Алжир

Уреди врски
Од Википеди?а ? слободната енциклопеди?а
Народна Демократска Република Алжир
????????? ????????? ??????????? ???????    ( арапски )
??????? ????????? ????????? ?????????    ( берберски )
Податотека:Algeria emb (1976).svg
Знаме Emblem
Гесло :  ??????? ???????   ( арапски )
"By the people and for the people" [1] [2]
Химна :  Химна на Алжир

Местоположба на Алжир
Главен град Алжир
36°42′N 3°13′E  /  36.700° СГШ; 3.217° ИГД  / 36.700; 3.217
На?голем град Главен град
Службен ?азик арапски [3]
дру?и ?азици [4]
Народности  ( [3] [5] )
Демоним Алжирски
Уредува?е Полупретседателска република
 ?  Претседател Абдулазис Бутефлика
 ?  Премиер Абдулмалек Селал
Законодавство Парламент
 ?  Горен дом Совети на нации
 ?  Долен дом Национално народно собрание
независност from Франци?а
 ?  Призната 3 ?ули 1962 
 ?  Деклараци?а 5 July 1962 
Површина
 ?  Вкупна 2.381.741 км 2  ( 10th )
 ?  Вода (%) незначителна
Население
 ?  проценка за 2012 г. 37,100,000 [6]  
 ?  Попис 2008 34,080,030 [7]  
 ?  Густина 14.6 жит/км 2  ( 204th )
БДП  ( ПКМ ) проценка за 2011 г.
 ?  Вкупен $263.661 [8]  ( 47 )
 ?  По жител $7,333 [8]  ( 100 )
БДП (номинален) проценка за 2011 г.
 ?  Вкупно $190.709 billion [8]  ( 49 )
 ?  По жител $5,304 [8]  ( 93 )
?иниев коеф.  (2011) 27.6 [9] [10]
низок
ИЧР (2011) ▲  0.698 [11]
среден   · 96th
Валута Динар ( DZD )
Часовен по?ас CET ( UTC+01 )
Се вози на десно [12]
НДД
Повик. бр. +213

Алжир ? република во Северозападна Африка и на?голема независна држава на континентот. Со површина од околу 2,381,741 км 2 , Алжир е на?голема држава во Африка. Главен град е Алжир . Алжир сво?ата независност ?а добива во 1962 година. Населението се состои од Арапи и Бербери . Религи?ата е муслиманство ( Сунити ). Службен ?азик е арапски , но доста се говори и француски .

Потекло на поимот [ уреди | уреди извор ]

Истори?а [ уреди | уреди извор ]

Главна стати?а: Истори?а на Алжир

Во текот на сво?ата истори?а, денешната територи?а на Алжир била под власта на различни народи, култури и режими.

Рана истори?а [ уреди | уреди извор ]

Античкиот римски театар во ?емила

Фенеки?ците ( 1000 п.н.е. ) и Рим?аните биле на?знача?ните окупатори на Алжир, сe до доа?а?ето ан Арапите во текот на 8 век .

среден век [ уреди | уреди извор ]

Во текот на средниот век , берберската династи?а Фатимиди , по потекло од Алжир, го зазел Египет и покра? тоа што по краток период ?а напуштила Северна Африка . Во следните години зем?ата била во составот на Османлиското Царство . [13] Денешните граници на зем?ата биле оформени во тоа време.

Отомански Алжир [ уреди | уреди извор ]

Отомански Алжир претставувал територи?а на Отоманското Царство . Територи?ата на денешен Алжир од страна на Османлиите била освоена во 1525 година од страна на Ха?редин Барбароса . Во следните векови Алжир станал центар на османлиската власт во ?угоисточна Европа и Средозем?ето . Зем?ата била заземена по француската инвази?а во 1830 година.

Ха?редин Барбароса

По 1496 година, Шпанската импери?а ги зазела бреговите на Северна Африка . Орук Барбароса и Ха?редин Барбароса во 1516 година сво?ата база на операции ?а преместиле во Алжир и следната година, во 1517 година побарале помош од Отоманското Царство. Во 1518 година Орук бил убиен во текот на една битка со шпанските сили. Ха?редин го наследил како воен командант на Алжир. Во времето кога во Османлиското Царство на власт бил Суле?ман I , то? му наредил експедици?а на Ха?редин Барбароса да ги нападне бреговите на Северна Африка а во замена Барбароса да стане владетел на овие простори односно вазал на Османлиите.

Синот на Барбароса, Хасан Паша бил првиот вазал ко? бил директно назначен за управител на Алжир во 1544 година кога неговиот татко се повлечел. Во следните години Алжир станал ваза во во?ната со Шпани?а, како и за османлиските напади во Мароко . Во 1580 година Алжир формално станала дел од Отоманското Царство по признава?ето на Шпани?а. Во следните години во зем?ата била организирана административната власт каде на чело стоел паша ко? имал мандат од три години.

