Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't
Mofers
. Laes
hie
wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.
Ursula von der Leyen.
Ursula Gertrud von der Leyen-Albrecht
(
8 oktoeaber
1958
,
Brossel
,
Belsj
) is 'n Duutsje
politica
enne saer
2019
d'n ieeste vrouwelike
prizzendent vanne Europese Commissie
, wat zie euvernom van
Jean-Claude Juncker
. Van 2013 toet
2019
waas zie minister van Defensie van Duutsjlandj. Von der Leyen is lid van de
CDU
, wat op 't niveau vanne
Europese Unie
(EU) deil is vanne christendemocratische
Europese Voukspartie
(wie ouch de Nederlandse
CDA
en
ChristenUnie
, de Vlaamse
CD&V
en de Waolse
CDH
). Zie woort op 16 juli 2019 door 't
Europees Parlement
verkaoze toet nuje veurzitter vanaaf 1 november 2019.
Zie haet economie studeerdj ane universiteite van
Gottingen
en
Munster
, aevenes medicienen in
Hannover
. Von der Leyen troedje in 1986 mit ziene miens Heiko von der Leyen; same hobbe zie zeve kinjer.
De volgende sectie van dit artikel is gesjreve in 't
Mestreechs
.
Nao haor middelbaar sjaol studeerde Von der Leyen
ikkenemie
aon de universiteit vaan
Gottinge
en
Munster
. In
1978
studeeerde ze in
Londe
. Later studeerde ze ouch nog
geneeskunde
in
Hannover
, boe-aon ze aofstudeerde in
1987
. In
1991
sjreef zie haor
dissertatie
um
doctor
(allewijl meistes
PhD
geneump) genaomp
"C-reaktives Protein als diagnostischer Parameter zur Erfassung eines Amnioninfektionssyndroms bei vorzeitigem Blasensprung und therapeutischem Entspannungsbad in der Geburtsvorbereitung"
(euver 't vreugtijeg breke vaan
vlieze
en
therapeutisch
oontspanning in 't
kinderbed
. Vaan
1992
bis
1996
kraog ze 'n specialiste-opleiing in de
Vereinegde Staote
. Wie ze trok waor gekierd nao
Pruusje
waor ze bis
2002
weitesjappelek werker in
Hannover
. Dao haolde ze in
2001
ouch de "Master of Public Health", boe-in de rillatie tosse
gezoondheid
,
krenkde
, de
mins
en de
maotsjappij
weurt bestudeerd ('t is daomet 'n studie die ziech situeert tosse de geneeskunde,
psychologie
en
sociologie
).
Von der Leyen in
2006
bij e bezeuk aon
Frankfurt am Main
Sinds
1990
is Von der Leyen lid vaan de
CDU
. Vaan
1996
tot
1997
waor zie lid vaan 't rezjionaal comite sociaol beleid vaan de deilstaot
Nedersakse
. Vaan
2001
tot
2004
behuurde Von der Leyen tot de gemeinteraod vaan de Nedersaksische gemeinte
Sehnde
, boe zie ouch de CDU-fractieveurzitter waor. Daobij waor zie ouch nog veurzitter vaan 't comite Gezoondheid en Hospitaole.
Op
4 miert
2003
woort zie de Nedersaksische minister vaan Sociaol Zake, Vrowlui, Femilie en Volksgezoondheid, oonder leiing vaan minister-president
Christian Wulff
. Zie veel landelek op umtot zie op felle oppositie kos rekene vaanoet versjellende maotsjappeleke organisaties, oonder aandere veur 't aofsjaffe vaan 't "blindegeld".
Op
22 november
2005
woort Von der Leyen in 't ierste kabinet vaan boondskanselier
Angela Merkel
d'n Duitse minister vaan Femilie, Seniore, Vrowlui en Jaog.
Bij de verkezinge vaan
2009
bleef Von der Leyen dezelfde ministerpositie behawwe, mer nao 't aoftreie vaan
Franz Josef Jung
woort zie minister vaan Werk en Sociaol Zake.
In
2010
goof 't versjellende geruchte tot Von der Leyen de President vaan
Duitsland
kos weure, nao 't aoftreie vaan
Horst Kohler
. 't Presidentssjap gong evels oetindelek nao
Christian Wulff
. Wie Wulff aoftrooj goof 't obbenuits dezelfde geruchte in de media, mer ouch toen woort Von der Leyen 't neet.
