????????? ?????????
Bh?rat Ga?ar?jya
|
---|
|
?????:
"
Satyameva Jayate
"
(
Sanskrit
)
"Truth Alone Triumphs"
|
???? ????:
Jana Gana Mana
"Thou art the rulers of the minds of all people"
[?]
|
National song
Vande Mataram
"I Bow to Thee, Mother"
[a]
[?]
|
Area controlled by India shown in dark green;
claimed but uncontrolled regions shown in light green.
|
??????
| ???? ????
|
---|
????? ????
| ?????
18°58′30″N
72°49′33″E
/
18.97500°N 72.82583°E
/
18.97500; 72.82583
|
---|
???? ?????
| ????? ???
English
[?]
[?]
[nb ?]
|
---|
Recognised regional languages
|
- ???? ????
,
????? ????
,
???? ????
,
????? ????
,
Gujarati
,
????? ???
,
?????? ????
,
Kashmiri
,
Konkani
,
?????????
,
Malayalam
,
Manipuri
,
??????? ????
,
???? ????
- ?????? ????
,
Punjabi
,
???????? ????
,
Santali
,
????? ????
,
????? ????
,
Telugu
,
???????
[?]
|
---|
National language
| None
[?]
[??]
|
---|
???
| 79.8%
????????
14.2%
??????
2.3%
???????
1.7%
??????
0.7%
??????
0.4%
???????
0.9% others
[??]
[??]
|
---|
??????(??)
| ?????????
|
---|
?????
| ????? ??????
parliamentary
????????
|
---|
|
| Pranab Mukherjee
|
---|
| Mohammad Hamid Ansari
|
---|
| Narendra Modi
|
---|
| T. S. Thakur
[??]
|
---|
| Sumitra Mahajan
|
---|
|
????? ??????
| Parliament of India
|
---|
| Rajya Sabha
|
---|
| Lok Sabha
|
---|
|
|
| 15 August 1947
|
---|
| 26 January 1950
|
---|
|
|
? ????
| ??? ??????????:Convert-?? 1851-??/?? ??????: attempt to index local 'en_value' (a nil value).
[b]
(
7th
)
|
---|
? ?? (%)
| 9.6
|
---|
|
? 2016 ??????
| 1,293,057,000
[??]
(
2nd
)
|
---|
? 2011 census
| 1,210,854,977
[??]
[??]
(
2nd
)
|
---|
? ???????
| ??? ??????????:Convert-?? 1851-??/?? ??????: attempt to index local 'en_value' (a nil value).
(
31st
)
|
---|
????????
(
PPP
)
| 2016 ??????
|
---|
? ????
| $8.727 trillion
[??]
(
3rd
)
|
---|
? ?????????
| $6,664
[??]
(
122nd
)
|
---|
????????
(??????)
| 2016 ??????
|
---|
? ????
| $2.384 trillion
[??]
(
7th
)
|
---|
? ?????????
| $1,820
[??]
(
141st
)
|
---|
????
(2009)
| 33.9
[??]
?????
·
79th
|
---|
????????
(2014)
| 0.609
[??]
?????
·
130-??
|
---|
??? ??????
| Indian rupee
(
?
) (
INR
)
|
---|
??? ????????
| UTC
+05:30
(
IST
)
|
---|
| ??? ??????
is not observed
|
---|
????? ??????
| dd-mm-yyyy
|
---|
????????? ????
| left
|
---|
?????? ????
| +91
|
---|
???? ???? ????
| IN
|
---|
??????? ????????
| .in
|
---|
????????
(
??????
: ???? ???????? )
???????
????? ??????? ??????????. ???????????? ???????
???? ????
???????. ???? -?? ????? ?????? ??????? ???????? ??????????? ????? ?????? ??? ?????? ???????.
????????? ??????? ? ????? ?
????????
?
???
?
????
?
?????
?
???????
?
???????
????? ????? ?
?????? ??????
?
??? ?????
?
???????
???? ?????????. ?????????? ???? ??????? ???????? (??????? ??????????km²
[??]
)? ?????????? ???? ???? ??????? ?????????.
??? ?????????
[
????????
]
????????? ?????? ???? ???????? ??????? "???? ????????" ?????????? ????? ????????.
????????? ???????????? ???? ????? ???? ????? ??????? ???? ??.?. ?-?? ???????????? ??????? ????????? ???????????. ???? ? ?????? ??????? ?????????
???
?
??????
?
????? ????
?????????????? ?????????? ??????? ???? ? ????? ???????? ????? ??? ???? ?????????????????? ????? ????? ????????????. ??-?? ????? ??????????? ?????? ?????????????? ??????? ???????? ????????? ??????????? ????????? ? ???? ??? ??? ????? ??????????? ??????????? ???????????. ????-????-?? ??????? ?????-??????? ?????????? ????-????? ????-????-?? ??????? ????????????? ????-?? ????? ???? ?????????? ??????? ???????????? ????-?? ????? ????????? ???????? ????? ?????? ????-?? ????? ???? ????????? ????? ????????????.
??????? ?????????????????? ??????? ????????? ??????-????????? ??????????? ?????? ????? ??????? ????? ??? ?????? ????? ??????-????????? ????????? ????????? ??? ???????????. ????? ??????????? ??? ?????????? ?????????????. ???????????? ???????? ???????? ???? ??? ???????????. ??????? ??????? (?????) ????????? ????? ???????. ??????? (?????)?? ??????? ???????? ???? ????????? ?%-i ????? ??????? ??? ?????? ?? ????? ???????? ????? ??-??%-?? ?????? (?????) ???? ?????????.