И покра? кра?от на непри?ателствата со Шпани?а во 1580 година, во следните години следувале голем бро? на напади врз христи?ани кои биле заробувани и продавани како робови. Пиратството собирало голем бро? на приходи за Алжир и импери?ата. Поради ова во текот на следните векови следувале неколку експедиции од европските сили кои завршувале неуспешно. Во 1816 година дошло до во?на ме?у Алжир и САД познати како Прва берберска во?на и Втора берберска во?на .

Француска инвази?а [ уреди | уреди извор ]

Француската инвази?а на Алжир била голема воена операци?а предводена од страна на Кралство Франци?а на чело со Шарл X врз Отомански Алжир во 1830 година.

Како формална причина за француискиот напад било блокира?ето на акжирското пристаниште во 1827 година. По три години дошол уште еден инцидент каде еден француски брод бил бомбардиран. Така, инвази?ата на Алжир започнала на 5 ?ули 1830 година со поморски бомбардира?а. Французите многу бргу ги поразиле силите на Хусеин Де? ко? бил владетел на Алжир, но отпорот продолжил. Конфликтите продолжиле во следните 45 години.

За време на Наполеоновите во?ни Алжир имал голема корист од тргови?а со Средозем?ето каде биле увезени големо количество на храна од Франци?а ко?а алжирските власти го купиле со кредит. Французите го ограничиле своето тргува?е биде??и Средозем?ето било управуванo од страна на Велика Британи?а. Владетелот на Алжир се обидел да ги зголеми даноците кое довело до нестабилност во зем?ата и започнува?е на Првата берберска во?на и Втората берберска во?на.

Во 1827 година Хусеин Де? побарал од Франци?а да го плати долгот од 1799 година кога Наполеон го нападнал Египет. Следувала блокада на пристаништето на Алжир каде на?големи загуби претрпиле француските трговци биде??и тие не биле во можност да тргуваат со Алжир, додека пак берберските пирати биле во можност да ?а избегнат блокадата. Францускиот крал одлучил да организира казнена експедици?а на бреговите на Алжир и да ги уништи берберските пирати. Конфликтот завршил со анекси?а на Алжир од страна на Франци?а.

Во следните години зем?ата била населена од страна на Французи , Итали?анци . Новодо?деното население добило статут на полноправни француски гра?ани, за разлика од муслиманското население кое немало скоро никакви права.

Современа истори?а [ уреди | уреди извор ]

Во текот на 1954 година во Алжир започнала партизанска во?на против француските власти. Во 1959 година Алжир ?а постигнал сво?ата независност, за да во 1962 година ?а об?ави истата. Од 2010 до 2012 г. се одржувале големи протести во зем?ата поради невработеност, корупци?ата и лошите услови за живот. Овие немири се карактеризирани со судири поме?у народот и власта, ко?а се повикува на законот, ко? вели дека сите протести што не се одобрени од власта се противзаконски.

Географи?а и клима [ уреди | уреди извор ]

Рел?ефот на Алжир го сочинуваат Сахара и планините Ахагар и Атлас .

Средоземна (средоземна) клима

Политички систем [ уреди | уреди извор ]

Административна поделба [ уреди | уреди извор ]

Главна стати?а: Административна поделба на Алжир

Алжир се дели на 48 покраини (? вилаети “), 553 окрузи (?да?ри“) и 1.541 општини (?баладии“). Сите покраини, окрузи и општини се наречени по нивните административни центри .

Територи?алната поделба е неколкупати од осамосто?ува?ето на зем?ата. При воведува?ето на нови покраини, редните броеви од старите се запазуваат, па затоа нивниот редослед не е сосем азбучен.

Стопанство [ уреди | уреди извор ]

Население, ?азик и религи?а [ уреди | уреди извор ]

Главна стати?а: Демографи?а на Алжир

Според последниот попис одржан во 2006 година, населението на Алжир изнесува 32 930 091 лу?е.

Старосна структура [ уреди | уреди извор ]

(2006)

  • 0?14 години: 28,1% ( мажи 4 722 076 / жени 4 539 713)
  • 15?64 години: 67,1% (мажи11 133 802 / жени 10 964 502)
  • над 65 години: 4,8% (мажи735 444 / жени 834 554)

(2009)

  • 0?14 години: 25.4% ( мажие 4 436 591 / жени 4 259 729))
  • 15?64 години: 69.5% (мажи 11 976 965 / жени 11 777 618)
  • над 65 години: 5.1% (мажи 798 576 / жени 928 709)

Коефициент на плодност [ уреди | уреди извор ]

Етнички состав [ уреди | уреди извор ]

Околу 99 % од населението на Алжир е составено од Арапи и Бербери [14] , а во зем?ата живеат и околу 25 000 Французи .

?азици [ уреди | уреди извор ]

Службен ?азик в зем?ата е арапскиот .

