Neil Armstrong

Redakti ligilojn
El Vikipedio, la libera enciklopedio
Temas pri... ?i tiu artikolo temas pri Neil Armstrong . Por informoj pri la samnoma familinomo, vidu la artikolon Armstrong .
Neil Armstrong
Foto de Neil Armstrong, Julio 1969, en spaca vesto sen kasko
Foto de Neil Armstrong, Julio 1969, en spaca vesto sen kasko
Persona informo
Naskonomo Neil Alden Armstrong
Naski?o 5-an de a?gusto 1930 ( 1930-08-05 )
en Wapakoneta
Morto 25-an de a?gusto 2012 ( 2012-08-25 ) (82-jara?a)
en Cincinnati
Mortokialo kirurgiaj komplika?oj
Tombo Atlantiko
Lingvoj angla
?tataneco Usono
Alma mater Universitato de Suda Kalifornio ? Universitato Purdue ? USC Viterbi School of Engineering ? Blume High School ? Wapakoneta High School
Subskribo Neil Armstrong
Familio
Patro Stephen Koenig Armstrong
Patrino Viola Louise Engel
Edz(in)o Janet Shearon ? Carol Held Knight
Infano Rick Armstrong
Okupo
Okupo United States Naval Aviator ? testpiloto ? universitata instruisto ? kosmona?to ? flight engineer
v ? d ? r

Neil Alden ARMSTRONG [ nil alden armstrong ] (naski?is la 5-an de a?gusto   1930 , mortis la 25-an de a?gusto   2012 en la a?o 82 jaroj), estis usona testfluga piloto kaj kosmona?to . Li estis la unua homo sur la Luno per la misio Apollo 11 . Li estis anka? aerospaca in?eniero , ?ipoficiro, kaj universitata profesoro . Anta? i?i kosmona?to, Armstrong estis oficiro en la Usona mararmeo kaj servis en la Korea Milito . Post la milito, li akiris sian bakaula?ron ?e la Universitato Purdue kaj servis kiel testopiloto ?e la Altrapida Flugostacio de la National Advisory Committee for Aeronautics (NACA, kie li faris ?irka? 900 flugojn. Li poste kompletigis la gradajn studojn ?e la Universitato de Suda Kalifornio .

Partopreninte en la spachomaj programoj Man in Space Soonest de la Usona Aerarmeo kaj X-20 Dyna-Soar , Armstrong ali?is al la Kosmona?ta Korpuso de NASA en 1962. Li faris sian unuan spacflugon kiel komandanta piloto de Gemini 8 en Marto 1966 , i?ante la unua civila (ne-armea) kosmona?to de NASA kiu flugis en spaco. Li plenumis la unuan ?ipkunigon de du kosmoveturiloj , kun la piloto David Scott . [1] Tiu misio estis haltigita post Armstrong uzis iome da sia reenirkontrolan fuelon por eviti dan?eran turni?on ka?zitan de ?topita motoro , en la unua dumfluga spaca krizo.

La dua kaj lasta kosmoflugo de Armstrong estis kiel komandanto de Apollo 11 , nome la unua homenhava surluniga misio en Julio 1969. Armstrong kaj la piloto Buzz Aldrin de la Luna Modulo descendis sur la lunan surfacon kaj pasigis du horojn kaj duono ekster la kosmoveturilo, dum Michael Collins restis en luna orbito komandante la kosmo?ipon . Kun Collins kaj Aldrin, Armstrong ricevis la Prezidentan Medalon de Libereco el la Prezidento Richard Nixon . Prezidanto Jimmy Carter prezentis al Armstrong la Kongresan Spacmedalon de Honoro en 1978. Armstrong kaj liaj kun?ipanoj ricevis la Kongresan Ormedalon en 2009.

Armstrong morti?is en Cincinnati , Ohio , la 25an de A?gusto, 2012, je la a?o de 82, post komplika?oj el koronaria kirurgio . [2] [3]

Biografio [ redakti | redakti fonton ]

Neil Armstrong naski?is al Stephen Koenig Armstrong kaj Viola Louise Engel en la Kantono Auglaize , ?e Wapakoneta, Ohio . [4] [5] Li devenas de skota , irlanda , kaj germana praularo , [6] [7] kaj havis du pli junajn gefratojn, nome June kaj Dean. Stephen Armstrong laboris kiel a?ditisto [8] por la registaro de la ?tato Ohio ; la familio movi?is ?irka? la ?tato ripete post la nasko de Armstrong, vivante en 20 urboj. La emo de Neil al flugado kreski?is dum tiu tempo, kaj kreski?is el frua starto kiam sia patro portis sian dujaran filon al Klevelandaj Aerkuradoj. Kiam li estis kvinjara?a, li espertis sian unuan aviadilan flugon en Warren, Ohio , la 20an de Julio, 1936, kiam li kaj sia patro veturis per Forda Trimotoro, konata anka? kiel "Tin Goose" (lad-ansero). [9]

La lasta movo de lia patro okazis en 1944, reen al la naskoloko de Neil, Wapakoneta, en la Kantono Auglaize. Armstrong ?eestis en la Altlernejo Blume kaj komencis lecionojn de flugado ?e la flughaveno de Wapakoneta. [5] Li akiris studentan flugatestilon en sia 16a naski?tago, kaj sole flugis poste en A?gusto; ?io anta? havi ?oforpermesilon . [10]

Kiel junulo li estis skolto kaj atingis la rangon de aglo-skolto. Kiel plenkreskulo, li estis agnoskita de la Usonaj Skoltoj per la Premio de la Distingita Agloskolto kaj per la Premio de la Ar?enta Bubalo. [11] La 18an de Julio, 1969, flugante al la Luno ene de la Columbia , Armstrong salutis la skoltojn: "Mi ?atus saluti al ?iuj miaj geskoltoj ?e la ?tata Parko Farragut en Idaho kie ili havas Nacian ?amboreon tiun ?i semajnon; kaj Apollo 11 ?atus sendi al ili plej bonajn dezirojn". Houston reagis: "Dankon, Apollo 11. Mi certas ke se ili ne a?dis tion, ili tenos la vorton pere de la nova?oj. Certe aprezu tion." [12] Inter la tre malmultaj personaj kunportita?oj kiujn Neil Armstrong portis kun li al la Luno kaj reen estis Monda Skolta Insigno. [13]

En 1947, je a?o de 17, Armstrong komencis studi kosmoflugan in?enierarton ?e la Universitato Purdue . Li estis la duapersono en sia familio kiu iris al altlernejo . Li estis anka? akceptita en la Masa?useca Instituto de Teknologio (MIT). La nura in?eniero kiun li tiam konis (kiu estis studinta ?e MIT) malkonvinkis lin el tiu studado, dirante al Armstrong ke ne necesas fari la tutan vojon al Kembri?o , por akiri bonan edukadon. [14]

Lia altlerneja lernokosto estis pagita la? la Plano Holloway. Sukcesaj kandidatoj devigi?is por du jaroj de studado, sekvataj de du jaroj de flugotrejnado kaj unu jaro de armeservo en la Usona mararmeo kiel aviadisto , poste kompletado de la finaj du jaroj de liaj gradi?jaroj. Kandidatoj devis promesi ne geedzi?i ?is gradi?o, subskribi la "Aviation Guarantee" por servo en Aktivaj Taskoj por almena? kvar jaroj, kaj ne ricevi ascendon al suble?tenanto ?is du jaroj post ili ricevu sian ascendon al mid?ipmano .

Armeservo [ redakti | redakti fonton ]

Alvoko por Armstrong al la Armeo alvenis la 26an de Januaro, 1949, postulanta lian alvenon al la Aerstacio Pensacola por flugtrejnado je a?o de 18. Tio da?ris preska? 18 monatojn, dum kiuj li kvalifiki?is por surteri?o sur aviadil?ipoj sur la USS Cabot kaj la USS Wright . La 16an de A?gusto, 1950, du semajnojn post sia 20a naski?tago, Armstrong estis informita per letero ke li estis finfine kvalifikita kiel ?ipaviadisto . [15]

Lia unua posteno estis al la Flota Aviadserva Eskadro 7 ?e la ?iparmea bazo NAS San Diego (nune konata kiel NAS Norda Insulo). Du monatojn poste li estis sendita al la Flugeskadro 51 (VF-51), nome ?iatipa eskadro, kaj faris sian unuan flugon en reagaviadilo , nome F9F-2B Panther, en la 5a de Januaro, 1951. En Junio, li faris sian unuan reagaviadilan surteri?on sur aviadil?ipo nome sur la USS Essex kaj li estis ascendita la saman semajnon el mid?ipmano al suble?tenanto . Fine de la monato, la Essex eknavigis havante VF-51 surferdeke, direkte al Koreio , kie ties VF-51 agados kiel surteratakaj aviadiloj . [16]

F9F-2 Panthers super Koreio, kun Armstrong pilote en S-116 (maldekstre).

En la milito kontra? Koreio li servis kiel milit-aviadisto. Armstrong unuafoje vidis milit-agadon en la Korea Milito la 29an de A?gusto, 1951, kiel eskorto por fotospiona aviadilo super Songjin . [17] Kvin tagojn poste nome la 3an de Septembro, li flugis por armita spionado super la unuaranga transportado kaj stokinstala?oj sude de la vila?o Majon-ni , okcidente de Vonsano . Dum malalta bombardado je ?irka? 560 km/h, la aviadilo de Armstrong nome F9F Panther estis frapita de aerdefenda pafado . Klopodante rehavi kontrolon, li koliziis kontra? fosto de alto de ?irka? 6 m, kiu fortran?is ?irka? unu metron de la dekstra flugilo de la Panther. [18] Armstrong flugigis la aviadilon reen al amika teritorio, sed pro la perdo de alerono , lan?o de sidloko estis lia nura sekureca eblo. Li planis sidlan?i super akvo kaj atendi savon fare de helikopteroj de la ?iparmeo , kaj tiele flugis al flughaveno proksime de Pohang , sed lia lan?ita sidloko estis falinta surtere. [19] ?ipo ?oforita de sam?ambrano de la flugolernejo prenis Armstrong; oni ne konas tion kio okazis al la vrako de No. 125122 F9F-2. [20]

Armstrong flugis 78 misiojn super Koreio por totalo de 121 horoj en la aero, plej el kiuj estis en Januaro 1952. Li ricevis la Air Medal (Aermedalo) pro 20 luktomisioj, orstelon pro la venontaj 20, kaj la Korean Servomedalon kaj la Enga?igan Stelon. [21] Armstrong retiri?is de la ?iparmeon je a?o de 22 en la 23a de A?gusto, 1952, kaj i?is le?tenanto , en la Rezerva Usona ?iparmeo. Li restis en la rezervo dum ok jaroj, poste rezignis sian komision en la 21a de Oktobro, 1960. [22]

Plia studado [ redakti | redakti fonton ]

Centra Oficejo de la Universitato Purdue kie studis Neil Armstrong.