?????? ?????
[
????????
]
??????? ????? ?????????
????????? ?????
????? ???????????
??????????? ?????? ??????????? ????-?????? ?????? ????????????. ????? ???????? ?????????? ???????? ?????? ???????? ????? ??????. ???? ????? ???????????
???????? ?????
????? ????????? ????? ?????? ????? ?????????. ????? ?? ??? ??????? ????????. ?????? ??????????? ????? ???????. ?? ???????? ???????????? ????-?? ????? ???????????? ???????? ????????? ??? ????????. ???? ????? ???????? ??-?? ????????? ???????????? ???? ??????? ???? ??????????? ???? ??????? ?????? ??????????? ?????? ????? ?????? ????????? ? ???????? ?????? ????????????? ????? ??????
????????
???????? ???????. ???? ???? ??????? ?? ????????? ???-?????? ????? ????? ???????? ?????? ??????. ??? ???????? ?? ???? ????? ???????? ???-?????? ????? ??????????? ????????????? ???????? ?? ????????? ???????????? ??????????. ????????? ?? ????????????
?????
-???? ???????? ????? ?????? ???????????. ????? ????? ???? ???????? ???????? ????-?? ?????
??????? ?????????-???????? ??????
??? ?????.
???????? ?????? ???????? ????????????? ?????????
???????????? ????????????? ???????? ??????????? ??????? ???? ?????????. ?????-???? ????? ? ?? ??????? ????? ??? ????? ?? (???? ?????) ??????????? ????? ???????? ???? ????????? ?????? ?????? ??????. ????-?? ????? ????? ???????? ??????????? ???? ?????? ??? ???? ?????? ????????? ????????? ????? ????? ?? ????? ?????. ???
??????? ?????????-???????? ????????
??? ??????. ?? ????
?????
??????????? ??????????????? ???????????? ?????-??? ???? ????????????? ???? ???????? ????-?? ????? ????????????? ?
?????? ???????????
???????????. ????? ???????? ????? ????? ????-?? ??????? ?? ???? ????? ???????? ?????? ???? ???????????? ??? ??????. ???????? ????? ??????????? ????????? ???????? ?? ???????????? ???????? ???? ????????? ????? ????? ?? ???? ???????. ??????
???????? ?????? ????????
-??? ?????? ???????? ?????????? ???????????? ??? ???????? ????? ????????? ???? ???????? ??????. ????????? ???????? ???? ?????? ?????? ???? ???????????? ??????? ???? ??????????? ????-?? ????? ????? ???????? ????????? ???????? ???????????? ????????? ???????????? ???? ???????? ?????????? ???????? ? ?????? ???????
???????
????????? ??????????? ???? ?????.
????-?? ????? ????????? ????????? ????? ?????????. ???? ??? ???? ????????? ??? ???? ?????????? ?? ?????? ? ? ??????? ???????? ????? ??????? ?????????? ?????? ?????????? ???? ?????????? ????????? ???? ????? ?????. "????? ???"??? ????? ???????????? ??????????? ???????? ??????? ???? ????????? ????????? ????? ???? ??????? ????????. ???????????? ??? ???? ????? ???????????? ???? ???????? ???????? ????????????. ?????????? "???????? ?? ????? ????????????" ??????????????. ????? ? ??????? ????
??????? ??????
? ??????
????? ??????
?? ??? ????????? ????????? ?????????? ???????????.
????????? ????? ??????? ??
????? ??? ????? ??????? ???? ????????? ???? ??????? ???? ???????????. "????? ???" ????????? ????????? ????????????. ????????
??????? ?????????
??????????? ???? ????? ???? ?????? ????? ??????????? ??????????? ??? ??????????? ????? ????? ????? ????????? ?????? ?????.
????? ????????
??-?? ??????? ???????? ????? ??????? ???? ????? ???????? ?????? ?????. ??-?? ??????? ???????????? ????? ??????????? ???????????? ?????????. ?????? ???????? ???? ??? ??????? ????????? ?????????????? ????? ??????? ?????????? ????? ??????????? ???????? ??????????????? ????????? ????????. ????????? ????? ????????????? ????? ????????? ??????. ??-?? ??????? ????????
???? ????????
???? ?????????. ????????? ????-?? ????? ??? ???????????????? ?????????? ?????? ????? ??????? ????????? ??-?? ??????? ???????? ???????? ??????? ? ????????? ??????? ??????????. ????? ????
?????????? ???????
???????????? ??????????? ????? ????????? ???????? ???????? ???? ????? ???????????? ???????? ????????. ???????? ????? ??????? ????????? ??????? ????? ???????? ???????.
????-?? ??????? ???????????? ???? ????????? ??????? ??????. ???????
???? ??????
???????? ????????? ???????? ?????? ?? ???????? ?????? ????? ??????? ????? ???????? ???? ?????? ????????????? ??????????. ??? ??????? ??????? ?????? ????-?? ?????? ????? ?????? ???? ????-?? ????? ?? ???????? ??????? ?????????. ???? ??????? ????
?????????
?? ?????? ?????? ???????? ????????? ??????????? ??????????. ????????????? ????? ??? ???????? ????????? ????????? ??????? ???? ???????? ???? ?????????? ????????? ?????? ???????????. ????? ???????? ????????????? ?????? ?? ???????. ???? ??????? ???? ????? ?? ???????????. ???????? ??????? ????? ???? ????????? ????? ???????? ? ??????? ???????? ??????????? ???? ????-?????? ?????????? ????????. ??????? ?????? "?????? ???"-?? ????? ????????. ?????? ??????????? ??????? ???? ??????????? ????? ???????? ???????????????? ???? ????????????? ????????? ????-????? ???????? ?????????? ????????? ????? ??????? ????? ??????? ???? ????????. ???????? ????? ????? ??? ?????. ??????? ????????? ???????? ??????????. ????-????-?? ???????
