I
Korea Atsimo
dia firenena ao amin' ny faritra atsimon' ny
Saikanosy Koreanina
, ao
Azia Avaratra-Atsinanana
. Ny renivohiny dia i
Seoul
. Ny anarana ofisialin' ny Repoblikan' i Korea Atsimo dia
Repoblikan' i Korea
amin' ny
teny malagasy
ary 大韓民國 /
Daehan Minguk
amin' ny
fiteny koreanina
. Miaina ao amin' ny renivohi-pirenena Seoul ny 50 %n' ny Koreanina Tatsimo. Anisan' ny tanana be mponina indrindra eto an-tany ny tananan' i Seoul, ary ny lahatsoratra sasany dia milaza fa izy io no tana na lehibe indrindra eto an-tany manaraka amin' i
Tokyo
ao
Japana
[1]
.
Ny tantaran' ny Korea Atsimo dia nanomboka tamin' i
Gojoseon
Dangun Wanggeom
. Resin' ny
Sina
entin' ny
fiankohonana Han
ny Gojoseon. Rehefa nitontongana tokoa i Gojoseon dia maro ny firenena nipoitra toa an' i
Buyeo
sy i
Okjeo
sy i
Dongyae
ary i
Samhan
. I
Baekje
sy i
Goguryeo
ary i
Silla
no nahery indrindra tamin' izy ireo. Ny fe-potoana nisian' ireo fanjakana ireo dia antsoina hoe
Fotoan' ny Fanjakana Telo
.
Resin' i Silla niaraka tamin' ny mpanohana Sinoa nentin'ny
fiankohonana Tang
ny Fanjakana
Goguryeo
ary
Baekje
, ary navondron' i Silla ho tokana ireo fanjakana telo ireo.
Nisy fanjakana iray hafa
Balhae
izay noforonin' i Dae Jo-Young. Ny fe-potoana iombonana nisy an'i Balhae sy Silla dia antsoina hoe
Fotoan'ny Fanjakana Tavaratra sy Tatsimo
. Nahatonga ny fiforonan' ny firenena vaovao nantsoina hoe
Goryeo
ny fikomiana tao amin' ny Fanjakan' i Silla. Resin' i
Mongolia
ny Fanjakan' i Goryeo.
Tany amin' ny faram-paran' ny fotoana nanjakan' i Goryeo dia nisy ny mpitondra tafika lehibe
Lee Seong-Gye
. Nibaiko azy hitoetra ao
Yodong
ny mpanjakan' i Goryeo fa nanohitra izany izy. Na dia izany aza dia Nankany Yodong izy azy nitoetra tao, fa niverina tany Goryeo izy ary nikomy. Nahomby ny fikomiany ary nanorona ny firenena Joseon izy. Ny mpanjaka voalohan' i Joseon,
Taejo
dia nanova ny renivohitra ho any Hanyang (
Seoul
ankehitriny).
Sarin-tanin' i Korea Atsimo
Ny mpanjaka Joseon fahaefatra, Sejong, dia namorona ny abidy koreanina
Hangeul
. Ny mpanjaka faharoa ambin' ny roapolo
Jeongjo
dia nanangana ny
rovan' i Hwaseong
tao Suweon. Ny mpanjaka fahaenina ambin' ny roapolo
Gojong
dia nanova ny anaran' ny firenena ho
Empiran' i Korea
. Rehefa nihanalefaka ny fahefan' ny empira dia nanafika ilay firenena i
Japana
ary nitoetra tao nandritra ny 35 taona ka tsy niala tao raha tsy tamin' ny faran' ny
Ady Lehibe Faharoa
tamin' ny 1945. Nipoaka tamin' ny 1950 ny
Ady Koreanina
ka vokatr' izany dia voazara roa ny firenena:
Korea Avaratra
ary Korea Atsimo.
Sarintany ara-kaavon-tanin'i Korea Atsimo
Ny Korea Atsimo dia ao atsinanan' i
Azia
. Ireo firenena manodidina azy dia
Japana
any atsinanana;
Korea Avaratra
izay mizara sisintany aminy ary
Sina
izay any andrefany. Ao atsimon' ny tanjona Koreanina no misy azy. Tany be tendrombohitra i Korea Atsimo ary, ary maro ny nosy madinika tsy lavitry ny morontsirany. Ny renivohi-pirenena Seoul dia akaikin' ny sisin-tany koreanina tavaratra. Ny nosy lehibe indrindra dia ny nosin' i
Jeju
ary ny tendrombohitra avo indrindra dia i
Hallasan
ao
Jeju
.
