Yr Aifft
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/01_khafre_north.jpg/280px-01_khafre_north.jpg) |
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Coat_of_arms_of_Egypt_%28Official%29.svg/100px-Coat_of_arms_of_Egypt_%28Official%29.svg.png) |
??????? ??? ???????
|
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Flag_of_Egypt.svg/170px-Flag_of_Egypt.svg.png) |
Arwyddair
| ??? ??? ??????
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Math
| gwladwriaeth sofran,
Gwlad drawsgyfandirol
, un o wledydd mor y canoldir,
gwlad
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Enwyd ar ol
| Ptah, Mizraim
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
|
Prifddinas
| Cairo
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Poblogaeth
| 94,798,827
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Sefydlwyd
| 28 Chwefror 1922 (Annibyniaeth o
Loegr
)
18 Mehefin 1953 (Datganiad o annib.)
|
---|
Anthem
| Bilady, Bilady, Bilady
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Pennaeth llywodraeth
| Mostafa Madbouly
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Cylchfa amser
| UTC+2, UTC+03:00
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Iaith/Ieithoedd
swyddogol
| Arabeg
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Daearyddiaeth
|
---|
Rhan o'r canlynol
| Gogledd Affrica
,
Y Dwyrain Canol
,
De-orllewin Asia
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Gwlad
|
Yr Aifft
|
---|
Arwynebedd
| 1,010,407.87 ±0.01 km²
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Gerllaw
| Y Mor Canoldir
,
Afon Nil
,
Y Mor Coch
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Yn ffinio gyda
| Swdan
,
Libia
,
Israel
,
Gwladwriaeth Palesteina
, Bir Tawil,
Lefant
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Cyfesurynnau
| 27°N 29°E
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Gwleidyddiaeth
|
---|
Corff gweithredol
| Llywodraeth yr Aifft
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Corff deddfwriaethol
| Parliament of Egypt
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Swydd pennaeth
y wladwriaeth
| Llywydd yr Aifft
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Pennaeth y wladwriaeth
| Abdel Fattah el-Sisi
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Swydd pennaeth
y Llywodraeth
| Prif Weinidog yr Aifft
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Pennaeth y Llywodraeth
| Mostafa Madbouly
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
![Map](https://maps.wikimedia.org/img/osm-intl,8,27,29,280x250.png?lang=cy&domain=cy.wikipedia.org&title=Yr_Aifft&revid=12748891&groups=_653d4a294925afb584762b8c9794e91add235814) |
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/LocationEgypt.svg/270px-LocationEgypt.svg.png) |
Ariannol
|
---|
Cyfanswm CMC (
GDP
)
| $424,672 million, $476,748 million
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Arian
| punt yr Aifft
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Cyfartaledd plant
| 3.338
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
Mynegai Datblygiad Dynol
| 0.731
![Edit this on Wikidata](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png) |
---|
|
|
Gwlad Arabaidd yng
Ngogledd Affrica
, rhan o'r
Dwyrain Canol
, yw
Gweriniaeth Arabaidd yr Aifft
neu'r
Aifft
(
Arabeg
???
, sef
Misr
, neu
Masr
yn
dafodiaith
yr Aifft). Er bod y wlad yn Affrica, cyfrifir
Gorynys Sinai
, i'r dwyrain o
Gamlas Suez
, yn rhan o
Asia
. Mae rhan fwyaf o bobl yr Aifft yn byw ar lannau
Afon Nil
(40,000 km²). Ond mae'r rhan fwyaf o'r wlad yn rhan o
ddiffeithdir
y
Sahara
, ac felly a dwysedd poblogaeth isel iawn.
Mae'r Aifft yn ffinio a
Libya
i'r gorllewin, y Swdan i'r de, a Llain Gaza ac Israel i'r dwyrain. Mae rol bwysig yr Aifft mewn daear-wleidyddiaeth yn deillio o'i safle strategol:
cenedl draws-gyfandirol
, mae ganddi bont-tir (Isthmus Suez) rhwng Affrica ac Asia, wedi'i chroesi gan ddyfrffordd fordwyol (sef
Camlas Suez
) sy'n cysylltu Mor y Canoldir a Chefnfor India ar hyd y Mor Coch.
Mae'r wlad yn enwog am ei hanes hynafol a'i hadeiladau trawiadol o gyfnod yr
Hen Aifft
er enghraifft
pyramidiau
Cheops
(Khufu) a
Khafre
, Teml
Karnak
,
Dyffryn y Brenhinoedd
a lleoedd eraill. Heddiw, ystyrir mai'r Aifft yw canolbwynt gwleidyddol a diwylliannol
y Byd Arabaidd
.
Yn dilyn
18 diwrnod o brotestio
ledled y wlad ymddiswyddodd yr Arlywyd
Hosni Mubarak
sydd yn briod gyda hanner Cymraes, Suzanna Mubarak ar 11 Chwefror, 2011 gan drosglwyddo pwer y wlad i'r Llu Arfog.
[1]
[2]
Cynhaliwyd refferendwm cyfansoddiadol ar 19 Mawrth 2011 ac ar 28 Tachwedd 2011, cynhaliodd yr Aifft etholiad. Roedd y ganran a bleidleisiodd yn uchel ac nid oedd unrhyw adroddiadau o afreoleidd-dra neu drais mawr.
[3]
Etholwyd
Mohamed Morsi
ar arlywydd.
[4]
Fe'i beirniadwyd yn llym am fod yn Islam-eithafol a chododd protestiadau drwy'r Aifft yn erbyn Islamwyr yn Rhagfyr 2012 a gwanwyn 2013.
[5]
Ar 4 Gorffennaf 2013, gwnaed Adly Mansour, 68 oed, Prif Ustus Goruchaf Lys Cyfansoddiadol yr Aifft yn llywydd dros dro llywodraeth newydd yn dilyn diswyddo Morsi.
[6]
Ym Mawrth 2014 etholwyd
Abdel Fattah el-Sisi
yn Arlywydd.
[7]
Mae gan yr Aifft hanes hirach nag unrhyw wlad, gan olrhain ei threftadaeth ar hyd delta neu aber yr
Afon Nil
yn ol i'r 6ed-4ydd mileniwm CC. Caiff ei cael ei hystyried yn grud gwareiddiad, a gwelodd
yr Hen Aifft
rai o ddatblygiadau cynharaf ysgrifennu, amaethyddiaeth, trefoli,
crefydd
gyfundrefnol a llywodraeth ganolog.
[8]
Ceir henebion eiconig fel
Pyramidau Giza
a'i
Sffincs Mawr
, yn ogystal ag adfeilion
Memphis
,
Thebes
,
Karnak
, a
Dyffryn y Brenhinoedd
, sy'n adlewyrchu'r etifeddiaeth hon ac yn parhau i fod yn ffocws sylweddol o ddiddordeb gwyddonol a thwristaidd. Mae treftadaeth ddiwylliannol hir a chyfoethog yr Aifft yn rhan annatod o'i hunaniaeth genedlaethol, sy'n adlewyrchu ei lleoliad
traws-gyfandirol
unigryw sef
Mor y Canoldir
,
y Dwyrain Canol
a
Gogledd Affrica
ar yr un pryd.
