Ugandako Errepublika
|
---|
Republic of Uganda
Jamhuri ya Uganda
|
Ereserkia
:
Oh Uganda, Land of Beauty
(en)
|
Goiburua: For God and My Country
("Jainkoaren eta nire herrialdearen alde")
|
|
Kokapena munduan
Mapa politikoa
|
|
Hiriburua
| Kampala
0°18′49″N 32°34′52″E
|
---|
Azalera
| 241.038 km² (
79.
)
Ura
%18,2
|
---|
Punturik altuena
| Stanley mendia
(5.109 m)
|
---|
Punturik sakonena
| Nilo Zuria
(621 m)
|
---|
Kontinentea
| Afrika
|
---|
Mugakideak
| Kenya
,
Hego Sudan
,
Kongoko Errepublika Demokratikoa
,
Ruanda
,
Tanzania
,
Sudan
eta
Victoria
|
---|
|
Gobernu-sistema
| presidentzialismo
|
---|
Ugandako presidentea
| Yoweri Museveni
|
---|
Ugandako Lehen Ministroa
| Robinah Nabbanja
|
---|
Legebiltzarra
| Parliament of Uganda
(en)
|
---|
Harreman diplomatikoak
| Ikusi mapa Wikidatan
|
---|
Zeren kide
| |
---|
|
Biztanleria
| 47.123.531
(2021)
(
31.
)
4.260.573 (2017)
|
---|
Dentsitatea
| 195,5 bizt/km²
|
---|
Talde etnikoak
| |
---|
Hizkuntza ofizialak
| |
---|
Erabilitako hizkuntzak
|
ikusi
- ingeles
,
Swahili
(en)
,
Bukusu
(en)
,
Amba
(en)
,
Lendu
(en)
,
Adhola
(en)
,
Konjo
(en)
,
Tepes
(en)
,
Ndo
(en)
,
Nyole
(en)
,
saamia
(en)
,
Nyangia
(en)
,
Gungu
(en)
,
Ruuli
(en)
,
Gwere
(en)
,
Talinga
(en)
,
Tooro
(en)
,
Kiga
(en)
,
Lugbarati
(en)
,
Kumam
(en)
,
Ugandan Sign Language
(en)
,
Sabiny
(en)
,
Alur
(en)
,
Aringa
(en)
,
Ik
(en)
,
Ma'di
(en)
,
Lango
(en)
,
Pokoot
(en)
,
Nubi
(en)
,
Karamojong
(en)
,
Runyankole
(en)
,
Teso
(en)
,
luganda
,
kinyaruanda
,
Soga
(en)
,
Nyoro
(en)
,
Kakwa
(en)
,
Kenyi
(en)
,
Masaba
(en)
,
Southern Ma'di
(en)
,
Acholi
(en)
eta
Bari
(en)
|
---|
Ezkontzeko adina
| genero guztiak
: 18
|
---|
Emankortasun-tasa
| 5,775
(2014)
|
---|
Bizi-itxaropena
| 59,889
(2016)
|
---|
Giniren koefizientea
| 42,7
(2019)
|
---|
Giza garapen indizea
| 0,525
(2021)
|
---|
|
BPG nominala
| 25.891.058.946,194 $
(2017)
1.812.127.201,7792 (2016)
|
---|
BPG per capita
| 606 $
(2017)
25 (2016)
|
---|
BPG erosketa botere paritarioa
| 80.075.751.445 nazioarteko dolar
(2017)
4.416.406.396 (2016)
|
---|
BPG per capita EAPn
| 1.868,181 nazioarteko dolar
(2017)
44,535 (2016)
|
---|
BPGaren hazkuntza erreala
| 4,7 %
(2016)
|
---|
Erreserbak
| 3.720.863.721 $
(2017)
623.015.735 (2016)
|
---|
Inflazioa
| 5,7 %
(2016)
?2,7 (2015)
|
---|
|
Sorrera data
: 1962
|
|
Aurrezenbakia
| +256
|
---|
ISO 3166-1 alpha-2
| UG
|
---|
ISO 3166-1 alpha-3
| UGA
|
---|
Ordu eremua
| |
---|
Elektrizitatea
| 240 V. 50 Hz.