Post sia servo en la ?iparmeo, Armstrong revenis al Purdue, kie liaj plej bonaj gradoj okazis en la kvar semestroj post lia reveno el Koreio. Li anta?e jam estis atinginta avera?ajn markojn, sed lia fina kvalifiko estis 4.8 el 6.0. [23] li ali?is al la frataro Phi Delta Theta fraternity [24] post sia reveno kaj li verkis kaj kunre?isoris ?ian muzikalon kiel parto de la studenta gazeto ; li estis anka? membro de la Fratara Bando de Kappa Kappa Psi [25] kaj ludisto de baritona korno en la Bando Purdue All-American Marching Band . Armstrong gradi?is en 1955 per Bakala?ro de Scienco en Kosmofluga In?enierarto . [22]

Post reveni al Purdue, li konati?is kun Janet Elizabeth Shearon, kiu estis studante hejm- ekonomiko . La? la propra paro, ne estis reala amindumado , kaj neniu povis memori la precizajn cirkonstancojn de ties fian?i?o , escepte ke ?i okazis dum Armstrong estis laborante ?e la Flugopropulsa Laboratorio Lewis de NACA. Ili geedzi?is en la 28a de Januaro, 1956, ?e la Kongregacia Eklezio en Wilmette , Ilinojso . Kiam li transloki?is al la Aerarmea Bazo Edwards, li lo?is en la kvartaloj de studentoj de la bazo, dum Janet lo?is en la distrikto Westwood de Los-An?eleso . Post unu semestro, ili transloki?is al hejmo en Valo Antelope. Janet neniam finis sian gradon, kion ?i beda?ros poste en sia vivo. [26]

La paro havis tri gefilojn kune: Eric, Karen, kaj Mark. [27] En Junio de 1961, la filino Karen ricevis diagnozon de maligna tumoro en la meza parto de la cerba trunko ; traktado per X-radioj malrapidigis ?ian kreskon, sed ?ia sano malboni?is ?is la punkto ke ?i ne plu povis piediri a? paroli. La nur dujara?a Karen morti?is pro pne?monito , rilata al ?ia malfortigita sano, la 28an de Januaro, 1962. [28]

Armstrong poste finigis sian gradon de Magistro de Scienco en kosmofluga in?enierarto ?e la Universitato de Suda Kalifornio en 1970. [29] Li finfine ricevos post jaroj honorajn doktori?ojn el kelkaj universitatoj. [30]

Testfluga piloto [ redakti | redakti fonton ]

Post tio li kiel civila testfluga piloto laboris por NASA .

A black-and-white photo of Armstrong
Armstrong, 26jara?a, kiel testfluga piloto ?e la la esplorcentro Dryden Flight Research Center en la Aerbazo Edwards de la National Advisory Committee for Aeronautics (NACA), Kalifornio .

Post sia gradi?o el Purdue, Armstrong decidis i?i eksperimenta esplortestfluga piloto. Li kandidatis ?e la esplorcentro Dryden Flight Research Center en la Aerbazo Edwards de la National Advisory Committee for Aeronautics (NACA), kiu poste estos renomita kiel ‘‘NASA Neil A. Armstrong Flight Research Center’’ en 2014. [31] Kvankam la komitato ne havis malfermajn postenojn, ?i resendis lian kandidati?on al la Flugopropulsa Laboratorio en Klivelando , kie Armstrong eklaboris en Marto 1955. [32] La periodo de Armstrong en Klivelando da?ris paron de monatoj, kaj ?irka? Julio 1955 li jam estis reveninta al la bazo Edwards AFB por nova laboro. [33]

Dum sia unua labortago ?e Edwards, Armstrong ricevis siajn unuajn taskojn, nome piloti ?asaviadilojn dum liverigoj de eksperimentaj aviadiloj el modifitaj bombaviadiloj . Li flugigis anka? la modifitajn bombaviadilojn, kaj en unu el tiuj misioj li havis sian unuan flugincidenton ?e Edwards. La 22an de Marto, 1956, Armstrong estis en Superfortika?o Boeing B-29, [34] kiu devis lan?i raketon Douglas D-558-2 Skyrocket . Li estis sidi?inta en la dekstra pilotsidloko dum la maldekstre sidloki?inta komandanto, nome Stan Butchart, flugigis la B-29. [35]

Dum ili ascendis ?is 30,000 futoj (9.1 km), la kvara motoro halti?is kaj la propulsoro ekventomueli?is (libere rotacii) en la aerfluo. Frapante la ?altilon kiu devis haltigi la rotacion de la propulsoro, Butchart rimarkis ke la propulsoro unue malrapidi?is sed poste ekrotaciis denove, tiam e? pli rapide ol la aliaj motoroj; se tiu rotacius tro rapide, ?i povus rompi?i aparte. Ilia aviadilo bezonis teni rapidon de 210 mph (338 km/h) por lan?i sian eksplodan raket?ar?on Skyrocket , kaj la B-29 ne estos povinta surteri?i havante ankora? la Skyrocket ligita al sia ventro. Armstrong kaj Butchart ?oforis la aviadilon en naz-suba al?ustigo por pliigi la rapidecon, kaj poste lan?is la Skyrocket . Je la momento de la lan?o, la propulsoro de la kvara motoro diseri?is. Pecoj el tiu dama?is la trian motoron kaj frapis la duan. Butchart kaj Armstrong devis mal?alti la trian motoron, pro la dama?o, kaj la unuan, pro la tordo kiun ?i estis kreinta. Ili faris malrapindan, cirklan descendon el 30,000 ft (9,000 m) uzante nur la duan motoron (unu el kvar), kaj surteri?is sekure. [36]

Kiel testfluga piloto, Armstrong servis kiel projekta piloto en F-100 Super Sabre , nome por la variantoj A kaj C, en F-101 Voodoo , kaj en la F-104A Starfighter de Lockheed . Li flugis anka? per la Bell X-1B , la Bell X-5 , la nordamerika X-15, la F-105 Thunderchief , la F-106 Delta Dart , la B-47 Stratojet , la KC-135 Stratotanker , kaj estis unu el ok elitaj pilotoj kiuj partoprenis en la esplora programo de para?uta vehiklo (Paresev).

La unua flugo de Armstrong per raketa aviadilo okazis la 15an de A?gusto, 1957, per Bell X-1B , je altitudo de 11.4 mejloj (18.3 km). La naz-alteri?a mekanismo rompi?is surteri?ante, kio jam estis okazinta en ?irka? dekduo da anta?aj flugoj de la Bell X-1B pro malbona?oj de la aviadila desegnado . [37] Li poste flugis per la nordamerika X-15 sep fojojn; lia anta?lasta flugo atingis altitudon de 207,500 futoj (63.2 km). [37]

Armstrong estis metita en kelkaj incidentoj kiuj estis kolektitaj en la folkloro de Edwards kaj/a? estis kronikigitaj en la memoroj de kolegoj. La unua okazis dum sia sesa flugo per X-15 la 20an de Aprilo, 1962, dum Armstrong estis testante mem-al?ustigan kontrolsistemon. Li estis flugante je alto de ?irka? 207,000 futoj (63 km) (la plej alta je kiu li estis flugante anta? Gemini 8 ), sed la aviadila nazo teni?is tro longe dum descendo kaj la X-15 revenis el la atmosfero reen al 140,000 futoj (43 km). Je tiu altitudo, la aero estas tiom fajna ke la aerodinamikaj surfacoj apena? havas efikon. Li flugis preterpasante la surteri?an kampon je Ma?o 3 (2,000 mph (3,200 km/h)) je ?irka? 100,000 futoj (30 km) de altitudo, kaj finis je 40 mejloj (64 km) sude de Edwards. Post sufi?a descendo, li revenis super la surterigejon, kaj malfacile sukcesis surteri?i sen frapi kontra? Josuaj arboj de la suda pinto. ?i estis la plej longa flugo per X-15 kaj la? tempo kaj la? distanco el la grunda elterigejo. [38]

Nur kvar tagojn poste, Armstrong estis metita en dua incidento, kiam li flugis (por la nura fojo) kun Chuck Yeager . Ties laboro, flugante per Lockheed T-33 Shooting Star , estis taksi la Sekan Lagon de la Ran?o Smith por ties uzado kiel porur?a surterigejo por la X-15. En sia membiografio , Yeager verkis ke li estis konante ke la lagogrundo ne estis ta?ga por surterigejoj post ?usa pluvo , sed Armstrong insistis flugi tamen. Dum ili klopodis cirklan halt-iron, la radoj frapis kaj ili devis atendi savon. Armstrong rakontis diferencan version de la okaza?o, la? kiu Yeager neniam klopodis paroli malinstige kaj ili faris unuan sukcesan surteri?on sur la orienta flanko de la lago . Poste Yeager sugestis al li klopodi denove, tiun fojon pli malrapide. Dum tiu dua surteri?o, ili frapi?is kaj la? Armstrong, Yeager ekridegis. [39]

A black-and-white photo of Armstrong smiling outside of an X-15
Armstrong, 30jara?a, kaj Nordamerika X-15 #1
post esplora flugo en 1960.

Multaj el la testopilotoj ?e Edwards la?dis la in?enieran kapablon de Armstrong. Milt Thompson diris ke li estis "la plej teknike kapabla inter la dekomencaj pilotoj de X-15". Bill Dana diris ke Armstrong "havis menson kiu absorbis a?ojn kiel spongo ". Tiuj kiuj flugis por la Aera Forto tendencis havi diferencan opinion, speciale homoj kiaj Yeager kaj Pete Knight, kiuj ne havis in?enierajn gradojn. Knight diris ke la pilot-in?enieroj flugis la? maniero kiu estis "pli mekanika ol estas flugi", kaj montris tion kiel la tialo kial kelkaj pilot-in?enieroj ekhavas problemojn: ties flugokapabloj ne venis nature. [40]

Kelkajn semajnojn poste nome la 21an de Majo, 1962, Armstrong estis metita en tio kion la folkloro de Edwards nomigis la "Afero Nellis". Li estis sendita per Lockheed F-104 Starfighter por inspekti la kondi?ojn de la Seka Lago Delamar en suda Nevado , denove por porur?aj surterigoj. Li mistaksis sian altitudon, kaj anka? ne rimarkis ke la surteriga mekanismo ne tute estis etendi?inta. Kiam li tu?is grundon, la surteriga mekanismo ekreveni?is; Armstrong aplikis tutan energion por nuligi la surterigon, sed la ventra flugileto kaj la pordo de la surteriga mekanismo frapis la grundon, dama?ante la radion kaj forigante olehidra?likan likvon. Sen radia komunikado, Armstrong flugis suden al la Aerforta Bazo Nellis, preterpasis la kontrolturon , kaj skuis la flugilojn , nome la signalo por alproksimi?o sen-radia. La perdo de hidra?lika likvo okazigis anka? la perdon de la kaptohoko , kaj dum la surterigo, li kaptis la haltigan kablon ligitan al ankro?eno, kaj trenis la ?enon la?longe de la surteriga kurejo . [41]

Necesis tridek minutoj por purigi la surterigan kurejon kaj aran?i haltigan kablon kaj Armstrong telefonis al Edwards kaj petis iun por kolekti lin. Milt Thompson estis sendita per F-104B, la nura dusidloka disponebla aviadilo, sed aviadilo kiun Thompson estis neniam pilotinta. Kun granda malfacilo, Thompson pilotis ?in ?is Nellis, sed forta kontra?a vento okazigis malfacilan surterigon kaj la maldekstra ?efa rado suferis trapiki?on. La surteriga kurejo fermi?is denove por purigi ?in, kaj Bill Dana estis sendita al Nellis per iu T-33 Shooting Star , sed li preska? surteri?is for ? kaj la operacoficejo de la bazo Nellis decidis ke por eviti ajnajn pluajn problemojn, estus plej bone trovi surgrundan transporton por revenigi la tri pilotojn de la NASA reen al Edwards. [41]

Armstrong faris sep flugojn per X-15 el Novembro 1960 al Julio 1962. Li atingis pintan altitudon de 207,500 futoj (63.2 km) per la X-15-3, [42] kaj pintan rapidon de Ma?o 5.74 (3,989 mph (6,420 km/h)) per la X-15-1; li lasis la Dryden Flight Research Center farinte totalon de 2,400 flugohoroj. [43] La?longe de sia kariero, li pilotis pli ol 200 diferencajn modelojn de aviadiloj. [44]

Astrona?to [ redakti | redakti fonton ]

En la jaro 1962 NASA elektis lin astrona?to. Dum pluraj jaroj li estis rezerva piloto por diversaj kosmo-programoj. La 12-an de marto 1966 li faris sian unuan flugon en la kosmon, kadre de la Gemini-8 -programo, kiun li gvidis. Dum tiu ?i programo li kaj lia kolego David Scott unuafoje kuplis du kosmo?ipojn en la kosmo. En 1968 Armstrong servis kiel komandanto por la anstata?anta teamo de la programo Apollo 8 . En 1969 li gvidis la programon Apollo 11 , kiu atingis la lunon.

