1884. urtea
Kronologia
Mendeak	XVIII.a ? XIX.a ? XX.a
Hamarkadak	1860(e)koa ? 1870(e)koa ? 1880(e)koa ? 1890(e)koa ? 1900(e)koa
Urteak	1881  • 1882  • 1883 ? 1884 ? 1885  • 1886  • 1887
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1884 MDCCCLXXXIV
Ab urbe condita	2637
Armeniar egutegia	1333 ?? ????
Baha'i egutegia	40 ? 41
Bengaliar egutegia	1291
Berber egutegia	2834
Egutegi budista	2428
Myanmarko egutegia	1246
Bizantziar egutegia	7392 ? 7393
Koptoen egutegia	1600 ? 1601
Etiopiar egutegia	1876 ? 1877
Hebrear egutegia	5644 ? 5645
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1940 ? 1941
Shaka Samvat	1806 ? 1807
Kali Yuga	4985 ? 4986
Iraniar egutegia	1262 ? 1263
Islamiar egutegia	1301 ? 1302
Japoniar egutegia	Meiji 17 (明治17年)
Korear egutegia	4217
Thailandiar eguzki egutegia	2427
Holozeniar egutegia	11884

---

Gertaerak [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Urtarrilaren 4 – Fabian Society elkartea sortu zen Erresuma Batuan, sozialismoa pixkanaka ekartzearen aldekoa.
• Azaroaren 22a – Atondoko krimena : Toribio Egiak Manuel Martiarena Atondoko apaiza eta Martina serora erail zituen.

Arte eta kultura [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Otsailaren 25a – Pudente , Jose Antonio Santestebanen musika eta Serafin Barojaren libretoa duen opera estreinatu zen Donostian .

Zientzia eta teknologia [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Kirolak [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Apirilaren 12a – 1884ko Home Nations Txapelketa bukatu zen. Ingalaterra izan zen bigarren aldiz txapelduna.

Jaiotzak [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Urtarrila [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Urtarrilaren 1a – Manuel Egileor , euskal herritar politikari abertzale eta jeltzalea (h. 1970 ).
• Urtarrilaren 2a – Maria Consuelo Cunado , euskal moja karmeldarra (h. 1936 ).
• Urtarrilaren 16a – Jules Supervielle , uruguaiar frantziar olerkaria (h. 1960 ).
• Urtarrilaren 18a – Jean Saint-Pierre , euskal apezpiku eta idazlea (h. 1951 ).
• Urtarrilaren 21a – Martina Castells Ballespi , kataluniar medikua, Espainian medikuntzan doktoratu zen lehenengo emakumea (j. 1852 ).
• Urtarrilaren 26a – Edward Sapir , estatubatuar hizkuntzalari eta antropologoa (h. 1939 ).
• Urtarrilaren 28a – Auguste Piccard , suitzar asmatzaile, fisikari eta esploratzailea (h. 1962 ).
• Urtarrilaren 31 – Theodor Heuss , Alemaniako Errepublika Federaleko lehenengo lehendakaria (h. 1963 ).
• Urtarrilaren 31 – Mammad Amin Rasulzadeh , Azerbaijango Errepublika Demokratikoko lehen lehendakaria eta bakarra (h. 1955 ).

Otsaila [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Otsailaren 1a – Yevgeny Zamyatin , errusiar idazlea (h. 1937 ).
• Otsailaren 7a – Joseph Alexander Gray , australiar fisikaria (h. 1966 ).
• Otsailaren 7a – Jose Fernandez Zabala , espainiar alpinista, idazle, argitaratzaile eta liburu saltzailea (h. 1923 ).
• Otsailaren 8a – Snowy Baker , australiar kirolari eta aktorea (h. 1953 ).
• Otsailaren 9a – Josep Carner , poeta katalanen printzea , kataluniar poeta, kazetari, antzerkigile eta itzultzailea (h. 1970 ).
• Otsailaren 12a – Max Beckmann , alemaniar margolaria (h. 1950 ).
• Otsailaren 12a – Marie Vassilieff , errusiar-frantziar pintore eta eskultorea, kubismoaren lehen sustatzaileetako bat (h. 1957 ).
• Otsailaren 13a – Henriette Charasson , inspirazio katolikodun frantziar idazlea (h. 1972 ).
• Otsailaren 16a – Robert J. Flaherty , estatubatuar zinemagilea (h. 1951 ).
• Otsailaren 19a – John King Davis , australiar esploratzaile eta nabigatzailea (h. 1967 ).
• Otsailaren 19a – Maciej Rataj , Poloniako presidentea (h. 1940 ).
• Otsailaren 22a – Pedro Aguado Bleye , espainiar historialaria, Sociedad Bilbainaren liburuzaina (h. 1953 / 1954 ).
• Otsailaren 23a – Casimir Funk , poloniar biokimikoa (h. 1967 ).
• Otsailaren 25a – Juan Zuloaga , gipuzkoar zeramikaria (h. 1968 ).
• Otsailaren 28a – Ants Piip , Estoniako estatuburu eta lehen ministroa (h. 1942 ).

