Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Ti
Nazi nga Alemania
, ammo pay a kas ti
Maikatlo a Reich
, ket isu ti sapasap a nagan ti Alemania idi daytoy ket maysa a
totalitariano nga estado
a tinurayan babaen ni
Adolf Hitler
ken ti bukodna a
Nailian a Sosialista a Partido ti Agobobra nga Aleman
(NSDAP). Idi 30 Enero 1933 ni Hitler ket nagbalin a ti
Kanselor iti Alemania
, a napardas a nagikkat kadagiti amin a kasuppiatna tapno agturay a kas ti agmaymaysa a daulo. Ti estado ket tinagilangitna ni Hitler a kas ti bukodna a
Fuhrer
("daulo"), a ngaisentro amin a bileg kaniana. Dagiti historiador ket nagiyunayunayda ti hipnotiko a pagangayan kadagiti retorikana kadagiti adu nga agbuybuya, ken ti panagkitana kadagit bassit a grupo. Nga insurat ni Kessel, "Ti panakalapunos...dagiti Aleman ket mangisasaoda ti panakaitalimeng ti 'hipnotiko' nga araraw ni Hiltler..."
[2]
Babaen ti "pamunganayan ti daulo", ti maibaga ti Fuhrer ket isu ti isu ti maipategan kadagiti amin a linteg. Dagiti nangato nga opisial ket agreportada kenni Hitler ken surotenda dagiti annurotenna, ngen addaanda ti naisangsangayan nga autonomia. Ti gobierno ket saan idi a naur-urnos, nga agtitinnulong a bagi, ngem ti maysa nga urnong dagiti sangkatiponan a nagsalsalisal ti panagala ti bileg ken agpaspasayaat ti parabor para iti Fuhrer.
[3]
Iti katengngaan ti
Nalatak a Panagsagsagaba
, ti Nazi a gobierno ket nakaipasubli ti rang-ay ken nannipatingga kadagiti kadagiti adu a saan a panangtrabtrabaho a nagus-usar ti napigsa a panaggastos ti milisia ken ti maysa nga
aglalaok nga ekonomia
ti nawaya nga komersio ken dagiti panakasanay ti sentro a panagplano.
[4]
Adu dagiti publiko a panagobobra a naararamid, a mairaman ti panagipatakder dagiti
Autobahn
. Ti panakaisubli ti rang-ay ket nakaited ti turayan ti panakdayeg; ti panagpasardeng kadagiti amin a kasuppiat ket nakaramid kenni Hitler a nagturay nga awan ti simupsuppiat.
Ti panag-gura a maipapan ti puli, a naipangpangruna ti
kontra semitismo
, ket isu idi ti kangrunaan a gandat ti kagimongan iti Nazi nga Alemania. Ti
Gestapo
(nalimed a polis ti estado) ken ti
SS
a babaen ni
Heinrich Himmler
ket dinadaelda ti liberal, sosialista, ken ti komunista a kasuppiat, ken pinarukma ket pinatayda dagiti Hudio. Naipamatmati a dagiti
Tattao a Hermaniko
?a tinawtawagan pay a kas dagiti
Nordiko a puli
?ket isu dagitoy ti kapuroan a representasion ti
Ario a puli
, ken isu ngarud a dagitoy ket ti
agturay a puli
. Ti edukasion a pakaipatengngaan ti isip iti
maipapan ti puli a biolohia
, annuroten ti populasion, ken ti maipapan ti bagi a kasalun-at. Ti panakaikameng iti
Hitler a Kinaagtutubo
nga organisasion ket nagbalin a nasken a kapilitan. Ti bilang dagiti babbai a nakastrek iti kalpasan ti sekondario a panagadal ket bimmaba, ken dagiti opurtunidad ti karrerr ket napabassit. A natawtawagan dagti karnengan ti babbai a kas ti "produkto ti Husio a kinasirib," dagiti Nazi ket nagsanayda ti tinawtawaganda a "emansipasion manipud iti emansipasion."
[5]
Ti panagliwliwa ken turismo ket naurnos babaen ti programa a
Pigsa Babaen ti Ragsak
. Ti gobierno ket nagtengtengngel kadagiti artistiko a panagiyebkas, a nagiragragpat kadagiti naisangsangayn a porma ti arte ken nagpatammay ken nagiparit kadagti dadduma. Dagiti Nazi ket nagirugida ti di nadayeg a
Entartete Kunst
(Dehenerado nga arte) a panagibabuya idi 1937.
[6]
Ti ministro ti
propaganda
a ni
Joseph Goebbels
ket nagisumamay a nagusar kadagiti pelikuka, dagiti dakel a gimongan, ken ti makahipnotismo a panagbitla ni Hitler tapno matengngel ti pamanunotan ti publiko.
[7]
Ti
Kalgaw nga Olimpiada ti 1936
ket nanagipabuya ti
Maikatlo a Reich
iti sangalubongan nga entablado.
- ^
Idi 1939, sakbay a ti Alemania ket nakagun-od ti panagtengngel kadagiti dua a naudi a rehion a tinengtengngelna idi sakbayan ti Tulag ti Versailles?Alsace-Lorraine, Danzig, ken ti paset ti Laud a Prusia a lokal a naamammoan a kas ti "Polako a Koridor"?ti kalawana ket 633,786 kuadrado kilometro (244,706 sq mi). Kitaen ti
Statistisches Jahrbuch 2006
harvnb error: awan mapuntaan: CITEREFStatistisches_Jahrbuch2006 (
tulong
)
.
Nagsasabtan
:
52°31′N
13°24′E
/
52.517°N 13.400°E
/
52.517; 13.400