BS 1363
(en)
|
---|
Internet domeinua
| .ug
|
---|
statehouse.go.ug
|
Uganda
, izen ofiziala
Ugandako Errepublika
[1]
(
ingelesez
:
Republic of Uganda
;
swahiliz
:
Jamhuri ya Uganda
),
Ekialdeko Afrikako
estatu burujabea da,
Afrikako Aintzira Handien
eskualdean dagoena.
Hego Sudan
du iparraldean,
Kenya
ekialdean,
Victoria aintzira
hego-ekialdean,
Tanzania
eta
Ruanda
hegoaldean, eta
Kongoko Errepublika Demokratikoa
mendebaldean. 241.038 kilometro koadroko eremua hartzen du, eta 41,5 milioi biztanle zituen 2016an.
[2]
Kampala
da hiriburua eta hiri nagusia.
Uganda Ekialdeko Afrikan dago, 4°N eta 2°S latitudeen, eta 29° eta 35°E longitudeen artean. Iparraldean
Hego Sudanekin
du muga, ekialdean
Kenyarekin
, hegoaldean
Tanzaniarekin
, hego-mendebaldean
Ruandarekin
, eta mendebaldean
Kongoko Errepublika Demokratikoarekin
.
[3]
Erdialdeko Afrikako goi-ordokiak hartzen du lurraldearen parterik handiena, mendiz eta ibarrez osatua.
Virunga
eta
Ruwenzori
mendilerroek eta
Rift Haranaren
zati batek osatzen dute mendebaldeko muga. Ugandako Virunga mendikateak
Muhavura
sumendian (4.127 metro) du gailurra, eta Ruwenzoriko mendirik garaiena Margherita da (5.109 metro). Rift Haranak
Albert
aintzira eta
Niloren
ibarrak hartzen ditu. Goi-ordokiaren ekialdean
Elgon mendia
(4.321 metro), sumendi itzalia, dago.
Lurraldeko hidrografia aintzira handi batzuen arabera egituratua dago:
Victoria
(68.100 kilometro kuadro, munduko handienetan hirugarrena),
Albert
(5.300 kilometro koadro) eta
Kyoga
(1.720 kilometro koadro). Victoria aintziran sortu eta, Kyoga aintziratik igaro ondoren, Albert aintziraraino doan
Nilo Victoria
, eta Victoria aintziratik iparraldera doan
Nilo Albert
dira.
Klima tropikala
du, euritsua normalean, bi sasoi lehorrekin (abendutik otsailera eta ekainetik abuztura).
Ekuatorearen
lerroan izanagatik, klima epela du. Tenperaturen alde txikia izaten da urtaro batetik bestera. Urtekoaren batez bestekoa 21-24 °C izaten da, hego-mendebalde hotzagoan izan ezik. Euri-kantitatea ere berdintsua izaten da urtean zehar, ekaineko eta uztaileko lehorraldian izan ezik, eta Victoriatik iparraldera urrituz doa.
Sabana
da landarediarik zabalduena zabalduena erdialdean eta iparraldean. Hegoaldean, berriz, lursailak dira nagusi jatorrizko landarediaren ordez, tarteka zuhaiztiak eta belardiak baldin badira ere. Mendiguneetan euri-oihanak daude, eta goi-larreak gailurretan.
XV. mendearen
aldean erresumak eratu ziren gaur egungo Ugandako aintziren artean:
Buganda
,
Bunyoro
,
Toro
,
Ankole
eta
Busoga
.
XVI. mendean
Bunyoro zen erresumarik ahaltsuena baina,
XVIII. mendearen
bukaeran,
Victoria
aintzira inguruko Bugandako erreinua
Albert
aintziraraino hedatu zen. Harrezkero, Buganda izan zen ahaltsuena.