?????? ?????????
? ????-????-?? ??????? ??????? ????? ???? ???????? ?????. ????-????-?? ??????? ????????? ????? ??????? ?? ???????? ??? ???? ??? ???? ????? ??? ???????? ??????? ????????. ????-?? ?????
???????? ?????? ?????????
???????? ?????. ????? ????????? ??????????? ??????????? ????????? ???? ??? ????? ?????? ??????? ????????? ????????. ??????????? ???????????????????? ?????? ????????? ????? ??? ??????????? ???????????? ????? ????????????? ???????? ?????????.
??????-?????? ???????
[
????????
]
????????? ????? ??????? ???????? ?????? ??? ?????? ??? ???? ?????????? ?? ???? ????????? ?????????????? ????? (??????) ????? ?????????????? ????????????? ????? ??? northeastwards ????????? ???? ?????? ??? ????? ?????? ???????? ?? ?????? ????????? ???? ??????????????. ???????? ????? (??????) ???? ?????????????? ???????? ?????????? ? ????? (?????) ???????? ???????????? ???????? ????????? ?????? ???????? ?? ????? ??????? ? ?????? ????? ???????? ? ?????-?????? ????????? ??????? (?????????). ?????? ???? ???????? ???? ?????? ????? ??????????? ?????? ????? (??????) ????? (??????) ???????? ????? ??????? ????? ????? ????????? ?????? ?? ????? ??? ????? ??????? ????? ???????(???)??? ?????? ????? ???????? ????????? ?????????????. ?? ???????? ?????? ? ?????? (?????) ????????? ????????? ???? ????? ??? ?????? ???????. ????????? (??????) ????????? ????? (??????) ???????? ???????? ?????? ??????????? ?? ????? (??????) ? ??????? ???? ????? ???? ??? ????? ? ??????? ? ??????? ???? ????? ????? ???? ???????? ????? ???????????? ???????. ?? ??????? ??????????? ?????? ?????????-?? ????? ???? ????? ????? ?????? ????????? ?????? ?????????? ??? ????? ????????? ?????? ????? (?????). ???????? ??????????? ???????? (?????) ???????? ?????? ????????-????? ????? ???????? ?????? ??????? ???? ? ?????? ????????? ???????????? ???? ?????? ? ???? ??? ???? ??????????? ????? ????????????? ??? ?????????? ???? ???????? ??????????? ?? ????? ??? ???????????????? ???????? ????????. ???? ????? (????????) ????? ?????? (????????)? ????????? ????? ??? ???????? ???? ???????? ?????????? ??°?' ? ??°??' ?°??-???' ? ??°??-???' ??????????? ????????? ??????? ???????.
????????? ????? ? ??? ??????? ????????????????? ????? ?????? ? ??? ??????? (??????? ???) (? ??? ???? ??????) ???????? ?????? ?????????? ? ???????-?? ???????-? ? ????????? ????-???? ??????????? ????????????? ?????? ??????? ????????? ????????.[??-????] ? ? ??? ??????? ? (??????? ????) (? ??? ???? ??????) ????????????? ??????? ????? ????????? ?????????: ??% ?????? ???? (???????)? ????????? ??????? ??% ??? ??????? ? ?? ????????? ?????.[??]? ????? ????????? ??% ????? ????
???? ??????? ???? ??????? ? ?????? ?? ????? ??????? ????????????? ???? ????? ? ????????????? ???????? ???????? (????? ?????)? ?? ???????? ?????? ?? ????? ???????? ????. ?????? ????? ??? ????????? (???????) ???????? ? ????-?? ???????? ???????? (????? ?????) ? ????? ?? ???? ????? ????????? ?? ??? ???????? ?????????? ????????. ???? ???????? ?????? ??????? ? ????? ?? ???? ????????? (???) ??????????? ?????????? ???????? ????????? ???????? ???? ? ??????????? ??????????? ?????? ? ?????? -? ???????? ???????? (????? ?????) ?????? ? ??????? ? ??????? ? ????? ? ?????? ?? ??? ??????? ????. ????????? ???????? ????????? ????????? ???????? ???? ???????????? ? ???????? ?????????? ??????????? ????????? ??? ????????? ? ?????? ????????? ??????? ???? ?????. ????????? ???? ?????????? ?????????: ?????????? ????????? ????-??? ????????? ????? ?????????? ? ??????? ? ??????? ????????
??????? ????????
???????? ?????.
????????? ???????? ??????? ????????? ? ??? ????????? ?????? ???????????? ?? ???????? ?????? ?? ?????????? ?????. ??????? ?????? ??? ????????????? ???? ???????? ??????? ???? ????? ??????????? ????????? ???????????????? ????? ?????????? ???????????? ????? ????? ???? ????????? ?????????? ???????? ????. ??? ?????? ????-???? ??? ?????? ????????? ?????? ?????(???)???? ??? ???? ?????? (??????) ???? ???????? (???? ?????) ? ?????? ??? ?????? ? ????????? ???????????? ???????????? ????????? ????? ???: ??????(??? ?????) ???? ??????(??? ?????) ????? ????????? ????????? ? ???????.
??????? ????? ???????
[
????????