Von der Leyen sprik met Bundeswehrsoldaote in
Sommerreise
Nao de verkiezinge vaan
2013
en de rizzelterende oonderhandelinge tosse de CDU/CSU en SPD, woort Von der Leyen d'n ierste vrouweleke minister vaan Defensie in 't daarde kabinet vaan Merkel. Op
14 miert
2018
kraog ze obbenuits die positie in Merkels veerde kabinet.
Op
2 juli
2019
woort zie door d'n
Europese Raod
veurgesteld es hunne kandidaot-president vaan de
Europees Kemissie
. Met 'n hendeg kleine mierderheid vaan 383 stomme (zjus nege stomme genog) woort ze op
16 juli
2019
verkoze tot President vaan de Europees Kemissie, de belaangriekste positie binne de
EU
. 14 Parlemintslede nomme neet deil aon de stomming, 22 stomde blanco en ein stom woort oongeldeg verklaord.
President vaan de Europees Kemissie, 2019-allewijl
[
bewirk
|
bron bewerke
]
Verkezinge nao 't Presidentssjap touw
[
bewirk
|
bron bewerke
]
In de
2019 verkezinge
vaan 't
Europees Parlemint
, die plaots voonde vaan
23
bis
26 mei
(
2019
), kromp de
christendemocratische
Europese Volkspartij
(EVP), boe Von der Leyen deil vaan oetmaak, aonzienlek. Toch wiste ze de groetste partij te blieve. De groete concurrerende
sociaaldemocratische
S&D
(die twiedes kaom) mooste zelfs mie zetels inlevere. De
ecologische
Greune
en de
liberaole
Renew Europe
(veurheer
ALDE
) greuide evels gans sterk mer te wieneg um hun toch al besjeie positie binne 't Parlemint kortbij die vaan de EVP te bringe. 't Zoog d'r dus al nao oet tot allein de EVP kans maakde um 'ne President nao veure te sjuive.
In de
2014 verkezinge
had nog de
Spitzenkandidat
(de
liestrekker
of presidentskandidaot) vaan de EVP, naomelek
Jean-Claude Juncker
, 't Presidentssjap gekrege. Deze kier waor de EVP-Spitzenkandidat
Manfred Weber
. Dee kraog oetindelek de positie neet, umtot d'n
Europese Raod
('t liechaom vaan nationaol leiers vaan de EU-lidstaote), en neet allein 't Europees Parlemint, 't d'r euver eins motte weure wee de Kemissie-president weurt. In de Raod goof 't evels te vaol protes contra Weber. Veural
Emmanuel Macrons
Fraankriek
sjijnt wieneg hoop te hobbe gehad in Weber.
Oetindelek kaom, oet 't niks, Ursula von der Leyen nao veure. Opvallend waor tot haor thoesland,
Duitsland
, en haor aw collega
Angela Merkel
't neet eins waore met dit besleet. Von der Leyen woort oetindelek toch genomineerd door d'n Europese Raod es hunne gepriffereerde kandidaot. Zie sjijnt veural vaol steun te hobbe gekrege door de
Visegrad
-len (
Hongarije
,
Pole
,
Slowakije
en
Tsjechie
).
Stomming binne 't Europees Parlemeint
[
bewirk
|
bron bewerke
]
't
Europees Parlemint
heet Von der Leyen zjus verkoze tot d'n ierste vrouweleke
President vaan de Europees Kemissie
't Goof vaol kritiek binne 't
Europees Parlemint
euver de geng vaan affaires roontelum de nominatie vaan Von der Leyen. Zoe woort gesteld tot Von der Leyen gaaroet gein legitimiteit had um president te weure umtot zie neet had metgedaon aon de verkezinge.
Toch stomde oetindelek 383
Europarlemintariers
veur tijes de stomming op
16 juli
2019
. 'n Mierderheid vaan 374 vaan de 747 Europarlemintariers waor nudeg, dus de mierderheid waor filterdun. 327 stomde tege, 22 waore aofwezeg en 1 stom woort oongeldeg verklaord.
De coalitie vaan Von der Leyens
Europees Kemissie
- de
Kemissie-Von der Leyen
- woort gevormp op basis vaan dees stomming. Von der Leyens "regiering" besteit heidoor oet drei volweerdege Europese polletieke groppe, naomelek: de
Europese Volkspartij
(
christendemocratie
), de
S&D
(
sociaaldemocratie
) en
Renew Europe
(
liberalisme
). Daoneve goof 't steun vaan welgeteld ein nationaol partije die, integendeil tot haore Europese grop, wel veur Von der Leyen koos. Dit waor de Poolse regieringspartij
PiS
(integendeil tot de res vaan de
ECR
). Ten slotte kraog 't ouch steun vaan de oonaofhaankeleke
Italiaonse
regieringspartij
5-Starebeweging
. In de oppositie ginge de volgende groppe zitte:
Identiteit & Democratie
(
extreemrechs
nationalisme
), de
Greune
(
ecologisme
), de
ECR
(
conservatisme
en mild-
Euroscepticisme
) min de Poolse regieringspartij
PiS
, de
GUE/NGL
(
extreemlinks
en
Marxisme
) en de oonaofhaankeleke nationaol partije minus de
Italiaonse
regieringspartij
5-starebeweging
.