[9]
Roedd yr Aifft yn ganolfan bwysig i
Gristnogaeth
gynnar ond cafodd ei Islameiddio i raddau helaeth yn y
7g
ac mae'n parhau i fod yn wlad
Foslemaidd Sunni
'n bennaf, er bod ganddi leiafrif Cristnogol arwyddocaol, ynghyd a chrefyddau llai ymarferedig eraill hefyd.
Mae'r Aifft Fodern yn dyddio'n ol i 1922, pan enillodd annibyniaeth oddi wrth yr
Ymerodraeth Brydeinig
(hy Lloegr) a hynny fel brenhiniaeth. Yn dilyn chwyldro 1952, datganodd yr Aifft ei hun yn weriniaeth, ac ym 1958 unodd a
Syria
i ffurfio'r
Weriniaeth Arabaidd Unedig
, a ddiddymodd yn 1961. Trwy gydol ail hanner yr
20g
, dioddefodd yr Aifft ymryson cymdeithasol a chrefyddol ac ansefydlogrwydd gwleidyddol, gan ymladd
sawl gwrthdaro arfog
ag
Israel
yn
1948
,
1956
,
1967
a
1973
, a meddiannu
Llain Gaza
yn ysbeidiol tan 1967. Ym 1978, arwyddodd yr Aifft y
Camp David Accords
, gan dynnu'n ol yn swyddogol o Lain Gaza a chydnabod Israel. Mae’r wlad yn parhau i wynebu heriau, o aflonyddwch gwleidyddol, gan gynnwys
chwyldro diweddar 2011
a’i ganlyniadau, i derfysgaeth a thanddatblygiad economaidd. Mae llywodraeth bresennol yr Aifft, gweriniaeth lled-arlywyddol dan arweiniad
Abdel Fattah el-Sisi
, wedi’i disgrifio gan nifer o gyrff gwarchod fel awdurdodaidd (
authoritarian
), sy’n gyfrifol am barhau a record
hawliau dynol
problemus y wlad.
Islam
yw crefydd swyddogol yr Aifft ac
Arabeg
yw ei hiaith swyddogol.
[10]
Gyda dros 100 miliwn o drigolion, yr Aifft yw'r wlad fwyaf poblog yng
Ngogledd Affrica
, y
Dwyrain Canol
, a'r
byd Arabaidd
, y trydydd mwyaf poblog yn Affrica (ar ol
Nigeria
ac
Ethiopia
), a'r
bedwaredd ar ddeg fwyaf poblog
yn y byd. Mae mwyafrif helaeth ei phobl yn byw ger glannau Afon
Nil
, ardal o tua40,000 cilometr sg, lle ceir yr unig dir ffrwythlon. Prin yw'r bobl sy'n byw yn ardaloedd mawr
anialwch
y
Sahara
, sy'n ffurfio'r rhan fwyaf o diriogaeth yr Aifft. Mae tua hanner trigolion yr Aifft yn byw mewn ardaloedd trefol, gyda'r rhan fwyaf wedi'u gwasgaru ar draws canolfannau poblog mwyaf
Cairo
,
Alexandria
a dinasoedd mawr eraill y Delta.
Ystyrir yr Aifft yn
b?er rhanbarthol
yng
Ngogledd Affrica
, y
Dwyrain Canol
a'r
byd Mwslemaidd
, ac yn b?er canol ledled y byd.
[11]
Mae'n wlad sy'n datblygu, yn safle 116 ar y
Mynegai Datblygiad Dynol
. Mae ganddi economi arallgyfeirio, sef y drydedd-fwyaf yn Affrica, yr economi 33fed fwyaf yn ol CMC enwol, a'r 20fed fwyaf yn fyd-eang yn ol PPP. Mae'r Aifft yn aelod sefydlol o'r
Cenhedloedd Unedig
, y
Mudiad Anghydnaws
, y
Gynghrair Arabaidd
, yr
Undeb Affricanaidd
,
Sefydliad Cydweithrediad Islamaidd
a Fforwm Ieuenctid y Byd.
Topograffeg yr Aifft
Gorwedd yr Aifft yn bennaf rhwng lledredau 22 ° a 32 ° G, a hydred 25 ° a 35 ° Dw. Mae ei arwynebedd yn 1,001,450 km sg (386, 660 millt sg) yn ei gwneud hi'r 30fed gwlaf fwyaf yn y byd. Oherwydd sychder eithafol hinsawdd yr Aifft, mae canolfannau poblogaeth wedi'u crynhoi ar hyd dyffryn cul y Nil a'r Delta, sy'n golygu bod tua 99% o'r boblogaeth yn defnyddio tua 5.5% o gyfanswm arwynebedd y tir.
[12]
Mae 98% o'r Eifftiaid yn byw ar 3% o'r diriogaeth.
[13]
Ar wahan i Ddyffryn Nil, mae'r rhan fwyaf o dirwedd yr Aifft yn
anialwch
, gydag ambell
werddon
ffrwythlon wedi'u gwasgaru o gwmpas. Mae gwyntoedd yn creu twyni tywod toreithiog sy'n cyrraedd uchafbwynt o fwy na 30 metr (100 tr). Mae'r Aifft yn cynnwys rhannau o anialwch y
Sahara
ac
anialwch Libya
. Amddiffynnodd yr anialwch hwn Deyrnas y Pharoaid rhag bygythiadau gorllewinol a chyfeiriwyd atynt fel y "tir coch" yn yr hen Aifft.
Mae trefi a dinasoedd yn cynnwys
Alexandria
, yr ail ddinas fwyaf; Aswan; Asyut;
Cairo
, prifddinas fodern yr Aifft a'r ddinas fwyaf; El Mahalla El Kubra;
Giza
, safle Pyramid Khufu; Hurghada;
Luxor
; Kom Ombo; Porth Safaga; Dywedodd Port ; Sharm El Sheikh ; Suez, lle mae pen deheuol Camlas Suez wedi'i leoli; Zagasig; a Minya. Mae'r gwerddonau'n cynnwysyn cynnwys Bahariya, Dakhla, Farafra, Kharga a
Siwa
. Ymhlith y gwarchodfeydd natur mae Parc Cenedlaethol Ras Mohamed, Gwarchodfa Zaranik a Siwa.
Ar 13 Mawrth 2015, cyhoeddwyd cynlluniau ar gyfer prifddinas newydd arfaethedig yr Aifft.
[14]
Pant Qattara yng ngogledd orllewin yr Aifft
Mae'r rhan fwyaf o law'r Aifft yn disgyn yn ystod misoedd y gaeaf.
