Иран

Иран
Исламдин Республика Иран
?????? ?????? ?????


Пайдах	Герб

Гимн: Ирандин гимн

Кьилин шегьер :

Тегьран

Шегьерар:

Тегьран , Мешгьед , Исфагьан , Тебриз , Караж , Шираз

Ч?ал:

Фарси

Идара авунин тегьер :

Исламдин республика

Кьил:

Али Хаменеи ( рахбар ),
Ибрагьим Раиси ( президент )

Майдан:

1 648 195 км²

· Цин кьадар %:

0,7

Агьалияр:

81 000 000 кас (17-лагьай)

· Агьалийрин чуькьуьнвал:

49,1 кас/км²

Пул:

Ирандин риал

КъВБ :

1100 млрд. $ (23-лагьай)

· АСКА КъВБ :

13 073 $

ИПВИ :

0,797 (65-лагьай)

Домен :

.ir

Телефондин код :

+98

Сятдин ч?ул :

+3:30 / +4:30, IRST

Исламдин Республика Иран , куьрелди Иран , гьак?ни 1935-лагьай йисал кьван Персия ? Кьиблединни ракъак?идай патан Азияда авай гьукумат я. Кьилин шегьер ? Тегьран я.

КъВБ-диз килигна (маса къачунин алакьунин паритетдин жигьетдай) экономикадин кьадардал гьалтайла исламдин дуьньяда Иран кьудлагьай чкадал ала, Рагъак?идай патан Азияда ? кьведлагьайдал (Туьркиядалай гуьгъуьниз ^[1]). Иран ? технологиядин жегьетдай региондин виридалайни вилик фенвай гьукуматрикай сад я. Стратегиядин фикирдай Иранди Евразиядин ч?ехи метлеб квай регионда чка кьунва, адаз ири нафтадинни т?ебии газдин запасар ава.

Тарих [ дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун ]

Кхьенвай чешмейриз килигайла Ирандин тарихди саки 5 агъзур йис желбзава. Адан чилер садлагьай гьукумат ? Элам ? чи девирдилай вилик III-лагьай агъзур йисуз Хузестанда арадал акъатна. Вич Агьеменидрикай тир Садлагьай Дарий авай ч?авуз Персиядин империя Грециядилайни Киренаикадилай гат?умна Инд ва Тарим вац?арал кьван яргъи тир.

Вичин кхьенвай тарихдин ч?ехи паюнин къене Персия хьиз малум тир Иран 2000-дилай пара йисан къене дуьньядин виридалайни таъсирлу сиясатдинни медениятдин юкьварикай сад тир. Пара виш йисарин къене агъавал ийизвай дин заратуштравал тир. XVI-лагьай виш йисахъ ислам Ирандин гьукуматдин дин хьана.

Аятолла Хомейнидин гъилик кваз 1979-лагьай йисуз Иранда Исламдин инкъилаб хьана, адан нетижада монархия алудна гадарна ва исламдин республика малумарна.