| Bu m?qal?d?
hec bir m?lumatın m?nb?si
gost?rilm?mi?dir
.
Lutf?n,
etibarlı m?nb?l?r
?lav? etm?kl? m?qal?ni t?kmill??dirm?y? kom?k edin. Q?r?z yaradan m?nb?siz hiss?l?r muzakir?siz silin? bil?r.
|
Uqanda
(
suah
.
Uganda
;
ing
.
Uganda
) v? ya r?smi adı il?
Uqanda Respublikası
(
suah
.
Jamhuri ya Uganda
;
ing
.
Republic of Uganda
) ?
??rqi Afrikada
dovl?t. Uqanda
d?niz? cıxı?ı olmayan
olk?l?rd?ndir. ?imaldan
C?nubi Sudan
, ??rqd?n
Keniya
, c?nubdan
Tanzaniya
, c?nub-q?rbd?n
Ruanda
, q?rbd?n is?
Konqo Demokratik Respublikası
il? h?ms?rh?ddir. Olk? c?nub-??rqd?n
Afrikanın
?n boyuk golu olan
Viktoriya golu
il? ?hat?l?nmi?dir. Paytaxtı v? ?n boyuk ??h?ri
Kampala
, umumi sah?si 241,038 kvadrat kilometrdir. Uqanda h?m d? "Afrikanın mirvarisi" adlandırılır. Olk?
Mill?tl?r Birliyin?
daxildir.
Uqanda
respublikadır. Mill?tl?r birliyin? daxildir. Konstitusiyası 1967-ci ild? q?bul olunmu?dur. 1987-ci ilin iyulun 27-d? ba? vermi? h?rbi dovl?t cevrili?i n?tic?sind? Konstutisiyanin quvv?si dayandırılmı?, paytaxtda fovq?lad? hal elan olunmu?dur. Olk?ni ?sas?n h?rbicil?rd?n ibar?t h?rbi ?ura idar? edir.
S?thi, ?sas?n ayrı-ayrı da?lar olan z?if dal?alı platodur(hund. 1100?1500 m). Faydalı qazıntıları :mis ,
qalay
,
kobalt
, volfram v? s.
?qlimi ?razisinin cox hiss?sind? ekvatorial-mussondur. Orta alyıq tempraturu 18?25 d?r?c?dir. ?llik ya?ıntı 750?1500 mm-dir.
Caylar? ?razisind?n kec?n Nil hovz?si aiddir. ?sas?n qırmızı ferralit torbaqlar yayılmı?dır. Bitkil?ri cox yerd? yuks?kotlu savannalardan ibar?tdir. Heyvanları: Fil, k?rg?dan, begemot, antilop, zuraf?, aslan, meymun v? s. Coxlu qu?, surun?n (timsah, ilan) h???rat var. Milli Parklar(Ruvenzori , Kabareqa) yaradılmı?dır.
?halinin 97%-d?n coxu
Afrika xalqlarıdır
. Avropa v? Asiyadan kocub g?l?n d? var. R?smi dill?ri (1973 ild?n) Svahili V? ingilis dill?ridir. ?halinin t?rq. 65%-i xristian,5?6%-i mus?lman, qalanları is? ?n?n?vi din etqatları saxlayır. ??l?y?n ?halinin 154,3 min n?f?ri xidm?t sah?sind?, 61,2 min n?f?ri balıqcılıqla, 58,9 min n?f?r s?nayed?, 44,4 min n?f?ri is? tikintid? calı?ır. Orta sıxlıq 1 km²-? 57 n?f?rdir. ??h?r ?halisi 7,8 %-dir. Muhum ??h?rl?ri: Kampala Cinca, Mbale, Entebbe v? s.
Umumi ?razisi A?a?ı Paleolitd?n m?skunla?mı?dır. 13?14-cu ?srl?rd? ya?ayan Kitara-Bunyoro dovl?ti 16-cı ?srd? Buqanda, Ankole, Karaqve v? s. feodal dovl?tl?r? parcalandı. 19-cu ?srin ortalarında, ?raziy? ?r?bl?r kocub g?lmi?l?r.19-cu ?srin 2-ci yarısında B. Britaniya, Almaniya v? Fransanın ekspansiya obyektin? cevrilmi?dir. 1890-cı ild?n ba?layaraq ?razisind? olan dovl?tl?r B. Britaniyanın protektoratı altına kecm?y? ba?ladı. XX ?srin 23?30-cu ill?rind? milli azadliq h?r?katı geni?l?nmi?di. ?kinci Dunya muharib?sind?n sonra istiqlaliyy?t u?runda mubariz?y? Milli Konqress(1952-ci ild? yaradılmı?dır), sonra is? Uqanda Xalq Konqresi (UXK 1960-cı ild? yaradılmı?dır) ba?cılıq etmi?dir. 1962-ci ilin oktyabrında Uqanda must?qil federativ dovl?t elan edildi. A. M. Obote prezident secildi. 1962-ci ild? BMT-y? qabul olundu. 1962-ild?n SSR? il? diplomatik ?laq?l?r saxladı. 1967-ci ilin sentyabrın 8-d? respublika elan edildi.1971-ci ild? h?rbi cevrili? n?tic?sind? parlament buraxıldı. Olk?d? general ?di ?minin diktator rejimi quruldu.1979-cu ilin aprelind? muxalif?tci quvv?l?ri birl??dir?n Uqanda Milli Azadlıq C?bh?si Tanzaniya ordusunun kom?yi il? hakimiyy?ti ?l? aldı. 1980-ci ilin dekabrında parlament seckil?ri n?tic?sind? A. M Obote yenid?n prezident secildi.
- Uqanda Demokratik Partiyasi(1956)
- Uqanda Xalq Konqresi(1960)
- Uqanda V?t?np?rv?rlik h?r?katı(1980)
- Uqanda Milli Azadlıq C?bh?si(1979)
- Uqanda H?mkarlar ?ttifaqının Milli C?miyy?ti(1974)
| |
|---|
| Lu??tl?r v? ensiklopediyalar
| |
|---|
|
 |
|---|
| Bolg?l?ri
| | |
|---|
|
|---|
| Uzv olk?l?r
| |
|---|
| Mu?ahid?ci olk?l?r
| |
|---|
| Mu?ahid?ci t??kilatlar
| |
|---|