Seychelleetako Errepublika
|
---|
Repiblik Sesel
Republique des Seychelles
Republic of Seychelles
|
Ereserkia
:
Koste Seselwa
(en)
|
Goiburua: Finis Coronat Opus
("Amaierak koroatzen du lana")
|
|
|
|
Hiriburua
| Victoria
4°37′25″S 55°27′16″E
|
---|
Azalera
| 459 km² (
197.
)
|
---|
Punturik altuena
| Morne Seychellois
(en)
|
---|
Punturik sakonena
| Indiako ozeanoa
(0 m)
|
---|
Kontinentea
| Afrika
|
---|
Mugakideak
| Frantzia
,
Komoreak
,
Tanzania
,
Madagaskar
eta
Maurizio
|
---|
|
Seycheleetako presidentea
| Wavel Ramkalawan
(en)
|
---|
Seycheleetako presidentea
| Wavel Ramkalawan
(en)
|
---|
Legebiltzarra
| National Assembly
(en)
|
---|
Harreman diplomatikoak
| Ikusi mapa Wikidatan
|
---|
Zeren kide
| |
---|
|
Biztanleria
| 95.843
(2017)
(
205.
)
?3.415 (2021)
|
---|
Dentsitatea
| 208,81 bizt/km²
(
60.
)
|
---|
Hizkuntza ofizialak
| |
---|
Erabilitako hizkuntzak
| |
---|
Emankortasun-tasa
| 2,3
(2014)
|
---|
Eskolaratu gabeko umeak
| 1.312
(2015)
|
---|
Bizi-itxaropena
| 74,30976
(2016)
|
---|
Giniren koefizientea
| 32,1
(2018)
|
---|
Giza garapen indizea
| 0,785
(2021)
|
---|
|
BPG nominala
| 1.485.994.387,4972 $
(2017)
60.064.943,16792 (2016)
|
---|
BPG per capita
| 15.629 $
(2017)
552 (2016)
|
---|
BPG erosketa botere paritarioa
| 2.810.841.936 nazioarteko dolar
(2017)
190.890.932 (2016)
|
---|
BPG per capita EAPn
| 29.327,566 nazioarteko dolar
(2017)
1.655,048 (2016)
|
---|
BPGaren hazkuntza erreala
| 4,4 %
(2016)
|
---|
Erreserbak
| 545.203.276 $
(2017)
21.699.505 (2016)
|
---|
Inflazioa
| ?0,2 %
(2016)
?3,4 (2015)
|
---|
|
Sorrera data
:
1976ko
ekainaren 29a
|
|
Aurrezenbakia
| +248
|
---|
ISO 3166-1 alpha-2
| SC
|
---|
ISO 3166-1 alpha-3
| SYC
|
---|
Ordu eremua
| |
---|
Elektrizitatea
| 240 V. 50 Hz.
BS 1363
(en)
|
---|
Internet domeinua
| .sc
|
---|
egov.sc
|
Seychelleak
[1]
(ingelesez eta
frantsesez
:
Seychelles
; ingelesez
se????lz
eta frantsesez
s???l
ahoskatua) edo
Seychelle uharteak
[2]
Afrika
ekialdetik hurbil dagoen
uharte estatua
da,
Indiako ozeanoan
kokatutako 115
uhartez
osatua,
Madagaskarren
iparraldean. Halaber, biztanle kopuruari dagokionez kontinenteko herrialderik txikiena da. Helburu estimatua da urtero hainbat turistarentzat bertako
eguraldia
eta
hondartzak
direla-eta.
Ofizialki
Seychelleetako Errepublika
(
frantsesez
:
Republique des Seychelles
;
kreoleraz
:
Repiblik Sesel
) da eta hiriburua
Victoria
(2002an 24.970 biztanle) du.
Mahe
uhartean kokatuta dagoen hiriburua da. Biztanleriaren herena bertan bizi da. Gainera, bertan, lurraldeko aireportu bakarra dago, non mundu osoko lurraldeetatik gehienbat turistak heltzen dira. Bertako hizkuntza ofizialak
Seychelleetako kreolera
,
frantsesa
eta
ingelesa
dira. Ordea, bertako jendeari seychelletar esaten zaie.
[1]
Errepublika presidentzialista
batean bizi dira, non
Danny Faure
da bertako presidentea.
Erresuma Batuarekiko
independentzia
1976
. urteko
ekainaren 29an
lortu zuten. Lurralde osoak 445,00 km² ditu. Han erabilitako moneta ofiziala
errupia seychelletar
da.