Martxoa [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Martxoaren 6a – Maria Collazo , uruguaiar hezitzaile eta kazetaria, feminista, sindikalista eta anarkista (h. 1942 ).
• Martxoaren 13a – Hugh Walpole , ingeles idazlea (h. 1941 ).
• Martxoaren 14a – Matilde de la Torre , espainiar kazetaria, idazle pedagogoa eta politikari sozialista (h. 1946 ).
• Martxoaren 15a – Vicente Blanco , euskal txirrindularia, Frantzia Tourrean parte hartu zuen lehendabiziko euskalduna (h. 1957 ).
• Martxoaren 15a – Raimundo Garcia Garcia , Irunean bizi izandako espainiar kazetari eta politikaria (h. 1962 ).
• Martxoaren 17a – Jose Adriano Lizarralde , euskal elizgizon frantziskotarra , idazle eta historialaria (h. 1935 ).
• Martxoaren 18a – Camino Garrigo , nafar aktorea (h. 1954 ).
• Martxoaren 24a – Petrus Josephus Wilhelmus Debye , holandar fisikaria, 1936ko Kimikako Nobel Saria (h. 1966 ).
• Martxoaren 24a – Eugene Tisserant , frantziar kardinala (h. 1972 ).
• Martxoaren 25a – Ignasi Barraquer , kataluniar mediku oftalmologoa (h. 1965 ).
• Martxoaren 25a – Alejandro Bilbao , Erramun Maruri , euskal idazlea (h. 1966 ).
• Martxoaren 26a – Florence Ethel Johnson , australiar feminista, sindikalista eta hezitzailea (h. 1934 ).
• Martxoaren 28a – Angelos Sikelianos , greziar olerkaria (h. 1951 ).
• Martxoaren 31 – Henri Queuille , Frantziako lehen ministroa (h. 1970 ).

Apirila [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Apirilaren 4a – Isoroku Yamamoto , japoniar militarra (h. 1943 ).
• Apirilaren 7a – Bronislaw Malinowski , poloniar antropologo, etnologo eta soziologoa (h. 1942 ).
• Apirilaren 8a – Blanche Stuart Scott , Estatu Batuetako lehen emakume hegazkinlaria (h. 1970 ).
• Apirilaren 9a – Atala Apodaca , mexikar irakasle, feminista eta iraultzailea (h. 1977 ).
• Apirilaren 11 – Leon Felipe , espainiar olerkaria (h. 1968 ).
• Apirilaren 12a – Otto Fritz Meyerhof , alemaniar sendagile eta biokimikaria, 1922ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1951 ).
• Apirilaren 21a - Ramon Silva , bizkaitar futbolaria (h. 1954 ).
• Apirilaren 22a – Otto Rank , austriar psikiatra (h. 1939 ).
• Apirilaren 23a – Rosa Spottorno Topete , espainiar itzultzailea eta feminista (h. 1980 ).
• Apirilaren 26a – Marcelli Domingo , kataluniar politikaria (h. 1939 ).

Maiatza [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Maiatzaren 5a – Alice Milliat , Frantziako eta mundu osoko emakumezkoen kirolaren aitzindaria (h. 1957 ).
• Maiatzaren 8a – Emilia Bernal , kubatar poeta eta idazlea (h. 1964 ).
• Maiatzaren 8a – Santiago Casares , Espainiako Bigarren Errepublikako gobernuburua (h. 1950 ).
• Maiatzaren 8a – Harry S. Truman , Ameriketako Estatu Batuetako 33. Presidentea (h. 1972 ).
• Maiatzaren 10a – Justo Etxeguren , arabar apaiza (h. 1937 ).
• Maiatzaren 16a – Juan Irigoien , gipuzkoar idazle eta artxibozaina, pelotaren munduan oso ezaguna (h. 1964 ).
• Maiatzaren 20a – Dinuzulu kaCetshwayo , Zululandiako azken erregea (h. 1913 ).
• Maiatzaren 23a – Corrado Gini , italiar estatitikari, ekonomialari eta demografoa (h. 1965 ).
• Maiatzaren 24a - Mario Arana , bizkaitar futbolaria eta Bilboko alkatea (h. 1931 ).
• Maiatzaren 27a – Max Brod , alemaniar idazle eta filosofoa (h. 1968 ).
• Maiatzaren 28a – Edvard Bene? , Txekoslovakiako presidentea (h. 1948 ).