Dum la surluni?o kun sia kolego Buzz Aldrin , la 20-an de julio 1969, li transprenis la stiradon de la surluni?a kapsulo Eagle . La tria kolego, Michael Collins , dume restis en la kosmo?ipo. Ses horojn post la atingo de la luna surfaco, Armstrong kiel unua forlasis la kapsulon kaj surpa?is la lunon. Dume li diris la neforgeseblajn vortojn: That's a small step for [a] man, one giant leap for mankind. (= Tio estas malgranda pa?o por homo , sed granda salto por la homaro . )

Ekkariero [ redakti | redakti fonton ]

Photo
Armstrong en frua vesto de Gemini .

En 1958, Armstrong estis selektita por la programo de la Usona Aerforto Man In Space Soonest . En Novembro 1960, li estis elektita kiel parto de la pilotkonsilanta grupo por la X-20 Dyna-Soar , nome milita spacaviadilo disvolvigota fare de Boeing por la Usona Aerarmeo , kaj en la 15a de Marto, 1962, li estis selektita de la Usona Aerarmeo kiel unu el sep pilot-in?enieroj kiuj estus pilotontaj la spacaviadilon kiam ?i estu desegnita. [45]

En la monatoj post la anonco ke oni ser?is kandidati?ojn por la dua grupo de kosmona?toj de la NASA, Armstrong i?is pli kaj pli ekscitita pro la aspirojn de kaj la programo Apollo kaj pro la esplorado de nova aeronaviga medio. La kandidati?o de Armstrong por i?i astrona?to alvenis ?irka? unu semajnon post la limdato de la 1a de Junio, 1962. Dick Day, kun kiu Armstrong estis laborante tre proksime ?e Edwards, vidis la malfruan alvenon de la kandidati?o kaj en?ovis ?in en la amaseto anta? neniu rimarku tion. [46] ?e la Aerforta Bazo Brooks fine de Junio, Armstrong suferis medicinan ekzamenon kiun multaj el la kandidatoj priskribis kiel doloriga kaj foje ?ajne neutila a? sensenca. [47]

Deke Slayton alvokis Armstrong la 13an de Septembro, 1962, kaj demandis ?u li estus interesata en ali?o al la NASA Astrona?ta Korpuso kiel parto de tio kion la gazetaro kromnomigis "la Novaj Na?"; sen hezito , Armstrong respondis jese. La selektoj estis tenitaj sekrete ?is tri tagoj poste, kvankam gazetaraj informoj estis estintaj cirkulantaj ekde pli frue tiun jaron ke li estis selektita kiel la "unua civila astrona?to." [48] Armstrong estis fakte unu el du civilaj pilotoj selektitaj por la dua grupo; la alia estis Elliot See, anka? iama ?ipa aviadisto. [49] See estis nomumita por komandi Gemini 9 , sed morti?is en akcidento de T-38 en 1966 kiu anka? okazigis la morton de la kolego Charles Bassett. Armstrong estos la unua usona civilulo en la spaco, sed la unua civilulo estis estinta Valentina Tere?kova de Sovetunio , preska? tri jarojn anta?e. Estinte tekstila laboristo kaj amatora para?utisto , ?i estis ene de Vostok 6 kiam ?i estis lan?ita la 16an de Junio, 1963. [50]

Gemini programo [ redakti | redakti fonton ]

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Projekto Gemini .

Gemini 8 [ redakti | redakti fonton ]

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Gemini 8 .
Armstrong, 35, prepare por Gemini 8 en Marto 1966

La skip taskoj por Gemini 8 estis sciigitaj la 20-an de septembro 1965, kun Armstrong kiel komandanta piloto kaj David Scott kiel piloto. Scott estis la unua membro de la tria grupo de astrona?toj se temas pri ricevi ?efan skiptaskon. La misio estis lan?ita la 16-an de marto 1966; ?i devis esti la plej kompleksa tiam, kun rendevuo kaj aldoki?o (?ipokunigo) kun la senpilota Agena celveturilo, la dua usona eksterveturila agado (EVA) fare de Scott. En totalo, la misio estis planita por da?ri 75 horojn kaj 55 orbitojn. Post la Agena levi?is ?e la 10 a.m. EST ( orienta tempo ), la Titan II portanta Armstrong kaj Scott ekbruli?is ?e 11:41:02 a.m. EST, metante ilin en orbiton de kie ili sekvus la Agena. [51]

La rendevuo kaj unua iama aldoki?o inter du kosmo?ipoj estis sukcese kompletigitaj post 6.5 horoj en orbito . [1] La kontakto kun la skipo estis intermita pro la manko de spurstacioj kovrantaj iliajn tutajn orbitojn. Sen kontakto kun la grundo, la gara?ita kosmo?ipo komencis ruli?i, kaj Armstrong provis korekti tion per la Enorbita Manovra Sistemo (OAMS) de Gemini-kosmo?ipo. Sekvante la pli fruan konsilon de la misikontrolo , ili eldoki?is, sed trovis ke la rulado plii?is dan?ere ?is la punkto kie ili turnis proksimume unufoje por sekundo, kio signifis ke la problemo estis en la orienti?o-stirado de ilia Gemini. Armstrong decidis ke la nura procedurmaniero estis enga?igi la revenkontrolan sistemon Reentry Control System (RCS) kaj mal?alti la OAMS. Misioreguloj diktis ke post kiam tiu sistemo estus en?altita, la kosmo?ipo devus reeniri ?e la venonta ebla ?anco. Estis poste opiniite ke difektita drataro faris ke unu el la reakciaj motoroj i?is blokita en la ?altiga pozicio. [52]

Photo of Armstrong and Scott in the Gemini capsule, in the water. They are being assisted by some recovery crew
Rekupero de Gemini 8 el okcidento de Pacifika Oceano; Armstrong sidas dekstre.

En la astrona?ta oficejo ekzistis kelkaj homoj, plej precipe Walter Cunningham, kiuj publike deklaris ke Armstrong kaj Scott ignoris la pripaneajn procedurojn por tia okaza?o, kaj ke Armstrong povus esti savinta la mision se li estus ?altinta nur unu el la du RCS-ringoj, rezervante la alian por aliaj misioceloj. Tiuj kritikoj estis senbazaj; neniuj pane proceduroj estis skribitaj kaj estis eble ?alti nur amba? RCS-ringojn, ne ?uste nur unun a? la aliajn. Gene Kranz skribis, "la skipo reagis kiel ili estis trejnitaj, kaj ili reagis mal?uste ?ar ni trejnis ilin mal?uste." La misiaj planistoj kaj kontrolistoj malsukcesis rimarki ke kiam du kosmo?ipoj estas kunigitaj, ili devas esti konsideritaj kiel unu kosmo?ipo. [53]

Armstrong mem estis malkontenta [54] ke la misio estis fortran?ita, nuligante la plej multajn misiocelojn kaj senigante al Scott lian EVA-n .

Gemini 11 [ redakti | redakti fonton ]

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Gemini 11 .

La lasta tasko por Armstrong en Gemini estis kiel la helpa komandanta piloto por Gemini 11, anoncite du tagojn post la alteri?o de Gemini 8. Trejnita por du flugoj, Armstrong estis tre sperta koncerne la sistemojn kaj estis pli en instrurolo [55] por la novula helpa piloto, William Anders . La lan?o estis la 12-an de septembro 1966, [56] kun Pete Conrad kaj Dick Gordon sur?ipe, kiuj sukcese kompletigis la misiocelojn, dum Armstrong funkciis kiel flugkomunikanto.

Post la flugo, la prezidanto Lyndon B. Johnson petis Armstrong kaj sian edzinon partopreni en 24-taga bonvola turneo de Sudameriko . [57] Por la turneo, kiu iris en 11 landojn kaj 14 gravajn grandurbojn, estis anka? Dick Gordon, George Low, iliaj edzinoj, kaj aliaj registaraj funkciuloj. En Paragvajo , Armstrong impresis eminentulojn salutante ilin en ilia loka lingvo, la g?arania ; [58] en Brazilo li parolis pri la atingoj de la Brazil-naskita Alberto Santos-Dumont , kiu estis rigardita kiel venkinta super la fratoj Wright inter la unuaj aviadiloj per siaj 14 bis . [59]

Programo Apollo [ redakti | redakti fonton ]

La 27-an de januaro 1967 , la dato de la lan?o de Apollo 1 , Armstrong estis en Va?ingtono , kun Gordon Cooper, Dick Gordon, Jim Lovell kaj Scott Carpenter por la subskribo de la Kosmospaca Traktato de Unui?intaj Nacioj . La astrona?toj babilis kun la kunvenintaj eminentuloj ?is 6:45 p.m. kiam Carpenter iris al la flughaveno, kaj la aliaj estis resenditaj al la gastejo Georgetown Inn, kie ili ?iuj trovis mesa?ojn por telefoni al la Pilotata Kosmo?ipo-Centro . Dum tiuj telefonalvokoj, ili a?dis pri la mortoj de Gus Grissom , Ed White kaj Roger Chaffee . Armstrong kaj la grupo pasigis la reston de la nokto trinkante viskion kaj diskutante kio okazis. [60]

La 5-an de Aprilo, 1967, la saman tagon kiam la enketo pri Apollo 1 publikigis sian raporton pri la fajro, Armstrong kunvenis kun 17 aliaj astrona?toj por renkonti?o kun Deke Slayton. La unua a?o kiun Slayton menciis estis, "La uloj kiuj flugos la unuajn lunajn misiojn estas la uloj en tiu ?ambro." [61] La? Eugene Cernan , Armstrong montris neniun reagon al la deklaro. Al Armstrong ?i venis kiel neniu surprizo - la ?ambro estis plena da veteranoj de Gemini-projekto , la nuraj homoj kiuj povis flugi la lunajn misiojn. Slayton parolis pri la la?planaj misioj kaj nomis Armstrong al la rezervoskipo por Apollo 9 , kiu en tiu stadio estis planita por esti mez-terorbita testilo de la kombina?o Luna modulo-Komando-/Klientservmodulo. Post dezajno kaj produktado kaj prokrastoj en la provizo de la Luna modulo (LM), Apollo 9 kaj Apollo 8 inter?an?is skipojn. Surbaze de la normala skipa rotacioskemo, Armstrong estis komandonta en Apollo 11. [62]

Armstrong flosas algrunden post ejekto el LLRV 1.

Por doni al la astrona?toj sperton kun kiel la LM flugus al sia fina alteri?anta descendon, NASA komisiis la entreprenon Bell Aircraft por konstrui du surlunajn esplorajn vehiklojn ( Lunar Landing Research Vehicles ), poste pliigitaj al tri surlunaj trejnveturiloj (LTV). Kromnomitaj la "Flying Bedsteads", ili simulis la unu-sesonon de la Luno de la gravito de la Tero uzante turboventuman motoron por apogi la ceterajn kvin-sesonojn de la pezo de la kosmo?ipo. La 6-an de majo 1968, proksimume 100 futojn (30 m) super la grundo, la kontroloj de Armstrong komencis degradi kaj la veturilo komencis bremsadon. [63] Li el?eti?is sekure (pli posta analizo indikis ke se li estus el?etinta sin duonan sekundon poste, lia para?uto ne estus malfermi?inta en tempo). Lia nura vundo estis morda?o de lia lango . E? se li estis preska? mortigita, Armstrong asertis ke sen la LLRV kaj LLTV, la alluni?oj ne estus estintaj sukcesaj, ?ar ili donis al komandantoj valoran sperton en la konduto de allunigaj kosmo?ipoj. [64]

Apollo 11 [ redakti | redakti fonton ]

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Apollo 11 .