[15]
I'r de o Cairo, dim ond rhwng 2 a 5 mm o law sy'n disgyn ar gyfartaledd pob blwyddyn ac weithiau ni wnaiff fwrw am sawl blwyddyn. Ar lain denau iawn o'r arfordir gogleddol gall y glawiad fod mor uchel a 410mm,
[16]
rhwng Hydref a Mawrth gan amlaf.
Mae eira'n
disgyn ar fynyddoedd Sinai a rhai o ddinasoedd arfordirol y gogledd fel Damietta, Baltim a Sidi Barrani, ac weithiau yn Alexandria. Syrthiodd ychydig iawn o eira ar Cairo ar 13 Rhagfyr 2013, y tro cyntaf ers degawdau lawer.
[17]
Mae
rhew
hefyd yn ffurfio yng nghanol Sinai a chanol yr Aifft. Yr Aifft yw'r wlad sychaf a mwyaf heulog yn y byd, ac mae'r rhan fwyaf o arwyneb ei thir yn anialwch.
Mae gan yr Aifft hinsawdd anarferol o boeth, heulog a sych. Mae tymereddau uchel ar gyfartaledd yn uchel yn y gogledd ond yn uchel iawn i uchel yng ngweddill y wlad yn ystod yr haf. Mae gwyntoedd oerach Mor y Canoldir yn chwythu'n gyson dros arfordir y mor gogleddol, sy'n helpu i gael tymeredd mwy cymedrol, yn enwedig ar anterth yr haf. Mae'r Khamaseen yn wynt poeth, sych sy'n tarddu o'r anialwch helaeth yn y de ac yn chwythu yn y gwanwyn neu ddechrau'r haf. Mae'n dod a gronynnau tywod a llwch crasboeth, ac fel arfer mae'n dod a thymheredd yn ystod y dydd dros 40 °C (104 °F) ac weithiau dros 50 °C (122 °F) yn y tu mewn, tra gall y lleithder cymharol ostwng i 5% neu hyd yn oed llai. Mae'r tymeredd uchaf absoliwt yn yr Aifft yn digwydd pan fydd y Khamaseen yn chwythu. Mae'r tywydd bob amser yn heulog ac yn glir yn yr Aifft, yn enwedig mewn dinasoedd fel Aswan,
Luxor
ac Asyut. Mae'n un o'r rhanbarthau lleiaf cymylog a lleiaf glawog ar y Ddaear.
Cyn adeiladu
Argae Aswan
, roedd Afon Nil yn gorlifo'n flynyddol gan ailgyflenwi pridd yr Aifft. Rhoddodd hyn gynhaeaf cyson i'r Aifft ar hyd y blynyddoedd.
allai'r cynnydd posibl yn lefelau'r mor oherwydd
cynhesu byd-eang
fygwth llain arfordirol boblog yr Aifft a chael canlyniadau difrifol i economi, amaethyddiaeth a diwydiant y wlad. Ar y cyd a phwysau demograffig cynyddol, gallai cynnydd sylweddol yn lefel y mor droi miliynau o Eifftiaid yn
ffoaduriaid amgylcheddol
erbyn diwedd yr
21g
, yn ol rhai arbenigwyr hinsawdd.
[18]
[19]
Yr
Eryr Ymerodrol Dwyreiniol
yw anifail cenedlaethol yr Aifft.
Llofnododd yr Aifft
Gonfensiwn Rio ar Amrywiaeth Fiolegol
ar 9 Mehefin 1992, a daeth yn rhan o'r confensiwn ar 2 Mehefin 1994.
[20]
Ers hynny mae wedi cynhyrchu Strategaeth a Chynllun Gweithredu Bioamrywiaeth Cenedlaethol, a dderbyniwyd gan y confensiwn ar 31 Gorffennaf 1998.
[21]
Lle mae llawer o gynlluniau'r CBD yn esgeuluso teyrnasoedd biolegol ar wahan i anifeiliaid a phlanhigion,
[22]
roedd cynllun yr Aifft yn anarferol gan ei fod yn darparu gwybodaeth gytbwys am bob math o fywyd.
Noda'r cynllun bod y niferoedd canlynol o rywogaethau o wahanol grwpiau wedi'u cofnodi oyn yr Aifft: algau (1,483 o rywogaethau), anifeiliaid (tua 15,000 o rywogaethau gyda mwy na 10,000 ohonynt yn bryfed), ffyngau (mwy na 627 o rywogaethau), monera (319 o rywogaethau), planhigion (2,426 o rywogaethau), protosoaid (371 o rywogaethau). Ar gyfer rhai grwpiau mawr, er enghraifft ffyngau sy'n ffurfio cen a llyngyr nematod, nid oedd y nifer yn hysbys. Ar wahan i grwpiau bach sy'n cael eu hastudio'n dda fel amffibiaid, adar, pysgod, mamaliaid ac ymlusgiaid, mae'r niferoedd yn debygol o gynyddu wrth i rywogaethau pellach gael eu cofnodi o'r Aifft. Ar gyfer y ffyngau, gan gynnwys rhywogaethau sy'n ffurfio cennau, er enghraifft, mae gwaith dilynol wedi dangos bod dros 2,200 o rywogaethau wedi'u cofnodi yn yr Aifft, a disgwylir i'r nifer terfynol yr holl ffyngau'r wlad fod yn llawer uwch.
[23]
Ar gyfer y gweiriau, mae 284 o rywogaethau brodorol a naturiol wedi'u nodi a'u cofnodi yn yr Aifft.
[24]
Mae T?’r Cynrychiolwyr, y mae ei aelodau’n cael eu hethol i wasanaethu am dymorau o bum mlynedd, yn arbenigo mewn deddfwriaeth.
Mae cenedlaetholdeb Eifftaidd yn rhagflaenu ei gymar Arabaiddgan iddo gael ei ffurfio ddegawdau ynghynt yn y 19g a dod yn brif fodd mynegiant gweithredwyr a deallusion gwrth-drefedigaethol yr Aifft tan ddechrau'r
20g
.
[25]
Mae'r ideoleg a arddelir gan
Islamyddion
fel y
Frawdoliaeth Fwslimaidd
yn cael ei chefnogi'n bennaf gan haenau is i ganol cymdeithas yr Aifft.
[26]
Gan yr Aifft mae'r traddodiad seneddol parhaus hynaf yn y byd Arabaidd.
[27]
Sefydlwyd y cynulliad poblogaidd cyntaf yn 1866. Fe'i diddymwyd o ganlyniad i feddiannaeth Lloegr ym 1882, a dim ond corff ymgynghorol a ganiatawyd ganddynt. Yn 1923, fodd bynnag, ar ol datgan annibyniaeth y wlad, darparwyd cyfansoddiad newydd ar gyfer brenhiniaeth seneddol.