Ekaina [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Ekainaren 1a – Francisco Cotarelo , arabar pianista eta musikagilea (h. 1943 ).
• Ekainaren 9a – Jon Andoni Irazusta , euskal idazle eta politikaria (h. 1952 ).
• Ekainaren 13a – Etienne Gilson , frantziar filosofo eta filosofiaren historialaria (h. 1978 ).
• Ekainaren 18a – Edouard Daladier , Frantziako lehen ministroa (h. 1970 ).
• Ekainaren 21a – Claude Auchinleck , britainiar militarra (h. 1981 ).
• Ekainaren 27a – Gaston Bachelard , frantziar filosofoa (h. 1962 ).
• Ekainaren 30a – Georges Duhamel , frantziar idazlea (h. 1966 ).

Uztaila [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Uztailaren 2a – Maria Baldo , espainiar maistra, feminista, folklorista eta politikaria (h. 1964 ).
• Uztailaren 3a – Inocencia Arangoa , gipuzkoar margolaria (h. 1935 ).
• Uztailaren 4a – Pauline Carton , euskal antzezlea (h. 1974 ).
• Uztailaren 7a – Lion Feuchtwanger , alemaniar idazlea (h. 1958 ).
• Uztailaren 12a – Amedeo Modigliani , italiar margolari eta eskultorea (h. 1920 ).
• Uztailaren 12a – Louis B. Mayer , estatubatuar zinema enpresaria (h. 1957 ).
• Uztailaren 14a – Emilio Cecchi , italiar idazle eta kritikoa (h. 1966 ).
• Uztailaren 23a – Emil Jannings , alemaniar antzezlea, 1920ko hamarkadan zinema mutuko izar handienetako bat (h. 1950 ).
• Uztailaren 24a – Pilar Zubiaurre , gaztelaniazko idazle, feminista eta piano jotzaile bizkaitarra (h. 1970 ).
• Uztailaren 25a – Margarita Lopez Maturana , klausurako moja eta Berrizko Mesedeetako Misiolarien sortzailea (h. 1934 ).
• Uztailaren 28a – Nazario Oleaga , euskal legegile eta euskaltzalea (h. 1961 ).

Abuztua [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Abuztuaren 2a – Romulo Gallegos , Venezuelako presidentea eta idazlea (h. 1969 ).
• Abuztuaren 4a – Henri Cornet , frantziar txirrindularia (h. 1941 ).
• Abuztuaren 7a – Billie Burke , estatubatuar aktorea (h. 1970 ).
• Abuztuaren 8a – Louis Mardochee Levy , lehen mundu gerran armada uzteaz akusatuta fusilatutako euskalduna (h. 1915 ).
• Abuztuaren 10a – Panait Istrati , errumaniar idazlea (h. 1935 ).
• Abenduaren 19a – Antonin Zapotocky , Txekoslovakiako lehen ministro eta presidentea (h. 1957 ).
• Abuztuaren 20a – Rudolf Bultmann , alemaniar teologo protestantea (h. 1976 ).
• Abuztuaren 25a – Manu Robles-Arangiz , euskal herritar politikari eta sindikalista (h. 1982 ).
• Abuztuaren 27a – Vincent Auriol , Frantziako presidentea (h. 1966 ).
• Abuztuaren 28a – Peter Fraser , Zeelanda Berriko lehen ministroa (h. 1950 ).
• Abuztuaren 30a – Theodor Svedberg , suediar kimikaria, 1926ko Kimikako Nobel Saria (h. 1971 ).

Iraila [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Irailaren 12a – Fernando Espinosa de los Monteros , gipuzkoar politikari eta diplomazialaria (h. 1937 ).
• Irailaren 24a – Gustave Garrigou , frantziar txirrindularia (h. 1963 ).
• Irailaren 24a – ?smet ?nonu , Turkiako presidentea (h. 1973 ).
• Irailaren 27a – Delia del Carril , La Hormiguita , argentinar grabatzailea, margolaria eta marrazkilaria (h. 1989 ).