Post kiam Armstrong funkciis kiel rezervkomandanto por Apollo 8 , Slayton ofertis al li la postenon de komandanto de Apollo 11 la 23-an de decembro 1968 , dum Apollo 8 orbitis la Lunon. [65] En renkonti?o kiu ne fari?is publika ?is la publikigo de la biografio de Armstrong en 2005, Slayton rakontis al li ke kvankam la la?plana skipo estis Armstrong kiel komandanto, luna modulpiloto Buzz Aldrin kaj komandmodula piloto Michael Collins , li ofertis la ?ancon anstata?igi Aldrin per Jim Lovell. Post trapensado de ?i dum unu tago, Armstrong diris al Slayton ke li restus ?e Aldrin, ?ar li havus neniun malfacilecon laborante kun li kaj opinius ke Lovell meritis sian propran komandon. Anstata?igado de Aldrin per Lovell igintus Lovell la Lunmodula Piloto, neoficiale la plej malsupra rangigita membro, kaj Armstrong ne povis pravigi loki Lovell, la komandanton de Gemini 12, en la numero 3a pozicio de la skipo. [66]

Skipo de Apollo 11. Maldekstre dekstren Armstrong, Michael Collins kaj Buzz Aldrin .

Renkonti?o de marto 1969 inter Slayton, George Low, Bob Gilruth, kaj Chris Kraft determinis ke Armstrong estus la unua persono sur la Luno, en iu parto ?ar NASA-administrado vidis Armstrong kiel persono kiu ne havis grandan memon. [67] Gazeta?dienco okazinta la 14-an de aprilo 1969, donis la dezajnon de la LM-budo kiel la kialo ke Armstrong estu la unua; la pordo malfermi?is internen kaj dekstren, igante malfacile ke la luna modulpiloto, sur la dekstra flanko, elirus unue. Slayton aldonis, "Due, ?uste la? pura protokolbazo, mi supozis ke la komandanto devus esti la unua ulo for ... mi ?an?is ?in tuj kiam mi trovis ke ili havis la tempolinion kiu montris tion. Bob Gilruth aprobis mian decidon." [68] Dum ilia renkonti?o, la kvar viroj ne sciis pri la elirkonsidero. La unua scio pri la renkonti?o ekster la grupeto venis kiam Kraft skribis sian a?tobiografion de 2001. [69]

La 16-an de julio 1969, Armstrong ricevis kreskolunon ?izitan el polistireno de la grupogvidanto, Guenter Wendt, kiu priskribis ?in kiel ?losilon al la Luno. Kiel revena?o, Armstrong donis al Wendt bileton por " spactaksio " "bona inter du planedoj". [70]

Veturo al la Luno [ redakti | redakti fonton ]

Dum la lan?o de Apollo 11, la koro de Armstrong atingis maksimuman rapidecon de 110 taktoj je minuto. [71] Li trovis la unuan fazon kiel la plej la?ta - multe pli brua ol la lan?o de Gemini 8 Titan II - kaj la Apollo CSM estis relative ampleksa komparite kun la kapsulo de Gemini. Tiu kapablo movi?i ?irka?e estis suspektita por esti la kialo kial neniu el la skipo de Apollo 11 suferis de spacmalsano , dum membroj de anta?aj skipoj estis suferintaj tion. Armstrong estis aparte feli?a, ?ar li estis ema al movmalsano (kinetozo) kiel infano kaj povis travivi na?zon post farado de longaj periodoj de aerakrobatio . [72]

Photo of Armstrong smiling in his spacesuit
Aldrin faris tiun foton de Armstrong en la kajuto post la plenumo de EVA la 21an de Julio, 1969.

La celo de Apollo 11 estis alteri?i sekure pli ol veni malsupren kun precizeco en speciala loko. Tri minutojn anta? la luna devenbrulo, Armstrong notis ke krateroj pasis proksimume du sekundojn tro frue, kio signifis ke la Eagle (aglo) ver?ajne tu?os malsupren preter la la?plana alteri?a zono je pluraj mejloj. [73] Kiam la radaro Eagle atingis la surfacon, pluraj komputilaj eraralarmoj ekaperis. La unua estis alarmo de kodo 1202, kaj e? kun ilia ampleksa trejnado, nek Armstrong nek Aldrin estis konsciaj pri kion tiu kodo signifis. Ili senprokraste ricevis averton de CAPCOM Charles Duke en Houston la? kiu la alarmoj ne estis problemigaj; la 1202 kaj 1201 alarmoj estis ka?zitaj de plurtaskado en la luna modulkomputilo. Kiel priskribite de Buzz Aldrin en la dokumentrio In the Shadow of the Moon , la plurtaskado estis ka?zita de sia propra kontra?-kontrol-lista elekto de forlasado de la aldoki?a radaro dum la alteri?oproceso, tiel ke la komputilo devis prilabori nenecesajn radarajn datenojn kaj oni ne havis sufi?e da tempo por efektivigi ?iujn taskojn, faligante malsupre prioritatajn taskojn. Aldrin deklaris ke li faris tion kun la celo faciligi re-kuni?i kun la CM kies malda?rigo devus i?i necesa, ne ekkomprenante ke ?i ka?zus la plurtaskadon .

Kiam Armstrong rimarkis ke ili estis direkti?intaj al alteri?a areo kiu la? li estis nesekura, li transprenis manan kontrolon de la LM, kaj provis trovi areon kiu ?ajnus pli sekura, irante pli longe for ol atendite, kaj pli longe ol la plej multaj simula?oj faris. [74] Tial, ekzistis afero de misikontrolo ke la LM havis malmulte fuelon . [75] Dum alteri?ado, Aldrin kaj Armstrong kredis ke ili havis proksimume fuelon por 40 sekundojn, inkluzive de la fuelo kiu povis esti ?parita por la 20 sekundoj en la okaza?o de haltigo. [76] Dum trejnado, Armstrong estis surteriginta la LTV kun malpli ol 15 sekundoj forlasitaj dum pluraj okazoj, kaj li anka? estis memcerta ke la LM povis postvivi rektan falon de 50 futoj (15 m) se necese. Analizo post la misio montris ke ?e alteri?o ekzistis 45 ?is 50 sekundoj da brula?o forlasitaj. [77]

La alteri?o sur la surfaco de la Luno okazis plurajn sekundojn post 20:17:40 UTC la 20-an de Julio 1969, [78] en kiu tempo unu el tri 67-colaj (1.7 m) longaj sondiloj ligitaj al tri el la kvar gamboj de la Luna modulo faris kontakton kun la surfaco, panellumo ene de la LM lumi?is, kaj Aldrin alvokis, "kontakto-lumo." Armstrong fermis la motoron for kaj diris, "?esigon." Kiam la LM ekvenis sur la surfacon, Aldrin diris, "Okay. Motorhalto", tiam ili amba? vokis kelkajn post-alteri?ajn kontrol-objektojn. Post dek-sekunda pa?zo, Duke agnoskis la alteri?on per, "Ni kopias vin malsupren, Eagle." Armstrong sciigis la alteri?on al Misikontrolo kaj la mondon per la vortoj, "Houston, Tranquility Base ?i tie. La Eagle (aglo) alteri?is." Aldrin kaj Armstrong festis per rapida manpremo kaj frapeto sur la dorso anta? rapida reveno al la kontrollisto de taskoj necesaj por pretigi la lunan modulon por ke la lan?i?o el la Luno devus krizon disvolvigi dum la unuaj momentoj sur la lunsurfaco. [79] [80] [81] Post kiam Armstrong estis konfirminta tu?-malsupren, Duke re-agnoskis, kaj esprimis la timon de la flugregantoj: "Roger, ... Trankvilo. Ni kopias vin sur la tero. Vi estas grupo de uloj kiuj fari?os bluaj. Ni spiras denove. Multan dankon." [76] Dum la alteri?o, la korfrekvenco de Armstrong, ?e unu momento, atingis 160 taktojn je minuto, la? la misia informo de NASA pri Apollo 11 . [82]

Unua surluna piedirado [ redakti | redakti fonton ]
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Apollo 11#Lunsurfacaj operacoj .
"That's one small step for [a] man, one giant leap for mankind"

?u problemoj a?digi ?i tiun dosieron? Vidu helpon .

Kvankam la oficiala flugoplano de NASA postulis restadon de la ?ipanaro dum periodo anta? la eksterveturila agado , Armstrong petis ke la EVA estu translokigita al pli frue en la vespero, la? horo de Houston. Kiam Armstrong kaj Aldrin estis preta eliri, la lunmodulo de Apollo nome Eagle estis senpremigita, la pordo estis malfermita kaj Armstrong malsupreniris la? la ?tuparo la unua.

?e la piedo de la ?tuparo Armstrong diris, "Mi eliros el la LEM nune" (reference al la lunmodulo de Apollo). Li poste turni?is kaj markis sian maldekstran boton sur la luna surfaco je la 2:56 UTC de 21a de Julio, 1969, [83] poste li diris la famajn vortojn, "Tiu estas unu malgranda pa?o por homo , unu giganta pa?o por la homaro ." [84]

Armstrong priskribas la lunan surfacon.

Armstrong preparis sian faman epigramon de si mem. [85] En post-fluga gazetkonferenco , li diris ke li estis decidinta tiujn vortojn "?uste anta? lasi la LM [lunan modulon]." [86] En intervjuo de 1983 en Esquire , Armstrong klarigis al George Plimpton: "Mi ?iam komprenis ke estis bona ?anco esti kapabla reveni al la Tero, sed mi kredis ke la ?ancoj de sukcesa tu?o sur la luna surfaco estis ?irka? e? por mono kvindek?kvindek... Plej personoj ne konstatas kiel malfacila estis la misio. Tiele al mi ne ?ajnis ke estis multa bazo por pensi iom por diri se ni estus devintaj nuligi la surlunigon." [85] En 2012, lia frato Dean Armstrong plendis ke Neil estis montrinta al li noton kun desegno de la afero monatojn anta? la lan?o, [87] kvankam la historiisto Andrew Chaikin, kiu estis intervjuinta la astrona?ton en 1988 por sia libro A Man on the Moon (homo sur Luno), disputis ke li estis plendante ke la dira?o venis al li spontane dum la misio. [88]

Registroj de la elsenda?o de Armstrong ne pruvis klare la anglalingvan nedifinan artikolon "a" anta? "man", tio estas "unu homo" anstata? "homo", kvankam la NASA kaj Armstrong mem insistis dum jaroj ke la blanka bruo malklarigis ?in. Armstrong estis asertinta ke li neniam estus farinta tian eraron, sed post ripetita a?skultado de la registra?oj, li finfine admitis ke li eble lasis fali la "a". [84] Li poste diris ke li "estus esperante ke la historio estus haviginta al mi la flekseblecon por lasi fali la silabon kaj kompreni ke ?i estis certe intencita, e? se ?i ne estis dirita ? kvankam ?i povus fakte okazi". [89]

Armstrong sur la Luno.