]
????????? ?????? ????????? ????????? ?? ?????? ? ? ????? ???????????? ?????????. ????? ????????? ?????????: ??????? ? ??????? ???????? ?????????? ????? ? ????? ???????? ????? ? ???? ????? ?????????? ?????????.
????????? ?????????
[
????????
]
????? ?????
.?
???????? ?????
?
????
?
?????
?
?????????
?
???
?
???????
?
???????
?
??????? ??????
?
??????-?????
?
????????
?
?????????
?
?????
????? ??????
??????????
? ???????
?
?????????
?
???????
?
????????
?
????????
?
?????
?
????????
?
?????
?
????? ????
?
???????
?
??????????
?
????? ?????
?
???? ?????
. ????? ????????: ??????? ? ??????? ???????? ?????????? ????? ? ????? ?????? ????? ? ???? ??????? ????? ?????? ????????? ????????? ? ???????.
??????? ????? ?????????????? ??????????? ????????? ?? ??? ??????? ??????????? ?? ????.???????? ???? ? ???? ?? ????? ?????? (?????) ???????. ????? ???????? ??????????. ?????? ????? ???? ?????? ????. ???????????? ??? ???????? ??????? (?????) ??????? ???????????. ???????????? ????? ?????? ??%?????? ????? ???? ?? ??? ????? ???????. ????-?? ????? ????? ???? ????? ?? ????????????-????????? ? ????????. ????????? ????? ??????????? ???? ????????? ?????? ????????? ???????????? ????? ???????? ???????? ??????? ?????? ????????????. ????? ??????????????-?? ??????? ?????? (?????)?? ??????????? ????????? ?????? ???????????.
??????????? ?????????? ??? ???? ???????? ????? ????????? ????????? ???? ????? ???????. ??????????? ????? ????????. ????-?? ????? ????????? ?????? ?????? ?????? ????? ????.?? ???? ?????? ????? ???? ??? ??????? ????? ??????????? (?? ????? ????? ???? ????????? ki.bu ?????????? ????-?? ????? ?????? ??????? ??? ????. ?????? ? ??? ?????? ????? ??????????). ????-?? ??????????? ????? ?????? ???? ??-?? ????? ???%-?? ????? ????????????. ????? ??? ??????? ?? ???????? ???????????-????-?? ??????? ???%?????-????-?? ??????? ???? ???% ????? ??????????. ?????? ?????? ??????? ??%-i ??? ??????? (?????)???????%-i ???????????%-i ????? ??????????? ?????? ?????. ???? ????????? ???? ??%-i ??? ??????? (?????)????? ??????????. ????????? ?????-????? ???????? ???? ???????.
??? ??????? (?????) ?????? ???? ? ??????? ???????? ?????. ??? ??????? (?????)??? ??????? ?????????? ????? ?????.??? ??????? (?????)?????? ???? ???????? ?????? ??%-????????????? ?????? ?????. ????????? ??????? ??????? ??? ???. ?????????. ???????? ?? ???. ??????? ????? ? ???? ??????. ?? ???. ?????? ????? ??????? ???? ????????. ????????? ??? ??? ??????????? ?????? ?????? (?????)??? ???? ???????????? ? ?????? ?????? (?????)??? ???? ????????????? ?????? (?????)??? ???? ??????? ???? ?????. ????-?? ????? ???? ??? ??????? (?????) ????????? ?????? (?????)?-????? ??? ???. ???(?? ??????? ?????? ?????. ???????? ??? ???. ???)???? ??? ???. ???????? ??? ??? ?????????? ??? ???. ??????? ?????? ??? ???. ??? ????? ??? ??? ???? ?????? ?? ???. ??? ???????????. ??? ??????? ? ?????? ?????? (?????)??? ???? ????? ????????? ????? ??????? ??%-?? ?????????. ???? ?????? ? ?????? ???? ?????? (?????)??? ???? ??????? ???? ?????. ?????? ????????? ?????? (?????)? ???? ???????????? ? ??????????????????????????????????? ? ?. ????? ???? ? ????? ???? ??? ??????. ???????????? ???-??????? ?????? ???? ?? ????????? ??????? ??????? ???? ?????. ????? ????? ???? ?????????? ??%-i????????? ??%-i ????????? ????? ?????. ?? ???. ??? ??? ?????? (?????) ?????. ?? ???. ????????? ???. ??????????? ????%-i ????????????. ????????? ?????? ??????? ?????? ???? ?-??????????? ????? ??????? ?????? ???? ?-?? ???? ?????. ???? ???????? ??????? ????-??? ???. ???????. ?? ???? ?????????? ??????????? ? ?????? ????????? ????? ??? ????????. ??? ??? ??? ???? ?????? ?????? ?????.
??????? ???????? ??????????? ????????? ??????????? ????????? ????? ?????? ??? ?????? ?????????? ?????????. ???? ???????? ???? ?????? ?????????? ??%-? ???????????? ?????? ?????????????? ??%-i?????????? ??%-i ?? ????????? ?????? ?????. ????-?? ????? ???????? ??? ???. ??? ???????? ???. ??? ??????? ????. ???. ???? ??????? ???????? ?????? (?????) ????????????. ????? ???????? ??? ????. ??? ?????????????. ??? ???. ??? ???? ??????? ??? mln.ton ????????? ??? ???. ??? ??? ?????????? ???. ??? ??????? ??????? ??? ??? ??? ?????? ?? ??? ??? ?????? ???? ??? ????? ???????? ??? ??? ???????? ?????? (?????) ???????. ?? ????????? ???? ?????? ???? ????. ??????? ????????. ????? ????? ???? ???????? ??%-i ?? ???????? ?????? ?????.