Urria [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Urriaren 1a – Vicente Risco , galiziar politikari eta idazlea (h. 1963 ).
• Urriaren 4a – Felix Gouin , Frantziako Estatuburua (h. 1977 ).
• Urriaren 8a – Walther von Reichenau , alemaniar militarra (h. 1942 ).
• Urriaren 11 – Friedrich Bergius , alemaniar kimikaria, 1931ko Kimikako Nobel Saria (h. 1949 ).
• Urriaren 11 – German Landazabal , arabar musikagilea (h. 1953 ).
• Urriaren 11 – Anna Eleanor Roosevelt , Ameriketako Estatu Batuetako Lehen Dama eta feminista aktibista (h. 1962 ).
• Urriaren 12a – Louis Alibert , frantziar hizkuntzalari eta gramatikalaria, okzitanieraren normalkuntzan garrantzi handia izan zuena (h. 1959 ).
• Urriaren 13a – Madalena Jauregiberri , euskal idazlea eta euskaltzalea (h. 1977 ).
• Urriaren 19a – Virxinia Pereira Renda , galiziar idazlea (h. 1969 ).
• Urriaren 26a – Domingo Epaltza , bizkaitar politikaria (h. 1956 ).

Azaroa [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Azaroaren 2a – Carlos Erana , gipuzkoar fraide marianista (h. 1936 ).
• Azaroaren 5a – Vladimir Miliutin , sobietar politikaria (h. 1937 ).
• Azaroaren 6a – Miguel Sena , gipuzkoar futbolaria (h. 1969 ).
• Azaroaren 8a – Hermann Rorschach , suitzar psikiatra eta psikoanalista (h. 1922 ).
• Azaroaren 14a – Lorenzo Aguirre , espainiar margolari eta polizia (h. 1942 ).
• Azaroaren 21a – Eugeniusz Frankowski , poloniar arkeologoa, etnografoa, iberista, euskalaria eta museologoa (h. 1962 ).
• Azaroaren 30a – Eduardo Eskartzaga , euskal apaiza (h. 1954 ).
• Azaroaren 30a – Fernand Forgues , frantziar arraunlari, pilotari eta errugbi jokalaria (h. 1973 ).
• Azaroaren 30a – Julian Tellaetxe , gipuzkoar margolaria (h. 1957 ).

Abendua [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Abenduaren 1a – Ignazio Maria Etxaide , euskarazko eta gaztelaniazko idazlea, ingeniaria eta euskaltzalea (h. 1962 ).
• Abenduaren 1a – Karl Schmidt-Rottluff , alemaniar margolari espresionista eta marrazkilaria, Die Brucke artista taldearen lau sortzaileetako bat (h. 1976 ).
• Abenduaren 2a – Jean Paulhan , frantziar idazlea (h. 1968 ).
• Abenduaren 2a – Johannes Popitz , nazismoaren aurkako alemaniar erresistentziaren partaidea (h. 1945 ).
• Abenduaren 3a – Rajendra Prasad , Indiako lehen lehendakaria (h. 1963 ).
• Abenduaren 8a – Ascensio Martiarena , euskal margolaria (h. 1966 ).
• Abenduaren 12a – Zinaida Serebriakova , errusiar margolaria (h. 1967 ).
• Abenduaren 16a – Edward Thomas , Lehen Mundu Gerrako britainiar lehen tiroa egin zuen soldadua (h. 1939 ).
• Abenduaren 19a – Juan Bautista Gesalaga , euskal idazle eta bertsolaria (h. 1957 ).
• Abenduaren 28a – Joseph Pholien , Belgikako lehen ministroa (h. 1968 ).
• Abenduaren 30a – Hideki T?j? , Japoniako lehen ministroa eta militarra (h. 1948 ).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Agustin Telleria , gipuzkoar politikari tradizionalista eta erreketea (h. 1939 ).
• Antonio Elizalde , nafar txistularia eta folklore biltzailea (h. 1956 ).
• Blaise Gueracague Soules , baxenafar abokatu eta politikaria (h. 1918 ).
• Francisco Basarte Alvero , nafar organista eta musikagilea.
• Guillermo Anton , euskal txirrindularia.
• Jose Iarnotz , nafar arkitektoa (h. 1966 ).
• Juan Estefania , bizkaitar enpresaburua, Atletico de Madrideko eta Recreativo de Huelvako presidentea izandakoa (h. 1943 ).
• Pedro Kareaga Garagartza , gipuzkoar ingeniari eta armagilea (h. 1964 ).
• Ralph Kirby , ingeles futbolaria eta entrenatzailea, Athletic Clubeko entrenatzailea (h. 1946 ).
• Varvara Jakovleva , errusiar boltxebikea (h. 1941 / 1944 ).