Ekde tiam oni plendis, ke akustika analizo de la registra?o pruvas la eston de la perdita "a"; [84] [90] Peter Shann Ford, a?strali-lo?anta komputilprogramisto, aplikis ciferecan kaj a?dioanalizon kaj postulis ke Armstrong fakte diris "a man", sed la "a" estis nea?debla pro la limigoj de la komunika teknologio tiame. [84] [91] [92] Ford kaj James R. Hansen, rajtigita biografiisto de Armstrong, prezentis tiujn trovojn al Armstrong kaj al reprezentantoj de la NASA, kiuj kondukis siajn proprajn analizojn. [93] Armstrong trovis la analizo de Ford "konvinka." [94] Tamen, la artikolo de Ford estis publikigita en la retejo de Ford pli ol en duoble reviziita scienca gazeto , kaj lingvistoj David Beaver kaj Mark Liberman verkis pri sia propra skeptikismo pri la postuloj de Ford en la blogo Language Log . [95] Tiele, la transskriboj de la NASA plumontras la "a" interparenteze. [96] Duoble reviziita studo de 2016 denove konkludis ke estis Armstrong kiu estis inkludinta la artikolon. [97]

Kiam Armstrong faris sian proklamon , Voice of America estis reelsendita rekte tra la BBC kaj tra multaj aliaj stacioj tutmonde. La ?irka?kalkulita tutmonda a?skultantaro en tiu momento estis de 450 milionoj da a?skultantoj, [98] el ?irka?kalkulita tiama tutmonda lo?antaro de 3.631 mil milionoj da personoj. [99]

A low-quality photo of a television monitor showing Armstrong on the lunar module's ladder
Armstrong, unu a? du minutoj anta? fari la unuan pa?on sur la Luno.

?irka? 20 minutojn post la unua pa?ado, Aldrin ali?is al Armstrong sur la luna surfaco kaj i?is tiele la dua homo kiu piediris sur la Luno, kaj la duopo ekis siajn taskojn de esplorado pri kiel facile persono povas operacii sur la luna surfaco. Jam dekomence, ili surlunigis memortabulon de sia flugo, kaj anka? plantis la flagon de Usono . La flago uzita en tiu misio havis metalan bastoneton por teni ?in horizontale el ties fosto. ?ar la bastoneto ne estis tute etendita, kaj la flago estis estinta forte faldita kaj pakita dum la veturado, finfine la flago rezultis kun iome onda aspekto, kvaza? estus venteto. [100] En la fotoregistro de Apollo 11 estas nur kvin fotoj de Armstrong parte montrita a? respegulita. La misio estis planita je minute, kaj la majoritato de fotaj taskoj estis plenumita de Armstrong per unusola fotilo Hasselblad . [101]

Post helpi munti la sciencan eksperimentan aparataron de Apollo, Armstrong piediris al tio kio estas nune konata kiel Orienta Kratero, 59 m oriente de la LM, nome la plej granda distanco veturita el la LM dum la misio. La fina tasko de Armstrong estis memorigi al Aldrin lasi malgrandan aron de memora?oj pri la mortintaj sovetaj kosmona?toj Juri Gagarin kaj Vladimir Komarov , kaj la kosmona?toj de Apollo 1 nome Gus Grissom, Edward White kaj Roger B. Chaffee. [102] La tempo pasinta en EVA dum Apollo 11 estis ?irka? du horojn kaj duono, nome la plej mallonga el ajna de ses allunigaj misioj Apollo; [103] kaj ?iuj el la postaj kvin allunigoj estis atribuitaj al la?gradaj pli longaj periodoj de agadoj EVA ? la ?ipanaro de Apollo 17 , kompare, pa?is ?irka? 22 horojn esplore de la luna surfaco. [103]

En intervjuo de 2010, Armstrong klarigis ke la NASA limigis sian piediradon surlunan al du horoj ?ar ili estis necertaj kiel al kosmovestoj estos eltenantaj la ekstreman temperaturon de la Luno. [104]

En 2013, la fotaro de la gazeto Popular Science inkludis foton kiun Armstrong faris de Aldrin sed lia propra bildo estas videbla sur la kasko de Aldrin kiel unu el la plej bonaj kosmona?taj memportretoj . [105]

Reveno al la Tero [ redakti | redakti fonton ]
Photo of the three crew members smiling at the President through the glass window of their quarantine chamber. President Nixon is standing at a microphone, also smiling.
La ?ipanaro de Apollo 11 kaj la Prezidento Nixon dum la post-misia kvarantena periodo.

Post ili re-eniris en la LM, oni fermis kaj sigelis la pordon. Dum la preparo por la ekeliro el la luna surfaco, Armstrong kaj Aldrin malkovris ke en siaj fortikaj kosmovestoj, ili estis rompintaj la ?altilon por la ascenda motoro; uzante parton de skribilo , ili ?altis la cirkvitan rompilon por funkciigi la lan?osekvencon. [106] La luna modulo poste pluis al sia rendevuo kaj kuni?is kun Columbia , nome la komanda kaj serva modulo. La tri kosmona?toj revenis al la Tero kaj falis suben en la Pacifikan Oceanon , kie ili estis plukitaj de la aviadil?ipo USS Hornet (CV-12) . [107]

Post esti liberigita el 18-taga kvaranteno por certigi ke ili ne elprenis infekton a? malsanon el la Luno, la ?ipanaro estis veturigita tra Usono kaj ?irka? la mondo kiel parto de 45-taga turneo "Giganta Salto". Armstrong poste partoprenis en la spektaklo de Bob Hope de 1969 por la USO , ?efe por la vjetnama milito . [108]

Poste el la 29a-31a de Oktobro, 1969, li kaj la resto de la kosmona?toj de Apollo 11 vizitis la urbon Teherano , ?efurbo de Irano , kie ili renkonti?is kun la ?aho Mohammad Reza Pahlavi kaj la resto de la re?a familio .

En Majo 1970, Armstrong veturis al la Sovetunio por prezenti prelegon ?e la 13a jara konferenco de la Internacia Komitato pri Kosma Esplorado ; post alveno en Leningradon el Pollando , li veturis al Moskvo kie li renkonti?is kun la ?efministro Aleksej Kosigin . Li estis la unua okcidentano kiu vidis la supersonan Tupolev Tu-144 kaj faris turneon por la Kosmona?ta Trejnejo Jurij Gagarin , kiun Armstrong priskribis kiel "iomete Viktoria la?nature". [109] fine de la tago, li estis surprizita ?ar vidis iaman fimeton de la lan?o de Sojuz 9 ? Armstrong ne sciis ankora? ke la misio estis okazinta,

kvankam Valentina Tere?kova estis estinta ?ia gasto kaj ?ia edzo, Andrijan Nikolajev , estis estinta en la kosmo?ipo. [110]

Postkariero [ redakti | redakti fonton ]

Post lia retiri?o el NASA en 1971 , li okupis profesoran postenon en la universitato de Cincinnati . De 1985 ?is 1986 li estis en la nacia komisiono pri kosmoveturado, kaj en 1986 li fari?is dua prezidanto de la komisiono ekzamenanta la eksplodon de la kosmo?ipo Challenger .

Instruado [ redakti | redakti fonton ]

Armstrong anoncis tuj post la flugo de Apollo 11 ke li ne planas flugi al la spaco denove. [111] Li estis nomumita Deputita Asocia Administranto por aerona?tiko de la Oficejo de Anta?enira Esplorado kaj Teknologio, de la Agentejo por Anta?enira Esplorprojektoj ( ARPA ), sed li servis en tiu posteno dum nur unu jaro, kaj rezignis el ?i kaj el la NASA kiel tuto en 1971. [112]

Li akceptis instruan postenon en la Departemento de Aerospaca In?enierado ?e la Universitato de Cincinnati , [113] decidinte al Cincinnati super aliaj universitatoj, inkludi sian alma mater , Purdue, ?ar ?i havis malgrandan aerospacan departementon; li esperis ke la fakultatanoj ne estus ?enataj de la fakto ke li venis rekte al la profesoreco havinte nur la usonan magistri?on. [114] Li eklaboris dum li estis stacie ?e Edwards jarojn anta?e, kaj finfine kompletis ?in post Apollo 11 pere de prezentado de informo pri variaj aspektoj de Apollo, anstata?e tezon pri ?ajnigo de hipersona flugo. La oficiala labortitolo kiun li ricevis ?e Cincinnati estis Universitata Profesoro de Aerospaca In?enierado. Post instrui dum ok jaroj, li rezignis en 1979 sen klarigi siajn tialojn por retiri?o. [115]

Esplorado pri akcidentoj de NASA [ redakti | redakti fonton ]

Armstrong servis al du esploradoj pri kosmoflugaj akcidentoj. La unua estis en 1970, post Apollo 13 , kie kiel parto de la stabanaro de Edgar Cortright , li produktis detalan kronologion de la flugo. Armstrong kontra?is la rekomendon de la informo por re-desegni la oksigenujojn de la servomodulo, nome la fonto de la eksplodo. [116] En 1986, la Prezidento Ronald Reagan nomumis lin por la Komisio Rogers kiu esploris la katastrofon de la Kosmopramo Challenger de tiu jaro. Kiel vicparolanto, Armstrong estis zorge de la operacia flanko de la komisio. [117]

Negocaj aktivecoj [ redakti | redakti fonton ]

Neil Armstrong (dua el dekstre meze de la strio) vizitas kun usonaj aerfortanoj dum halto de Marto 2010 USO en Sudokcidenta Azio . Side ?e li maldekstre estas kosmona?toj Jim Lovell kaj Gene Cernan .

Post Armstrong retiri?is el la NASA en 1971, li agadis kiel proparolanto por kelkaj negocoj. La unua kompanio al kiu li sukcese alproksimi?is estis Chrysler , por kiu li aperis en reklamado starte en Januaro 1979. Armstrong pensis, ke ili havis fortan in?enieran divizion, kaj krome ili estis en financa malfacilo. Li poste agadis kiel proparolanto por aliaj kompanoj, kiaj General Time Corporation kaj la Bankers Association of America. Li plie agadis kiel proparolanto nur por usonaj negocoj. [118]

Kun proparolantaj taskoj, li servis anka? al estraro de kelkaj komercaj kompanioj, kiel Marathon Oil, Learjet, Cinergy (Cincinnati Gas & Electric Company), Taft Broadcasting, United Airlines , Eaton Corporation, AIL Systems kaj Thiokol. [119] Li ali?is al estraro de Thiokol post ke li servis por la Komisio Rogers; fakte la Space Shuttle Challenger estis detruita pro problemo kun la Thiokol-fabrikitaj solidaj raketaj elektropotenciloj . Li retiri?is kiel proparolanto de la estraro de EDO Corporation en 2002. [120]

Nordpolusa esplorado [ redakti | redakti fonton ]

En 1985, profesia ekspediciestro Mike Dunn organizis veturon por porti la tiam "plej grandaj esploristoj" al la Norda Poluso . La grupo inkludis Armstrong, Edmund Hillary , ties filo Peter, Steve Fossett , kaj Patrick Morrow , kaj alvenis tien la 6an de Aprilo, 1985. Armstrong diris ke li estas scivolema vidi kiel aspektas la Norda Poluso el grunda nivelo, ?ar li estis vidinta ?in nur el la Luno. [121]

Persona vivo [ redakti | redakti fonton ]

Armstrong parolas en Februaro 2012 en la 50a jari?o de la unua kosmoflugo de John Glenn .

Malkiel iamaj kosmona?toj kiuj aktive ser?is politikajn karierojn post lasi NASA (kiel usonaj senatanoj John Glenn (D-OH, 1974?1999) kaj Harrison Schmitt (R-NM, 1977?1983) ), malgra? ke Armstrong estis alproksimigita de politikaj grupoj el amba? partioj, sed li malakceptis ?iujn proponojn. Li priskribis siajn politikajn tendencojn kiel favoraj al la rajtoj de la ?tatoj kaj malfavora al la fakto ke Usono agu kiel la " monda policano ". [122]

Fine de la 1950-aj jaroj, Armstrong kandidatis je loka Metodisma eklezio por estri skoltan trupon. Demandite pri sia religia ali?o, li etikedis sin kiel deisto . [123] [124] Lia patrino poste diris ke la religiaj kredoj de Armstrong okazigis al ?i penon kaj doloron en sia posta vivo ?ar ?i estis pli religia. [125] Anka? First Man: The Life of Neil A. Armstrong , lia oficiala biografio, priskribas lin kiel deisto.