De
Von der Leyen-Kemissie
woort oetindelek goodgekaord mer neet veurtot meh leefs drei
Eurokemissaris
-kandidaote weurte weggestomp door 't
Europees Parlemint
(
Sylvie Goulard
veur
interne merret
;
Laszlo Trocsanyi
veur
Oetbreiing
; en
Rovana Plumb
veur
transport
).
Op
10 september
2019
prizzenteerde Von der Leyen de nuie Von der Leyen-Kemissie, die door haor 'n
geopolletieke
kemmisie woort geneump. Versjellende Eurocommissarisse (de "ministers") woorte nui naome gegeve um informeler en mie doel-geriech te klinke. Vaan die nui naome waor de meis controversiele de Commissaris veur 't "Besjerme vaan de Europese Meneer vaan Leve", dee verantwoordelek zaw weure veur zoewel migratiebeleid es oonderwies, beveiliging en werkgelegeheid. De positie kraog hiel vaol kritiek; sommege Europarlementariers voonde de titel 'n xenofobische boodsjap hobbe door de "Europese Meneer vaan Leve" te linke met migratie. Wat ouch oonverwach waor, waor 't feit tot dees belaangrieke positie gegeve woort aon de Griekse christendemocraat (EVP)
Valdis Dombrovskis
en tot Dombrovskis ouch nog 's vice-president zaw weure same met twie vaol bekindere EU-figure: de
Limborger
Frans Timmermans
en de
Deense
Margrethe Vestager
.
Von der Leyen stoond es d'n Duitse minister vaan
Femilie
-affaires (
2005
-
2009
) bekend um haor rigoreuze financiele steun veur femilies in de midde- en liegerklasse. Es deil vaan de nao links neigende "sociaalchristeleke" vleugel vaan de
CDU
, introduceerde Von der Leyen wetgeving wie de
Kinderforderungsgesetz" - 'n pot vaan 4,3 mieljaar euro gemeind um
creches
in 't ganse land op te riechte - en de
Elternzeit
(
pesitiekonzjee
)
[1]
. Radikaol veur deen tied, en uniek in
Europa
boete
Scandinavie
, waor tot Von der Leyen neet allein zorgde veur 'n beleid boebij neet allein
bestelde
vrouwlui 'n lang periood vrij kriege mer ouch manslui veur twie maond op
verlof
mage (de
Vatermonate
) in 't geval vaan 'n bestelde partnerse.
Von der Leyen kraog hendeg vaol kritiek veur dees beslte, veural binne haor partij goof 't vaol politici die haor versjellende beleidsplanne oonnudeg voonde. Met naome 't plan vaan de
Vatermonate
(
vajermaond
) oontving vaol kritiek. Wijers raakde Von der Leyen in opspraok veur 't gebruuke vaan 3 mieljoon euro aon pebliek geld um de maotsjappeleke meining roontelum haor femilie-standponte te veraandere. Haor campagne woort evels es 'n groet succes gezien
[2]
.
Blokkere vaan kinderpornografie
[
bewirk
|
bron bewerke
]
Von der Leyen poogde in
2009
'n
censuur
op te legke op
kinderpornografie
binne 't
internet
wat via Duitsland woort bereik. Oetindelek is dit wel gelok, al waor 't met de nudege controversies en proteste. Von der Leyen woort
Zensursela
geneump door demonstrante en ze kaom in opsraok naotot ze, inkorrek, had gesteld tot kinderpornografie legaol is in
India
[3]
.
In
2013
perbeerde Von der Leyen d'r veur te zorge tot bedrieve genog vrouwlui aonnomme zoetot op z'n mins 20% vaan de werknommers binne 't beleidsmakende team vrouwlui zien. Dit idee woort evels neet aongenomme
[4]
.
Von der Leyen waor es Duitse minister vaan defensie 'ne groete veurstender veur mie Duitse assertiviteit - get wat in Duitsland geveuleg legk
[5]
. Ze waor 't Duits regieringskopstok wat de felste hawwing aonnaom contra
Rosland
, veur mie oetgaaf nao
NAVO
touw en veur wijere NAVO-verdeideginge in de
Baltische Staote
nao de
Krim
-annexatie vaan Rosland.