[27]
Cysylltiadau milwrol a thramor
[
golygu
|
golygu cod
]
Gwarchodlu anrhydeddus yr Aifft
Mae'r fyddin yn ddylanwadol ym mywyd gwleidyddol ac economaidd yr Aifft ac yn eithrio ei hun rhag deddfau sy'n berthnasol i sectorau eraill. Mae'n mwynhau p?er, bri ac annibyniaeth sylweddol o fewn y wladwriaeth ac mae wedi cael ei ystyried yn eang yn rhan o " wladwriaeth ddofn " yr Aifft.
[28]
[29]
[30]
Cred Israel fod gan yr Aifft loeren ysbio, sef EgyptSat 1
[31]
yn ogystal ag EgyptSat 2 a lansiwyd ar 16 Ebrill 2014.
[32]
Mae'r Unol Daleithiau yn darparu cymorth milwrol blynyddol i'r Aifft, a oedd yn 2015 yn cyfateb i US $ 1.3 biliwn.
[33]
Ym 1989, dynodwyd yr Aifft yn un o gynghreiriad mawr yr UDA (nad yw'n aelod o NATO).
[34]
Serch hynny, mae cysylltiadau rhwng y ddwy wlad wedi suro'n rhannol ers dymchweliad Gorffennaf 2013 yr arlywydd Islamaidd
Mohamed Morsi
,
[35]
gyda gweinyddiaeth Obama yn gwadu'r Aifft oherwydd ei hymgyrch yn erbyn y Frawdoliaeth Fwslimaidd, a chanslwyd ymarferion milwrol rhwng y ddwy wlad.
[36]
Bu ymdrechion diweddar, fodd bynnag, i normaleiddio'r berthynas rhwng y ddau, gyda'r ddwy lywodraeth yn galw'n aml am gydgefnogaeth yn y
frwydr yn erbyn terfysgaeth ranbarthol a rhyngwladol
.
[37]
[38]
[39]
[40]
Uchel Lys Cyfiawnder yn Downtown Cairo
Mae'r system gyfreithiol yn seiliedig ar gyfraith
Islamaidd
a sifil (yn enwedig codau Napoleon); ac adolygiad barnwrol gan y Goruchaf Lys, sy'n derbyn awdurdodaeth orfodol
y Llys Cyfiawnder Rhyngwladol
gydag eithriadau.
[41]
Cyfreitheg Islamaidd yw prif ffynhonnell y ddeddfwriaeth. Mae llysoedd Sharia a qadis yn cael eu gweithredu a'u trwyddedu gan y Weinyddiaeth Gyfiawnder.
[42]
Mae'r gyfraith statws personol sy'n rheoleiddio materion fel priodas, ysgariad a gwarchodaeth plant yn cael ei llywodraethu gan Sharia. Mewn llys teulu, mae tystiolaeth menyw yn werth hanner tystiolaeth dyn.
[43]
Ar 26 Rhagfyr 2012, ceisiodd y Frawdoliaeth Fwslimaidd sefydlu cyfansoddiad newydd dadleuol. Fe’i cymeradwywyd gan y cyhoedd mewn refferendwm a gynhaliwyd 15?22 Rhagfyr 2012 gyda chefnogaeth o 64%, ond gyda dim ond 33% o etholwyr yn cymryd rhan.
[44]
Disodlodd Gyfansoddiad Dros Dro yr Aifft 2011, a fabwysiadwyd yn dilyn y chwyldro.
Roedd y cod cosb yn unigryw gan ei fod yn cynnwys "Deddf Cabledd."
[45]
Mae'r system llys bresennol yn caniatau cosb marwolaeth yn erbyn unigolyn absennol sy'n cael ei roi ar brawf
in absentia
. Cafodd nifer o Americanwyr a Chanadiaid eu dedfrydu i farwolaeth yn 2012.
[46]
Ar 18 Ionawr 2014, llwyddodd y llywodraeth interim i sefydliadu cyfansoddiad mwy seciwlar.
[47]
Etholir y llywydd i dymor o bedair blynedd a gall wasanaethu am 2 dymor.
[47]
Gall y senedd uchelgyhuddo'r arlywydd.
[47]
O dan y cyfansoddiad, ceir gwarant o gydraddoldeb rhywiol a rhyddid meddwl llwyr.
[47]
Mae'r fyddin yn cadw'r gallu i benodi'r Gweinidog Amddiffyn cenedlaethol am y ddau dymor arlywyddol llawn ers i'r cyfansoddiad ddod i rym.
[47]
O dan y cyfansoddiad, ni chaniateir i bleidiau gwleidyddol fod yn seiliedig ar "grefydd, hil, rhyw neu ddaearyddiaeth".
[47]
Mae Sefydliad Hawliau Dynol yr Aifft yn un o'r cyrff hynaf ar gyfer amddiffyn hawliau dynol.
[48]
Yn 2003, fe sefydlodd y llywodraeth y Cyngor Cenedlaethol dros Hawliau Dynol.
[49]
Yn fuan ar ol ei sefydlu, daeth y cyngor o dan feirniadaeth lem gan weithredwyr lleol, sy'n dadlau ei fod yn arf propaganda i'r llywodraeth esgusodi ei throseddau ei hun
[50]
ac i roi cyfreithlondeb i gyfreithiau gormesol fel y Gyfraith Frys.
[51]
Protestwyr o'r mudiad Trydydd Sgwar, nad oedd yn cefnogi cyn lywodraeth Morsi na'r Lluoedd Arfog, 31 Gorffennaf 2013
Mae Fforwm Pew ar Grefydd a Bywyd Cyhoeddus yn gosod yr Aifft fel y bumed wlad waethaf yn y byd am ryddid crefyddol.
[52]
[53]
Mae Comisiwn yr Unol Daleithiau ar Ryddid Crefyddol Rhyngwladol, asiantaeth annibynnol ddwybleidiol o lywodraeth yr UD, wedi gosod yr Aifft ar ei restr wylio o wledydd y mae angen eu monitro'n agos oherwydd natur a graddau'r troseddau rhyddid crefyddol sy'n cymryd rhan neu'n cael eu goddef gan y llywodraeth.
[54]
Yn ol arolwg
Pew Global Attitudes
yn 2010, roedd 84% o'r Eifftiaid a holwyd yn cefnogi'r
gosb eithaf
i'r rhai sy'n gadael Islam; roedd 77% yn cefnogi chwipio a thorri dwylo i ffwrdd ar gyfer lladrad; ac mae 82% yn cefnogi llabyddio person sy'n godinebu.
[55]
Yn 2017, pleidleisiwyd Cairo fel y megacity mwyaf peryglus i fenywod gyda mwy na 10 miliwn o drigolion mewn arolwg barn gan Thomson Reuters Foundation. Disgrifiwyd aflonyddu rhywiol fel rhywbeth sy'n digwydd yn ddyddiol.