En 1972, Armstrong estis bonvenigita en la urbo Langholm , Skotlando , nome la tradicia sidejo de la klano Armstrong ; li estis farita la unua libera homo de la burgh , kaj deklaris feli?e la urbon kiel sia hejmo. [126] La Pacju?isto legis el nevalida 400-jara?a le?o kiu postulis lin pendumi ajnan Armstrong trovita en la urbo. [127]

En Novembro 1978, Armstrong estis laborante en sia farmo ?e Lebanon (Ohio) . Kiam li saltis el la malanta?o de sia grenkamiono, lia nuptoringo kapti?is en la rado, forigante la pinton de la ringofingro de lia maldekstra mano. Li kolektis la vunditan fingron kaj metis ?in en glacio , kaj kirurgoj religis ?in ?e la Juda Hospitalo de Louisville , Kentucky . [128] En Februaro 1991, unu jaron post la morto de sia patro, kaj na? monatojn post la morto de sia patrino, li suferis mildan koratako n dum li estis skiante kun amikoj ?e Aspen (Koloradio) . [129]

Armstrong edzi?is al sia unua edzino Janet Shearon la 28an de Januaro, 1956. Ties unua filo Eric naski?is en 1957, sekve de filino, Karen, en 1959. Karen morti?is pro cerba tumoro en Januaro 1962, kaj la dua filo de la paro nome Mark naski?is en 1963. [130] La unua edzino de Armstrong, nome Janet, divorcis el li en 1994, post 38 jaroj de geedzeco. [131] Li estis renkontinta sian duan edzinon, nome Carol Held Knight (n. 1945), [132] en 1992 je golfa konkurenco, kie ili estis sidintaj kune ?e matenman?a tablo. ?i estis dirinta malmulte al Armstrong, sed du semajnojn poste ?i ricevis alvokon el li demandante kion ?i estis farante ? ?i respondis ke ?i estis forhakinta ?erizarbon ; 35 minutojn poste Armstrong estis ?e ?i helponte. Ili geedzi?is la 12an de Junio, 1994, en Ohio, kaj poste ili havis duan ceremonion, ?e Ran?o San Isidro, en Kalifornio . Li lo?is en Indian Hill (Ohio) . [133]

Armstrong estas ?enerale referencata kiel "reluctant" (obstina) usona heroo. John Glenn , la unua usonano kiu orbitis la Teron, rememoris pri la legendan humilecon de Armstrong. "Li ne sentis kiel li devus ?arlatani sin mem," diris la iama senatano el Ohio al CNN . [134] "Li estis humila persono, kaj tiele li restis post sia alluna flugo, same kiel anta?e."

Photo
Quincy Jones prezentas platenajn kopiojn de " Fly Me to the Moon " (flugigu min lunen) al John Glenn ( maldekstre ) kaj Armstrong, 24a de Septembro, 2008.

Post 1994, Armstrong malakceptis ?iujn petojn de a?tografoj ?ar li estis konstatinta ke liaj subskriba?oj estis vendataj kontra? grandaj monkvantoj kaj ke multaj falsa?oj estis cirkulantaj; la petoj kiujn li estis ricevinta siavice ricevis formulan leteron kiel respondo, kiu diris ke li estis ?esinta subskribi ion ajn. Kvankam lia ne-a?tografa decido estis bone konata, la a?toro Andrew Smith observis ke personoj ?e la 2002 Reno Air Races ankora? klopodis akiri subskribon, kaj unu persono e? asertis, "Se vi ?ovas ion sufi?e proksime al li anta? lia viza?o, li subskribos." [135] Li anka? ?esis sendi gratulajn leterojn al novaj skoltoj Eagle Scouts , ?ar li kredis ke tiuj leteroj estis venintaj el personoj kiuj ne konas la skoltojn persone. [136]

Uzado de la nomo, bildo, kaj famaj cita?oj de Armstrong okazigis al li problemojn la?longe de la jaroj. MTV deziris uzi lian cita?on por sia nune-fama identeca priskribo de Apollo 11 surteri?o kiam ?i estis lan?ita en 1981, sed li malakceptis. [137] Armstrong jurprocesis kontra? la fama entrepreno de gratulkartoj Hallmark Cards en 1994 post ili estis uzanta lian nomon kaj registron de lia cita?o "unu malgranda pa?o" en kristnaska ornama?o sen permeso. La proceso estis forigita el tribunalo [138] kontra? nediskonigita monkvanto kiun Armstrong donacis al Purdue. [139]

En Majo 2005, Armstrong vidi?is ene de malofta jura disputo kun sia barbiro de 20 jaroj, nome Mark Sizemore. [140] Post fortondi la hararon de Armstrong, Sizemore vendis iome el ?i al kolektanto por 3,000 usonaj dolaroj sen kono a? permeso de Armstrong. [141] Armstrong minacis per jura agado kontra? Sizemore se li ne revenigis la hararon a? donacis la enspezon al bonfara organizo elektita de Armstrong. Malkapabla revenigi la hararon, Sizemore faris kiel Armstrong postulis de li [142] .

Ekde la komenco de la 1980-aj jaroj, Armstrong estis la celo de trompinformo ke li estis konverti?inta al Islamo a?skultinta la azanon , nome la islama alvoko al pre?o , dum li piediris surlune. La kantisto el Indonezio Suhaemi verkis kanton nome "Gema Suara Adzan di Bulan" ("La resonan sono de la pre?alvoko sur la Luno") kiu priskribis la supozitan konverton de Armstrong; la kanto estis amplekse diskonigita en variaj publika?oj pri nova?oj el ?akarto en 1983. [143] Aliaj similaj trompinformaj historioj estis vidataj en Egiptio kaj Malajzio . En Marto 1983, la Usona Ministerio por Eksterlandaj Aferoj respondis per la publikigo de tutmonda mesa?o al islamanoj dirante ke Armstrong "ne konverti?is al Islamo". [144] Tamen, la trompinformo ne estis komplete silentigita; ?i surfaci?is foje dum la venontaj tri jardekoj. Parto de la konfuzo povus deveni el la simileco inter la usona lo?loko de Armstrong en Lebanon (Ohio) , kaj la lando Libano ( Lebanon , en angla lingvo), kiu havas majoritatan lo?antaron de islamanoj. [144] [145]

Malsano kaj morto [ redakti | redakti fonton ]

Foto de Armstrong kiel knabo ?e memorservo de lia familio en Indian Hill (Ohio) ?e Cincinnati la 31an de A?gusto, 2012.

Armstrong suferis ?irka?igan kirurgion ?e la koronariaj arterioj la 7an de A?gusto, 2012, por liberigi ?topitajn koronariajn arteriojn. [146] Kvankam oni informis ke li bone estis rekuperanta sin, [147] li disvolvigis komplika?ojn en la hospitalo kaj morti?is en la 25a de A?gusto, en Cincinnati, Ohio. [3] Post sia morto, Armstrong estis priskribita, en dokumento elsendita de la Blanka Domo , kiel "inter la plej grandaj el usonaj herooj ? ne nur de sia tempo, sed de ?iuj tempoj". [148] [149] Tiu dokumento poste diris ke Armstrong estis portinta la aspirojn de la usonaj civitanoj kaj ke li estis haviginta "momenton de homara atingo kiu neniam estos forgesita." [150]

Lia familio publikigis dokumenton priskribante Armstrong kiel "obstina usona heroo [kiu estis] servinta sian nacion fiere, kiel ?iparmea militpiloto, testopiloto, kaj astrona?to... Kvankam ni beda?ras la perdon de tre bona homo, ni anka? celebras sian rimarkindan vivon kaj esperas ke ?i utilu kiel ekzemplo al junuloj ?irka? la tuta mondo por labori forte kaj realigi siajn revojn, por esti emaj esplori kaj pu?i la limojn, kaj sindoneme servi aferojn pli grandaj ol si mem. Por tiuj kiuj povas demandi kion ili povas fari por honori Neil, ni havas simplan peton. Honoru lian ekzemplon de servo, plenumo kaj modesto, kaj la venontan fojon ke vi piediru sub?iele dum klara nokto kaj vidu la lunon kiu ridetas al vi, pensu pri Neil Armstrong kaj okulsigni al li." [151] Tio okazigis multajn reagojn, kiaj la kradvorto en Twitter "#WinkAtTheMoon" (okulsignu la lunon). [152]

La kolego de Armstrong en la misio de Apollo 11, nome Buzz Aldrin, diris ke li estis "profunde tristigita de la forpaso. Mi scias ke mi estas aligita de milionoj de aliaj kiuj beda?ras la forpaso de vera usona heroo kaj de la plej bona piloto kiun mi iam konis. Mi ege estis esperinta ke la 20an de Julio, 2019, Neil, Mike kaj mi estus stare kune por rememori la 50an Jari?on de nia surluni?o... Beda?rinde, tio ne okazos." [153] [154] La piloto de la komand-serva modulo de Apollo 11 nome Michael Collins diris, pri Armstrong, "Li estis la plej bona, kaj li mankos al mi terure." [155] [156] La administranto de la NASA nome Charles Bolden diris ke: "Dum estos historiaj libroj, Neil Armstrong estos inkludita inter tiuj, kiuj estos memorata ?ar estas li kiu faris la unuan homan pa?on sur mondo trans tiu ol la nia". [157] [158]

Martombigo de Armstrong la 14an de Septembro, 2012.

Okazis funebro honore al Armstrong la 13an de Septembro ?e la Va?ingtona Nacia Katedralo , kies Spaca Fenestro priskribas la mision de Apollo 11 kaj tenas tran?a?on de roko de la Luno meze de sia vitra?aj paneloj . [159] ?eestis la kolegoj de Armstrong en la Apollo 11, nome Michael Collins kaj Buzz Aldrin; Eugene A. Cernan , komandanto de la misio de Apollo 17 kaj lasta homo kiu piediris sur la Luno; kaj iama Senatano kaj astrona?to John Glenn, nome la unua usonano kiu orbitis la Teron. En funebra la?do , Charles Bolden diris, "Neil ?iam estos memorata ?ar estas li kiu faris la unuan homan malgrandan pa?on al mondo trans tiu nia propra, sed estis la kura?o , gracio , kaj humileco kiujn li montris tra sia tuta vivo estas kio plialtigis lin super la steloj ." Eugene Cernan memorigis la alproksimi?on de Armstrong al la Luno havante malmultan fuelon : "Kiam la aparato diris malplenon ni ?iuj scias ke estas galjono a? du lasitaj en la ujo!" Diana Krall kantis la kanton " Fly Me to the Moon ". Michael Collins kondukis pre?ojn. Aldrin kaj Collins foriris tuj post la evento. La komandanto de Apollo 15 , nome David Scott , parolis al la gazetaro; li memorigis la mision de Gemini 8 kun Armstrong kiam li parolis, eble por la unua fojo, pri incidento en kiu gluo ver?i?is sur sia ?irmjungilaro kaj evitis ke ?i fermi?u ?uste minutojn anta? la pordo devis esti sigelita a? la misio haltigita. Armstrong tiam alvokis la helpan piloton Pete Conrad kiu solvu la problemon, kion li faris, por pluigi la mision sen haltigi la reenan kalkulon. "Tio okazis ?ar Neil Armstrong estis teamema, li ?iam laboris enkalkulante la teamon." [159]

La 14an de Septembro, la kremaciitaj resta?oj de Armstrong estis disigitaj en la Atlantika Oceano dum ceremonio de mara entombigo sur la ?ipo Philippine Sea . [160] Flagoj estis metitaj duonhise en la tago de la funebro de Armstrong. [161]

Armstrong en Esperanto [ redakti | redakti fonton ]

