Reklam

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
"Coca-cola" ?irk?tinin reklamı (1890)

Reklam ? insanların h?r hansı bir m?hsulu alma?ına, xidm?td?n istifad? etm?yin? v? ya h?r hansı bir siyasi namiz?di v? ya onun ideyasını d?st?kl?m?sin? t?sir etm?kd? istifad? olunan m?lumatlandırma vasit?si.

Reklam q?zet, websaytlar, radio, bilbord v? s. kimi vasit?l?rl? oturul? bil?r. Bir qayda olaraq reklam m?hsulun v? ya xidm?tin adı v? bu m?hsul v? ya xidm?tin alıcıya nec? faydalı olaca?ı bar?d? m?lumatları ozund? saxlayır. Reklam bir cox hallarda potensial alıcıları h?r hansı bir markanın m?hsul v? ya xidm?tl?rind?n istifad? etm?y? inandırma?a c?hd gost?rir. Muasir reklam kutl?vi istehalın artdı?ı 19-cu ?srin sonu v? 20-ci ?srin ?vv?ll?rind? inki?af etmi?dir.

Ticar?t m?qs?dli reklamver?nl?r oz m?hsul v? ya xidm?tl?rinin istehlakını m?hsulun t?svirini v? ya adını ozund? ehtiva etm?kl? istehlakcının yadda?ında m?hsulun muvafiq xususiyy?tl?ri il? brend arasında ?laq? yaratma?a yon?ldilmi? brendl??dirm? yolu il? artırma?a calı?ırlar. Reklam m?lumatları ?n?n?vi q?zet, jurnal, radio, televiziya, bilbord kimi vasit?l?r d? daxil olmaqla bir cox muxt?lif informasiya vasit?l?ri il? catdırıla bil?r. Reklam ?irk?t v? ya t??ilat adından reklam agentliyi t?r?find?n d? yerl??diril? bil?r.

Reklama v?sait x?rcl?y?n muxt?lif t??kilatlar yalnız istehlakcılar ucun n?z?rd? tutulan mal v? ya xidm?tl?ri deyil h?m d? siyasi partiyaları, dini t??kilatları v? dovl?t agentlikl?rini d? t?bli? ed? bil?rl?r.

Reklam x?rcl?ri son ill?rd? artmaqdadır. 2007-ci ild? reklam x?rcl?ri AB?-d? 150 milyon dunya miqyasında is? 385 milyon USD olaraq hesablanmı?dır v? sonuncunun 2010-cu ild? 450 milyonu a?aca?ı gozl?nilir. Hazırda bir cox insanlar daha ucuz, lakin eyni zamanda daha effektli reklam metodları axtarmaqdadır. Nisb?t?n daha ucuz olan reklam novl?rin? direkt marketinq v? t??viqedici reklam m?hsullarını aid etm?k olar. Direkt marketing hansısa t?dbirl?rd? v? ya sad?c? kampaniyanın t?rkib hiss?si olaraq t??viqedici reklam m?hsullarının da veril? bilindiyi insanlara uzb?uz, birba?a t?siri n?z?rd? tutan bir vasit?dir. T??viqedici reklam m?hsulları bir qayda olaraq kutl?vi ??kild? satın alındı?ından daha ucuz bir usuldur. Direkt marketinql? birlikd? t??viqedici reklam m?hsulları kicik v?saitl? olduqca effektli bir marketinq kampaniyası t?min edir.

Q?dim Misird? papiruslardan satı?la ba?lı m?lumatlar v? divar afi?aları hazırlamaq ucun istifad? edirdil?r. Kommersiya v? siyasi t??viqat xarakterli m?lumatlara q?dim Pompey ??h?rinin da?ıntıları arasında rast g?linmi?dir. Gunumuz?d?k Asiya, Afrika v? C?nubi Amerikanın bir cox hiss?l?rind? rast g?lin?n divar v? qaya uz?rind?ki ticari reklam xarakterli r?sml?r q?dim reklam formalarının ba?qa bir ifad? formasıdır. Divar r?ngl?m? ?n?n?sinin tarixi is? eradan 4000 il ?vv?l Hindistanda da? r?ngl?m? s?n?tin? dayandı?ı guman edilir. Tarixi m?nb?l?r? ?sas?n bilbordlar ?n q?dim reklam formalarından olmu?dur. Orta ?srl?rd? ??h?rl?rin boyum?y? ba?laması il? ?halinin boyuk bir hiss?si oxuma bilm?diyind?n insanlar oz ticar?tl?riyl? ?laq?li bu gun c?km?ci,d?yirmancı, d?rzi v? d?mircini t?msil ed? bil?c?k ayaqqabı, kostyum, papaq, saat, brilliant, nal, ?am v? h?tta un torbası kimi simvollardan istifad? edirdil?r. Meyv? v? t?r?v?z ad?t?n ??h?r meydanlarında arabaların arxasında v? ya furqonlarda satılırdı v? satıcılar alıcıların rahatlı?ı ucun onların harda olduqlarını elan ed?n kuc? carcılarından istifad? edirdil?r.