[56]
Gosododd Gohebwyr Heb Ffiniau yr Aifft yn eu Mynegai Rhyddid Gwasg y Byd 2017 yn Rhif. 160 allan o 180 o genhedloedd. Cafodd o leiaf 18 o newyddiadurwyr eu carcharu yn yr Aifft, yn 2015. Daeth deddf gwrth-derfysgaeth newydd i rym ym mis Awst 2015 sy’n bygwth aelodau’r cyfryngau a dirwyon yn amrywio o tua US$25,000 i $60,000 am ddosbarthu gwybodaeth anghywir am weithredoedd terfysgol y tu mewn i’r wlad “sy’n wahanol i ddatganiadau swyddogol Adran yr Aifft o Amddiffyn".
Mae rhai beirniaid o’r llywodraeth wedi’u harestio am honni eu bod wedi lledaenu gwybodaeth ffug am y pandemig COVID-19 yn yr Aifft.
[57]
[58]
Rhennir yr Aifft yn 27 o is-lywodraethau (
governorate
). Rhennir y rhain ymhellach yn rhanbarthau. Mae'r rhanbarthau yn cynnwys trefi a phentrefi. Mae gan bob is-lywodraeth brifddinas, weithiau'n cario'r un enw a'r lywodraethiaeth.
[59]
Newid mewn CMC y pen yr Aifft, 1820?2018. Mae'r ffigurau wedi'u haddasu ar gyfer chwyddiant i ddoleri Rhyngwladol 2011.
Mae economi'r Aifft yn dibynnu'n bennaf ar
amaethyddiaeth
, y cyfryngau, mewnforion petrolewm, nwy naturiol, a thwristiaeth; mae yna hefyd fwy na thair miliwn o Eifftiaid yn gweithio dramor, yn bennaf yn
Libya
,
Sawdi Arabia
,
Gwlff Persia
ac Ewrop. Mae cwblhau
Argae Uchel Aswan
ym 1970 a'r
Llyn Nasser
a ddeilliodd o hynny wedi newid Afon Nil yng nghyd-destun amaethyddiaeth ac ecoleg yr Aifft. Mae poblogaeth sy’n tyfu’n gyflym, tir ar cyfyngedig, a dibyniaeth ar yr afon Nil i gyd yn parhau i ordrethu adnoddau a rhoi straen ar yr economi.
Mae'r llywodraeth wedi buddsoddi mewn cyfathrebu a seilwaith ffisegol. Mae'r Aifft wedi derbyn cymorth tramor yr Unol Daleithiau ers 1979 (cyfartaledd o $2.2 biliwn y flwyddyn) a hi yw'r trydydd derbynnydd mwyaf o arian o'r fath o'r Unol Daleithiau yn dilyn
rhyfel Irac
. Mae economi'r Aifft yn dibynnu'n bennaf ar y ffynonellau incwm hyn:
twristiaeth
, taliadau oddi wrth Eifftiaid yn gweithio dramor a refeniw o Gamlas Suez.
Pont Camlas Suez
Llwyfan alltraeth ym Maes Nwy Darfeel
Yn 2013 cynhyrchodd yr Aifft 691,000 casgen / dydd o olew a 2,141.05 Tcf o nwy naturiol, sy'n golygu mai'r wlad yw'r cynhyrchydd olew mwyaf nad yw'n rhan o
OPEC
a'r cynhyrchydd nwy naturiol sych ail-fwyaf yn Affrica. Yn 2013, yr Aifft oedd y defnyddiwr mwyaf o olew a nwy naturiol yn Affrica, gan fod mwy nag 20% o gyfanswm y defnydd o olew a mwy na 40% o gyfanswm y defnydd o nwy naturiol sych yn Affrica. Hefyd, mae gan yr Aifft y gallu purfa olew mwyaf yn Affrica 726,000 casgen / dydd (yn 2012).
[60]
Mae Camlas Suez yn ddyfrffordd artiffisial ar lefel y mor yn yr Aifft a ystyrir yn ganolfan bwysicaf trafnidiaeth forwrol yn y
Dwyrain Canol
, sy'n cysylltu Mor y Canoldir a'r Mor Coch. Wedi iddi agor yn Nhachwedd 1869 ar ol 10 mlynedd o waith adeiladu, cludir llongau rhwng
Ewrop
ac
Asia
heb fordwyo o amgylch
Affrica
. Y terminws gogleddol yw Porth Said a'r terminws deheuol yw Porth Tawfiq yn ninas Suez. Gorwedd Ismailia ar ei lan orllewinol 3,3 cilometr (1,9 milltir) o'r pwynt hanner ffordd.
Cyflenwad d?r a glanweithdra
[
golygu
|
golygu cod
]
Cynyddodd y cyflenwad d?r pibell yn yr Aifft rhwng 1990 a 2010 o 89% i 100% mewn ardaloedd trefol ac o 39% i 93% mewn ardaloedd gwledig er gwaethaf twf cyflym yn y boblogaeth. Dros y cyfnod hwnnw, llwyddodd yr Aifft i ddileu ymgarthu agored mewn ardaloedd gwledig a buddsoddodd yn helaeth yn ei seilwaith. Mae mynediad i dd?r ffynnon yn yr Aifft wedi cyrraedd 99%. ac mae tua hanner y boblogaeth wedi eu cysylltu a charthffosiaeth effeithiol.
[61]
Oherwydd absenoldeb glaw sylweddol, mae amaethyddiaeth yr Aifft yn dibynnu'n llwyr ar ddyfrhau. Prif ffynhonnell d?r o'r fath yw'r afon Nil y mae'r argae uchel yn Aswan yn rheoli ei llif. Mae’n rhyddhau, ar gyfartaledd, 55 cilomedr ciwbig (45,000,000 erw·tr) o dd?r y flwyddyn, gyda rhyw 46 cilomedr ciwbig (37,000,000 erw·tr) yn cael eu dargyfeirio i’r camlesi dyfrhio.
[62]
Dwysedd poblogaeth yr Aifft (pobl fesul km
2
)
Y boblogaeth hanesyddol
|
---|
Blwyddyn
| Pobl.
| ±%
|
---|
1882
| 6,712
| ?
|
---|
1897
| 9,669
| +44.1%
|
---|
1907
| 11,190
| +15.7%
|
---|
1917
| 12,718
| +13.7%
|
---|
1927
| 14,178
| +11.5%
|
---|
1937
| 15,921
| +12.3%
|
---|
1947
| 18,967
| +19.1%
|
---|
1960
| 26,085
| +37.5%
|
---|
1966
| 30,076
| +15.3%
|
---|
1976
| 36,626
| +21.8%
|
---|
1986
| 48,254
| +31.7%
|
---|
1996
| 59,312
| +22.9%
|
---|
2006
| 72,798
| +22.7%
|
---|
2017
| 94,798
| +30.2%
|
---|
Yr Aifft yw'r wlad fwyaf poblog yn y byd Arabaidd a'r drydedd fwyaf poblog ar
gyfandir Affrica
, gyda thua 95 miliwn o drigolion yn 2017.