?????? ?????? ??????? ??%-i ????? ?????????? ?????? ?????. ????? ???????? ???? ????? ??????????? ?????????. ?? ???. ??? ???? ???????. ?????? (?????)?? ??%-i ????? ?? ???????? ??????????. ?????????? ?????? ?????? ??-??%-i ????????? ???????? ??????????????????. ???? ??????? ?????? (?????)??? ???? ??????? ?????????? ??????? ?????? ????? ????????? ????????? ???? ??????? ???? ?????. ???????? ??? ???. ??? ????? ?????? (?????) ???????. ?????? ??% ??????. ?????????? ???????? ???? ????? ???????? ???????? ?????. ?? ??????? ??? ??? ????? ????????? ???????. ??????? ???? ???????? ????%-i ????? ???????????? ????%-i ??? ? ????? ??????????????%-i ??????? ?????????????%-i ???????-????? ?????????????%-i ??????????????? ??????????? ?????? ?????. ????-????-?? ??????? ????? ?????? (?????)? ?? ???? ??????????. ?????? ?????? ????? ?? ????? ??????????? ????? ?????? ????-?? ??????????%-?? ??%-? ??????????. ????? ???????? ????????? ?????? ???????? ???? ????? ??%-?? ??%-?? ??????????. ?????? (?????)?? ???????????? ?????????? ????????????. ????? ??? ????? ????? ??????? ???????? ????????? ????? ?????? ??????????. ????? ??????????? ????? ???????????? ?? ?????????? ????????????. ????? ?????????????? ?????????? ??????? ? ????????? ?????????? ?????? (?????)???? ????? ?????? ???-? ???? ???????????????. ????-?? ??????? ????? ???????????? ??%-i ??????? ? ????????? ???????????? ????? ???????? ???????????-?? ????? ?? ??%-?? ?? ???????????. ??? ???????????? ? ??????????????? ????? ?????? ?-? ???? ??????????.
???????? ????????????? ????????? ???? ??????? ??????? (?????) ??????????? ??????????? ?????? ?????. ????? ??????? (?????)?? ???-?????? ???????? ???? ?????? ???? ?????? ??? ?????? ??????????? ?????? ???????. ???? ?????? ???????????? ??????? ????? ?????????. ??? ?????? ???????? ???? ????????? ????? ????? ???????? ???????? ?????? ????? ?????????? ?????? ?????? ????????? ???????????? ?????? ???? ????? ???? ????????? ???????? ???????? ???????? ?????? ????? ?????????? ??? ?????. ?????????? ????? ??????????? ???????? ????????????????? ????? ????????? ???? ????? ???? ??????. ???? ???????-?? ??%-i ????? ???????? ??????????. ??? ??????? (?????)??????? ??????????????????? ??????? ? ??? ????????? ???????? ??????? ????????? ??????? ? ???? ????????? ????? ????? ???? ????? ????????????.
????-?? ??????? ??%-i ????? ???????????? ??????????. ????????? ???????? ????????????????????????????????????????????????????????? ? ?. ???? ???? ???????????? ????? ??????????? ????? ?????? ?????????.
??? ???? ????????? ????? ??????????? ????? ?????? ???? ???????. ????????? ??? ??????????? ? ?????????????????????????????? ?????? (?????)??????? ?????????????? ??%-?? ????????? ???????????? ??????????????????????????? ? ????? ??????? ? ?. ??????? ?????. ???-?? ???? ????-????????? ???????? ? ???????????? ????? ???????????? ?????????????????. ??????-?? ??????? ????? ????% ????? ?????. ??????? ????????? ????? ??????? ???????????? ? ?????? ?????????? ????? ?????? ???????? ???????? ?????????. ????????? ????? ??????? ????????????????? ? ?????????????????? ????????? ???????. ????????? ??????? ????? ???? ???????? ????? ???????? ?????????? ????? ???????.
???????????? ??????? ???????? ? ??????? ?????????? ??????????? ??? ??? ??? ???? ???????. ?? ???????? ????????? ???? ?? ????. ????????????? ???? ? ????. ??????? ????????. ?? ??????????? ???? ????????? ?-?? ???? ?????.
???????????? ????????? ???????? ????? ??? ??? ??????? ????? ????????? ???????. ???? ????????? ? ????? ????? ??? ???? ???? ???????. ????? ???? ???. ??? ????? ?????? (?????) ???????.
???????????? ?????? ?????? ?? ????? ????? ??????????. ???? ??????? ??????? ?????? ?????????? ??? ??? km-?? ????????. ????? ?? ??%-i ?????????????????????. ????????? ?????-?? ?? ????? ?????? ??????????? ?????????. ??????? ??? ???? ?????? ??????. ???????? ?? ????? ? ??? ????? ????? ??????? ???????. ????????? ??????? ???????? ????????? ??????? ????????? ?????????. ???????????? ???? ??????? ?????? ?? ????? ????????????. ??????? ??? ??? ???? ??????? ??????? ???????.
???-??? ???. ??? ???????????? ?????????? ???????.
????????? ????????? ????????? ????-???? ???????? ???? ????????? ???? ???-???????? ????????. ???? ???????????? ??????????? ???? ?????? ???? ?? ?????? ????????? ????? ???????. ?? ???????? ???????? ??????? (?????) ???????????? ???????? ????????????. ??????????? ???? ???????????? ????-????????? ??????? ? ?????? ?????????? ????-???? ???????? ??????? ??????? ?????????? ??????????? ????? ???? ??????????? ???????????????? ??? ????????????. ?? ???????? ?????????????? ?????????????? ???? ????? ???????????? ????????????????? ?????? ???? ??????????????. ????? ??????????? ???????????? ?????? ?????????? ???? ???? ??????? ???????? ???? ???????? ????? ?????????????????? ??????????? ?????? ? ??? ?????? ????? ??????? ????? ?????????.
