Margret af Valois
(
14. mai
1553
?
27. mars
1615
) eða
Marguerite de Valois
var drottning
Navarra
og
Frakklands
seint a 16. old, fyrri kona
Hinriks 4.
Frakkakonungs.
Margret var næstyngsta barn
Hinriks 2.
Frakkakonungs og
Katrinar af Medici
og þvi systir Frakkakonunganna
Frans 2.
,
Karls 9.
, og
Hinriks 3.
og
Elisabetar
Spanardrottningar. Hun var eina barn Hinriks og Katrinar sem var heilsuhraust og lifði mun lengur en nokkurt systkina hennar. Margret var annaluð fegurðardis, mikil tiskudros og hafði ahrif a tisku og klæðaburð við konungshirðir um alla Evropu. Hun var lika
skald
og
rithofundur
. Hun vakti hneykslun með liferni sinu og atti ser marga elskhuga, bæði a meðan hun var gift og eftir að hjonabandinu lauk.
Sagt er að i æsku hafi hun verið astfangin af
Hinrik hertoga af Guise
en moðir hennar ekki viljað samþykkja þann raðahag þvi hun vildi ekki að Guise-ættin yrði of valdamikil. Katrin reyndi að semja um hjonaband Margretar og ymissa evropskra prinsa en ekkert varð ur þeim aformum. Að lokum var Margret neydd til að giftast Hinriki 3., konungi Navarra og atti með þvi að bæta samband kaþolikka og
hugenotta
, en Hinrik var einn af leiðtogum þeirra. Þau giftust
18. agust
1572
i
Notre Dame-kirkjunni
i
Paris
en þar sem bruðguminn var hugenotti matti hann ekki koma inn i kirkjuna og varð að standa fyrir utan meðan athofnin for fram.
A
Bartolomeusarmessu
, sex dogum eftir bruðkaupið, hofust
Bartholomeusarvigin
, þar sem fjolda hugenotta i Paris var slatrað. Margret er sogð hafa bjargað lifi nokkurra leiðtoga hugenotta með þvi að fela þa i herbergjum sinum. Hinrik neyddist til að jata kaþolska tru þegar morðunum slotaði en var i halfgerðu stofufangelsi við hirðina. Arið
1576
tokst honum að sleppa og var þa fljotur að varpa kaþolskunni fyrir roða. Margret varð eftir við hirðina. Hun for þo seinna til eiginmanns sins i Navarra en samkomulag þeirra var slæmt og bæði attu i opinberum astarsambondum við aðra.
Hun sneri aftur til Parisar
1582
en broðir hennar, Hinrik 3., varð bratt hneykslaður a hegðun hennar og neyddi hana til að yfirgefa hirðina. Hun for þa aftur til Navarra en hlaut kaldar mottokur. Arið
1586
hneppti broðir hennar hana i varðhald i Usson-kastala i Auvergne og þar var hun næstu atjan arin. Þar ritaði hun endurminningar sinar, sem þottu mjog hneykslanlegar þegar þær voru gefnar ut eftir lat hennar.
Hinrik eigimaður hennar erfði fronsku krununa þegar broðir hennar var myrtur
1589
en fæstir kaþolikkar sættu sig við hann fyrr en hann tok kaþolska tru fjorum arum seinna. Margret varð drottning Frakklands en Hinrik tok hana ekki til sin, heldur helt afram hjakonur og eignaðist með þeim born. Hann vantaði þo erfingja og for arið
1592
að reyna að fa hjonaband sitt gert ogilt. Það tokst með samkomulagi við Margreti
1599
og fekk hun að halda drottningartitlinum. Hun sneri um siðir aftur til Parisar i goðri satt við Hinrik og hina nyju konu hans, Mariu de'Medici, og helgaði sig listum og goðgerðastarfsemi það sem hun atti eftir olifað.
Saga Margretar hefur orðið ymsum rithofundum að yrkisefni og
Alexandre Dumas
eldri skrifaði arið
1845
skaldsogu,
La Reine Margot
, um hjonaband Margretar og Hinriks. Kvikmynd var gerð eftir sogunni 1994 og lek
Isabelle Adjani
titilhlutverkið. Margret og Hinrik eru einnig fyrirmyndir aðalpersonanna i gamanleiknum
Love's Labour's Lost
eftir
William Shakespeare
.