't Goof kritiek binneslands tege haor wie zie besloot wijere veleigheidssamewerking oet te breie met
Saoedi-Arabie
. Duitse oppositiepartije weze haor d'r op tot dat land de
minserechde
geweld aondeit in eige land mer ouch in
Jeme
[6]
[7]
.
Von der Leyen kroog te make met fel kritiek oet
Pole
, veural vaan de Poolse
conservatieve
media en de regieringspartij
PiS
, naotot ze stelde in
2017
tot d'r mie steun mot weure geuit veur 't "gezoond democratisch verzet vaan de jongere ginneratie". Dit woort door 't Pools ministerie veur Boetelandse Affaires gezien es 'n Duitse inmenging in de Poolse polletiek en 'n "
Pruusje
toon vaan de
Ode an die Freude
"
[8]
.
Von der Leyen zag al in
2011
in
Der Spiegel
tot ze 'ne groete veurstender is vaan 'n "
Vereinegde Staote vaan Europa
". Ouch sprook zie es minister vaan defentie haor steun oet veur 'n
Europees leger
. In miert
2015
organiseerde zie same met
Fraankriek
en
Pole
'n meeting vaan de zoegenaomde
Weimar-dreihook
; 'n losse samewerking vaan Duitsland, Fraankriek en Pole um tot sterkere militaire samewerking te komme.
Es gevolg vaan 't
Brexit
-referendum in
2016
, klaagde Von der Leyen pebliekelek deks euver de historisch
Eurosceptische
hawwing vaan 't
Vereineg Keuninkriek
. In 'n interview met
The Guardian
besjreef ze de Brexit es 'n "zwake bubbel met leeg beloftes".
Wie Von der Leyen
Prizzedint vaan de Europees Kemissie
woort in
2019
stelde zie tot d'r gein ruimte zaw komme veur de Britte um 'n nuie deal te slete die neet waor gebaseerd op de ierdere deal die gemaak waor tosse de veurmaolege Britse
premier
Theresa May
en de Brexit-onderhandeleer naomes de EU,
Michel Barnier
.
Es Prizzedint vin Von der Leyen tot de EU haor boetelands beleid mot prioritisere en tot 't budget daoveur met 1/3e umhoeg zou motte gaon. Zie labelde haor
Europees Kemissie
de "
geopolletiek
kemissie".
Wie 't
Fidderaol Hoeggerechtshof
vaan Duitsland in
2013
concludeerde tot
homoseksuele
koppels dezelfde
belastingrechde
motte genete es
heteroseksuele
koppels, sprook Von der Leyen oet tot homoseksuele ouch dezelfde rechde motte kriege wat betrof
adoptie
: "'t Gief gein inkel studie die iech kin die stelt tot kinder die opgreuie binne homoseksueel partnersjappe aanders terech komme es kinder die opgreuie binne heteroseksueel
huweleke
of partnersjappe".
In juni
2017
stomde Von der Leyen veur 't
homohuwelek
in Duitsland. 't Goof 'n klein mierderheid in de
Bundestag
daoveur, boenao de wet woort goodgekaord. Evels zoot Von der Leyen, es veurstommer, binne 'n partijsminderheid vaan de
CDU
. De meiste
christendemocrate
hadde inderdaad tege 't homohuwelek gestomp.
- ↑
http://www.familien-wegweiser.de/BMFSFJ/Presse/pressemitteilungen,did=109896.html
- ↑
https://www.nytimes.com/2010/01/18/world/europe/18iht-womenside.html?scp=1&sq=von%20der%20leyen
- ↑
{{
https://web.archive.org/web/20110725180854/http://www.sputnik.de/popkultur/zusammenleben/von-der-leyen-gesteht-fehler-ein
- ↑
http://www.ft.com/intl/cms/s/0/df39494a-a367-11e2-8f9c-00144feabdc0.html
- ↑
https://www.nytimes.com/2014/02/02/world/europe/spurred-by-global-crises-germany-weighs-a-more-muscular-foreign-policy.html
- ↑
https://www.dw.com/en/german-bundeswehr-to-train-saudi-army-officers/a-36697368
- ↑
https://www.dw.com/en/germany-to-train-saudi-soldiers-despite-yemen-war-concerns/a-48527576
- ↑
http://www.pi-news.net/2017/11/polen-empoert-ueber-von-der-leyen-aeusserung/