2001

Iuwen :	16 ^e	17 ^e	18 ^e	19 ^e	20 ^e	21 ^e iuw	22 ^e	23 ^e	24 ^e	25 ^e	26 ^e
Jierren:	1996	1997	1998	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006

Kalinders
Gregoriaanske kalinder	2001 MMI
Ab urbe condita	2754
Armeenske kalinder	1450 ?? ???
Etiopyske kalinder	1993 ? 1994
Hebriuwske kalinder	5761 ? 5762
Hindoekalinders
- Vikram Samvat	2056 ? 2057
- Shaka Samvat	1923 ? 1924
- Kali Yuga	5102 – 5103
Iraanske kalinder	1379 – 1380
Islamityske kalinder	1422 – 1422
Juliaanske kalinder	Gregoriaansk min 13 dgn.
Sineeske kalinder	4697 – 4698 丁辰 ? 戊巳

2001 is in gewoan jier dat begjint mei in moandei. ( Gregoriaanske kalinder foar 2001 . )

Dit jier makket underdiel ut fan it desennium fan 'e 2000-er jierren .

Foarfallen [ bewurkje seksje | boarne bewurkje ]

jannewaris

1 - By de saneamde Kafeebran yn Foalendam komme by in hommels utbrekkende bran yn Cafe De Hemel yn Foalendam 14 minsken om en reitsje nochris 350 oaren ferwune .
5 - It Wikipedia-projekt begjint, mei de Ingelsktalige Wikipedy .
13 - By in swiere ierdbeving yn El Salvador komme 944 minsken om.
16 - Laurent Kabila , de diktator fan 'e Demokratyske Republyk Kongo , wurdt fermoarde troch ien fan syn eigen liifwachten .
20 - George W. Bush wurdt plechtich ynwijd as de 43e presidint fan 'e Feriene Steaten .
20 - Yn 'e Filipinen einiget de ofsettingsproseduere tsjin presidint Joseph Estrada yn 'e Twadde People Power-revolusje , dy't syn fise-presidinte Gloria Macapagal Arroyo oan 'e macht bringt.
26 - By in swiere ierdbeving yn 'e Yndiaaske dielsteat Gudjarat komme mear as 12.000 minsken om.
27 - Yn 'e autonome republyk Sansibar iepenje Tanzaniaanske feilichheidstroepen it fjoer op demonstranten dy't protestearje tsjin 'e grutskalige stimbusfraude en wiidfersprate yntimidaasje under de ferkiezings fan desimber 2000 . Hjirby komme 35 minsken om it libben en reitsje 600 oaren ferwune . Neitiid untflechtsje in protte Sansibarezen op fiskersboaten Tanzania en sykje beskul yn 'e buorlannen.

febrewaris

9 - De Amerikaanske dukboat de USS Greeneville bringt yn 'e neite fan 'e Hawai-eilannen by fersin it Japanske fiskersskip de Ehime-Maru ta sinken.
10 - Rintje Ritsma wurdt yn Boedapest foar de fjirde kear wraldkampioen reedriden Oer-alles.
12 - De romtesonde NEAR Shoemaker lanet op 433 Eros en wurdt dermei it earste romteskip dat op in asteroide lanet.
13 - By in swiere ierdbeving yn El Salvador komme teminsten 400 minsken om.
16 - Yn it ramt fan 'e Iraakske untwapeningskrisis fiere Amerikaanske en Britske bommesmiters bombardeminten ut op Irak om 'e loftdoelferdigening fan dat lan ut te skeakeljen.
22 - Yn Ingelan wurdt yn in slachthus by bargen tongblier feststeld: dat is it begjin fan 'e Tongblierkrisis , dy't it Feriene Keninkryk , Nederlan en dielen fan Frankryk oant ein juny yn syn greep halde sil.
29 - By de treinramp fan Great Heck , yn noardlik Ingelan , komme 10 minsken om en reitsje 82 oaren ferwune .

maart

2 - Yn Afganistan begjinne de Taliban mei de ferneatiging fan 'e monumintale Boeda's fan Bamiyan .
23 - It alde Russyske romtestasjon Mir wurdt ut syn baan om 'e Ierde helle en stoart del yn 'e Stille Sudsee by Fidzjy .