T?hsilin a?kar bir ehtiyaca cevrilm?si oxuma v? capın da inki?afı il? reklam yazılı formada geni?l?nm?y? ba?ladı. 17-ci ?srd? ?ngilt?r?d? h?ft?lik q?zetl?rd? artıq reklama rast g?linirdi. ?lk cap reklamı numun?l?ri ?sas?n cap ma?ınındakı ir?lil?yi?l?rl? ?laq?li inki?afına z?min yaranan kitab v? q?zetl?r? v? x?st?lik Avropanı talan etdikd?n sonra axtarılan d?rmanlara h?sr olunmu?du. Bununla bele reklam m?zmununun t?nziml?nm?si ehtiyacını yaradan saxta reklamlar problem? cevrilmi?di.

19-cu ?srd? iqtisadiyyatın inki?afı il? yana?ı reklam da inki?af edirdi. AB?-d? bu m?zmunda reklamın u?uru n?tic?d? poctla sifari? reklamının inki?afına g?tirib cıxardı.

1836-cı ilin iyununda Fransanın La Presse q?zeti oz s?hif?l?rind? pullu reklama yer ayıran ilk q?zet olaraq x?rcl?rini a?a?ı salaraq oxucu sayını v? m?nf??tliyini yuxarı qaldırdı. 1840-cı ill?rd? Volney Palmer Bostondakı reklam agentlikl?rinin ilk s?l?finin ?sasını qoydu. T?xmin?n h?min vaxtlarda Fransada Charles-Louis Havas oz x?b?r agentliyinin xidm?t sayını artırdı:Havas reklam maklerliyi d? daxil olmaqla Fransada t??kil edil?n ilk grup oldu.?lk vaxtlar agentlikl?r q?zetl?rd?ki bo? reklam yerl?ri uzr? f?aliyy?t gost?r?n brokerl?r idi. N. W. Ayer & Son reklam uzr? butun m?suliyy?ti oz uz?rin? gotur?r?k tam xidm?t gost?r?n ilk agentlik oldu. 1869-cu ild? acılmı?dı v? Filadelfiyada yerl??irdi.

Yeni ?srin ?vv?ll?rind? i? sah?sind? qadınlar ucun olduqca az secim var idi v? reklam bunlardan biri idi.Qadınlar ev t?s?rrufatında alı?veri?l?rin boyuk bir hiss?si ucun m?suliyy?t da?ıdı?ından reklamcılar v? agentlikl?r t?r?find?n yaradıcılıq prosesind? qadınların fikirl?rin? d?y?r verm?y? ba?lanıldı. Faktiki olaraq AB?-d? seksual elementl?rd?n istifad? olunan ilk reklam bir qadın t?r?find?n bir sabun m?hsulu ucun hazırlanmı?dı.Bugunku standardlardan baxıldı?ında adi gorun?n bu reklam "Toxunma?ı sevdiyin d?ri"ismarı?ının mu?ay?ti il? bir cutluyu ekranda t?svir edirdi.