En la kvina kanto de la verko de Abel Montagut nome Poemo de Utnoa okazas asembleo de la Gobanoj ( eksterteranoj ). Tie oni akceptas, ke oni plikura?igu la malfortigitan Utnoan (nome la ?efrolulo Noa ) pere de la drogo ano?do . Inna malsupreniras kaj liveras ?in al Noa. Je ties efiko aperas anta? li la poeto Valmikio kaj poste la japana pentristo Hokusajo kiuj montras al li la?vice la enormajn atingojn de la estonta homaro, se li sukcesas savi ?in, nome, unue en Azio , kaj poste venas la vico de Fidiaso , kaj poste Maria Sklodovska , kiuj montras al Utnoa la mirinda?ojn de E?ropo . La venontaj ?i?eronoj estas anka? la?vice unue Akenatono kaj poste Sun?ata Kejta kiuj oma?as la historian gravon de Afriko. En Ameriko estas unue Neza?htezoma la ?i?erono kiu vidigas mirinda?ojn kaj fine prezentas la historian gravon de Armstrong, kiu i?os venonta ?i?erono:

Citaĵo
?  
Dum ili superflugas la kabon Kanaveralan,
malanta? hela nubo proksimen venas amike
novtempa korpo kosma. Balda? sin turnas al Uttu
tiel Neza?htezoma: -Jen la figuro de Nejlo
Armstrong, kiu senmovan sablon de l'Luno surpa?os,
l'unuan astron ekster tero de iu homido
pa?otan, kio efektivos komenco de multaj
esploroj universaj. Nun li informe kunulos. [162]   ”

Referencoj [ redakti | redakti fonton ]

  1. ↑ 1,0 1,1 Gemini 1965?1966 . Spacecollection.info. Alirita 14a de Majo 2011.
  2. ↑ “ Neil Armstrong's Death?a Medical Perspective ”, Scientific American . Alirita 30a de Decembro 2012..  
  3. ↑ 3,0 3,1 " Space legend Neil Armstrong dies ", CNN . Kontrolita 30a de Decembro 2012.
  4. ↑ History of Wapakoneta (or is it Wapaghkonnetta?) . City of Wapakoneta, Ohio . Alirita 25a de A?gusto 2012.
  5. ↑ 5,0 5,1 Hansen 2005, pp. 49?50.
  6. ↑ Counihan, Patrick. Distant Irish relatives mourn moonwalker Neil Armstrong (27a de A?gusto 2012). Alirita 26a de Marto 2015.
  7. ↑ Chrisafis, Angelique. Ulster Scots' Eagle fails to take off (28a de Majo 2004). Alirita 26a de Marto 2015.
  8. ↑ " Neil Armstrong grants rare interview to accountants organization ", CBC News , 24a de Majo 2012. Kontrolita 24a de Majo 2012.
  9. ↑ Project Apollo: Astronaut Biographies . NASA . Alirita 12a de Majo 2011.
  10. ↑ Koestler-Grack, Rachel A.. (2009) Neil Armstrong . Gareth Stevens, p. 14 . ISBN 1-4339-2147-2 .
  11. ↑ "Distinguished Eagle Scouts" (PDF). Boy Scouts of America. [1] Arkivigite je 2016-03-12 per la retarkivo Wayback Machine Alirita la 23an de Majo, 2016.
  12. ↑ "Apollo 11 - Day 3, part 2: Entering Eagle - Transcript". NASA. [2] Arkivigite je 2012-05-07 per la retarkivo Wayback Machine . Alirita la 23an de Majo 2016.
  13. ↑ "World Scouting salutes Neil Armstrong". World Organization of the Scout Movement. [3] Arkivigite je 2015-09-04 per la retarkivo Wayback Machine Alirita la 27an de Julio, 2015.
  14. ↑ Hansen 2005, pp. 55?56.
  15. ↑ Hansen 2005, pp. 68?78.
  16. ↑ Hansen 2005, pp. 79?85.
  17. ↑ Hansen 2005, p. 90.
  18. ↑ Hansen 2005, pp. 92?93.
  19. ↑ Hansen 2005, p. 95.
  20. ↑ Hansen 2005, p. 96.
  21. ↑ Hansen 2005, p. 112.
  22. ↑ 22,0 22,1 Hansen 2005, p. 118.
  23. ↑ Hansen 2005, p. 62.
  24. ↑ "The Beginning". internacia retejo de Phi Delta Theta. [4] Alirita la 24an de Aprilo, 2017.
  25. ↑ "Prominent Members of Kappa Kappa Psi". Kappa Kappa Psi. [5] Arkivigite je 2011-07-16 per Archive.today Alirita la 3an de Majo, 2011.
  26. ↑ Hansen 2005, pp. 124?127.
  27. ↑ Hansen 2005, p. 128.
  28. ↑ Hansen 2005, pp. 161?164.
  29. ↑ "Biographical Data: Neil A. Armstrong". NASA. A?gusto 2012. [6] Alirita la 24an de Aprilo 2017.
  30. ↑ "Biography: Neil A. Armstrong". NASA (John H. Glenn Research Center). Marto 2008. [7] Alirita la 24an de Aprilo 2017.
  31. ↑ An Act to Redesignate the Dryden Flight Research Center as the Neil A. Armstrong Flight Research Center and the Western Aeronautical Test Range as the Hugh L. Dryden Aeronautical Test Range [8] Alirita la 5an de Majo 2017.
  32. ↑ Hansen 2005, pp. 119?120.
  33. ↑ Hansen 2005, p. 122.
  34. ↑ Hansen 2005, p. 134.
  35. ↑ Creech, Gray (15a de Julio, 2004). "From the Mojave to the Moon: Neil Armstrong's Early NASA Years". NASA. [9] Alirita la 5an de Majo, 2017.
  36. ↑ Hansen 2005, pp. 134?136.
  37. ↑ 37,0 37,1 Hansen 2005, p. 145.
  38. ↑ Hansen 2005, pp. 178?184.
  39. ↑ Hansen 2005, pp. 184?189.
  40. ↑ Hansen 2005, pp. 138?139.
  41. ↑ 41,0 41,1 Hansen 2005, pp. 189?192.
  42. ↑ Hansen 2005, p. 178.
  43. ↑ Hansen 2005, p. 210.
  44. ↑ "Biographical Data: Neil A. Armstrong". NASA. A?gusto 2012. [10] Alirita la 6an de Majo 2017.
  45. ↑ Hansen 2005, p. 173.
  46. ↑ Hansen 2005, p. 195.
  47. ↑ Hansen 2005, pp. 195?204.
  48. ↑ Hansen 2005, pp. 201?202.
  49. ↑ "Elliot M. See, Jr.". NASA. [11] Alirita la 6an de Majo, 2017.
  50. ↑ "Valentina Vladimirovna Tereshkova (Born March 6, 1937)". Adm.yar.ru. [12] Arkivigite je 2015-09-04 per la retarkivo Wayback Machine Alirita la 6an de Majo, 2017.
  51. ↑ Hansen 2005, ch. 19.
  52. ↑ . The abbreviated flight of Gemini 8 . Boeing (March 2006). Arkivita el la originalo je 12a de A?gusto, 2011. Alirita 14a de Majo, 2011.
  53. ↑ Kranz, p. 174.
  54. ↑ Hansen 2005, p. 274.
  55. ↑ Hansen 2005, pp. 292?293.
  56. ↑ Gemini-XI . NASA (Kennedy Space Center) . Alirita 2010-07-24. Arkivita kopio . Arkivita el la originalo je 2018-09-18. Alirita 2022-05-18.
  57. ↑ Hansen 2005, pp. 296?297.
  58. ↑ Hansen 2005, p. 298.
  59. ↑ Santos Dumont In France 1906?1916 . Earlyaviators.com. Alirita 19a de Majo 2011.
  60. ↑ Lovell, Jim. (2000) Apollo 13 . Houghton Mifflin, p. 24?25 . ISBN 0-618-05665-3 .
  61. ↑ Cernan, Eugene; Davis, Don (1999). The Last Man on the Moon. New York: St Martin's Griffin. p. 165. ISBN 0-312-26351-1 .
  62. ↑ Hansen 2005, pp. 312?313.
  63. ↑ Hansen 2005, p. 330.
  64. ↑ Hansen 2005, p. 334.
  65. ↑ Nelson 2009, p. 17
  66. ↑ Hansen 2005, p. 338
  67. ↑ Hansen 2005, ch. 25.
  68. ↑ Expeditions to the Moon, chapter 8, p. 160.
  69. ↑ Hansen 2005, p. 373.
  70. ↑ Hansen 2005, p. 407
  71. ↑ Hansen 2005, p. 410
  72. ↑ Hansen 2005, pp. 411?412.
  73. ↑ Smith, Andrew. (2006) Moon Dust . Bloomsbury, p. 11 . ISBN 0-7475-6369-1 .
  74. ↑ Chaikin 1995, p. 199.
  75. ↑ Chaikin 1995, p. 198.
  76. ↑ 76,0 76,1 Chaikin 1995, p. 200
  77. ↑ (Novembro 1969) “9.8.3 Gaging System Performance”, Apollo 11 Mission Report . NASA.
  78. ↑ Jones, Eric M.. The First Lunar Landing, time 109:45:40 . Tiu estis la tempo de sondila kontakto; la preciza tempo de alteri?o estas malfacile determinebla, ?ar Armstrong diris ke la surteri?o estis "tre milda" kaj "estas malfacila diri kiam ni surgrundi?is."
  79. ↑ Jones. The First Lunar Landing, time 1:02:45 . Alirita 30a de Novembro 2007.
  80. ↑ Mission Transcripts, Apollo 11 AS11 PA0.pdf . Alirita 30a de Novembro 2007.
  81. ↑ Apollo 11 Mission Commentary 7-20-69 CDT 15:15 ? GET 102:43 ? TAPE 307/1 . Arkivita kopio . Arkivita el la originalo je 2013-03-17. Alirita 2021-08-17.
  82. ↑ SA Apollo 11 Mission Report .
  83. ↑ Harland, David. (1999) Exploring the Moon: The Apollo Expeditions . ISBN 1-85233-099-6 .
  84. ↑ 84,0 84,1 84,2 84,3 . One Small Misstep: Neil Armstrong's First Words on the Moon . Snopes.com (Oktobro 2006). Alirita 19a de Septembro, 2009.
  85. ↑ 85,0 85,1 Plimpton, George, "Neil Armstrong's Famous First Words", Esquire , Decembro 1983, pa?oj 113?118.
  86. ↑ Apollo 11 Post Flight Press Conference, 16 September 1969 . Alirita 24a de Julio 2015. “Yes, I did think about it. It was not extemporaneous, neither was it planned. It evolved during the conduct of the flight and I decided what the words would be while we were on the lunar surface just prior to leaving the LM.”.
  87. ↑ Gray, Richard, " Neil Armstrong's family reveal origins of 'one small step' line ", The Telegraph , 30a de Decembro 2012. Kontrolita 24a de Julio 2015.
  88. ↑ Neil Armstrong Didn't Lie About 'One Small Step' Moon Speech, Historian Says (4a de Januaro 2013). Alirita 24a de Julio 2015.
  89. ↑ Nickell, Duane S.. (2008) Guidebook for the scientific traveler: visiting astronomy and space . Rutgers University Press, p. 175 . ISBN 978-0-8135-4374-1 .
  90. ↑ Goddard, Jacqui, " One small word is one giant sigh of relief for Armstrong ", The Times , 2a de Oktobro, 2006. Kontrolita 31a de Decembro, 2012.
  91. ↑ Ford, Peter Shann. Electronic Evidence and Physiological Reasoning Identifying the Elusive Vowel "a" in Neil Armstrong's Statement on First Stepping onto the Lunar Surface . CollectSpace.com (17a de Septembro 2006). Alirita 28a de A?gusto 2007.
  92. ↑ " Software Finds Missing 'a' in Armstrong's Moon Quote ", CNN .com , 1a de Oktobro, 2006.
  93. ↑ Smith, Veronica, " Armstrong's Moon landing speech rewritten ", Cosmos Magazine , 2a de Oktobro, 2006. Kontrolita 29a de A?gusto, 2007. Arkivita kopio . Arkivita el la originalo je 2007-08-31. Alirita 2017-05-06.
  94. ↑ Carreau, Mark, " High-tech analysis may rewrite space history ", Houston Chronicle , 29a de Septembro 2006. Kontrolita 30a de Septembro 2006.
  95. ↑
  96. ↑ Jones. One Small Step, time 109:24:23 . Alirita 18a de Decembro 2012.
  97. ↑ (2016) “Revisiting Neil Armstrong's Moon-Landing Quote: Implications for Speech Perception, Function Word Reduction, and Acoustic Ambiguity”, PLoS ONE   11 . doi : 10.1371/journal.pone.0155975 .  
  98. ↑ Heil, Alan L.. (2003) Voice of America: A History . ISBN 0-231-12674-3 .
  99. ↑ Information Please world statistics . Alirita 2a de Oktobro 2007.
  100. ↑ Greene, Nick. "A Lunar Odyssey". Apollo 11 Mission. About.com. p. 3. [13] Alirita en la 28a de A?gusto, 2007.
  101. ↑ " AS11-40-5886 Arkivigite je 2011-07-28 per la retarkivo Wayback Machine " Apollo Lunar Surface Journal . 2a de Marto, 2010. Konsultita la 13an de Majo, 2011.
  102. ↑ EASEP Deployment and Closeout . Apollo Lunar Surface Journal . NASA (1995). Alirita 28a de Marto, 2014.
  103. ↑ 103,0 103,1 Summary Data on Apollo Missions . NASA. Alirita 20a de Majo 2011.
  104. ↑ Neil Armstrong Explains His Famous Apollo 11 Moonwalk . Space.com. Alirita 14a de Oktobro 2013.
  105. ↑ Best Astronaut Selfies . Popular Science Magazine. Alirita 27a de Decembro 2013.
  106. ↑ Hansen 2005, pp. 489?490
  107. ↑ Apollo 11 Command and Service Module (CSM) . NASA. Alirita 26a de A?gusto 2012.
  108. ↑ Hansen 2005, p. 580.
  109. ↑ Hansen 2005, p. 583.
  110. ↑ Hansen 2005, pp. 582?584.
  111. ↑ Riley, Christopher. The Moon Walkers: Twelve Men Who Have Visited Another World . Guardian.co.uk (10a de Julio 2009). Alirita 3a de Majo 2011.
  112. ↑ Hansen 2005, p. 584.
  113. ↑ Neil Armstrong Remembered  (en-US). Alirita 2015-11-28.
  114. ↑ Apollo 11 Crew Information . Apollo 11 Lunar Surface Journal . NASA (1a de Novembro 2005). Alirita 28a de A?gusto 2007.
  115. ↑ Hansen, pp. 590?594.
  116. ↑ Hansen, pp. 600?603.
  117. ↑ Hansen, pp. 610?616.
  118. ↑ Hansen, p. 595.
  119. ↑ Hansen, pp. 596?598.
  120. ↑ "EDO Corporation CEO James M. Smith to become Chairman upon retirement of Neil A. Armstrong" (Press release). EDO Corporation. 8a de Februaro, 2000. Arkivita el la originalo la 17an de Oktobro, 2006. [14] Alirita la 1an de Julio, 2006.
  121. ↑ When Neil Armstrong and Edmund Hillary Took a Trip to the North Pole (2013-08-27). Alirita 2016-05-19.
  122. ↑ Hansen 2005, pp. 600?601.
  123. ↑ Hansen, James R.. (2005) First Man: The Life of Neil A. Armstrong . Simon and Schuster, p. 33 . ISBN 978-0-7432-8171-3 . “It is clear that by the time Armstrong returned from Korea in 1952 he had become a type of deist, a person whose belief in God was founded on reason rather than on revelation, and on an understanding of God's natural laws rather than on the authority of any particular creed or church doctrine. While working as a test pilot in Southern California in the late 1950s, Armstrong applied at a local Methodist church to lead a Boy Scout troop. Where the form asked for his religious affiliation, Neil wrote the word "Deist."”.
  124. ↑ Sydney SpaceNet Events . sydney.edu.au .
  125. ↑ Hansen, James R.. (2005) First Man: The Life of Neil A. Armstrong . Simon and Schuster, p. 35 . ISBN 978-0-7432-8171-3 . “[Neil Armstrong's mother] wrote on October 27, 1969, to a Methodist minister in Iowa ..."but when he was a senior in high school, and even more in college, he began wondering about the truth of Jesus Christ. I felt sure he was praying less ... [Today] he is not teaching his own two fine sons about Jesus Christ. This fact causes a million swords to be pierced through my heart constantly."”.
  126. ↑ Johnston, Willie, " Recalling Moon man's 'muckle' leap ", BBC News , 20a de Julio 2009. Kontrolita 20a de Julio 2009.
  127. ↑ Hansen 2005, p. 13.
  128. ↑ Hansen, James R.. (2005) First Man: The Life of Neil A. Armstrong . Simon & Schuster, p. 608 .
  129. ↑ Hansen 2005, pp. 639?640.
  130. ↑ " Neil Armstrong, First Man on Moon, Dies at 82 ", A+E Networks . Kontrolita 28a de A?gusto 2012.
  131. ↑ Schorn, Daniel, " Being The First Man On The Moon ", 60 Minutes , CBS News , 2a de Julio, 2006. Kontrolita 9a de Januaro, 2011.
  132. ↑ Cain, Pat, " Carol Held Knight: Neil Armstrong's Wife, Family Survive (Photos) ", 25a de A?gusto 2012. Kontrolita 16a de Septembro 2012.
  133. ↑ Johnston, John, " Neil Armstrong, Reluctant Hero ", The Cincinnati Enquirer , 18a de Julio, 1999.
  134. ↑ Birjees S Hussain: One final leap for Neil ... . gulftoday.ae (August 31, 2012). Alirita 27a de Novembro, 2012. Arkivita kopio . Arkivita el la originalo je 2018-09-18. Alirita 2017-05-12.
  135. ↑ Smith 2005, p. 134.
  136. ↑ Hansen 2005, p. 623.
  137. ↑ Anson, Robert Sam, " Birth of an MTV Nation ", Vanity Fair , Novembro 2000.
  138. ↑ Hansen 2005, p. 628.
  139. ↑ " Neil Armstrong, Hallmark Settle ", Chicago Tribune , 2a de Decembro 1995. Kontrolita 19a de Majo 2011.
  140. ↑ One Small Snip Of Hair... . Alirita 2015-07-20.
  141. ↑ " Armstrong, barber in fight over locks ", Dayton Daily News , 1a de Junio, 2005. Kontrolita 17a de Majo, 2011. Arkivita kopio . Arkivita el la originalo je 2012-11-06. Alirita 2017-05-12.
  142. ↑ Rosenberg, Jennifer. Barber Sold Neil Armstrong's Hair . About.com (5a de Junio 2005). Alirita 29a de A?gusto 2007.
  143. ↑ Abramson, Glenda. (2005) Religious Perspectives in Modern Muslim and Jewish Literatures , RoutledgeCurzon Studies in Arabic and Middle-Eastern Literatures  8 . Psychology Press, p. 93 . ISBN 0-415-35021-2 .
  144. ↑ 144,0 144,1 Hansen 2005, pp. 630?631.
  145. ↑ Neil Armstrong never converted to Islam! . The Arab Digest (25a de A?gusto, 2012). Alirita 13a de Oktobro, 2012.
  146. ↑ Armstrong, First Man on the Moon, Recovering From Heart Surgery . Reuters. Alirita 8a de A?gusto, 2012. Arkivita kopio . Arkivita el la originalo je 2012-08-09. Alirita 2017-05-14.
  147. ↑ H. Maugh II, Thomas, " Neil Armstrong recovering well after cardiac bypass surgery ", Los Angeles Times , Tribune Company , 9a de A?gusto 2012. Kontrolita 5a de Januaro 2014.
  148. ↑ President Obama's Statement on Neil Armstrong's Death . Wall Street Journal (25a de A?gusto 2012). Alirita 26a de A?gusto 2012.
  149. ↑ " Neil Armstrong, First Man on Moon, Dies at 82 ", The New York Times , 25a de A?gusto, 2012. Kontrolita 25a de A?gusto, 2012.
  150. ↑ Statement by the President on the Passing of Neil Armstrong . The White House, Office of the Press Secretary. Alirita 26a de A?gusto 2012.
  151. ↑ Family Statement Regarding the Death of Neil Armstrong . NASA (2012-08-25). Alirita 2012-08-26.
  152. ↑ Twitter #WinkAtTheMoon (25a de A?gusto 2012). Alirita 25a de A?gusto 2012.
  153. ↑ Buzz Aldrin on Twitter about passing of Neil Armstrong . twitter.com (25a de A?gusto 2012). Alirita 25a de A?gusto 2012.
  154. ↑ Buzz Aldrin's Official Statement on the Passing of Neil Armstrong (25a de A?gusto 2012). Alirita 25a de A?gusto 2012.
  155. ↑ Neil Armstrong: 1930?2012 . NASA (25a de A?gusto 2012). Alirita 25a de A?gusto 2012.
  156. ↑ Collins, Michael. The Neil Armstrong I knew?and flew with . Washington Post (12a de Septembro 2012). Alirita 13a de Septembro 2012.
  157. ↑ NASA Administrator Statement on Neil Armstrong's Death . NASA (25a de A?gusto 2012). Alirita 25a de A?gusto 2012.
  158. ↑ US space pioneer Neil Armstrong dies at 82 ? Americas . Al Jazeera English. Alirita 26a de A?gusto 2012.
  159. ↑ 159,0 159,1 . Above the stars now . Al Jazeera English (15a de Septembro, 2012). Alirita 26a de Septembro, 2012.
  160. ↑ Neil Armstrong Laid to Rest in Atlantic . NASA. Alirita 14a de Septembro 2012.
  161. ↑ Obama orders flags at half-staff for Neil Armstrong . USA Today (27a de A?gusto 2012). Alirita 13a de Januaro 2013.
  162. ↑ Abel Montagut , Poemo de Utnoa . Pro Esperanto. Vieno, 1993. ISBN 3-85182-007-X . 225 p., p. 128.