Erdi Aroan
arabiar
eta
portugaldar
itsasgizonek ezagutu bide zituzten uharteak. 1609an
Britainia Handiko Ekialdeko Indietako Konpainiak
antolatutako espedizio bat lehorreratu zen uharteotan. XVIII. mendean itsaslapurren babesgune izan ziren. 1742an,
Bertrand-Francois Mahe
-k,
Maurizio
uharteko gobernari frantsesak, espedizio bat igorri zuen uharteak esploratzera, eta 1756. urtean, Frantziak beretzat hartu zituen. 1770ean iritsi ziren lehen kolonizatzaileak Reunion uhartetik. Frantziaren eta Britainiaren arteko gerraren ondoren,
Parisko Itunean
(1814), uharteak Britainia Handiaren mendean geratu ziren. 1830ean
esklabotasuna
debekatu zen. 1903an Britainia Handiaren kolonia bilakatu ziren, eta 1970ean autonomia eta 1976ko ekainaren 29an burujabetasuna erdietsi zuten. 1975ean bi alderdi nagusietako buruek koalizio gobernu bat osatu zuten, baina 1977an
France Albert Rene
-k lehendakaritza kendu zion
James R. Mancham
lehendakariari, eta erregimen sozialista ezarri zuen, 1979ko konstituzioaz gero Seychelleetako Herri Fronte Aurrerakoia alderdi bakarraren agintaritzapean egon dena. Rene-k estatu kolpeei aurre egin behar izan die bere agintaldian. 1992an alderdi aniztasuna onartu zen, eta 1993ko ekainean, erreferendum bidez, konstituzio berria. Urte horretan bertan Albert Renek irabazi zituen hauteskundeak eta bere alderdiak, Seychelleetako Fronte Progresistak, gehiengo absolutua lortu zuen. 2006ko hauteskundeetan,
James Alix Michel
aukeratu zuten lehendakari, eta bera da gaur egun ere lehendakaria.
Ingeles
,
frantses
eta bertako
kreolera
(
Seychellois Creole
) hizkuntza ofizialak dira. Lurraldean bizi den jendea hiru hizkuntzak ondo itz egiteko gaitasuna izan ohi du arazorik gabe, beraz, hiru hizkuntz hitz egiten duten lurraldeetariko bat dela esan genezake. Hizkuntzarik garrantzitsuena
Seychelleetako kreolera
da. Frantsesetik datorren hizkuntza da, bertan, antzinako esklaboek erabiltzen zutena. Hala ere, bertako idatzi gehienak ingelesez idatziak daude, atzerritarrek hizkuntza uler dezaten eta komunika daitezelako.
Seychelleak 25 barrutitan banatzen dira:
Victoria Handia
Maheko landa-eremua
Praslin
La Digue eta gainerako uharteak
Seychelle uharteak
Ozeano Indikoan
dauden
artxipelagoak
dira. 115 uharte tropikalak osatzen dute lurralde hau, baina hauetatik, bakarrik 33 uharteetan jendea bizi da.
Barneko uharteak dira lurralde honetako uharterik garrantzitsuenak, eta beste guztiak,
atoloiak
izeneko uharteak, txikiagoak eta populazio gabekoak dira. Uharterik handiena
Mahe
uhartea da.
Lurraldeko kapitala
Victoria
da, Mahe uhartean kokatuta dago eta bertan lurraldearen 80% bizi da. Seychelle uharteen punturik altuena
Seychellois mendian
dago, 905 metrotara.
Bertako klima tropikala da, beroa baina hezea itsasoak duen eraginaren ondorioz.
Datu klimatikoak (Victoria (
Seychelleetako aireportu internazionala
))
|
Hila
|
Urt
|
Ots
|
Mar
|
Api
|
Mai
|
Eka
|
Uzt
|
Abu
|
Ira
|
Urr
|
Aza
|
Abe
|
Urtekoa
|
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)
|
29.8
|
30.4
|
31.0
|
31.4
|
30.5
|
29.1
|
28.3
|
28.4
|
29.1
|
29.6
|
30.1
|
30.0
|
29.8
|
Batez besteko tenperatura (ºC)
|
26.8
|
27.3
|
27.8
|
28.0
|
27.7
|
26.6
|
25.8
|
25.9
|
26.4
|
26.7
|
26.8
|
26.7
|
26.9
|
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)
|
24.1
|
24.6
|
24.8
|
25.0
|
25.4
|
24.6
|
23.9
|
23.9
|
24.2
|
24.3
|
24.0
|
23.9
|
24.4
|
Pilatutako
prezipitazioa
(mm)
|
379
|
262
|
167
|
177
|
124
|
63
|
80
|
97
|
121
|
206
|
215
|
281
|
2172
|
Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm)
|
17
|
11
|
11
|
14
|
11
|
10
|
10
|
10
|
11
|
12
|
14
|
18
|
149
|
Eguzki orduak
|
153.3
|
175.5
|
210.5
|
227.8
|
252.8
|
232.0
|
230.5
|
230.7
|
227.7
|
220.7
|
195.7
|
170.5
|
2527.7
|
Hezetasuna
(%)
|
82
|
80
|
79
|
80
|
79
|
79
|
80
|
79
|
78
|
79
|
80
|
82
|
79.8
|
Iturria (1): World Meteorological Organization
[3]
|
Iturria (2):
NOAA
|
Uharteak taldeetan banatzen dira lurraldeko konstituzioak adierazten duen moduan:
- 42 uharte granitiko: Mahe, Praslin, Silhouette, La Digue, Curieuse, Felicite, Fregate, St. Anne, North, Cerf, Marianne, Grand Sœur,Therese, Aride, Conception,Petite Sœur, Cousin, Cousine, Long, Recif, Round (Praslin), Anonyme, Mamelles, Moyenne, Ile aux Vaches Marines, L'Islette, Beacon (Ile Seche), Cachee, Cocos, Round (Mahe), L'Ilot Fregate, Booby, Chauve Souris (Mahe),Chauve Souris (Praslin), Ile La Fouche, Hodoul, L'Ilot, Rat, Souris, St. Pierre (Praslin), Zave, Harrison Rocks (Grand Rocher).