Религи?а [ уреди | уреди извор ]

Религи?а во Алжир, 2010 ( Pew Research ) [15]
Религи?а Проценти
муслимани
  
98 %
христи?ани
  
1 %
други
  
0,4 %
 
На?големи градови во Алжир
Според пописот од 2008 година [17]
Бр. Вилает Нас. Бр. Вилает Нас.
Алжир
Алжир
Оран
Оран 		1 Алжир Алжир 2,364,230 11 Тебеса Тебеса 194,461 Константин
Константин
Анаба
Анаба
2 Оран Оран 803,329 12 Ел Уед Ел Уед 186,525
3 Константин Константин 448,028 13 Скикда Скикда 182,903
4 Анаба Анаба 342,703 14 Тиарет Тиарет 178,915
5 Блида Блида 331,779 15 Бе?а?а Бе?а?а 176,139
6 Батна Батна 289,504 16 Тлемсен Тлемсен 173,531
7 ?елфа ?елфа 265,833 17 Уаргла Уаргла 169,928
8 Сетиф Сетиф 252,127 18 Бешар Бешар 165,241
9 Сиди Бел Абес Сиди Бел Абес 210,146 19 Мостаганем Мостаганем 162,885
10 Бискра Бискра 204,661 20 Бор? Бу Аррери? Бор? Бу Аррери? 158,812

Култура во Алжир [ уреди | уреди извор ]

Музика во Алжир [ уреди | уреди извор ]

Спорт во Алжир [ уреди | уреди извор ]

Наводи [ уреди | уреди извор ]

  1. ↑ ?Constitution of Algeria, Art. 11“ (арапски). El-mouradia.dz. Архивирано од изворникот на 2012-07-18 . Посетено на 2013-01-17 .
  2. ↑ ?Constitution of Algeria; Art. 11“ . Apn-dz.org. 1996-11-28 . Посетено на 2013-01-17 .
  3. ↑ 3,0 3,1 ?Constitution of Algeria; Art. 3“ . Apn-dz.org. 1996-11-28 . Посетено на 2013-01-17 .
  4. ↑ ?Algeria“ . CIA World Factbook. Архивирано од изворникот 2012-10-13 . Посетено на 2010-09-23 .
  5. ↑ ?Berbers“ . World Directory of Minorities and Indigenous Peoples. Архивирано од изворникот на 2013-01-19 . Посетено на 2013-01-17 .
  6. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref> ; нема зададено текст за наводите по име ons-dz .
  7. ↑ ?Population residente des menages ordinaires et collectifs (MOC) selon la wilaya de residence et le sexe et le taux d'accroissement annuel moyen (1998- 2008)“ (PDF) . Office National des Statistiques.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 ?Algeria“ . International Monetary Fund . Посетено на 17 April 2012 .
  9. ↑ ?Distribution of Family Income ? Gini Index“ . The World Factbook . Central Intelligence Agency . Архивирано од изворникот на 13 June 2007 . Посетено на 1 September 2009 .
  10. ↑ ?GINI index (World Bank estimate)“ . World Bank. Архивирано од изворникот 18 November 2018 . Посетено на 24 February 2019 .
  11. ↑ ?Human Development Report 2011. Human Development Index Trends“ (PDF) . United Nations . Посетено на 2 November 2011 .
  12. ↑ Geoghegan, Tom (2009-09-07). ?Could the UK drive on the right?“ . BBC News . Посетено на 2013-01-14 .
  13. ↑ http://www.historyworld.net/wrldhis/PlainTextHistories.asp?historyid=ac92
  14. ↑ Analysis of Y-chromosomal SNP haplogroups and STR haplotypes in an Algerian population sample
  15. ↑ Pew Research Center's Religion & Public Life Project: Algeria Архивирано на 16 декември 2013 г. . Pew Research Center . 2010.
  16. ↑ ?CIA - The World Factbook -- Algeria“ . Архивирано од изворникот на 2019-09-12 . Посетено на 2010-09-23 .
  17. ↑ http://citypopulation.de/Algeria-Cities.html

Надворешни врски [ уреди | уреди извор ]

Поврзано [ уреди | уреди извор ]

Држави и територии во Африка
Независни
држави
Ортографска проекција на Африка
Зависни и
други територии
Непризнаени држави
Зависни територии
Западна Сахара (ООН/Мароко)   · Сокотра (?емен)   · Маде?ра (Португали?а)   · Света Елена, Вознесение и Тристан да Ку?а (В.Б.)   · Ма?от (Франци?а)   · Расеани Острови (Франци?а)   · Реинион (Франци?а)   · Канарски Острови (Шпани?а)   · Сеута (Шпани?а)   · Суверени територии (Шпани?а)   · Мели?а (Шпани?а)
Нормативна контрола
Преземено од ? https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Алжир&oldid=5205806 “