Literaturo [ redakti | redakti fonton ]

  • Cambridge Biographical Dictionary (1990). Cambridge: Cambridge University Press.
  • Chaikin, Andrew (1995). A Man on the Moon : The Voyages of the Apollo Astronauts. Penguin books. ISBN 978-0140241464 .
  • Cornish, Scott; Rahman, Tahir; McLeon, Bob; Havekotte, Ken; Reznikoff, John. "Neil Armstrong Signature Exemplars". CollectSpace.com. Retrieved May 14, 2011.
  • Francis, French; Burgess, Colin (2007). "A Challenging Journey to Tranquility, 1965?1969". In the Shadow of the Moon.
  • Hansen, James R. (2005). First Man: The Life of Neil A. Armstrong. Simon & Schuster. ISBN 978-0743256315 .
  • Jones, Eric (1995). "One Small Step". Apollo 11 Lunar Surface Journal. NASA. Retrieved May 14, 2001.
  • Kranz, Gene (2000). Failure is not an Option: Mission Control From Mercury to Apollo 13 and Beyond. Simon & Schuster. ISBN 978-0783556758 .
  • Nelson, Craig (2009). Rocket Men: The Epic Story of the First Men on the Moon. New York, New York: John Murray. ISBN 978-0-670-02103-1 .
  • Smith, Andrew (2005). Mondust: In Search of the Men Who Fell to Earth. London: Bloomsbury. ISBN 0-7475-6368-3 .

Eksteraj ligiloj [ redakti | redakti fonton ]

Bibliotekoj
  • En tiu ?i artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Neil Armstrong en la angla Vikipedio.
El?utita el " https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Neil_Armstrong&oldid=8764461 "