april

1 - By it Hainan-ynsidint komt in Sineeske Shenyang J-8 - strieljager yn 'e loft sa deunby in Amerikaansk radarfleantuch , dat se inoar reitsje. It radarfleantuch is twongen en meitsje in needlaning op it Sineeske eilan Hainan . De bemanning wurdt dernei troch de Sineeske autoriteiten festholden.
1 - Nederlan fiert as earste lan yn 'e wrald it homohoulik yn.
1 - De eardere Joegoslavyske presidint Slobodan Milo?evi? jout him oer oan 'e plysje om troch it ynternasjonale Joegoslaavjetribunaal yn De Haach berjochte te wurden foar oarlochsmisdieden .
11 - De bemanning fan it Amerikaanske radarfleantuch dat in needlaning makke hat op it Sineeske eilan Hainan , wurdt nei hus ta stjoerd. Dermei komt in ein oan it Hainan-ynsidint .
11 - De tongblier brekt ek ut yn Fryslan, op in buorkerij yn Ie en in dei letter yn Eanjum .
28 - De Amerikaanske miljoner Dennis Tito set mei de Russyske Sojuz TM-32 ut it Kosmodroom fan Bajkonoer , yn Kazachstan , of nei it Ynternasjonaal Romtestasjon (ISS). Hy is de earste romtetoerist .

maaie

6 - De Amerikaanske miljoner Dennis Tito keart mei de Sojuz TM-31 fan it Ynternasjonaal Romtestasjon (ISS) werom nei de Ierde en beeiniget dermei de alderearste romtefakansje .
7 - Yn 'e Bosnyske sted Banja Luka wurdt besocht en meitsje in begjin mei de weropbou fan 'e ferwuostge Ferhadija-moskee . De seremoanje , der't 300 Bosnyske Moslims op jierren foar utnuge binne, rint lykwols ut op in fiasko as der in opskuor untstiet fan nasjonalistyske Bosnyske Serven dy't de Moslims mei stiennen bekugelje en op harren yn slane.
24 - De Sjerpa Temba Tsheri wurdt mei 16 jier de jongste persoan ea dy't de top fan 'e Mount Everest berikt hat.
24 - By de ramp yn de Versailles-trouseal komme yn Jeruzalim 23 minsken om en reitsje 380 lju ferwune as de trede ferdjipping fan in gebou fan fjouwer ferdjippings ynstoart.

juny

1 - De moard op de Nepaleeske keninklike famylje wurdt utfierd troch kroanprins Dipendra , dy't mei in mitrailleur it fjoer iepenet op syn eigen famyljeleden en derby 10 minsken deadet, ynkl. syn heit , kening Birendra fan Nepal . Dipendra, dy't neitiid de han oan himsels slacht , stjert trije dagen letter yn it sikehus oan syn selstabrochte ferwunings .
1 - In selsmoardoanslachdogger fan 'e militante Palestynske Hamasbeweging bringt 21 minsken om by in bomoanslach op de Dolphinarium- diskoteek yn 'e Israelyske sted Tel Aviv .
5 - 9 - De tropyske stoarm Allison smyt 900 mm rein ut oer de Amerikaanske sted Houston , werby't 22 minsken omkomme en foar mear as $ 5 miljard oan skea oanrjochte wurdt.
7 - De Amerikaanske presidint George W. Bush undertekenet de Economic Growth and Tax Relief Reconciliation Act of 2001 , de earste yn in rige belestingferlegings der't inkeld de riken fan profitearje, de saneamde belestingferlegings fan Bush .
23 - By in swiere ierdbeving yn sudlik Peru , fan 8,4 op 'e skaal fan Richter , folge troch in ferwuostgjende tsunamy , komme teminsten 75 minsken om en reitsje 2.687 lju ferwune .