[63]
Tyfodd ei phoblogaeth yn gyflym o 1970 i 2010 oherwydd datblygiadau meddygol a chynnydd mewn cynnyrch amaethyddol
[64]
a alluogwyd gan y Chwyldro Gwyrdd.
[65]
Amcangyfrifwyd bod poblogaeth yr Aifft yn 3 miliwn pan oresgynnodd
Napoleon
y wlad ym 1798.
[66]
Mae tua 5 miliwn o fewnfudwyr yn byw yn yr Aifft, yn bennaf
Swdan
, ac "mae rhai ohonynt wedi byw yn yr Aifft ers cenedlaethau."
[67]
Daw niferoedd llai o fewnfudwyr o
Irac
,
Ethiopia
,
Somalia
,
De Swdan
, ac
Eritrea
.
[67]
Iaith swyddogol
y Weriniaeth yw
Arabeg Lenyddol
.
[68]
Yr ieithoedd a siaredir yw:
Arabeg Eifftaidd
(68%), Arabeg Sa'idi (29%), Arabeg Bedawi Dwyrain yr Aifft (1.6%), Arabeg Swdan (0.6%), Domarieg (0.3%), Nobiin (0.3%), Beja (0.1%), Siwi ac eraill. Yn ogystal, siaredir
Groeg
,
Armeneg
ac
Eidaleg
, ac yn fwy diweddar, ieithoedd Affricanaidd fel
Amhareg
a Tigrigna, sef prif ieithoedd y mewnfudwyr.
Yr Aifft sydd a'r boblogaeth Fwslimaidd fwyaf yn y
byd Arabaidd
, a'r
chweched boblogaeth Fwslimaidd fwyaf
yn y byd, ac mae'n gartref i (5%) o boblogaeth Fwslimaidd y byd.
[69]
Mae gan yr Aifft hefyd y boblogaeth Gristnogol fwyaf yn y Dwyrain Canol a Gogledd Affrica.
[70]
Mae'r Aifft yn wlad Foslemaidd
Sunni
yn bennaf gydag
Islam
fel ei chrefydd wladwriaethol. Mae canran ymlynwyr crefyddau amrywiol yn bwnc dadleuol yn yr Aifft. Amcangyfrifir bod 85?90% yn Fwslimiaid, 10?15% yn
Gristnogion Coptig
, ac 1% o enwadau Cristnogol eraill, er nad oes modd gwybod y niferoedd heb gyfrifiad. Mae amcangyfrifon eraill yn rhoi’r boblogaeth Gristnogol mor uchel a 15?20%. Mae Mwslemiaid anenwadol yn ffurfio tua 12% o'r boblogaeth.
[71]
Ysbyty Canser Plant yr Aifft
Yn 2011, disgwyliad oes yr Aifft (adeg geni) oedd 73.20 mlynedd, neu 71.30 o flynyddoedd i ddynion a 75.20 o flynyddoedd i fenywod. Mae'r Aifft yn gwario 3.7 y cant o'i
chynnyrch mewnwladol crynswth
(CMC neu GDP) ar iechyd gan gynnwys costau triniaeth 22 y cant a dynnir gan ddinasyddion a'r gweddill gan y wladwriaeth.
[72]
Yn 2010, roedd gwariant ar ofal iechyd yn cyfrif am 4.66% o CMC y wlad. Yn 2009, roedd 16.04 o feddygon a 33.80 o nyrsys fesul 10,000 o drigolion.
[73]
Yn ol
Sefydliad Iechyd y Byd
yn 2008, amcangyfrifir bod 91.1% o ferched a menywod yr Aifft rhwng 15 a 49 oed wedi dioddef anffurfio organau cenhedlu,
[74]
er fod hynny'n anghyfreithlon yn y wlad. Yn 2016 diwygiwyd y gyfraith i osod cosbau llymach ar y rhai a gafwyd yn euog o gyflawni hyn, gan newid uchafswm o garchar am 15 mlynedd. Gall y rhai sy'n hebrwng dioddefwyr i'r weithdrefn hefyd wynebu cyfnod yn y carchar am hyd at 3 blynedd.
[75]
|
|
Safle
|
|
Governorate
|
Pobl.
|
Safle
|
|
Governorate
|
Pop.
|
|
![Cairo](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/View_from_Cairo_Tower_31march2007.jpg/120px-View_from_Cairo_Tower_31march2007.jpg) Cairo
![Alexandria](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Alexandria_Egypt_%28235108493%29.jpeg/120px-Alexandria_Egypt_%28235108493%29.jpeg) Alexandria
|
1
|
Cairo
|
Cairo
|
9,153,135
|
11
|
Asyut
|
Asyut
|
462,061
|
![Giza](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Giza-Nile.JPG/120px-Giza-Nile.JPG) Giza
![Shubra El Kheima](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/3-D_Building_on_Google_Map_-_panoramio.jpg/120px-3-D_Building_on_Google_Map_-_panoramio.jpg) Shubra El Kheima
|
2
|
Alexandria
|
Alexandria
|
5,039,975
|
12
|
Khusus
|
Qalyubia
|
459,586
|
3
|
Giza
|
Giza
|
4,146,340
|
13
|
Ismailia
|
Ismailia
|
386,372
|
4
|
Shubra El Kheima
|
Qalyubia
|
1,165,914
|
14
|
Zagazig
|
Sharqia
|
383,703
|
5
|
Port Said
|
Port Said
|
751,073
|
15
|
6 October
|
Giza
|
350,018
|
6
|
Suez
|
Suez
|
660,592
|
16
|
Aswan
|
Aswan
|
321,761
|
7
|
Mansoura
|
Dakahlia
|
548,259
|
17
|
New Cairo
|
Cairo
|
298,343
|
8
|
El Mahalla El Kubra
|
Gharbia
|
522,799
|
18
|
Damietta
|
Damietta
|
282,879
|
9
|
Tanta
|
Gharbia
|
508,754
|
19
|
Damanhur
|
Beheira
|
262,505
|
10
|
Faiyum
|
Faiyum
|
475,139
|
20
|
Minya
|
Minya
|
245,478
|
Roedd yr Hen Aifft yn wareiddiad a ddatblygodd ar hyd canol a rhan isaf
Afon Nil
o tua 3150 C.C. hyd nes iddi ddod yn dalaith
Rufeinig
Aegyptus yn 31 C.C. Roedd yn ymestyn tua'r de o aber Afon Nil hyd at Jebel Barkal ger y pedwerydd cataract. Ar brydiau roedd yr Aifft yn rheoli tiriogaethau ehangach.
- ↑
Kirkpatrick, David D. (11 February 2010).
"Mubarak Steps Down, Ceding Power to Military"
.
The New York Times
.
Archifwyd
o'r gwreiddiol ar 11 February 2011
. Cyrchwyd
11 February
2011
.
