|
Патшал?хсем:
|
Китай
,
Тайвань
,
Сингапур
,
Филиппинсем
,
Малайзи
,
Индонези
,
Тух?c Тимор
,
Таиланд
,
Вьетнам
,
Мьянма
,
Камбоджа
,
Канада
,
АПШ
,
Перу
|
Рейтинг
:
|
1
|
Классификаци
|
Категори
:
|
Еврази ч?лхисем
|
Син-тибет cемьи
|
Cырул?х
:
|
китай cыр?в?
|
Ч?лхе коч?сем
|
ISO 639-1
:
|
zh
|
ISO 639-2
:
|
chi (B); zho (T)
|
ISO 639-3
:
|
zho и др.
|
Cав?н пекех п?х?р:
Проект:Лингвистика
|
Кита?й ч?лхи
(
кит.
й?ла
漢語
,
c?м.
??
,
пиньинь
hany?
), е (
кит.
й?ла
中文
,
c?м.
方言
,
пиньинь
zh?ngwen
? эхер cыру пирки пулсан) ?
т?нчере
чи анл? саралн? хальхи ч?лхесенчен п?ри.
Китай ч?лхи
Китай Хал?х Республикинче
,
Тайваньре
Сингапурта
официалл? ч?лхе шутланать. П?т?м т?нчере китайла 1,2 млрд ытла cын калаcать.
Китай ч?лхи ПНЙ 6 патшал?х?нче официалл? тата ?c-х?л ч?лхи шутланать. Историлле КХР наци шут?нчи чи йышл?
хань
(c?ршыв?н 90 % ытла хал?х?) ч?лхи,. Унс?р пуcне, темиcе вунп? миллион китайсем, х?йсен ч?лхине упраса, К?нт?р-Тух?c Азири пур тен? пекех патшал?хра (Сингапурта 75 % ытла хал?х?) пур?наcc?; китай диаспорин чылай?ш? пур т?нчипех саралн?.
Китай ч?лхи хальхи ч?лхесенчен чи авалхисенчен п?ри шутланать.Cаплах ун?н чи авалхи cырул?хсенчен п?ри. Китай ч?лхин
иероглификине
, (
кана
,
хангыль
сас палли й?ркипе п?рле,) яппун тата корей ч?лхисенче ус? кураcc?, юлашки хал? Корей Республикинче cеc.
Китай ч?лхинче 7 диалект ушк?не: cурc?р (北 бэй, чи йышли ? 800 млн ытла калаcакан),
у
(?),
сян
(湘),
гань
(?),
хакка
(客家),
юэ
(?),
минь
(?). Диалектсем фонетикипе (ку диалектсем хушшинчи хутш?н?ва ч?рмантарать), лексикипа, к?штах грамматикипе уйр?лса т?раcc?, cапах та в?сен грамматикин ник?с?пе с?махсар йыш? п?рл?.
Китай cырул?х?нче кашни
иероглиф
уйр?м
сып?ка
тата уйр?м
морфем?на
п?лтерет. Иероглиф йыш? 80 пин ытла, анчах та в?сенчен чылай?ш? классика китай литературин пал?к?нче к?на т?л пулаcc?.
- Хута малтанхи ут?мра лай?х чухлакан cын 1500 палл?на п?лет.
- 3000 иероглифа п?лсен хаcат тата ятарл? мар журнал вулама пулать.
- П?р томл? ик? ч?лхелл? пыс?к
с?махсарсенче
, яланхилле, 6000-8000 иероглиф. Cак кал?п?шра сайра ус? куракан иероглиф, т?сл?хрен, авалхи ритуал япалисен е китай хал?х медицини эмел?сен яч?сем.
- 中華字海
1994
cулта к?ларн? чи тулли иероглиф с?махсар?нче 87 019 иероглиф.
Хальхи тапх?рти китай иероглиф?сен 2 варианч? пур: материкри Китайра йыш?нн? c?м?ллатн?, тата й?лалли ? Тайваньре, Гонконгра, тата х?шп?р ур?х c?ршывсенче.
Й?лапа китайсем c?лтен аялалла cырн?, юписем сылт?мран сулахаялла пын?. Хал? КХР ытларах горизонт йер?пе, сулахайран сылт?малла, европа ч?лхисенчи ев?р; вертикаль cыру й?р?пе горизонталь й?р?пе п?рлех Тайваньре ус? кураcc?. Cапах материкри Китайра вертикаль cыр?в?пе тата реформ?ччен иероглифик?па хал? те китай хал?х этепл?х й?лин семантика каcавне к?тартас тесе ус? кураcc? ? ?нер кун-cул?н к?лар?м?сенче, арт-периодик?ра тата ыт. c?рте те.
Китай лингвисч?
Ма Гофань
(??凡) с?нн? хальхи китай фразеологинчи чи палл? классификаций?н пилл?к разряч?:
- Ченьюй
(
кит.
й?л.
成語
,
c?м?л.
成?
,
пиньинь
chengy?
, т?рр?н
≪хат?р пуплер?ш≫
) ?
идиома
.
- Яньюй
(
кит.
й?л.
諺語
,
c?м?л.
??
,
пиньинь
yany?
) ?
ваттисен с?мах?
- Сехоуюй
(
кит.
й?л.
歇後語
,
c?м?л.
歇后?
,
пиньинь
xi?houy?
, т?рр?н
≪кас?к в?c?лл? пуплешу≫
) ? недоговорка-иносказание
- Гуаньюньюй
(
кит.
й?л.
慣用語
,
c?м?л.
?用?
,
пиньинь
guanyongy?
, т?рр?н
≪кулленхи с?мах cавр?н?ш?≫
) ?
фразеологи майлаш?в?
- Суюй
(
кит.
й?л.
俗語
,
c?м?л.
俗?
,
пиньинь
suy?
, т?рр?н
≪ахаль пуплев≫
) ?
калар?ш
- Кожевников И. Р.
Словарь привычных выражений современного китайского языка. М., 2005
- Войцехович И. В.
Практическая фразеология современного китайского языка. М., 2007
- Духовная культура Китая: энциклопедия в 5 т. М., 2006 ? . Т. 3. Литература. Язык и письменность. 2008. 727 с. Авторы статей общего раздела ≪Язык и письменность≫ ? О. И. Завьялова и А. М. Карапетьянц, авторы словарных статей о языке и письменности ? О. И. Завьялова, И. Т. Зограф, Л. Р. Концевич, А. В. Немтинова, Ф. Ю. Тавровский, Р. Г. Шапиро. Ибранная библиография работ на русском языке подготовлена В. П. Журавлевой
?керн? символсене т?пчесе ?нлантарни
[
т?рлет
|
кодне т?рлет
]