12. oldin er timabilið fra upphafi arsins 1101 til loka arsins 1200 .

Atburðir og aldarfar [ breyta | breyta frumkoða ]

• Oldin er hluti hamiðalda , asamt 11. og 13. old .
• Bernharður fra Clairvaux stofnaði klaustrið i Clairvaux 1115 sem hafði mikil ahrif a klausturlifnað . Sistersianareglan , angi af reglu heilags Benedikts , ox hratt alla oldina.
• Krossferðir stoðu sem hæst a þessari old. Konungsrikið Jerusalem hafði verið stofnað i kjolfar Fyrstu krossferðarinnar 1099 og stoð þar til það beið osigur fyrir Saladin soldan i orrustunni við Hattin 1187 .
• Fyrstu riddarareglurnar urðu til i tengslum við krossferðirnar.
• Endurheimt Spanar ur hondum mara helt afram. Portugal varð sjalfstætt konungsrikis undir stjorn Afonsos 1. eftir orrustuna við Ourique 1139 . I Marokko naðu Almohadar voldum af Almoravidum um miðja oldina.
• Atokin við hinn islamska heim og aukin samskipti við Austromverska rikið leiddu til enduruppgotvunar texta klassiskrar fornaldar og hefur það verið kallað tolftu aldar endurreisnin sem var undanfari itolsku endurreisnarinnar a 14. old .
• Um miðja oldina hofst gotneskur still i byggingarlist i Frakklandi sem tilraun til að skapa mynd af hinni himnesku Jerusalem a jorðu.
• Kaþolska kirkjan sottist eftir auknu sjalfsforræði gagnvart veraldlegum hofðingjum varðandi skipan embætta, malefni klerka og forrað kirkjujarða i kjolfar sattagerðarinnar i Worms 1122 . Deilur Hinriks 2. og Thomas Becket i Englandi sem leiddu til morðsins a Becket 1170 voru angi af þessu likt og staðamalin fyrri sem Þorlakur helgi Þorhallsson hof a Islandi 1179 .
• Norski innanlandsofriðurinn hofst við lat Sigurðar Jorsalafara 1130 og lauk að mestu með sigri birkibeina og konungdæmi Sverris Sigurðssonar arið 1184 .
• I Kina missti Songveldið norðurhluta Kina til Jursjena sem stofnuðu þar Jinveldið 1115 . I suðurhlutanum kom Songveldið a fot fyrsta fasta herflota Kina sem sigraði stærri flota Jinveldisins i orrustunni við Tangdao a Jangtsefljoti 1161 , meðal annars með þvi að nota sprengjur með byssupuðri sem varpað var a skip ovinanna með valslongvum .

Ar 12. aldar [ breyta | breyta frumkoða ]