Heriotzak [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Urtarriletik ekainera [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Urtarrila – Nazario Karrikiri , nafar bankari eta enpresaburua (j. 1805 ).
• Urtarrilaren 6a – Gregor Mendel , austriar abade eta zientzialaria (j. 1822 ).
• Urtarrilaren 9a – Vito D'Ancona , italiar margolaria (j. 1825 ).
• Urtarrilaren 13a – Jose Juan Santesteban , euskal musikagilea (j. 1809 ).
• Urtarrilaren 15a – Serafin Olabe , nafar militar, politiko eta idazlea (j. 1831 ).
• Otsailaren 3a – Eugene Rouher , frantziar politikaria (j. 1814 ).
• Otsailaren 29a – Jose Manterola , donostiar kantugile eta idazlea (j. 1849 ).
• Martxoaren 4a – Francisco Duenas , El Salvadorko presidentea (j. 1810 ).
• Martxoaren 19a – Elias Lonnrot , finlandiar olerkigilea (j. 1802 ).
• Apirilaren 4a – Alfred Francis Russell , Liberiako presidentea (j. 1817 ).
• Apirilaren 10a – Jean Baptiste Dumas , frantziar kimikaria (j. 1800 ).
• Apirilaren 11a – Charles Reade , ingeles eleberrigilea (j. 1814 ).
• Apirilaren 22a – Maria Taglioni , suediar-italiar dantzaria (j. 1804 ).
• Maiatzaren 11 – Canuto Ignacio Munoz , gipuzkoar enpresaburu eta kultura ekintzailea, bertsolaritza babestu zuena (j. 1835 ).
• Maiatzaren 12a – Bedrich Smetana , txekiar musikagilea (j. 1824 ).
• Maiatzaren 12a – Charles Adolphe Wurtz , frantziar kimikaria (j. 1817 ).
• Ekainaren 9a – Antonio Kortazar , gipuzkoar arkitekto eta hirigilea(j. 1823 ).
• Ekainaren 19a – Johann Gustav Droysen , alemaniar filologoa, historialaria eta politikaria (j. 1808 ).
• Ekainaren 19a – Philippe Langlois , normandiar idazlea (j. 1817 ).
• Ekainaren 19a – Ludwig Richter , alemaniar margolaria (j. 1803 ).
• Ekainaren 27a – Joseph Smith , estatubatuar buruzagi erlijiosoa, Azken Egunetako Santuen Mugimenduaren sortzailea (j. 1805 ).

Uztailetik abendura [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Uztailaren 10a – Paul Morphy , estatubatuar xakelaria, garai guztietako onenetakotzat joa (j. 1837 ).
• Uztailaren 16a – Manuel Mila i Fontanals , kataluniar jakintsua (j. 1818 ).
• Uztailaren 18a – Maria Dolores Aldama Alfonso , Monteloko markesa, idazlea eta azukre-lantegien eta esklaboen jabe kubarra (j. 1819 )
• Abuztuaren 21a – Giuseppe De Nittis , italiar margolaria (j. 1846 ).
• Irailaren 6a – Pierre de Laussat , euskal politikaria (j. 1795 ).
• Irailaren 27a – Toribio Aiertza , euskal kardiologoa (j. 1815 ).
• Urriaren 3a – Hans Makart , austriar margolaria (j. 1840 ).
• Urriaren 19a – Nikolas Soraluze , euskal historialari, politikari eta enpresaburua (j. 1820 ).
• Urriaren 31 – Marie Bashkirtseff , errusiar idazlea, margolaria eta eskultorea (j. 1858 ).
• Azaroaren 10a – Jose Maria Goizueta , gipuzkoar erdal idazlea eta musika-kritikaria (j. 1816 ).
• Azaroaren 25a – Adolf Wilhelm Herman Kolbe , alemaniar kimikaria (j. 1818 ).
• Abenduaren 10a – Jules Bastien-Lepage , frantziar margolari naturalista (j. 1848 ).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Torcuato Mendiri , nafar jeneral karlista (j. 1813 ).
• Georgiana Houghton , britainiar artista eta mediuma (j. 1814 ).

---

Kanpo estekak [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Denbora unitateak
attosegundo ? femtosegundo ? pikosegundo ? nanosegundo ? mikrosegundo ? milisegundo ? segundo minutu ? ordu ? egun ? aste ? hil ? urte ? bosturteko ? hamarkada ? mende ? milurteko ? gigaurte