1840an
,
arabiar
merkatariak iritsi ziren,
boliaren
eta
esklaboen
salerosketak erakarrita.
XIX. mendearen
bigarren erdian, europar esploratzaileak (
John Hanning Speke
1862an
,
Henry Morton Stanley
1875ean
) eta misiolariak iritsi ziren.
Mutesa I.a
erregeak (
1860
-
1884
) harrera ona egin zien esploratzaileei eta
kristau-erlijioa
zabal zezaten onartu misiolariei. Mutesa hil zenean, haren seme
Mwangak
hartu zuen erregetza. Mwanga, ordea, kristauei eta kolonizatzaileei jazarri zitzaien, eta, haiek ez ezik, arabiarrak ere lurraldetik kanpora egotzi nahi izan zituen. Baina arabiarrek egotzi zituzten kristauak eta Mwanga bera ere Bugandako erresumatik. Hala ere, britainiarrek lagundurik, Mwangak aginpidea eskuratu zuen berriz.
1889an
,
Britainia Handiak
eta Mwanga erregeak egin zuten hitzarmenaren arabera, Buganda
Ekialdeko Afrikako Britainiar Konpainiaren
administraziopean geratu zen, eta
1894an
protektoratutzat
hartu zuten britainiarrek.
1896rako
Ugandako beste erresuma eta lurraldeetara zabaldu zen britainiarren aginpidea.
1950ean
sortu ziren lehen alderdi politikoak; horiei esker,
1962ko
martxoan autonomia lortu zuen lurraldeak, eta burujabetasun osoa urrian.
1963an
Ugandako Errepublika Federala onartu zen; Bugandako
Mutesa II.a
erregea lehendakari eta
Milton Obote
lehen ministro izan ziren. Handik gutxira hasi ziren federazioa osatzen zuten estatuen arteko liskarrak. Bugandakoa zen nagusi.
1966an
, Obotek 1962ko konstituzioa indargabetu eta aginpide osoko lehendakari izendatu zuen bere burua. Mutesa
Tanzaniara
joan zen. Konstituzio berriak erreinuak ezabatu zituen.
1971n
, ordea, estatu-kolpe bat izan zen, eta
Idi Amin Dada
jeneralak hartu zuen aginpide osoa. Obote Tanzanian babestu zen. Aminek konstituzioa eta legebiltzarra indargabetu eta alderdi politikoak debekatu zituen, britainiar herritartasuna zuten 500.000 asiar egotzi zituen, eta erregimen guztiz ankerra bideratu zuen (80.000 pertsonatik gora hil zituen), herrialdea hondamendira eraman zuena.
1978an
Tanzanian sartu zen, baina hurrengo urtean Tanzaniako gudarostea eta ugandar erbesteratuek
Kampalaraino
iristea lortu zuten. Idi Aminek alde egin behar izan zuen. Orduan
Yusuf Lule
eta
Godfrey Binaisa
aginpidea eskuratzen lehiatu ziren, eta lehia horrek gerra zibila ekarri zuen.
1980ko
abenduko hauteskundeetan, iruzurra eginez, Milton Obote atera zen garaile. Iruzurkeriaren kariaz, Erresistentzia Nazionaleko Armada (NRA) eratu zen,
Yoweri Museveni
buru zela.
1985ean
,
Tito Okello
jeneralak estatu-kolpea jo eta aginpidea eskuratu zuen.
Estatu-kolpeaz geroztik, Erresistentzia Nazionaleko Armadak borroka armatua indartu zuen, eta, azkenik,
1986ko
urtarrilean hiriburua hartu zuen. Borroka odoltsu baten ondoren, Okello kargutik kendu zuten eta Yoweri Museveni, NRAko kidea, jarri zen presidente. Musevenik Uganda berregin behar izan zuen, erregimen autoritarioek erabat suntsitu baitzuten herrialdea (milioi bat lagun hildako, bi milioi errefuxiatu, 600 mila zauritu). Ugandaren baliabideak urriak ziren, jaiotza-tasa 6,9koa zen eta bizi-itxaropena 51 urtekoa. Egoera larri horretaz gainera, kontuan hartu behar zen
HIES
eritasuna zutenen kopurua.
