Динозаврлар ? 160 миллион?а жуы? жылдар бойы (225 миллион жыл б?рын?ы кезден бастап, 65миллион жыл б?рын?ы кезге дей?н) Жер бет?ндег? е? басым жануарлар болды. Алып динозаврлар жануарларды? барлы? кезе?дег? е? ?р?лер? болды ж?не олар к?лем? жа?ынан п?лдерден б?раз асып т?сет?н. Ерте кездег? ?шатын бауырымен жор?алаушылар (рептилиялар) аспан?а к?тер?лет?н е? ?лкен жануарлар болды. Жер ?ст? алыптарынан ?зге м?хитта да ??быжы? (монстр) жор?алаушылар ?м?р с?рд?.
Динозаврлар неге ??рып кеткен?
Динозаврларды? ??рып кеткен? жайында айтыл?андар?а назар аударса?, ол Жерге астереоид, метеорит немесе кометаны? со?ылуы салдарынан бол?ан деген пайымдау шынды??а жанасады. Жер тарихында жануарларды? ?лу?н?? ?зге де жа?дайлыры бар, б?ра? осыдан 65 милион жыл б?рын динозаврларды? жойылуы апатты? жа?дайдан болды. Со?ты?ысу салдарынан ауа?а к?тер?лген тоза? б?лттар климатты ?згертт?: ?с?мд?ктер ??рыды, ж?мырт?алар басып шы?арылмады, ал ересек жануарлар ашты? пен суы?тан ?ырырлып ?алды.
?з ата-аналарыны? аума?ан к?шкентай динозаврларды? балалары ?андай бол?ан?
?з ата-аналарыны? аума?ан к?шкентай к?ш?рмес? сия?ты бол?ан. Бауырымен жор?алаушылар болып табылатын динозаврлар ж?мырт?а сал?ан. Оларды? арасында маязавр сия?ты кейб?реулер? ?ам?ор ата-аналар бол?ан. Олар ?я жасап, ж?мырт?аларын жырт?ыштардан ?орып, балалары ая?танып кеткенге дей?н ?асынан шы?па?ан.
Е? ?ор?ынышты ?ай динозаврлар бол?ан?
?зынды?ы 12 метрге, салма?ы 6 тонна?а дей?н жетет?н, жа?тары ?лкен ж?не б?рнеше ?атар т?стер? бар тираннозавр рекс ж?не аллозавр сия?ты с?т?орект?лер е? ?ор?ынышты динозаврлар бол?ан.
Б?ра? "жезтырна?" -
дейноних
, адам бойымен б?рдей
велоцираптор
ж?не к?ш?леу стенонихозавр сия?ты динозаврлар да олардан ?алыспайтын. Б?л жауыз ет?орект?лер е? а?ылды динозаврлар бол?ан.
Тираннозавр рекс ?з?нен ?лс?здеу динозаврларды а?ды?ан, сондай-а? ол ?лген жануарларды да та?ажау еткен. Кейб?р ??рбандар анкилозавр сек?лд? ?арсылы? шабуылдар жаса?ан.
Брахиозаврды? ?те ?зын ??йры?ы мен сыры?тай мойны.
?ай жануарлар ??рлы?та?ы е? ?р?лер? бол?ан?
Тарихи кезе?ге дей?н
сейсмозавр
ж?не брахионавр сия?ты бауырымен жор?алаушылар болды. 50 тонналы? бауырымен жор?алаушылар ?й сия?ты ?те ?лкен бол?ан. Олар тобырымен ?м?р с?рген, ?с?мд?ктермен ?оректенген ж?не а?ашты? басына дей?н жетет?н ?зын мойындары бол?ан. Ая?тарыны? тас болып ?атып ?ал?ан ?здер? оларды? жылдам ж?г?ре алатынын б?лд?ред?. ?ытайда с?йектер? табыл?ан ш?п?орект? маменхизаврды? 15 метрл?к мойны бол?ан. Б?л алып жануарларды? кейб?реулер?н?? к?йры?тары мойындарынан да ?зын. ??рлы?та?ы е? ?лкен с?т?орект? балухитерий болып табылады. Ол салма?ы 30 тоннаны тартатын м?й?зт?мсы??а ??сайды. Б?г?нг? та?да ??рлы?та?ы е? ?лкен жануар - салма?ы не б?р? 7 тонналы? африканды? п?л!
?
Анкилозаврды?
?зынды?ы 10 метр, ??йры?ы т?йреу?ш т?р?зд? ?шк?р болып келед?.
?
Спинозаврды?
?зынды?ы 12 метрге дей??, ал салма?ы 5 тонна?а дей?н жеткен.
?
Стегозаврды?
?зынды?ы 7 метр, т?кенек жап?ан ??йры?ы ж?не жотасында пластиналары бол?ан.
?
Трицератопсты?
?зынды?ы 9 метрге жеткен ж?не с?йект? мойын жамыл?ысы мен ?ш м?й?з? бол?ан. Оны? бас с?йег? - бас?а жануарлард?к?не ?ара?анда е? ?лкен?.
[1]
- ↑
[1]
М?ра?аттал?ан
26 с?у?рд?? 2014 жылы.
С?ра? ж?не жауап энциклопедиясы