- 4 uharte mixtoak: Denis, Bird, Coetivy, Cahee.
- 29 uharte Almirante taldekoak: Desroches,Cahee Poivre Atoll ?3 uharte ditu: Poivre, Florentin y South Island?, Alphonse, D'Arros, St. Joseph Atoll ?14 uharte ditu: St. Joseph Ile aux Fouquets, Ressource, Petit Carcassaye, Grand Carcassaye, Benjamin, Bancs Ferrari, Chiens, Pelicans, Vars, Ile Paul, Banc de Sable, Banc aux Cocos and Ile aux Poules?, Marie Louise, Desnoeufs, African Banks ?2 uharte ditu: African Banks y South Island?, Remire, St. Francois, Boudeuse, Etoile, Bijoutier.
- 13 uharte Farquhar taldekoak: Atolon de Farquhar ?10 uharte ditu: Bancs de Sable Deposes Ile aux Goelettes Lapins Ile du Milieu North Manaha South Manaha Middle Manaha North Island and South Island?, Atolon Providence 2 uharte ditu: Providence y Bancs Providence) y St Pierre.
- 67 uharte Aldabra taldekoak:
Aldabra atoloia
?46 uharte ditu: Grande Terre, Picard, Polymnie, Malabar, Ile Michel, Ile Esprit, Ile aux Moustiques, Ilot Parc, Ilot Emile, Ilot Yangue, Ilot Magnan, Ile Lanier, Champignon des Os, Euphrate, Grand Mentor, Grand Ilot, Gros Ilot Gionnet, Gros Ilot Sesame, Heron Rock, Hide Island, Ile aux Aigrettes, Ile aux Cedres, Iles Chalands, Ile Fangame, Ile Heron, Ile Michel, Ile Squacco, Ile Sylvestre, Ile Verte, Ilot Deder, Ilot du Sud, Ilot du Milieu, Ilot du Nord, Ilot Dubois, Ilot Macoa, Ilot Marquoix, Ilots Nicois, Ilot Salade, Middle Row Island, Noddy Rock, North Row Island, Petit Mentor, Petit Mentor Endans, Petits Ilots, Pink Rock y Table Ronde?, Assumption, Isla de Astove y Atolon de Cosmoledo (19 uharte ditu: Menai, Ile du Nord (West North), Ile Nord-Est (East North), Ile du Trou, Goelettes, Grand Polyte, Petit Polyte, Grand Ile (Wizard), Pagode, Ile du Sud-Ouest (South), Ile aux Moustiques, Ile Baleine, Ile aux Chauve-Souris, Ile aux Macaques, Ile aux Rats, Ile du Nord-Ouest, Ile Observation, Ile Sud-Est y Ilot la Croix?.
Seychelleko
artxipielagoa
2 eskualdetan banatzen da:
Turismoa
,
nekazaritza
eta
arrantza
dira Seychelleetako ekonomia jarduera nagusiak. Merkataritzari dagokionez, inportazioak dira nagusi; esportatzen diren gaiak arrantza,
kopra
eta
kanela
dira. Hainbat fruitu lantzen da herrialdeko bertako elikadurarako; hala eta guztiz ere,
arroza
, oinarrizko elikagaia, esportatu egiten da. Seychelleetako mea bakarra
guanoa
da. Turismoa asko hazi da eta atzerriko dibisen % 70 eta
BPGren
% 50 osatzen du. Hala ere, ez da nahikoa merkataritza balantzaren defizitari aurre egiteko. 1995ean atzerriko dirua erakartzeko asmoarekin legebiltzarrak lege berri bat onartu zuen, zeinaren arabera 10 milioi
dolarretik
gorako atzerriko inbertsioei immunitate judiziala bermatzen zitzaien. Baina zenbait herrialdek kontra egin zuten (Maurizio uharteak, besteak beste) eta Seychelleek lege bat osatu behar izan zuten dirua “
zuritzearen
” kontra. Dena dela, neurri horiei guztiei esker BPGk gora egin du, baina kanpoko zorra ere hazi egin da (164 milioi 1995ean). 1993-1994 urte bitartean ere turismoa izan zen diru iturri nagusia.
Seychelles uharteak ez zute populantza indigena bat izan, baizik eta atzerriko gendea da uharte hauetan bizi den gendea, gehien bat
frantziar
,
afrikar
,
indiar
eta
txinatar
jatorrikoa. Bertako biztanleria gehiena erlijio kristautua da. Gehien bat katolikoak dira.
Bizi itxaropena
66 urtekoa da gizonezkoetan eta 75 urtekoa emakumezkoetan. Biztanleen % 99k edateko ura du etxeetan eta % 100ek aseturik ditu oinarrizko beharrak.