Рэспубл?ка Гандурас
?сп. : Republica de Honduras

Сцяг Гандураса Герб Гандураса
Дэв?з : ≪Libre, Soberana e Independiente≫
Г?мн : ≪Tu bandera es un lampo de cielo≫
Дата незалежнасц?	15 верасня 1821 (абвешчана) 1823 (Прызнана) (ад  ?спан?? )
Аф?цыйная мова	?спанская
Стал?ца	Тэгус?гальпа
Найбуйнейшыя гарады	Тэгус?гальпа , Сан-Педра-Сула
Форма к?равання	Прэз?дэнцкая рэспубл?ка
Прэз?дэнт В?цэ-прэз?дэнт	Хуан Арланда Эрнандэс Марыя Антаньета дэ Багран
Плошча ? Усяго	100-я ? свеце 112 090 км²
Насельн?цтва ? Ацэнка ( 2005 ) ? Шчыльнасць	7 875 204 чал. ( 96-я ) 63 чал./км²
Валюта	Лемп?ра (HNL,код 340)
?нтэрнэт-дамен	.hn
Код ISO (Alpha-2)	HN
Код ISO (Alpha-3)	HND
Код МАК	HON
Тэлефонны код	+504
Часавыя паясы	-6

Гандура?с ( ?сп. : Honduras ), Рэспу?бл?ка Гандура?с ( ?сп. : Republica de Honduras ) ? кра?на ? Цэнтральнай Амерыцы . Мяжуе з Н?карагуа на по?дн?, Гватэмалай ? Сальвадорам на захадзе; з по?начы амываецца Карыбск?м морам , на по?дн? мае выхад да Ц?хага ак?яну . Плошча 112 тыс. км². Насельн?цтва 7,5 млн чал. Стал?ца ? горад Тэгус?гальпа .

У Гандурасе жыл? некал? прадста?н?к? Мезаамерыканск?х культур , у першую чаргу мая , да заваёвы тэрыторы? ?спан?яй у XVI стагоддз? . ?спанцы прывезл? катал?цтва , якая стала на сёння гало?най рэл?г?яй кра?ны. Кра?на здабыла незалежнасць у 1821 годзе ? з тых часо? з'я?ляецца рэспубл?кай, хоць увесь час сваёй г?сторы? кра?на трывала перажывае напружанасць ? пал?тычную нестаб?льнасць.

Гандурас ахопл?вае плошчу каля 112492 км², насельн?цтва кра?ны перавышае 8 млн чалавек. Асно?ным? гал?нам? эканом?к? Гандурасу з'я?ляюцца здабыча карысных выкапня? , вырошчванне кавы , трап?чнай садав?ны ? цукровага трыснягу . Па клас?ф?кацы? Сусветнага банка аднос?цца да моцна абцяжараных да?гам? бедных кра?н ( англ. : Heavily Indebted Poor Countries ).

Г?сторыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У дакалумбавыя часы сучасны Гандурас уваходз?? у склад Мезаамерыканскай культурнай вобласц?. На захадзе кра?ны цыв?л?зацыя мая кв?тнела на працягу сотня? гадо?. На тэрыторы? Гандурасу знаходз??ся вял?к? горад мая, рэштк? якога на сёння вядомы як Капан . Мая мел? п?сьменнасць , ведал? рамёствы , вырошчвал? кукурузу , стварал? збудаванн? з каменя, будавал? дарог?, мел? моцнае ? маб?льнае войска. Аднак у IX стагоддз? мая паводле нявызначаных прычын сышл? з гэтага рэг?ёна на па?востра? Юкатан , што знаходз?цца на по?дн? сучаснай Мекс?к? . Ру?ны Капана был? выя?лены археолагам? ? лясных гушчарах Гандурасу тольк? ? 1839 годзе.

У 1524 годзе бы? заваёваны ?спанцам?, а ? 1535 годзе ста? часткай Новай ?спан?? . У 1821 годзе Гандурас атрыма? незалежнасць, а з 1823 года ?вайшо? у склад Аб'яднанай Прав?нцы? Цэнтральнай Амерык? , з якой выйша? у 1838 годзе. У ХХ стагоддз? не абм?нул? яго шэраг ваенных пераварота?, як?я был? хваробай Лац?нскай Амерык? .