??????? ???? ????-?? ??????? ?????????????? ????-?? ??????? ????????????? ?????? ????? ?????? ?????. ?? ???? ???????? ?????????????? ????? ???? ??????????. ?????? ?????? ?????? (?????) ?????????????? ????????????????? ????? ????? ?????????????? ??????? ??????????????? ????? ?????????????? ? ?????? ????????? ????????????????? ??????????? ???? ??????? ?????? ????? ?????????. ????????? ?????? ????? ?????? "????????? ??????" ????????? ?????? ???????? ????? ???????????.
????? ??????? ??????????? ?????????? ????????????? ????? ???????????? ??????????????? ???? ???????????? ?????? ???????? ????? ??????? ?????????? ????????? ????? ???????? ????? ?????? ???? ????? ????????? ?????????????????? ????? ??????? ??????? ???? ????????? ???????????.
?????????????? ???????? ???????????? ???????????? ????? ???????????. "??? ?????? ??????????" ? "???? ?????? ????? ?????" ???????? ???? ????????????????????? ????????? ??????? ??????????? ? ????? ?????????? ????????? ??????????????????? ????????? ?????????. ???? ?????? ???????????????????? ? ????? ??????????? ????? ?????? ???? ??????????. ????? ?????????? ??????? ???? ??????? ???????? ??-?? ?????????? ????%-?? ????-?? ??????? ????%-? ??????????.
???? ???????? ????????? ???????? ????? ???????????????? ??? ???? ??????? ?????? ??????????? ?????????????? ??????? ??? ?????????????? ???????? ???????????.
?????? ?????? ??????????? ??????? ???? ???? ?????????. ????? ???????? ???????????? ?????????? ??????? ??????????? ????? ???? ???????????????. ????? ???????? ????? ???? ??? ??????? (?????) ???????? ????-???????????? ?? ???????.
??????? ????? ??-?? ??????? ?????????????? ????????????. ?? ????? ???? ????? ???? ??? ??????? (?????) ? ????? ?????? (?????) ??????????? ???? ???????????? ??? ?????????? ?? ?????? ???? ???????? ???????????. ???? ??????? "????? ????????" ???????????????? ?????????? ????????????. ?????? ?????-??? ??????? (?????)????????? ?????? (?????)? ???????? ?????????? ??????? ??????? ???? ????????????. ?? ??????????? ????????? ???????? ???? ?????????? ???? ?? ????-?? ????? ????????? ????????????????? ??????. ??????????? ???????? ? ????? ????????????? ???????? ?????????? ?????? ? ????? ????????? ?????? ???????????? ????????? ????? ???????????? ??? ???????????.
????????? ???? ???????? ???? ??????????
?) ??? ??????? (?????)
?) ?????
?) ?????????
?) ???
??????? ??????
[
????????
]
- ????? ?????????? ? ???? ??????: ???? ???? ??????? ?????? ???? ?????????(?????? ????)
- ????????????? ?????? ??????? ????????? ????? ????-?????? ???? ????????.
- ?????? ??? ??????? ?? ?????? ???? ????? ??????? ? ???????? ??????????? ?????????? ??????? ??? ???? ????? ???????? ?? ??? ?? ???? ???????????.
- ??????????? ???? ???? ??? ????? ???? ??? ????? ??????? ????????.
- ???????? ?? ????? ?????????? ???? ???? ??? ??????????. ????? ?? ?????? ? ?? ?????? ???.
- ????? ??????? ?????? ??? ??????? ????? ???????????? ????? ???????????? ???? ???????? ????????.
- ???????????? ????? ????????? ??? ???????? ????? ?????? ???????? ????? ???????.
- ???????????? ???? ????????? ?????? ????? ?????? ???????? ?????? ????? ??? ???? ????? ???? ???????.
????????? ???????? ?? ??????????? ??????????. ?????? ???????? ??????? ?????? ??????? ??? ???? ??? ???? ? ????? ???? (?????? ?????? ????? ? ?.) ??????? ???? ???? ??????????????. ???????? ???? ??? ??? ??????? ??? ???????? ????? ??????? ?? ?????? ?????????. ????? ???? ???????? ?? ???? ??????
?????????? ????????
. ??????? ????? ???? ????
???????? ???????
????????? ????????. ??????? ?????? ?? ??? ????????? ????? ????????? ??????? ????? ?????????? ????????? ??????? ????????? ??? ???????. ????????????
????-?? ?????
?????????? ?? ??? ??????? ??? ????? ??????? ??????. ????? ??????????? (????-?? ????? ??? ?????? ???) ????-?? ????? ????????? ???????? ??? ???? ??????????. ?? ?? ????? ??????? ????? ????????? ???? ????? (????? ?????? ????? ???-???%-???). ???????? ??????? ??????? ???????????? ????? ?????????? ???????. ???? ???? ?????????
????? ????????????????
???????? ????? ???????? ???? ????????? ????????. ?????
?????????????
?????????????? ???? ???????? ???????????? ??????
??? ?????
????????????? ???? ????. ????? ????? ???????? ????? ????????? ????-????? ????????????. ??????????? ???????? ???????? ?????????? (???????
????-???? ????????