Kanpo-zorra
1.200 milioi dolarrekoa zen
1987an
. Egoera horri aurre egiteko, presidenteak truke-hitzarmenak izenpetu nahi izan zituen Afrikako gainerako lurraldeekin. Hala, ekonomia independentea osatzen eta
Nazioarteko Diru Funtsaren
aginduei ihes egiten saiatu zen. Baina horrek arazoak sortu zizkion mendebaldeko zenbait herrialderekin.
1992an
udal-hauteskundeak egin behar ziren, baina Obote presidente izanaren aldekoek hauteskundeei boikot egitea erabaki zuten. Aldi berean, Museveni presidenteak zenbait kazetari atxilotzea agindu zuen, giza eskubideen bortxaketa salatu baitzuten egunkarietan. Bestalde, gobernuak prentsa kontrolatzeko ahalmena ematen zion legea ezarri zuen. 1992an, giza eskubideen zenbait erakundek salatu zuten Musevenik ez zuela alderdi-aniztasunean oinarritutako demokrazia laguntzen. Gobernuak, berriz, tribuen egitura tradizionaletan oinarritutako demokrazia eraiki nahi zuela adierazi zuen. Baina, oposizioaren eta nazioarteko zenbait erakunderen presioak behartuta, 1995ean osatuko zen biltzar konstituziogile bat hautatzeko baimena eman zuen Musevenik; biltzar horrek
konstituzio
berri baterako proiektua prestatuko zuen. Hala ere, gobernuaren testua kritikatu egin zuten Alderdi Demokratikoak batetik eta, bestetik, Oboteren alderdiak (UPC); izan ere, alderdien legez kanpoko egoerak zazpi urtez irautea aurreikusten baitzen testu hartan.
1993an
,
Joan Paulo II.a
aita santua Ugandan izan zen, eta biztanleei gomendatu zien sexu-harremanik ez izatea hiesari aurre egiteko; urte horretako azterketen arabera, biztanleen %20
HIV
birusaren
eramaile zen. Buganda etniaren babesa lortzeko asmotan, Museveni presidenteak monarkia ezartzeko baimena eman zuen. Urte berean,
Parisko Klubak
830 milioi dolarreko diru-laguntza ematea erabaki zuen. Museveniren politika ekonomikoak hazkunde ekonomikoa %5 igotzea ekarri zuen, baina ugandarren bizi-maila ez zen hobetu, zergak itota bizi baitziren, eta esportazioen diru-sarreren erdia baino gehiago kanpo-zorra ordaintzeko behar zen.
Amon Bazira
oposizioko kidea hil izana leporatu zioten presidenteari.
1994ko
hauteskundeetan, presidentearen aldekoek botoen erdiak besterik ez zuten lortu, baina, zenbait biltzarkide zuzenean izendatu ondoren, Musevenik biltzarrean gehiengoa izan zuen berriz ere.
1996an
hauteskundeak egin ziren, eta Museveni hautatu zuten berriz ere presidente botoen %75ekin. Presidenteak hartu zituen ekonomia-neurriei esker, Ugandako ekonomiak nabarmen egin zuen gorantz, baina, hala eta guztiz ere, ugandarren erdia pobretasun-mailaren azpitik bizi zen
1998an
.
Bestalde, 1986az geroztik gatazka odoltsu batek urratu zuen iparraldeko Uganda. LRA (
Jainkoaren Erresistentzia Armada
) taldea gobernuaren aurka aritu zen. Ugandako iparraldean zituen talde horrek baseak eta
Bibliako
Hamar Aginduetan
oinarritutako erregimen bat ezarri nahi izan zuen, indarrez. Horretarako, jendea hil, bortxatu eta mutilatu zuten, eta umeak bahitu eta soldadu bihurtu.