Ny Korea Atsimo dia maka ny faritra atsimon'ny
Saikanosy Koreanina
izay miitatra 1 100 km avy amin' ny tanibe Aziatika. Ny
saikanosy
be tendrombohitra dia voadidin' ny
Ranomasina Mavo
any andrefany, ny
Ranomasin' i Japana
any Atsinanany. Ny tanjony atsimo dia ao amin' ny Lakandrano Koreanina ary ny
Ranomasin' i Sina Atsinanana
.
Ny firenena ary nosiny rehetra dia eo anelanelan' ny laharam-pehintany faha-33 hatramin' ny faha-39 ary amin' ny laharan-jarahasina faha-124 ary faha-130. Ny velarantaniny manontolo dia 100 032 km².
[2]
Ny Korea Atsimo dia azo zarazaraina ho faritra efatra lehibe: ny faritra atsinanana izay ahitana tangorom-bohitra avo ary tany lemaka amin' ny morontsiraka; ny faritra andrefana izay ahitana tany lemaka mivelatra amin' ny morontsiraka, renirano ary havoana; ny faritra atsimo andrefana izay ahitana tendrombohitra sy lohasaha; ny faritra atsimo atsinanana izay ahitana ny tany lemaka manodidina ny renirano
Nakdong
.
[3]
Tendrombohitra izay tsy mety ovaina ho tanim-boly no ankabeazan'ny tany ao Korea Atsimo. Ireo tany lemaka izay hita eo amin'ny faritra andrefana ary atsimo atsinanana dia 30% monja ny velarantany manontolo.
Lavitry ny morontsiraka andrefana ary atsimo atsinanan' i Korea Atsimo dia ahitana nosy telo arivo eo ho eo. Eo amin' ny 100 km miala ny morontsiraka atsimon' i Korea Atsimo ny nosin' i Jeju. Io no nosy lehibe indrindra ny firenena, izay manana velarantany 1 845 km tora-droa. Ao Jeju ihany koa no ahitana ny tendrombohitra avo indrindra ao Korea Atsimo: ny Hallasan izay volkano efa maty izay manana haavo 1 950 m. Ny toerana atsinanana indrindran' i Korea Atsimo dia ny Ulleungdo ary ny
Vato Liancourt
(Dokdo/Takeshima), ary ireo toerana atsimo indrindra dia ny Marado ary ny
Vato Socotra
.
[3]
Ahitana valam-pirenena roapolo ary toerana malaza toa ny
Sahan-diten' i Boseong
, ny
Vala Ekolojikan' ny Hoalan' i Suncheon
ary ny Valam-pirenen' i Jirisan.
[3]
Ny Korea Atsimo dia manana toetany ara-kontinanta ary toe-tany sobtropikaly mandomando voanjadian' ny mosao Aziatika Tatsinanana. Ny fotoan' ny orana dia ny faran' ny Jona hatramin' ny faran' ny volana Jolay.
jangma
no iantsoana izany fotoana izany. Mety ho mangatsiaka be ny andro ririnina ary mety hilatsaka ambanin' ny -20 °C ny mari-pana amin' ny faritra any afovoan-tany. Ao
Seoul
,ny mari-pana amin' ny volana Janoary dia -7 °C hatramin'ny 1 °C ary ny mari-pana amin' ny volana Aogositra dia eo amin' ny 22 hatramin' ny 30 °C. Ambony kokoa ny maripanan-dririnina amin' ny morontsiraka atsimo, ary ambany kokoa izy amin' ny afovoan-tany izay be tendrombohitra.
[4]
Mety ho hafana sady mando ny andro fahavaratra amin' ny mari-pana izay mety mihoatra ny 30 °C na aiza na aiza ao amin' ny firenena. Ahitana karazam-potoana efatra ao Korea Atsimo: lohataona, fahavaratra, fararano ary ririnina. Ny
lohataona
dia manomboka amin' ny faran' ny volana Martsa hatramin' ny volana Mey, ny
fahavaratra
dia avy amin' ny Mey hatramin' ny Septambra, ny
fararano
dia Septambra hatramin' ny Novambra ary ny
ririnina
dia manomboka amin' ny Novambra hatramin' ny fisasahan' ny volana Martsa.
Tonga eo anelanelan' ny Jiona sy Septambra ny ankamaroan' ny latsak' orana. Ny morontsiraka atsimo dia iharan' ny
rivodoza
amin' ny faran' ny fahavaratra izay miteraka rivotra mahery, oram-batravatra ary tondra-drano. Ny latsak' orana isan-taona eo amin' ny 1 370 mm any Seoul ka hatramin' ny 1 470 mm any Busan.
