"Sekretaris-Generaal fan de
Russyske kommunistyske Partij
"
Jozef Stalin
diktator fan de
Sovjet-Uny
yn 1942
"Presidint"
Aleksandr Loekasjenko
diktator fan
Wyt-Ruslan
(2008)
Fuhrer
Adolf Hitler
diktator fan
Nazi-Dutslan
(1933)
Generaal
"Gaius" Julius Caesar
diktator fan
Rome
(± 50 f.Kr.)
De "Leafde Lieder"
Kim Jong-il
diktator fan
Noard-Korea
(2011)
"Generalisimo"
Franco
diktator fan
Spanje
(1959)
"Senor Presidente"
Nicolas Maduro
diktator fan
Fenezuela
(2015)
"Broer Lieder"
Moammar al-Qadhafi
, earder diktator fan
Libie
op in gearkomst fan de
AU
(2009)
In
diktator
is de lieder yn in
diktatuer
. Hy ferienet yn ien persoan, of yn in lytse kliber om him hinne, alle
macht
, dat de
wetjaande, bestjoerende en utfierende macht
fan in lan. It byhearrende
eigenskipswurd
is
diktatoriaal
.
De term is oflaat fan de
Romeinske diktator
dy't yn de tiid fan de
Romeinske Republyk
yn krisistiden, as kordaat optreden nedich wie, troch de
Senaat
foar in bepaalde tiid de
absolute macht
oerlange waard.
De Romeinske diktator trede wer of as de krisis foarby wie en de senaat syn posysje wer ynnom as
wetjouwende macht
.
Julius Caesar
wie net fan doel om syn macht as diktator noch ut hannen te jaan en liet him werneame ta
dictator "perpetuus"
(ivige diktator), dat wol sizze diktator "foar it libben", en wie yn dy sin in moderne diktator krektas syn opfolgers de Romeinske keizers. Ek de "moderne" diktator sil trochstrings nea frijwillich syn macht ofstean, mar besiket sa lang mooglik yn it seal te sitten en sil him mei alle middels fersette tsjin dejingen dy't him fan syn absolute macht untdwaan wolle. It is as sadanich in hearsker dy't regearet lykas in
absolut monarch
, mar sunder
dynastike
basis. Om dy reden stiet de moderne diktator mear yn de tradysje fan de
tirannen
ut de Aldheid as fan de Romeinske diktator.
Yn ingere sin is in diktator ien dy't folsleine en unbegrinze
allinnichhearskippij
hat. Neffens dy definysje ha der net folle echte diktators west, foarbylden derfan binne
Adolf Hitler
en
Jozef Stalin
. Omdat der mar in pear west hawwe dy't hielendal allinnich alle macht han hawwe, wurdt mei diktator oer it generaal in persoan bedoeld dy't oan it haad stiet fan in
diktatuer
, ek as hy net de ienige machthawwer is. In diktatuer weryn't ien peroan alles foar it sizzen hat wurdt
autokrasy
neamd. Oare foarmen fan diktatuer binne de
militere diktatuer
en de
ienpartijsteat
. Tsjintwurdich wurde ek
absolute monarchen
wol diktators neamd.
Faak hat de term diktator de bybetsjutting fan in underdrukkend persoan dy't sunder genede ofrekkenet mei
oarstinkenden
, wertroch't de term in sterk negative lading hat. Hast altiten ferriket de moderne diktator himsels en syn famylje en de trouwe klyk om him hinne unbidich en wurde de rykdommen fan it lan yn de praktyk as persoanlik eigendom fan de diktator behannele. Dochs hawwe der yn de skiednis diktators west dy't wol as 'ferlichte' diktators beskoge binne; wa't dat binne hinget sterk of fan persoanlike politike foarkarren.
De skiedsline tusken diktator en
demokraat
is net altiten like ienfaldich te luken, bygelyks as immen oan de macht komd is, of bliuwt, troch (werhelle)
ferkiezingsfraudelykas
in soad diktators dogge om in skyn fan legitimiteit op te halden. It is ek mooglik dat in diktator op demokratyske wize oan de macht komt lykas Adolf Hitler, mar dernei de demokrasy feroaret yn in diktatuer. Soms is der ek sprake fan in kollektyf dat mienskiplik de macht hat lykas de Argentynske junta yn de jierren 70. Meastal moat in diktator dochs wol rekken halde mei machtsstruktueren as it leger of religieuze organisaasjes.
Derneist wurde 'diktators' troch harren folgelingen of understeuners yn it butenlan net as sadanich betitele.
Stalin
, dy't offsjeel partijlieder fan de
Kommunistyske Partij
wie, is pas sa'n tritich jier nei syn dea troch Ruslan "erkend" as diktator en ek de Sineeske kommunist 'foarsitter'
Mao Zedong
waard yn Sina lang sjoen as foarbyld fan in goede lieder en net as diktator. Faak neame diktators har eufemistysk 'presidint foar it libben' krektas de Ugandeeske distator
Idi Amin
.
Ek wurde polityk net-winske lieders graach as diktator ofskildere, wylst se dochs demokratysk keazen weze kinne.
Slobodan Milosevic
waard by de NAFO-aksjes yn 1999 yn de westerse media konsekwint as diktator delsetten, wylst er troch gewoane ferkiezings keazen wie, en ek de steun fan it folk (noch) hie. Opmerklik is wol dat in diktator as
Robert Mugabe
fan
Simbabwe
yn de westerske parse noch altiten as 'presidint Robert Mugabe' betitele wurdt.
Net alle histoarisy fine de nammen op understeande list 'typyske' diktators: