S Wikipedije, slobodne enciklopedije
| Ovaj ?lanak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen
izvorima
(literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori).
Ako se pravilno ne potkrijepe
pouzdanim
izvorima, sporne re?enice i navodi mogli bi biti izbrisani. Pomozite Wikipediji tako ?to ?ete navesti validne izvore putem
referenci
te nakon toga mo?ete ukloniti ovaj ?ablon.
|
Pruska
ili
Prusija
(njem.
Preußen
, lat.
Borussia
) je prvobitno bilo podru?je naseljeno od balti?kog plemena
Prusa
, kasnije zemlja
Njema?kog vite?kog reda
, a od
16. vijeka
vojvodstvo poljskih vazala
Hohenzollerna
koje je
1618
. godine stupilo u personalnu uniju s
Brandenbur?kom markom
. Nakon ?vedske pobjede u ratu protiv
Poljske
, Isto?na Pruska je dobila suverenitet
1660
. godine, a od
1701
. godine cijela zemlja postoji kao samostalno kraljevstvo. Od
1871
. do
1945
. godine bila je dio
Njema?kog Carstva
, a
1947
. godine je prestala postojati odlukom Saveznika.
Naziv Pruska u kasnom srednjem vijeku odnosio se samo na podru?je između Zapadnog
Pomorja
i pokrajine Kurland (zapadni dio dana?nje
Letonije
), koje odgovara kasnijim njema?kim pokrajinama
Zapadna Pruska
(
Westpreußen
) i
Isto?na Pruska
(
Ostpreußen
). Od
1466
. do
1772
. regija je bivala dijeljena između Poljske i Njema?kog vite?kog reda, odnosno Pruskih vladara iz dinastije Hohenzollern.
U 18.vijeku, ime
Pruska
se postupno po?inje koristiti kao naziv za sve zemlje pod vla??u dinastije Hohenzollern, uklju?uju?i i teritorij unutar granica
Svetog Rimskog Carstva
. Nakon
1866
. godine Kraljevina Pruska se anektiranjem susjednih dr?avica pro?irila na gotovo cijelu sjevernu Njema?ku te je povr?inski zauzimala oko dvije tre?ine tada?njeg Carstva. Tokom vremena pruski glavni gradovi bili su
Konigsberg
,
Potsdam
i
Berlin
.
Mo? i ugled Pruske su znatno porasli tokom 18. vijeka, za vladavine
Fridrika II Velikog
(
1740
. ?
1786
. godine). Tada se uzdigla kao druga njema?ka dr?ava po mo?i (odmah iza
Austrije
) i kao peta velika sila Evrope. U 19. vijeku, pod vodstvom kancelara
Otta von Bismarcka
, Pruska se na?la kao predvodnica malonjema?kog plana ujedinjenja i temelj novonastalog
Njema?kog Carstva
.
Pruske nacionalne boje su crna i bijela, a poti?u od odijela
vitezova
Njema?kog reda koji su na bijelim ogrta?ima imali crne kri?eve. U kombinaciji s crvenom i bijelom (bojama hanzeatskih gradova Bremena, Hamburga i Lubecka)
1867
. nastala je crno-bijelo-crvena trgova?ka zastava Sjevernonjema?kog saveza koja je
1871
. postala
zastava Njema?kog Carstva
(crvena je tada intepretirana kao carska boja). Pruski nacionalni moto od vremena
reformacije
bio je "Suum cuique." (njem. "Jedem das Seine", bs. "Svakome svoje").