Azo aseho an-tsary toy izao ny fizaran-taona:
| Volana
|
Des
|
Jan
|
Feb
|
Mar
|
Apr
|
Mey
|
Jon
|
Jol
|
Aog
|
Sep
|
Okt
|
Nov
|
| Latsak'orana
|
Maina/misy oram-panala
|
Manorana
|
| Mari-pana
|
Mangatsiaka
|
Mafana
|
Antonony
|
| Fizaran-taona
|
Mangatsiaka/maina
|
Mafana/maina
|
Manorana
|
| Fampahalalana mikasika ny toe-tanin'i Korea Atsimo
|
| Volana
|
Jan
|
Feb
|
Mar
|
Apr
|
Mey
|
Jio
|
Jol
|
Aog
|
Sep
|
Okt
|
Nov
|
Des
|
Taona
|
| Ambony indrindra °C (°F)
|
23.6
|
24.5
|
28.2
|
33.7
|
37.4
|
38.0
|
39.9
|
41.0
|
37.5
|
32.1
|
28.0
|
23.3
|
Endrika:Max/12
|
| Ambany indrindra °C (°F)
|
?32.6
|
?27.9
|
?23
|
?14.6
|
?4.7
|
?1.7
|
4.4
|
3.3
|
?2.3
|
?9.9
|
?18.7
|
?26.8
|
Endrika:Min/12
|
| Source:
[5]
|
| Volana
|
Mari-pana
|
Daty
|
Toerana
|
| Janoary
|
23.6 °C (74.5 °F)
|
7 Janoary 2020
|
Jeju City, Faritanin'i Jeju
|
| Febroary
|
24.5 °C (76.1 °F)
|
21 Febroary 2004
|
Jeju City, Faritanin'i Jeju
|
| Martsa
|
28.2 °C (82.8 °F)
|
9 Martsa 2013
|
Jeonju, Faritanin'i Jeolla Avaratra
|
| Aprily
|
33.7 °C (92.7 °F)
|
28 Aprily 2005
|
Uljin, Gyeongsang Avaratra
|
| Mey
|
37.4 °C (99.3 °F)
|
31 Mey 2014
|
Daegu City, Faritanin'i Daegu
|
| Jona
|
38.0 °C (100.4 °F)
|
26 Jona 1958
|
Daegu City, Faritanin'i Daegu
|
| Jolay
|
39.9 °C (103.8 °F)
|
27 Jolay 2018
|
Uiseong, Gyeongsang Avaratra
|
| Aogositra
|
41.0 °C (105.8 °F)
|
1 Aogositra 2018
|
Hongcheon, Faritanin'i Gangwon
|
| Septambra
|
37.5 °C (99.5 °F)
|
1 Septambra 1944
|
Daegu City, Faritanin'i Daegu
|
| Oktobra
|
32.1 °C (89.8 °F)
|
1 Oktobra 1977
1 Oktobra 1999
|
Mokpo, Faritanin'i Jeolla Atsimo
Jeju City, Faritanin'i Jeju
|
| Novambra
|
28.0 °C (82.4 °F)
|
8 Novambra 1920
2 Novambra 2010
|
Jeonju, Jeolla Avaratra
Seogwipo, Jeju
|
| Desambra
|
23.3 °C (73.9 °F)
|
3 Desambra 2018
|
Jeju City, Jeju
|
| Volana
|
Mari-pana
|
Daty
|
Toerana
|
| Janoary
|
?32.6 °C (?26.7 °F)
|
5 Janoary 1981
|
Kaontian'i Yangpyeong, Faritanin'i Gyeonggi
|
| Febroary
|
?27.9 °C (?18.2 °F)
|
6 Febroary 1969
|
Chun Cheon, Faritanin'i Gangwon
|
| Martsa
|
?23.0 °C (?9.4 °F)
|
8 Martsa 1983
|
Daegwallyeong, Faritanin'i Pyeongchang
|
| Aprily
|
?14.6 °C (5.7 °F)
|
2 Aprily 1972
|
Daegwallyeong, Faritanin'i Pyeongchang
|
| Mey
|
?4.7 °C (23.5 °F)
|
16 Mey 1977
|
Daegwallyeong, Faritanin'i Pyeongchang
|
| Jona
|
?1.7 °C (28.9 °F)
|
1 Jona 2010
|
Daegwallyeong, Faritanin'i Pyeongchang
|
| Jolay
|
4.4 °C (39.9 °F)
|
5 Jolay 1976
|
Daegwallyeong, Faritanin'i Pyeongchang
|
| Aogositra
|
3.3 °C (37.9 °F)
|
27 Aogositra 1977
|
Daegwallyeong, Faritanin'i Pyeongchang
|
| Septambra
|
?2.3 °C (27.9 °F)
|
23 Septambra 1980
|
Daegwallyeong, Faritanin'i Pyeongchang
|
| Oktobra
|
?9.9 °C (14.2 °F)
|
25 Oktobra 1982
|
Daegwallyeong, Faritanin'i Pyeongchang