july

2 - It earste kompakte keunsthert wurdt ymplantearre by de Amerikaan Robert Tools .
3 - It ferkearsfleantuch Vladivostok Air-flecht 352 stoart koart foar de laning op 'e lofthaven fan 'e Sibearyske sted Irkutsk del, werby't 145 minsken omkomme.
7 - It rasse-opskuor fan Bradford brekt ut yn 'e Ingelske sted Bradford nei't leden fan it rasistyske Nasjonaal Front in man fan Sudaziatysk komof delstekke by in bar .
16 - De Russyske Federaasje en de Folksrepublyk Sina slute it Sineesk-Russysk Freonskipsferdrach .
20 - 22 - Yn it Italjaanske Genua fynt de 27e G8-top plak. De anty-globalisearringsbeweging organisearret massale demonstraasjes dy't utrinne op in konfrontaasje mei de plysje . De demonstrant Carlo Giuliani wurdt derby deade troch in plysjeman. Ferskate oaren reitsje slim ferwune by in plysje-oanfal op in skoallegebou dat troch de demonstranten as haadkertier brukt wurdt.
24 - De Tamyl Tigers fiere de oanfal op de Ynternasjonale Lofthaven Bandaranaike ut yn 'e Srylankaanske sted Kolombo . Derby wurdt foar $ 500 miljoen oan skea oanrjochte.
24 - Yn Bulgarije wurdt Simeon II fan Saksen-Coburg-Gotha , dy't as bern de leste kening fan Bulgarije wie, ynsward as de demokratysk keazen 48e premier fan it lan .

augustus

1 - Roy Moore , in Amerikaanske rjochter fan it Heechgerjochtshof fan Alabama , lit in plakette mei derop de Tsien Geboaden oanbringe yn syn heechgerjochtsgebou. Dat liedt ta in rjochtsaak werby't er twongen wurdt om dy plakette fuort te heljen en uteinlik ek ta syn eigen ofsetting as rjochter.
9 - By de bomoanslach op in Sbarro-restaurant yn Jeruzalim fiert in militante Palestyn in selsmoardoanslach ut op in restaurant yn Jeruzalim , werby't 15 minsken omkomme en 130 lju ferwune reitsje.
10 - By de oanslach op in trein yn Angoala , troch de rebellebeweging UNITA yn it ramt fan 'e Angoleeske Boargeroarloch , komme 252 minsken om.
25 - De Amerikaanske sjongster Aaliyah en ferskate meiwurkers fan har platemaatskippij komme om as harren oerladen fleantuch delstoart , koart nei it opstiigjen fan it Fleanfjild Marsh Harbour , yn 'e Bahama's .

septimber

3 - Yn 'e Noardierske haadsted Belfast begjinne militante protestanten yn it ramt fan it skeel oer Holy Cross in besingeling fan de roomske Holy Cross- basisskoalle foar famkes . De kommende 11 wiken moatte roomske aldelju harren dochters nei skoalle bringe tusken in dubele hage fan opskuorplysje troch dy't de hunderten skellende en flokkende protestantske demontranten op in ofstan haldt.
9 - Yn noardlik Afganistan wurdt Achmed Sjah Massud , de lieder fan 'e Noardlike Alliansje , dy't tsjin 'e islamistyske diktatuer fan 'e Taliban fjochtet, by in oanslach fermoarde troch terroristen fan al-Qaida dy't harren foardogge as in tillefyzjeploech .
9 - By de metanoltrageedzje fan Parnu komme yn 'e Estyske provinsje Parnu 68 minsken om troch metanolfergiftiging .
10 - De Amerikaanske minister fan Definsje Donald Rumsfeld jout in taspraak oer de $ 2,3 biljoen yn 'e begrutting fan syn ministearje dy't weirekke is. Hy wiist de burokrasy fan it Pentagon oan as de grutste bedriging foar de Feriene Steaten .
11 - By de oanslaggen op 11 septimber 2001 bruke islamistyske terroristen yn 'e Feriene Steaten ferkearsfleantugen as wapens troch se te kapen en yn gebouwen te fleanen. American Airlines-flecht 11 en United Airlines-flecht 175 boarje har yn 'e noarder- en sudertoer fan it World Trade Center , in kantoargebou yn New York . Beide wolkekliuwers reitsje derby sa slim skansearre dat se net folle letter ynstoarte. American Airlines-flecht 77 boarret him yn it Pentagon , it gebou fan it Amerikaansk Ministearje fan Definsje , yn Washington, D.C. In fjirde fleantuch, United Airlines-flecht 93 , stoart del yn in fjild by Shanksville , yn Pennsylvania , as de passazjiers tsjin de kapers yn opstan komme. Der falle yn totaal 2.996 deaden , ynkl. 19 dieders.
18 - 12 oktober - By de myltfjoeroanfallen yn 'e Feriene Steaten , stjoere terroristen brieven mei myltfjoerspoaren oan ferskate mediabedriuwen : ABC , CBS , NBC , de New York Post en de National Enquirer . Der komme 5 minsken om en nochris 17 lju reitsje ynfektearre.
20 - Yn in taspraak foar de beide huzen fan it Amerikaanske Kongres ropt de Amerikaanske presidint George W. Bush de " Oarloch tsjin it Terrorisme " ut.
21 - Yn 'e Franske sted Toulouse untploft it gemyfabryk AZF , werby't 29 minsken omkomme en mear as 2.500 lju ferwune reitsje.
27 - By it Bloedbad fan Zug sjit Friedrich Leibacher yn it Switserske Zug 18 minsken del, fan wa't 14 omkomme, ear't er himsels tekoart docht .