- ↑
"Egypt crisis: President Hosni Mubarak resigns as leader"
. BBC. 11 February 2010.
Archifwyd
o'r gwreiddiol ar 11 February 2011
. Cyrchwyd
11 February
2011
.
- ↑
Memmott, Mark (28 Tachwedd 2011).
"Egypt's Historic Day Proceeds Peacefully, Turnout High For Elections"
.
NPR
. Npr.org.
Archifwyd
o'r gwreiddiol ar 2 Rhagfyr 2012
. Cyrchwyd
8 February
2013
.
- ↑
"Egypt's new president moves into his offices, begins choosing a Cabinet"
. CNN. 25 June 2012.
Archifwyd
o'r gwreiddiol ar 12 May 2013
. Cyrchwyd
13 February
2013
.
- ↑
"Think Again: The Muslim Brotherhood"
. Al-Monitor. 28 January 2013.
Archifwyd
o'r gwreiddiol ar 2 Chwefror 2017
. Cyrchwyd
7 Rhagfyr
2016
.
- ↑
Kirkpatrick, David D. (3 July 2013).
"Army Ousts Egypt's President; Morsi Denounces 'Military Coup
'
"
.
The New York Times
.
Archifwyd
o'r gwreiddiol ar 4 July 2013
. Cyrchwyd
3 July
2013
.
- ↑
"Egypt's El-Sisi bids military farewell, says he will run for presidency"
. Ahram Online. 26 March 2014.
Archifwyd
o'r gwreiddiol ar 27 Mawrth 2014
. Cyrchwyd
26 March
2014
.
- ↑
Midant-Reynes, Beatrix (2000).
The Prehistory of Egypt: From the First Egyptians to the First Kings
. Oxford: Blackwell Publishers.
- ↑
"Egyptian Identity"
.
www.ucl.ac.uk
. Cyrchwyd
4 March
2021
.
- ↑
"Constitution of The Arab Republic of Egypt 2014"
(PDF)
.
sis.gov.eg
. Archifwyd o'r
gwreiddiol
(PDF)
ar 18 July 2015
. Cyrchwyd
13 April
2017
.
- ↑
"Lessons from/for BRICSAM about south?north Relations at the Start of the 21st Century: Economic Size Trumps All Else?".
International Studies Review
9
.
- ↑
"Land use and Coastal Management in the Third Countries: Egypt as a case"
(PDF)
. Archifwyd o'r
gwreiddiol
(PDF)
ar 24 March 2009
. Cyrchwyd
3 November
2011
.
- ↑
Fouberg, Erin H.; Murphy, Alexander B.; de Blij (2009).
Human Geography: People, Place, and Culture
. John Wiley & Sons. t. 91.
ISBN
978-0-470-57647-2
. Cyrchwyd
10 February
2013
.
- ↑
"Egypt to build new administrative and business capital"
.
BBC News
. 13 March 2015. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 16 December 2018
. Cyrchwyd
20 June
2018
.
- ↑
Soliman, KH.
- ↑
"Marsa Matruh, Egypt"
. Weatherbase.com. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 4 November 2011
. Cyrchwyd
3 November
2011
.
- ↑
Samenow, Jason (13 December 2013).
"Biblical snowstorm: Rare flakes in Cairo, Jerusalem paralyzed by over a foot"
.
The Washington Post
. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 3 September 2015
. Cyrchwyd
26 August
2017
.
- ↑
"Contingency planning for rising sea levels in Egypt | IRIN News, March 2008"
. Irinnews.org. 12 March 2008. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 27 August 2010
. Cyrchwyd
25 August
2010
.
- ↑
El Deeb and Keath, Sarah and Lee.
"Islamist claims victory in Egypt president vote"
. Associated Press. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 20 June 2012
. Cyrchwyd
18 June
2012
.
- ↑
"List of Parties"
. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 24 January 2011
. Cyrchwyd
8 December
2012
.
- ↑
"Egypt: National Strategy and Action Plan for Biodiversity Conservation"
(PDF)
. Archifwyd o'r
gwreiddiol
(PDF)
ar 17 January 2013
. Cyrchwyd
9 December
2012
.
- ↑
"The Micheli Guide to Fungal Conservation"
. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 19 February 2015
. Cyrchwyd
9 December
2012
.
- ↑
A.M. Abdel-Azeem,
The History, Fungal Biodiversity, Conservation, and Future Perspectives for Mycology in Egypt
IMA Fungus 1 (2): 123?142 (2010).
- ↑
Ibrahim, Kamal M.; Hosni, Hasnaa A.; Peterson, Paul M. (2016).
Grasses of Egypt
. Washington, D.C.: Smithsonian Institution Scholarly Press
. Cyrchwyd
16 April
2016
.
- ↑
Jankowski, James.
- ↑
Dawisha, Adeed (2003).
Arab Nationalism in the Twentieth Century
. Princeton: Princeton University Press. tt.
264
?265, 267.
- ↑
27.0
27.1
Brown, Nathan J.
"Mechanisms of Accountability in Arab Governance: The Present and Future of Judiciaries and Parliaments in the Arab World"
. Programme on Governance in the Arab Region. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 5 June 2012.
- ↑
Cambanis, Thanassis (11 September 2010).
"Succession Gives Army a Stiff Test in Egypt"
.
The New York Times
. Egypt. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 27 October 2011
. Cyrchwyd
3 November
2011
.
- ↑
Cambanis, Thanassis (11 September 2010).
"Succession Gives Army a Stiff Test in Egypt"
.
The New York Times
. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 3 May 2011
. Cyrchwyd
11 September
2010
.
- ↑
Marshall, Shana (15 April 2015).
"The Egyptian Armed Forces and the Remaking of an Economic Empire"
.
Carnegie Endowment for International Peace
. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 9 July 2015
. Cyrchwyd
23 June
2015
.
- ↑
Katz, Yaacov (15 January 2007).
"Egypt to launch first spy satellite"
.
The Jerusalem Post
.
- ↑
Stephen Clark (16 April 2014).
"Egyptian reconnaissance satellite launched by Soyuz"
. Spaceflight Now. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 19 April 2014
. Cyrchwyd
18 April
2014
.
- ↑
"Obama restores US military aid to Egypt over Islamic State concerns"
.
The Guardian
. 31 March 2015. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 14 December 2016
. Cyrchwyd
14 December
2016
.
- ↑
"The U.S. gives Egypt $1.5 billion a year in aid. Here's what it does"
.
The Washington Post
. 9 July 2013. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 15 July 2015
. Cyrchwyd
26 August
2017
.
- ↑
Sharp, Jeremy M. (5 June 2014).
"Egypt: Background and U.S. Relations"
(PDF)
. Congressional Research Service. Archifwyd o'r
gwreiddiol
(PDF)
ar 9 September 2014
. Cyrchwyd
8 October
2014
.