Геаграф?я [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

На большай частцы кра?ны горы ? ?звышшы. Цэнтральную частку займае складка-глыбавае нагор'е вышынёй да 2865 метра?. Вял?кае значэнне маюць м?жгорныя басейны ? катлав?ны з слабахвал?стай паверхняй. У горных раёнах бываюць разбуральныя землетрасенн? . Уздо?ж узбярэжжа? н?з?ны, самая вял?кая з ?х ? Маск?тавы бераг. Ёсць радов?шчы золата , серабра , медз? , св?нцу , цынку , жалезнай руды, вугалю ? ?нш. Кл?мат трап?чны , пасатны, на н?з?нах ? ? дал?нах гарачы (сярэдн?я месячныя тэмпературы ад 22 да 26 ° С), на нагор'? цёплы (ад 10 да 24 ° С). Ападка? за год на па?днёва-?сходн?х сх?лах гор больш за 3000 мм, на ?частках заслоненых гарам? ад пасату, каля 1000 мм. Рэк? горныя, багатыя г?драэнерг?яй. Пад лесам 34 % тэрыторы?. На н?з?нах ? н?жн?х сх?лах гор (да вышын? 700 метра?) трап?чныя лясы. Вышэй, у дал?нах ? м?жгорных басейнах, на горных сх?лах, закрытых ад в?льготных вятро?, вечназялёныя субтрап?чныя ? дубова-хваёвыя лясы. У найбольш сух?х раёнах ? травян?стая расл?ннасць саванна? . Нацыянальныя парк?: Ла-Тыгра , Рыа-Платана ; ёсць рэзерваты ? лясныя заказн?к?.

Экалог?я [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Рэг?ён адметны сваёй б?яразнастайнасцю, бо ? ?м маюцца шматл?к?я в?ды расл?н ? жывёл. Як ? ?ншыя кра?ны ? рэг?ёне Гандурас утрымл?вае шырок?я б?ялаг?чныя рэсурсы. Кра?на месц?ць больш за 6 тысяч в?да? сасудз?стых расл?н , з як?х 630 з'я?ляюцца арх?дэям? . У рэг?ёне пражываюць каля 250 в?да? па?зуно? ? земнаводных , больш за 700 в?да? птушак ? 110 в?да? сысуно? , за палову з ?х складаюць кажаны ^[2] .

У па?ночна-?сходнай частцы кра?ны ? вобласц? Ла-Маск?тыя знаходз?цца б?ясферны запаведн?к Рыа-Платана , як? з'я?ляецца домам для вял?кай разнастайнасц? жыцця. Запаведн?к бы? дададзены ? сп?с Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА ? 1982 годзе.

Насельн?цтва [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Больш за 90 % насельн?цтва гандурасцы, народ, як? сфарм?рава?ся ад змяшання ?спанца? з мясцовым ?ндзейск?м насельн?цтвам. ?ндзейцы (7 %, плямёны ленка, пая, х?какэ, м?ск?та, сума ? ?нш.) жывуць пераважна каля мяжы з Гватэмалай, афрыканцы (2 %) ? на па?ночным узбярэжжы. У антрапалаг?чных аднос?нах каля 85 % метыса?, 10 ? ?ндзейца?, 2 ? афрыканца?, 1 % ? е?рапейца?. 97 % верн?ка? ? катал?к?, ёсць групы афра-пратэстанта?. Большая частка насельн?цтва сканцэнтравана ? м?жгорных катлав?нах ? на па?ночным узбярэжжы. Каля паловы насельн?цтва жыве ? гарадах. Найбуйнейшыя гарады: Тэгус?гальпа , Сан-Педра-Сула , Эль-Прагрэса , Данл? . У сельскай гаспадарцы занята 62 % працаздольнага насельн?цтва, у абслуговых гал?нах ? 20, у прамысловасц? ? 9, буда?н?цтве ? 3 %.

Дэмаграф?я [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

89,9 % жыхаро? ? метысы, 6,7 % ? ?ндзейцы, 2,1 % ? чорныя, 1,3 % ? белыя. Сярэдняя працягласць жыцця 65 гадо?. Больш за 24 % жыхаро? неп?сьменныя. Гарадское насельн?цтва 44 %. 80 % пражывае па-за мяжой убоства.

Рэл?г?я [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Катол?к? : 76 %
• Пратэстанты : 18,5 %
• Мармоны : 1,5 %
• Сп?рытысты : 1 %
• Сведк? ?еговы : 0,8 %
• Бага?сты : 0,4 %

Зноск?

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.5: Гальцы ? Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашко? ? ?нш. ? Мн. : БелЭн, 1997. ? Т. 5. ? С. 25-27. ? 576 с. ? 10 000 экз.  ? ISBN 985-11-0090-0 .

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• На В?к?схов?шчы ёсць медыяфайлы па тэме Гандурас