oktober

1 - Kasjmiereeske militanten dogge in in oanslach op it parlemint fan 'e Yndiaaske steat Djammu en Kasjmier . Derby komme 38 minsken om.
2 - De Switserske loftfeartmaatskippij Swissair freget beskerming tsjin bankrot oan en set alle fleantugen oan 'e grun. Dertroch geane 230 plande flechten net troch en komme wraldwiid 18.000 passazjiers fest te sitten.
4 - It Russyske ferkearsfleantuch Siberia Airlines-flecht 1812 stoart underweis fan Novosibirsk yn Sibearje nei Tel Aviv yn Israel del boppe de Swarte See . Derby komme 78 minsken om.
7 - De Feriene Steaten , it Feriene Keninkryk , Spanje , Itaalje , Kanada en Austraalje begjinne de Oarloch yn Afganistan tsjin it Taliban -rezjym dere, dat Osama bin Laden , it brein efter de oanslaggen op 11 septimber 2001 wegeret ut te leverjen.
8 - By de ramp op de Lofthaven Linate komme yn tichte mist in Cessna - sakefleantuch en in ferkearsfleantuch fan Scandinavian Airlines mei-inoar yn botsing op in laningsbaan op 'e Italjaanske Lofthaven Linate , by Milaan . Alle 114 ynsittenden fan beide fleantugen en 4 minsken op 'e lofthaven komme om.
19 - It skip de SIEV X komt underweis nei Krysteilan te sinken, werby't 353 minsken ferdrinke .
23 - Yn Noard-Ierlan set it paramilitere Ierske Republikeinske Leger (IRA) utein mei untwapening.
23 - Apple yntrodusearret de iPod .
25 - Microsoft yntrodusearret it kompjuterprogramma Windows XP .
26 - De Amerikaanske presidint George W. Bush undertekenet de USA PATRIOT Act , dy't de feilichheidstsjinsten yn it ramt fan 'e Oarloch tsjin it Terrorisme foech jout om op alderhanne manearen ynbrek te meitsjen op 'e privacy fan boargers .

novimber

4 - De orkaan Michelle treft Kuba en fernielt der de rispinge . Tuzenen minsken reitsje dakleas.
7 - De Belgyske nasjonale loftfeartmaatskippij Sabena giet fajyt .
10 - Swiere rein soarget yn Algerije foar ierdferskowings , werby't 900 minsken omkomme.
12 - It ferkearsfleantuch American Airlines-flecht 587 stoart del yn 'e New Yorkske wyk Queens , werby't alle 260 ynsittenden en 5 minsken op 'e grun omkomme.
12 - Yn it ramt fan 'e Oarloch yn Afganistan luke de Taliban harren nei swiere Amerikaanske bombardeminten werom ut 'e Agaanske haadsted Kabul .
13 - Earste oflevering fan Baas boppe Baas , in dramarige fan Omrop Fryslan .
14 - Troepen fan 'e Noardlike Alliansje , dy't stipe wurdt troch de Feriene Steaten , kinne yn it ramt fan 'e Oarloch yn Afganistan sunder swierrichheden de Afgaanske haadsted Kabul besette, dy't twa dagen earder ferlitten is troch de tebekwikende Taliban .

