Suriya
(
?r?b.
?????
) v? ya r?smi adı il?
Suriya ?r?b Respublikası
(
?r?b.
????????? ??????? ???????
) ?
Q?rbi Asiyada
dovl?t. Suriya
Yaxın ??rqd?
yerl???n
?r?b
dovl?tidir. ?imalda
Turkiy?
, ??rq v? c?nub-??rqd?
?raq
, c?nubda
?ordaniya
, c?nub-q?rbd?
?srail
v?
Livanla
h?ms?rh?ddir. Olk?nin q?rbind? is?
Aralıq d?nizi
yerl??ir. Paytaxtı v? ?n boyuk ??h?ri
D?m??q
, umumi sah?si 185,180 kvadrat kilometr, ?halisinin sayı 17 milyon n?f?rd?n coxdur. Olk?nin dig?r boyuk ??h?rl?ri
H?l?b
,
Hums
,
Laziqiyy?dir
.
1963-cu ild?n b?ri olk?
B??s
partiyası t?r?find?n idar? edilir. 1970-ci ild?n b?ri dovl?tin ba?ında ?s?d ail?sind?n biri olmu?dur. Suriyadakı movcud prezident 1970-ci ild?n 2000-ci il?d?k olum? q?d?r olk?ni idar? ed?n Hafiz ?s?din o?lu B???ar ?l-?s?ddir.
[4]
mart 2011-ci ild?
Yaxın ??rqd?ki
dal?alanmalardan ictimai mitinql?rl? ba?a catdı. Hokum?t 29 mart 2011-ci ild? istefa verdi. ?ctimaiyy?tin islahat ist?m?si v? onlarla insanın olumu n?tic?sind?
M?h?mm?d Naci ?l-Otari
ba? nazir oldu. Hokum?t formala?ana q?d?r M?h?mm?d Nacan ?l-Otari muv?qq?ti olaraq B???ar ?l-?s?d t?r?find?n ba? nazir v?zif?sin? t?yin edildi. Eyni gund? bir cox ??h?rl?rd?, xususil? d? paytaxt ?am ??h?rind? on minl?rl? numayi? kecirildi.
[5]
[6]
[7]
Aralıq d?nizinin ??rqind? Suriyanın q?rbind? da?lıq bir kutl? vardır. K-G istiqam?tind? uzanan
?nsariyy? da?ları
Turkiy?d?ki
Nur da?larının
bir davamı ??klind?
Antilivan
da?ları olaraq
?srail?
q?d?r sahil boyunca uzanır. 1000 metr yuks?klikd? olan bu da?lar, Suriyanın sahill?rin? paralel olaraq da?ların uzanması s?b?bind?n Suriyanın ic?risin? d?nizin daxil olmasına mane? tor?dir. Col ??raiti Suriyanın m?rk?zind? t?sirli olur. Suriyanın c?nubunda,
Suriya s?hrası
yerl??ir. Suriyanın 2/3 hiss?si s?hralıqla ortuludur.
Aralıq d?nizinin
iqlimi
Aralıq d?nizi
sahill?rind? ustunluk t??kil edir. K?nd t?s?rrufatı v? heyvandarlıq xalqın ?sas m???uliyy?tidir. Suriyanın yeraltı qaynaqları arasında neft v? fosfat cox vacibdir.
?hali sayının statistikası (
1960
tarixind?n
2023
tarixin?d?k)
|
|
|
|
|
|
- Suriya M?rk?zi Statistika Burosunun son r?smi m?lumatına ?sas?n 31. dekabr 2011 tarixin? olk?nin daimi ?halisinin sayı 21,377,000
[11]
n?f?rdir.
Suriyada t?xmin?n 22 milyon ?hali ya?ayır. Suriyalılardan ba?qa livanlılar, f?l?stinlil?r, iordaniyalılar, az sayda is? maltalılar bu olk?nin v?tanda?larıdır.
?qtisadiyyatın aparıcı sah?l?rini ?l? kecir?n Suriya hokum?ti planlı inki?af yolunda ilk addımlarını atma?a ba?ladı. ?lk be?illik planın (1961?1965) yerin? yetirilm?si ucun iqtisadiyyata 2,7 mlrd. Suriya funtu m?bl??ind? kapital qoyulmu?du. Bu plana gor? olk?nin umumi s?naye artımı h?r il 7 faizd?n az olmamalı idi.
[12]
R?smi dil ?r?b dilidir. Muasir
?r?b
dialektind?n istifad? olunur. Olk?nin ?imal q?rbind?
kurd
v?
turk
dill?rind?n istifad? olunur.
Suriyada ?halinin ?ks?r hiss?sini (90%-d?n cox) mus?lmanlar t??kil edir, olk?d? xristianlar (7%) da vardır. ?slam ardıcıllarının coxu h?n?fi v? dig?r m?zh?bli sunnil?rdir (74%). Onlardan ba?qa ?sas?n
Laziqiyy?d?
ya?ayan
nuseyril?r
(12%),
?s-Suveydada
ya?ayan d?rzil?r (3%) ? h?r iki vilay?td? sunnil?r azdır ? S?l?miyy?d? rast g?lin?n
ismailil?r
(38 min), ortodoksal ?i?-imamlar (15 min) da movcuddur. Sunnil?r , ?sas?n, ?r?bl?rin boyuk hiss?si v? kurdl?r, turkman, c?rk?zl?r v? cecenl?rdir.
?i?l?r
is? ?r?bl?rin bir hiss?si v? farslardır.
Xristianlar arasında rumi ortodokslar (300 min n?f?r) v?
katolikl?r
(205 min n?f?r, rumi katolikl?r, suryani katolikl?r, erm?ni-katolikl?r, marunilar, xaldo-katolikl?r, latın ?n?n?li katolikl?r). Bunlardan ba?qa, erm?ni-qriqoryanlar (150 min n?f?r), suryani ortodokslar (125 min n?f?r), n?sturil?r (20 min n?f?r), protestantlar (20 min n?f?r, presvitreianlar, Yaxın ??rqd? erm?ni Yevanqelist kils?l?ri Birliyinin ardıcılları, anqlikanlar, yeddinci gunun adventistl?ri v? s.) da ya?ayırlar. Xristianlıq ?sas?n ?r?bl?r arasında yayılıb, eyni zamanda assuriyalılar v? erm?nil?r arasında da movcuddur. Dig?r dinl?rin ardıcıllarından
yezidil?r
(10 min n?f?r, kurdl?rin bir hiss?si) v? iudaistl?r (4,5 min n?f?r) vardır.
Suriya inzibati c?h?td?n 14 muhafazlı?a , muhafazlıqlar 60 m?nt?q?y? , m?nt?q?l?r is? oz novb?sind? 206 nahiyy?y? bolunur .
Suriya ?r?b Respublikasının muhafazlıqları :
| |
---|
Lu??tl?r v? ensiklopediyalar
| |
---|
|
|
---|
Uzv olk?l?r
| |
---|
Mu?ahid?ci olk?l?r
| |
---|
Mu?ahid?ci t??kilatlar
| |
---|
?r?b Dovl?tl?ri Liqası
|
---|
Uzvl?ri
| | |
---|
Kecmi? uzvl?ri
| |
---|