Yoweri Museveni
berriz aukeratu zuten lehendakari 2006ko hauteskundeetan. Boto zenbaketaren ostean, hainbat pertsona hil ziren poliziaren eta oposizioko jarraitzaileen arteko istiluetan. Heriotzak gertatu baino lehenago,
Kizza Besigye
oposizioko liderrak iruzur egitea leporatu zion NRM alderdiari, emaitzak faltsutzeagatik.
[4]
2011ko
urtarrilaren 26an David Kato
LGBT
ekintzailea hil zuten zuten Kanpalan. Haren argazkia azaroan agertu zen aldizkari batean, homosexualen aurkako kanpaina batean; Katok aldizkari haren aurkako salaketa jarria zeukan. Haren aldeko hiletetan, apaiz ebanjeliko batek homosexualitatea eta Kato bera kondenatu zituen, eta auzokideek Katoren gorpua ehorzteari uko egin zioten. Izan ere, Ugandako gizarteak eta, baita parlamentuak ere, homosexualen eskubideen aurkako jarrera daukate.
[5]
[6]
2011ko lehendakaritzako hauteskundeetan, berriz ere Yoweri Museveni nagusitu zen, botoen %68 erdietsita. Hauteskundeetako emaitzek sortutako tentsioak bi hilabete iraun zuen gori-gori. Kizza Besigyek
lanera oinez
martxa antolatu zuen, herrialdeko ekonomia kaskarra eta inflazioaren hazkundea salatzeko. Poliziak negar gasekin erantzun zuen, eta bortizki oldartu zitzaion protestan ari zen jendetzari.
[4]
2014ko otsailean, indarrean sartu zen homosexualen aurkako legea; 14 urte arteko espetxe zigorrak aurreikusten zituen lege horrek, eta bizi guztiko zigorra ≪berrerortzen≫ zirenentzat.
[7]
Urte bereko uztailean, ordea Konstituzioaren aurkakotzat jo zuen Ugandako Auzitegi Konstituzionalak.
[8]
Ondoko urteetan, eroskeriak bete-betean zipriztindu zuen presidentea, eta, besteak beste, jendearen botoa erostea leporatu zioten NRM alderdiari. 2016ko hauteskundeetan ere, Kizza Besigye izan zen Museveniren aurkari nagusia. Hain zuzen, Besigye hiru aldiz atxilotu zuten hauteskunde-astean, eta liskarrak izan ziren haren jarraitzaileen eta poliziaren artean. Bozetan, Yoweri Museveni atera zen garaile.
[9]
Errepublika presidentzialista da. Errepublikako presidentea
estatuburu
eta
gobernuburu
da. Bozketa zuzenaren bitartez hautatzen da, bi itzulitan, bost urteko agintaldirako. Presidentea nahi beste egon daiteke agintean, agintaldi mugarik gabe. Ganbera bakarreko parlamentua du, Nazio Biltzarra (
ingelesez
:
National Assembly
;
swahiliz
:
Bunge la Uganda
), 445 aulki dituena. Legebiltzarrerako hauteskundeak bost urtetik behin izaten dira.
[10]
2019ko uztailaren batetik, hiriburua (*) eta 134 barrutitan dago banaturik Ugandako lurraldea: Abim, Adjumani, Agago, Alebtong, Amolatar, Amudat, Amuria, Amuru, Apac, Arua, Budaka, Bududa, Bugiri, Bugweri, Buhweju, Buikwe, Bukedea, Bukomansimbi, Bukwa, Bulambuli, Buliisa, Bundibugyo, Bunyangabu, Bushenyi, Busia, Butaleja, Butambala, Butebo, Buvuma, Buyende, Dokolo, Gomba, Gulu, Hoima, Ibanda, Iganga, Isingiro, Jinja, Kaabong, Kabale, Kabarole, Kaberamaido, Kagadi, Kakumiro, Kalangala, Kaliro, Kalungu, Kampala*, Kamuli, Kamwenge, Kanungu, Kapchorwa, Kapelebyong, Karenga, Kasanda, Kasese, Katakwi, Kayunga, Kazo, Kibaale, Kiboga, Kibuku, Kibuube, Kiruhura, Kiryandongo, Kisoro, Kitagwenda, Kitgum, Koboko, Kole, Kotido, Kumi, Kwania, Kween, Kyankwanzi, Kyegegwa, Kyenjojo, Kyotera, Lamwo, Lira, Lusot, Luuka, Luwero, Lwengo, Lyantonde, Madi-Okollo, Manafwa, Maracha, Masaka, Masindi, Mayuge, Mbale, Mbarara, Mitooma, Mityana, Moroto, Moyo, Mpigi, Mubende, Mukono, Nabilatuk, Nakapiripirit, Nakaseke, Nakasongola, Namayingo, Namisindwa, Namutumba, Napak, Nebbi, Ngora, Ntoroko, Ntungamo, Nwoya, Obongi, Omoro, Otuke, Oyam, Pader, Pakwach, Pallisa, Rakai, Rubanda, Rubirizi, Rukiga, Rukungiri, Rwampara, Sembabule, Serere, Sheema, Sironko, Soroti, Tororo,
Wakiso
, Yumbe eta Zombo. Barrutiak lau eskualde administratibotan daude antolaturik:
Erdialdekoa
,
Mendebaldekoa
,
Ekialdekoa
, and
Iparraldekoa
.
2016an 41.487.965 biztanle zituen.
[2]
Adineka, honela dago banaturik biztanleria: 0-14 urte bitartekoak %47,8 dira, 15-24 urte bitartekoak %21, 25-54 urte bitartekoak %26,5, 55-64 urte bitartekoak %2,6 eta 65 urtetik gorakoak %2. Jende gehiena erdialdean eta hegoaldean bizi da, Victoria eta Albert aintziren bazterretan batez ere. Biztanleen %23 baino ez da hirietan bizi. Jaiotza- eta heriotza-tasak oso handiak dira, eta bizi itxaropena arrunt apala da: 56,3 urtekoa da (54,8 urtekoa gizonezkoena eta 57,8 urtekoa emakumezkoena; 2018ko zenbatespenak).
[10]
Berrogei etnia inguru daude; garrantzitsuenak hauek dira: baganda (%17), ankole (%8), basoga (%8), iteso (%8), bakiga (%7), lango (%6), rwanda (%6), bagisu (%5), acholi (%5), lugbara (%4), batoro (%3), bunyoro (%3), alur (%2), bagwere (%2), bakonjo (%2), jopodhola edo badama (%2), karamojong (%2) eta rundi (%2). Ez afrikarrak %1 dira.
[11]
Hizkuntza
bantu
eta
nilotikoak
mintzatzen dira. Hizkuntza bantuak erabiltzen dituzte baganda, basoga, nioro eta nkole etnietakoek, eta hizkuntza nilotikoak acholi, lango eta karamojong herrietakoek. Nolanahi ere, mintzairarik zabalduena
luganda
da, eta
ingelesa
eta
swahilia
dira elkar ulertzeko erabilienak.
Protestanteak
%33 dira,
katolikoak
%33,
erlijio tradizionalen
jarraitzaileak %18 eta
musulmanak
%16.
[11]
Herrialdearen gorabehera politikoek berez ahula den ekonomiaren garapena eragotzi dute, eta nazioarteko erakundeen laguntza behar-beharrezkoa du Ugandak aurrera egiteko.
Yoweri Museveni
presidentearen gobernua saiatu zen
Nazioarteko Diru Funtsaren
aginduak betetzen, eta gutxitu zuen funtzionario eta soldadu kopurua. Hala, inflazioa, 1980-1988 bitartean %100era iritsi zena, %10era jaitsi zen 1995ean, eta hazkunde tasa %7ra iritsi zen.
2004an
, adibidez,
BPGa
300 dolarrekoa zen,
1980ko hamarkadakoa
baino askoz handiagoa, baina
Saharaz hegoaldeko Afrikakoaren
batezbestekoaren erdia zen artean.
Nekazaritzak langileen %72 eta
BPGaren
%28,2 hartzen zituen 2017an.
[10]
Kotoia
,
tea
,
tabakoa
,
manioka
eta, batez ere,
kafea
dira lantzen diren gai nagusiak.
Kobrea
zen Ugandako
mea
-baliabide nagusia, baina Kilembeko meatokia
1979an
itxi zen. Industria lurraldeko lehengaiak eraldatzera bideratua da gehienbat: kafe, te eta tabako-fabrikak, azukre-findegia, haragi-kontserba, zurgintza, larrugintza, kotoigintza, xaboigintza. Zementu-fabrikak, ehundegiak eta altzairu- eta kobre-findegiak ere badira.
Lantegi gehienak
Jinjan
eta
Kampalan
daude. Hala eta guztiz ere, gehienak zahartuta daude, eta 1990. urtetik aurrera berrikuntza-lanak egiten hasi ziren. Hotel berri asko eraiki dira garai batean garrantzizkoa zen turismoa indartzeko asmoz. Kanpoko merkataritza defizitarioa da guztiz. Esportazio gehienak
Kenya
(%17,7),
Arabiar Emirerri Batuak
(%16,7),
Kongoko Errepublika Demokratikoa
(%6.6),
Rwanda
(%6.1) eta
Italiara
(%4.8) egiten dira; inportazioek, berriz,
Txina
(%17,4),
India
(%13,4), Arabiar Emirerri Batuak (%12,2), Kenya (%7,9),
Japonia
(%6,4),
Saudi Arabia
(%6,3)
Indonesia
(%4.4) eta
Hego Afrikan
(%4,1) dute jatorria.
[10]
- ↑
Euskaltzaindia
.
38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak.
.
- ↑
a
b
"World Population Prospects: The 2017 Revision
, United Nations Department of Economic and Social Affairs, population.un.org
- ↑
"The National Population and Housing Census 2014 ? Main Report".
Uganda Bureau of Statistics, ubos.org
(Noiz kontsultatua: 2019-6-22)
.
- ↑
a
b
Gartzia Badiola, Ander.
Hegemonia hausteko bidean.
Berria
egunkaria, 2016ko otsailak 18, CC BY-SA 4.0, berria.eus
(Noiz kontsultatua: 2019-06-23)
.
- ↑
Ekintzaile homosexual bat hil dute Ugandan.
Berria
egunkaria, 2011ko urtarrilak 28, CC BY-SA 4.0, berria.eus
(Noiz kontsultatua: 2019-06-23)
.
- ↑
Irazustabarrena, Nagore.
Afrikan beltz, Europan zuri.
Argia
astekaria, 2013ko ekainak 30, CC BY-SA 3.0, argia.eus
(Noiz kontsultatua: 2019-06-23)
.
- ↑
Homosexualen kontrako legea, indarrean Ugandan.
Berria
egunkaria, 2014ko otsailak 25, CC BY-SA 4.0, berria.eus
(Noiz kontsultatua: 2019-06-23)
.
- ↑
Konstituzioaren aurkakotzat jo dute homosexualen kontrako legea Ugandan.
Berria
egunkaria, 2014ko abuztuak 1, CC BY-SA 4.0, berria.eus
(Noiz kontsultatua: 2019-06-23)
.
- ↑
Musevenik aurrea hartu dio oposizioko hautagaiari Ugandako bozetan.
Berria
egunkaria, 2016ko otsailak 20, CC BY-SA 4.0, berria.eus
(Noiz kontsultatua: 2019-06-23)
.
- ↑
a
b
c
d
Uganda.
in:
CIA World Factbook
. cia.gov
(Noiz kontsultatua: 2019-6-22)
.
- ↑
a
b
Uganda.
in:
Berria Estilo Liburua
. berria.eus
(Noiz kontsultatua: 2019-6-23)
.
- ↑
National Population and Housing Census 2014 ? Main Report.
ubos.org
(Noiz kontsultatua: 2019-06-23)
.