desimber

2 - It Amerikaanske bedriuw Enron giet fajyt . Dit is it grutste bankrot yn 'e skiednis fan 'e Feriene Steaten .
13 - By in terroristyske oanfal op it parlemint fan Yndia komme 12 minsken om. As Yndia it buorlan Pakistan fan mandeligens oan de oanslach beskuldiget, liedt dit barren ta de Yndiaask-Pakistaanske Krisis (2001-2002) .
19 - Yn it ramt fan 'e Grutte Depresje fan Argentynje (1998-2002) brekt yn 'e Argentynske haadsted Buenos Aires de Desimberopskuor ut as it regear de bankrekkens fan 'e boargers befriest.
22 - De Afgaanske presidint Boerhannudin Rabbani , it haad fan it regear dat ynsteld is troch de Noardlike Alliansje , draacht syn amt oer oan Hamid Karzai , dy't presidint wurdt fan in oergongsregear der't ek oare groepearrings yn fertsjintwurdige binne.
22 - De islamistyske ekstremist Richard Reid besiket it ferkearsfleantuch American Airlines-flecht 63 delstoarte te litten troch eksplosiven untploffe te litten dy't er ferburgen hat yn syn skoech . Dat mislearret, en hy wurdt arrestearre .
29 - By in bran yn it winkelsintrum Mesa Redonda, yn 'e Peruviaanske haadsted Lima , komme teminsten 291 minsken om.

Berne [ bewurkje seksje | boarne bewurkje ]

maart

6 - Aryana Engineer , Kanadeesk aktrise

july

18 - Ella Ballentine , Kanadeesk aktrise

septimber

4 - Froukje Veenstra , Nederlansk sjongster

Bisten [ bewurkje seksje | boarne bewurkje ]

14 july - Delta Paramount , ferneamde fokbolle († 2015 )

Ferstoarn [ bewurkje seksje | boarne bewurkje ]

jannewaris

9 - Carol W. Voges , Nederlansk yllustrator en skriuwer (* 1925 )
28 - Ike Nienhuis , Frysk reedrydster (* 1921 )

febrewaris

7 - King Moody , Amerikaansk akteur (* 1929 )
17 - Rink van der Velde , Frysk skriuwer en sjoernalist (* 1932 )

maart

5 - Aad van Dulst , Nederlansk boargemaster (* 1929 )
22 - Sabiha Gokcen , Turksk gefjochtspiloat (* 1913 )
28 - Helge Ingstad , Noarsk archeolooch en skriuwer (* 1899 )

april

19 - Sjoerd Span , Frysk boer en sportbestjoerder (* 1915 )
29 - Barend Biesheuvel , premier fan Nederlan (* 1920 )

maaie

6 - Ruurd Klazes Bakker , Frysk politikus (* 1921 )
7 - Joseph Greenberg , Amerikaansk taalkundige (* 1915 )
24 - Hylkje Goinga , Frysk skriuwster (* 1930 )
25 - Paladine Roye , Amerikaansk keunstner (* 1946 )

juny

21 - John Lee Hooker , Amerikaansk bluesmuzikant (* 1917 )
21 - Carroll O'Connor , Amerikaansk akteur en komyk (* 1924 )

juny

11 - Herman Brood , Nederlansk muzikant en byldzjend keunstner (* 1946 )
30 - Wladimir de Vries , Nederlansk byldhouwer (* 1917 )

july

9 - Abe Bonnema , Frysk arsjitekt (* 1926 )

augustus

7 - Yme van der Meer , Aldste persoan fan Fryslan (* 1893 )
22 - Tatjana Averina , Russysk reedrydster (* 1950 )

septimber

3 - Pauline Kael , Amerikaansk filmkritika (* 1919 )
4 - Jan Haite Riemersma , Frysk politikus (* 1919 )
5 - Garmant Nico Visser , Frysk sosjolooch en dichter (* 1910 )
5 - Bernardus Nieuwenhuis , Frysk keunstskilder (* 1912 )
19 - Albert Sustring , Frysk edelsmid, bestjoerder, publisist en frisiast (* 1903 )

oktober

2 - Ysbrand Ypma , Frysk skiedkundige (* 1907 )
5 - Egbert van 't Oever , Nederlansk reedrydtrener (* 1927 )
14 - Netty Rosenfeld , Nederlansk programmamakster en nijslezer (* 1921 )
20 - Patricia Locke , Amerikaansk underwiiskundige en aktiviste (* 1928 )

novimber

17 - Cristiaan Frederik Jan Antonides , Nederlansk Dumny en publisist (* 1924 )
21 - Fokke Middendorp , Stellingwerfsk folkekundige, skiedkundige en publisist (* 1905 )
21 - Saakje Huisman , Frysk skriuwster (* 1951 )
29 - George Harrison , Ingelsk gitarist (* 1943 )