|
| Novambra
|
?18.7 °C (?1.7 °F)
|
22 Novambra 1973
|
Daegwallyeong, Faritanin'i Pyeongchang
|
| Desambra
|
?26.8 °C (?16.2 °F)
|
24 Desambra 1973
|
Wonju, Faritanin'i Gangwon
|
I Korea Atsimo dia
demokrasia
, midika izany fa afaka mifidy ny governemantany ny olona. Ny Filohan' i Korea Atsimo dia voafidy mandritra ny dimy taona, ary tsy afaka mijoro fanindroany amin' ny fifidianana filoham-pirenena. Ny filoha ankehitriny dia
Moon Jae-In
hatramin' ny 10 Mey 2017. Ny filoha teo aloha, Park
Geun-Hye
, dia natao ho an' ny
kolikoly
.
Eo ambanin' ny
lalam-panorenana
misy azy ankehitriny dia antsoina hoe repoblika fahenin' i Korea Atsimo ny fanjakana. Tahaka ny firenena demokratika maro, ny governemanta Koreana dia mizara ho sampana telo: fahefana mpanatanteraka, fahefana mpitsara ary fahefana mpanao lalana. Ny sampana mpanatanteraka sy ny solombavambahoaka dia miasa eo amin' ny sehatra nasionaly, na dia manao asa ao an-toerana aza ny ministera samihafa ao amin' ny sampana mpanatanteraka. Ny governemanta ao an-toerana dia mahaleotena amin' ny ampahany, ary ahitana vondrona manatanteraka ary manao lalana ho azy manokana. Ny sampana fitsarana dia miasa eo amin' ny sehatra eram-pirenena ary eo an-toerana.
[6]
Ao Korea Atsimo dia
faritany
valo, faritany mizaka tena manokana iray, tanan-dehibe enina (tanana mizaka tena izay tao amina faritany), tanana manokana iray ary tanan-dehibe mizaka tena iray.
I Korea Atsimo dia ianjadian' ny kolontsain' ny kontinanta sy ny kolontsaina an-dranomasina noho izy ao anaty
saikanosy
. Ny kolontsaina koreanina tatsimo nentin-drazana dia namolavola ny kolontsainan' i
Siberia
, izay ao amin' ny ampahany avaratr' i
Azia Afovoany
sy ny faritra atsimon' i
Azia Atsimo Atsinanana
ary ny firenena mpifanolo-bodirindrina toa an' i
Sina
.
Ny
fiteny koreanina
no teny ofisialy ary fampiasa mahazatra ao Korea Atsimo. Maro reo mpahaitsikerafiteny milaza fa ao amin’ ny vondron’ ny
teny altaika
ilay fiteny. Ny
hangul
izay ampiasaina amin’ ny fanoratana ny teny koreanina dia navoakan’ i Sejong tamin’ ny 1446. Io irery ny abidy fanta-datim-piforonana ary fanta-mpamorona.
Firenena ao Azia:
Afganistana
-
Arabia Saodita
-
Armenia
-
Azerbaijana
-
Bangladesy
-
Bareina
-
Botana
-
Broney
-
Emirata Arabo Mitambatra
-
Filipina
-
Iemena
-
India
-
Indonezia
-
Iraka
-
Irana
-
Israely
-
Japana
-
Jordania
-
Kambodia
-
Katara
-
Kazakstana
-
Kirgizistana
-
Koety
-
Korea Atsimo
-
Korea Avaratra
-
Laosy
-
Libana
-
Maldiva
-
Malezia
-
Mianmara
-
Mongolia
-
Nepaly
-
Omana
-
Ozbekistana
-
Pakistana
-
Palestina (fanjakana)
-
Rosia
-
Sina
-
Singaporo
-
Siria
-
Srilanka
-
Tailandy
-
Taioana
-
Tajikistana
-
Torkia
-
Torkmenistana
-
Vietnamy
.
Kontinenta eto an-tany