunnen zelfs tot de meest vrije en democratische landen ter wereld worden gerekend; in andere landen blijft de democratische ontwikkeling echter enigszins achter. Colombia is sinds 1964 in een
burgeroorlog
verwikkeld, waaraan ook een in 2016 overeengekomen wapenstilstand geen werkelijk einde maakte.
Na vele mislukte pogingen hebben de Zuid-Amerikaanse landen de afgelopen decennia een aantal successen geboekt op het gebied van regionale integratie.
Argentinie
,
Brazilie
,
Uruguay
en
Paraguay
hebben in
1991
Mercosur
gevormd, een
vrijhandelsakkoord
dat inmiddels is uitgegroeid tot
douane-unie
.
Venezuela
is een toetredingsproces begonnen,
Bolivia
zal waarschijnlijk volgen. Het andere belangrijke economische samenwerkingsverband is de
Andesgemeenschap
, bestaande uit
Colombia
,
Peru
,
Bolivia
en
Ecuador
, dat de laatste jaren echter een zieltogend bestaan leidt.
De Zuid-Amerikaanse landen hebben zich sinds
2008
verenigd in de
Unie van Zuid-Amerikaanse Naties
(UZAN of Unasur), met als doel om voor 2020 een
Europese Unie
-achtig samenwerkingsverband te vormen.
Verder zijn alle Zuid-Amerikaanse landen lid van
Groep van Rio
, bestaande uit Latijns-Amerikaanse en Caribische landen, en de
Organisatie van Amerikaanse Staten
(OAS), van oudsher gedomineerd door de
Verenigde Staten
.
Suriname
en
Guyana
zijn lid van de
Caribische Gemeenschap
(CARICOM).
In 2010 werd de
Gemeenschap van Latijns-Amerikaanse en Caraibische Staten
of CELAC opgericht. Deze bestaat uit 33 onafhankelijke landen van de Caraiben, Centraal- en Zuid-Amerika. De VS, Canada, en de Amerikaanse territoria van Nederland, Frankrijk, Denemarken en Groot-Brittannie zijn geen lid. Het is de opvolger van de Groep van Rio.
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑
Afhankelijk van het gebruik van de Darien Gap of het Panamakanaal als grens tussen Noord- en Zuid-Amerika, kan Panama bij Zuid-Amerika gerekend woren.
- ↑
https://unstats.un.org/unsd/methodology/m49/
- ↑
http://www.worldometers.info/world-population/south-america-population/
- ↑
Productie van Zuid-Amerikaanse landen in 2018, door FAO
- ↑
Maak kennis met de 3 landen die Brazilie uitdagen bij de export van kip
- ↑
De grootste exporteurs van kippenvlees tussen 2015 en 2019
- ↑
IBGE: De rundveestapel telde 218,23 miljoen stuks in 2016
- ↑
Brazilie is de 3e melkproducent ter wereld, standaard Europese overtreft in sommige gemeenten
- ↑
Topvarkensproducerende landen tussen 2017 in schattingen voor 2019
- ↑
Productie van Argentinie in Uruguay in 2018, por FAO
- ↑
Productie van vlees en melk, door FAO
- ↑
[1]
- ↑
Braziliaanse mineralenlijst 2018
- ↑
Productie van ruwe olie inclusief Lease Condensate 2019
- ↑
Aardgasproductie
- ↑
Productie, toegevoegde waarde (huidige US $)
- ↑
A industria de alimentos e bebidas na sociedade brasileira atual
- ↑
Faturamento da industria de alimentos cresceu 6,7% em 2019
- ↑
https://agenciabrasil.ebc.com.br/economia/noticia/2020-02/industria-de-alimentos-e-bebidas-faturaram-r-6999-bi-em-2019
- ↑
Producao nacional de celulose cai 6,6% em 2019, aponta Iba
- ↑
Sabe qual e o estado brasileiro que mais produz Madeira? Nao e Sao Paulo
. Gearchiveerd op
12 oktober 2017
. Geraadpleegd op
22 oktober 2020
.
- ↑
Sao Mateus e o 6º maior produtor de madeira em tora para papel e celulose no pais, diz IBGE
- ↑
Saiba quais sao os principais polos calcadistas do Brasil
- ↑
Industrias calcadistas em Franca SP registram queda de 40% nas vagas de trabalho em 6 anos
- ↑
Producao de calcados deve crescer 3% em 2019
- ↑
Abicalcados apresenta Relatorio Setorial 2019
. Gearchiveerd op
21 oktober 2020
. Geraadpleegd op
22 oktober 2020
.
- ↑
Exportacao de Calcados: Saiba mais
. Gearchiveerd op
15 april 2022
. Geraadpleegd op
22 oktober 2020
.
- ↑
Minas Gerais produz 32,3% do aco nacional em 2019
- ↑
O novo mapa das montadoras
- ↑
Industria automobilistica do Sul do Rio impulsiona superavit na economia
- ↑
Industria Quimica no Brasil
. Gearchiveerd op
14 juni 2020
. Geraadpleegd op
22 oktober 2020
.
- ↑
Estudo de 2018
- ↑
Producao nacional da industria de quimicos cai 5,7% em 2019, diz Abiquim
- ↑
Industria Textil no Brasil
- ↑
Hoogtepunten van het internationale toerisme
- ↑
a
b
Anuario CNT do transporte 2018
- ↑
Transporte en Cifras Estadisticas 2015
- ↑
Carta Caminera 2017
- ↑
Brasil tem 9 dos maiores aeroportos da America Latina
- ↑
Port Activity of Latin America and the Caribbean 2018
- ↑
The World Factbook ? Central Intelligence
- ↑
Diagnostico Transporte
- ↑
Production of Crude Oil including Lease Condensate 2019
- ↑
Producao de petroleo e gas no Brasil ultrapassa 4 milhoes de boe/d pela primeira vez
- ↑
Brasil alcanca 170 mil megawatts de capacidade instalada em 2019
- ↑
IEMA (Instituto de Energia e Meio Ambiente),2016.Serie TERMOELETRICIDADE EM FOCO: Uso de agua em termoeletricas
- ↑
O BNDES e a questao energetica e logistica da Regiao Sudeste
- ↑
Power: World's biggest hydroelectric facility
- ↑
Boletim Mensal de Geracao Eolica Fevereiro 2021
- ↑
Ventos promissores a caminho
- ↑
Brazilian onshore wind potential could be 880 GW, study indicates
- ↑
Boletim Mensal de Geracao Eolica Setembro/2020
- ↑
Global Wind Report 2019
- ↑
Nuclear Power in Brazil
- ↑
Brazil plans to build seven nuclear reactors
- ↑
Boletim Mensal de Geracao Solar Fotovoltaica Julho 2021
- ↑
Quantas usinas geradoras de energia temos no Brasil?
- ↑
Boletim Mensal de Geracao Solar Fotovoltaica Setembro/2020
- ↑
STATISTIQUES DE CAPACITERE NOUVELABLE 2021
- ↑
RENEWABLE CAPACITY STATISTICS 2021
|