)? ???????? ??????? ? ????????? ???? ???? ???????????????. ????? ????????? ?????? ????? ??? (
????? ???????
) ??????? ??????????. ????????? ????????? ?????? ??????? ??????? ?????? ???????????????? ??? ?????? ????????? ??????? ?? ???. ??? ?????? ????? ??? ??????????? ?????? ???? ????????? ?????? ?????? ??????? ??????? ???? ????????? ??????????? ??? ??????????? ?????? ??????? ???????? ???? (??%) ????????? ????
???????????????????
???????? ???????? ????????. ??????? ?????? ???????? ????????????? ?????? ????????????. ???? ? ????????? ??????? ???? ??????? ?????. ????????? ?? ???? ?????? ????? ???????? ????? ????????? ???????? ????????
?????
?
??????
(??????)?
????
?
??????
(???????)?
????????
? ????????????. ????? ????????? ?? ???? ????????. ????? ???????? ?? ?????? ????? ?????????. ?? ??? ??????? ??? ???
????-????
???????? ????????? ????????? ????? ???????????. ???? ? ??????? ???????? ??????? ???? ???????? ?
????-?? ?????
????????? ??????? ?????? ???? ???????? ?? ???? ?????????? ????????. ????????? ????? ?????????? ????? ?????????? ?????? ? ??????? ???????? ?????????. ????????? ???????????? ??????? ???????????? ????? ?????????????? ???-????????? ??????? ???????. ????? ??????? ??????? ????? ??? ??????? ????? ??????? ??????????? ????? ? ???? ????? ????? ??????? ??? ?????. ??? ???? ????? ?????????? (??????? ??????) ??????? ??????? ????? ???? ?????????????. ???????????? ??? ?????????? ?????????? ????????? ????? ?????. ???????? ??%-i ??????? ???????. ????????? ?????????? ????????????? ????? ??????? ??? ???????. ??? ?????? ????????? ??????? ???? ???? ????????. ?????? ???????? ????????? ?????? ???????? ??????? ????? ?????????? ???? ????????? ???????? ???? ???? ?????.
???????????? ?? ????? ???????? ???
??????
????????
[??]
? ????????? ???? ?????????? ???? ???????
[??]
. ?????? ? ????????? ??????? ????? ???????? ???????? ???? " ????????? ???" ?????????
[??]
? ????????? ??? ???????? ???? ????????? ?? ???? ???? ???. ???????????? ??????? ???? ???????? ??????
[??]
.
??????????? ???????? ?? ????? ????????????.
????????
????????? ????? ??????????????? ??????? ?????? ? ???? ???????? ???????? ?????? ????????? ???? ??? ???? ????????. ?????????? ???? ???? ?????????? ??????: ???????? ? ???????. ???-??????? ????? ???????? ????? ???? ????? ???????. ????? ??? ???? ???? ???????? ???????? (??????? ?????????) ????? ???? ?????????. ???? ???????? ?????? ?????? ??? ??? ???? ????? ??????????? ????????? ???????? ??????? ???????? ?????. ??????????? ???????????? ?????? ???????? ?????????? ???????????? ?? ??????????? ??????.
????????? ??????? ???????? ?? ???? ????? ?????. ???????????? ??????? ???? ?????????? ???? ??????? ??????? ?????. ??????? ????????? ????????? ???????? ??????-?????? ? ???? ?????????? ???????? ??????? ??????? ????????????? ???? ???????? ????????. ?????? ??????? ????????? ????????????? ?? ???? ???? ??????????. ??????? ???? ?????? ??????? ??????????. ?????? ???????? ??????????? ?? ??????? ??? ?????? ??? ????????? ??????????? ????????? ????????. ???? ???????????? ???????? (????) ? ?????????? (?????) ?????????. ???????????? ?? ?????? ???????? ??????????.
???????????? ?-?? ????? ???? ???? ?????????????? (???????? ? %). ????? ?????????? ???? ??????????? ??? ??????? ???????????? ?-?? ???????? ???????. ???-??????? ????????? ??????????????? ???????? ???? ????????? ????????? (?????? ?????? ??????????? ? ??????? ??????????) ??????????. ???????? ??????????? ?? ???? ?????? ???????? ???????. ????? ?????????????? ???? ????? ????? ?????. ??????? ????? ????????? ???? ???????? ??????????? ???????? ??????? ????????. ???????? ??????? ???????? ??????????????? ?????? ???????????? ?????? ??????? ???????????? ???? ???????????. ??????? ??? ???? ???????? ????? ??????? ????? ??????? ????? ???????????? ?? ???????????? ??????????? ??????? ??????????????. ???? ????? ????????? ?????? ??? ???? ??? ???? ??????????? ??????? ??????? ???????????? ????? ??? ?????? ????????? ??????????? ?????????????. ?????? ??????? (?????????) ???????????? ???? ????????. ??????????? ???-??????? ????? ???????????? ???? ???????? ???????? ?????????: ???? ???????? ??????? (?????-???????? ??????? ???)? ????-???????? ??????? (????-?????????? ??? ??? ???)? ??????? ???????? ????????? ??????? (??? ???. ???)? ???? ???? ??????? ??????? (??? ??? ???)? ???????????? ?????? ??????? (? ??? ???).