- ↑
Holland, Steve; Mason, Jeff (15 August 2013).
"Obama cancels military exercises, condemns violence in Egypt"
.
Reuters
. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 14 October 2014
. Cyrchwyd
8 October
2014
.
- ↑
Iqbal, Jawad (7 May 2015).
"Business as usual for Egypt and the West"
. BBC. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 1 August 2015
. Cyrchwyd
23 June
2015
.
- ↑
"Egypt 'has key role' in fight against Islamic State ? Kerry"
. BBC. 13 September 2014. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 4 October 2014
. Cyrchwyd
18 October
2014
.
- ↑
Adler, Stephen; Mably, Richard (15 May 2014).
"Exclusive: Egypt's Sisi asks for U.S. help in fighting terrorism"
.
Reuters
. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 23 October 2014
. Cyrchwyd
18 October
2014
.
- ↑
Baker, Peter; Walsh, Declan (3 April 2017).
"Trump Shifts Course on Egypt, Praising Its Authoritarian Leader"
.
The New York Times
(yn Saesneg).
ISSN
0362-4331
. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 15 February 2019
. Cyrchwyd
10 February
2019
.
- ↑
"Egypt"
.
The World Factbook
. CIA
. Cyrchwyd
2 February
2011
.
- ↑
"Incorporating Sharia into legal systems"
.
BBC News
. 8 February 2008. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 25 April 2013
. Cyrchwyd
18 February
2013
.
- ↑
"Egypt Gender Equality Profile"
(PDF)
. UNICEF. Archifwyd o'r
gwreiddiol
(PDF)
ar 19 October 2018
. Cyrchwyd
20 February
2013
.
- ↑
"Egyptian constitution 'approved' in referendum"
.
BBC News
. 23 December 2012. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 23 December 2012
. Cyrchwyd
23 December
2012
.
- ↑
"Legislation Egypt"
. Lexadin.nl. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 17 January 2013
. Cyrchwyd
8 February
2013
.
- ↑
"7 Egyptian Christians, Florida pastor sentenced to death for anti-Islam film"
. Fox News. 28 November 2012. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 31 January 2013
. Cyrchwyd
8 February
2013
.
- ↑
47.0
47.1
47.2
47.3
47.4
47.5
BBC (18 January 2014).
"BBC News ? Egypt referendum: '98% back new constitution
'
"
.
BBC Online
. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 18 January 2014
. Cyrchwyd
19 January
2014
.
- ↑
"Egyptian Organization for Human Rights"
. En.eohr.org. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 27 August 2010
. Cyrchwyd
25 August
2010
.
- ↑
"Law No. 94 of 2003 Promulgating The National Council for Human Rights"
. Nchregypt.org. 16 February 2010. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 17 January 2013
. Cyrchwyd
8 February
2013
.
- ↑
"Egyptian National Council for Human Rights Against Human Rights NGOs"
. EOHR. 3 June 2003. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 1 July 2003
. Cyrchwyd
8 February
2013
.
- ↑
"The Egyptian Human Rights Council: The Apple Falls Close to the Tree"
. ANHRI. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 5 January 2015
. Cyrchwyd
8 February
2013
.
- ↑
"Religion: Few States Enjoy Freedom of Faith, Report Says"
. Ipsnews.net. 17 December 2009. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 12 January 2012
. Cyrchwyd
1 February
2011
.
- ↑
"Global Restrictions on Religion"
(PDF)
. Pew Forum on Religion & Public Life. 17 December 2009. Archifwyd o'r
gwreiddiol
(PDF)
ar 6 February 2011
. Cyrchwyd
1 February
2011
.
- ↑
"USCIRF Watch List ? USCIRF"
. Uscirf.gov. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 14 November 2010
. Cyrchwyd
1 February
2011
.
- ↑
"Muslim Publics Divided on Hamas and Hezbollah"
. Pew Global Attitudes Project. 2 December 2010. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 13 May 2013
. Cyrchwyd
8 February
2013
.
- ↑
Foundation, Thomson Reuters.
"The world's most dangerous megacities for women 2017"
.
poll2017.trust.org
. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 25 October 2017
. Cyrchwyd
24 October
2017
.
- ↑
"Reporting on the coronavirus: Egypt muzzles critical journalists"
.
Deutsche Welle
. 3 April 2020.
- ↑
"Egypt is more concerned with controlling information than containing the coronavirus"
.
The Globe and Mail
. 3 April 2020.
- ↑
Pierre Beckouche (2017).
Europe's Mediterranean Neighbourhood
. Edward Elgar Publishing. t. 121.
ISBN
978-1-78643-149-3
.
- ↑
"Egypt"
.
U.S. Energy Information Administration
. 14 August 2014. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 18 February 2015
. Cyrchwyd
24 February
2015
.
- ↑
As per the 2006 census
- ↑
Egyptian Water Use Management Project (EWUP), 1984.
- ↑
"Population Clock"
.
Central Agency for Public Mobilization and Statistics
. 27 April 2013. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 17 January 2013
. Cyrchwyd
27 April
2013
.
- ↑
"The limits of a Green Revolution?"
.
BBC News
. 29 March 2007. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 28 July 2011
. Cyrchwyd
25 August
2010
.
- ↑
admin (8 April 2000).
"Food First/Institute for Food and Development Policy"
. Foodfirst.org. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 14 July 2009
. Cyrchwyd
25 August
2010
.
- ↑
"Egypt ? Population"
. Countrystudies.us. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 17 January 2013
. Cyrchwyd
8 February
2013
.
- ↑
67.0
67.1
Omer Karasapan,
Who are the 5 million refugees and immigrants in Egypt?
- ↑
"Constitutional Declaration 2011"
.
Egyptian Government Services
. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 1 December 2017
. Cyrchwyd
1 December
2017
.
- ↑
"The Global Religious Landscape"
. Pew Research Center. December 2012
. Cyrchwyd
5 November
2018
.
- ↑
Analysis (19 December 2011).
"Global Christianity"
. Pew Research Center. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 2018-12-26
. Cyrchwyd
17 August
2012
.
- ↑
"Egypt's Sisi meets world Evangelical churches delegation in Cairo"
.
english.ahram.org.eg
(yn Saesneg). Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 4 May 2018
. Cyrchwyd
26 April
2018
.
- ↑
"Demography"
. SESRIC. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 22 June 2013
. Cyrchwyd
8 February
2013
.
- ↑
"Health"
. SESRIC. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 22 June 2013
. Cyrchwyd
8 February
2013
.
- ↑
"Female genital mutilation and other harmful practices"
. WHO. 2011. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 23 April 2011
. Cyrchwyd
28 January
2011
.
- ↑
"Egypt's parliament passes bill designating FGM a felony, imposes stricter penalties"
. Ahram Online. Archifwyd o'r
gwreiddiol
ar 2 December 2016
. Cyrchwyd
1 December
2016
.