????????????? ??????? ???????? ???????????? ???????? ????????????? ???????? ???? ?????????. ?????? ?????? ??-??-??-?? ??????? ??? ???????????? ???? ?? ???????????????. ???-??????? ??? ?? ???? ??????????? ??? ????????? ????????? ????? ???????. ??? ??????? ??????? ???? ???? ????? ????????? (???? ??? ??? ??????????? ???). ????????? ???? ???? ????????? ?????????? ? ?? ???? ??? ????????????? ?????????????. ?????????? ???????? (??? ??? ???) ?????????? ???? ???? ??????????? ???????? ????? ????????? ??????? (??? ??? ???) ? ????? ????????? ??????????? (???? ??? ???). ????? ????????? ??????? ????-?? ????? ????????? ???? ????? ?????? ??????? ?????????? ?????????? ??????? ??????????. ??????? ?????? ???????????? ????????? (??? ???. ???)? ?????????? (??????. ???)? ??????????? ???????? ???????? (??? ??? ???) ??????????? ?? ??????.
??????????? ????????? ??????? ??????? ???????? ???????????? ??????? ??? ???? ???????. ????? ??????????? ? ??????? ????? ?????. ?????? ????? ??????????? ??????????.
???????????? ??????? ??? ?????? ??????? ???????. ???????? ??????? ??????????? ?????????????. ???????????? ???? ????? ???? ???? ???????? ?????????-??????? (????????? ?-??- ??-?? ??????? ?????? ????????????? ?????????? ????? ??????? ???????) ?? ??????. ????????? ???? ??? ??? ???? ???? ??????????? ???? ??? ??? ??????. ????? ????????? ????????????? ???????? ???? ????????? ???????. ???????????? ?????????? ? ??? ????????. ???????? ??????? ?????????? ? ???????? ?????????????.
?????? ????????? ???????? ?????? ????????? ?????????? ?? ??? ???? ???????? ? ???????? ?????? ?????????? ?????????. ???? (??? ???? ??? ????) ???????? ??????? ??? ??????-? ????? ?????? ?????????????? ????? ????? ???? ???-?? ???? ??????? ? ??? ???? ????? ????? ?????? ??????? ? ????????. ?????????? ??? ????? ??????? ??????????. ??????????? (??????????) ????? ???????????? ???????? ? ??? ??????? ??????????? ??????? ?????? ???? ????????? (?????????? ???????????) ????? ??????? (???????? ???????). ???? ??????????? ?????????? ?????? ???????? ?????????? ? ???? ??????? ??????.
????? ????????? ????? ?????? ???? ????????????? ?????????? ?? ??? ???????? ???????? ????? ????? ????? ?????? ???? ???(???)??? ???????-????????? (??????-?????????) ??????????? ???????????? ???? ????? ???????? ?????? ?????.
???????? ??????????
- ^
???
???
National Symbols | National Portal of India
. India.gov.in. ???????????6 July 2013.
- ^
Hindi, not a national language: Court
.
- ^
Constitutional Provisions - Official Language Related Part-17 Of The Constitution Of India
(Hindi)
. ?????????
???? ????????
on 2016-11-08. ???????????27 December 2015.
- ^
Profile | National Portal of India
. India.gov.in. ???????????23 August 2013.
- ^
Eighth Schedule
. ?????????
???? ????????
on 2018-12-25. ???????????1 July 2013.
- ^
Khan, Saeed (25 January 2010).
"There's no national language in India: Gujarat High Court"
.
http://timesofindia.indiatimes.com/india/Theres-no-national-language-in-India-Gujarat-High-Court/articleshow/5496231.cms
. Retrieved 5 May 2014
.
- ^
Press Trust of India (25 January 2010).
Hindi, not a national language: Court
. ???????????23 December 2014.
- ^
Census of India : C-1 Population By Religious Community
.
- ^
2.87 million Indians have no faith, census reveals for first time
.
- ^
Justice TS Thakur sworn in as 43rd Chief Justice of India
.
- ^
Profile
.
india.gov.in
.
- ^
"India"
IMF Population estimates.
- ^
Population Enumeration Data (Final Population)
.
Census of India
.
- ^
A - 2 DECADAL VARIATION IN POPULATION SINCE 1901
(PDF).
Census of India
.
- ^
????
????
????
????
World Economic Outlook Database, October 2015 - Report for Selected Countries and Subjects
.
????????????? ??? ??????
(IMF). ???????????6 October 2015.
- ^
Gini Index
. World Bank. ???????????2 March 2011.
- ^
Human Development Report 2015 Summary
. The United Nations. ???????????14 December 2015.
- ^
INDIA STATS : Million plus cities in India as per Census 2011
.
- ^
km.*
- ^
- ^
???????????? ?. (???.? ????)?
????? ????? ??? ???????? ???????? ??? ?????? ??????-??? ????????? ???????? ??? ??????
?
???????? ?? ??????
? ?????? ?? ?????? ??. ????? ?????????.
- ^
- ^
??????:???? ????
- ^
"[...]
Jana Gana Mana
is the National Anthem of India, subject to such alterations in the words as the Government may authorise as occasion arises; and the song
Vande Mataram
, which has played a historic part in the struggle for Indian freedom, shall be honoured equally with
Jana Gana Mana
and shall have equal status with it."
Constituent Assembly of India 1950
.
- ^
"The country's exact size is subject to debate because some borders are disputed. The Indian government lists the total area as ????????? km
2
(????????? sq mi) and the total land area as ????????? km
2
(????????? sq mi); the United Nations lists the total area as ????????? km
2
(????????? sq mi) and total land area as ????????? km
2
(????????? sq mi)."
Library of Congress 2004
.
?????? ????? ?????
<ref>
???? ????? ?? ??? ≪nb≫ ???? ????? ??? ????? ?????? ??
<references group="nb"/>
???? ???.