20-ci ill?rin ?vv?ll?rind? radio avadanlıqları istehsalcıları v? daha cox radio satmaq ucun istehlakcılara programlar t?klif ed?n p?rak?nd? satıcılar t?r?find?n ilk radio stansiyalar quruldu. Vaxt kecdikc? bir cox qeyri-kommersiya t??kilatları oz radio stansiyalarını acdılar.Sponsorla?dırma t?crub?si populyarla?dırıldıqdan sonra h?r bir radio proqramı proqramın ?vv?lind? v? sonunda adı c?kilm?kl? muxt?lif ?irk?tl?r t?r?find?n sponsorla?dırılma?a ba?lanıldı.Bununla bel?,radio stansiyası sahibl?ri tezlikl? h?r proqram ucun bir sponsor yerin? radio verili?l?rind? sponsorluq huquqlarının coxsaylı ?irk?tl?r? kicik vaxt ayırmaqla satılmasıl? daha cox pul qazanma?ın mumkun oldu?unu ba?a du?dul?r.

40-cı ill?rin sonu 50-ci ill?rin ?vv?ll?rind? bu t?crub? televiziyalarda da t?tbiq olunma?a ba?ladı.Radioları kommersiyala?dırma?a calı?anlar v? onların yalnız qeyri-kommersiya v? ictimaiyy?tin maraqları ucun f?aliyy?t gost?rm?si fikrini mudafi? ed?nl?r arasında s?rt mubariz? gedirdi.Birl??mi? Krallıq BBC ucun dovl?t maliyy?l??dirm? modelind?n istifad? etdi.Analoji olaraq Kanadada Graham Spry kimi v?kill?r hokum?t? Kanada Yayım Korporasiyası yaratmaqla dovl?t maliyy?l??dirm? modelini q?bul etdirm?yi bacardı.Bununla bel?, AB?-d? Kommunikasiya aktının 1934-cu ild? q?bul olunması il? kapitalist modeli ustunluk ?ld? etdi.Sosialistl?ri sakitl??dirm?k m?qs?dil? AB? konqresi kommersiya m?qs?dli f?aliyy?t gost?r?n yayımcılara qar?ı "c?miyy?tin maraq,rahatlıq v? ehtiyaclarına uy?un davranma" t?l?bini ir?li surdu.Hal-hazırda AB?-d? ?ctimai Yayımlanma Xidm?ti v? Milli ?ctimai radionun da yaranmasına g?tirib cıxaran 1967-ci il ?ctimai Yayımlanma Aktına ?sas?n ictimai yayımlanma anlayı?ı h?l? d? movcuddur.

50-ci ill?rin ?vv?ll?rind? DuMont Televiziya ??b?k?si muasir bir ?n?n? olan reklam vaxtını bir nec? sponsora satmaq usulunu ba?latdı.Daha ?vv?ll?r DuMont proqramlar ucun sponsor tapmaqda c?tinlik c?kirdi lakin kicik vaxt k?sikl?rini muxt?lif sponsorlara ayırmaqla o oz v?ziyy?tini yax?ıla?dırdı.N?tic? olaraq bu AB?-d? kommersiya m?qs?dli televiziya s?nayesind? umumi t?crub?y? cevrildi.Bununla bel? The United States Steel Hour kimi t?k sponsoru olan proqramlar da h?l? d? qalmaqdadır.B?zi hallarda sponsorlar proqram uz?rind? boyuk n?zar?t? sahib olurlar v? bu h?tta onun m?zmununun hazırlanmasına q?d?r g?l? bilir.

60-cı ill?rd? yaradıcılı?a daha cox imkan verm?kl? istehlakcıya daha cazib g?l? bil?c?k gozl?nilm?z ismarı?ların istifad? olundu?u muasir reklam yana?ması ortaya cıxdı. Volkswagenin reklam kampaniyasında istifad? olunan "Kicik Du?unun" v? "Limon"(ma?ının gorunu?unu t?svir etm?k ucun istifad? olunmu?du) kimi ba?lıqlar oxucu v? ya izl?y?n ??xsin yadda?ında h?r hansı bir xususi ideyanı brendl? ?laq?l?ndirm?k ucun n?z?rd? tutulan "n?z?r noqt?si" v? "unikal satı? muhakim?si"-ni ir?li c?km?kl? yeni reklam erası tarixin? daxil oldu.AB? reklam tarixind? bu dovr Yaradıcı ?nqilab adlanır v? dig?rl?ri arasında inqilabi sayılan Volkswagen reklam kampaniyasının yaradılmasına kom?k ed?n William Bernbach bu dovrun numun?l?rind?n idi.?n yaradıcı v? qalıcı amerika reklamlarının bir coxu m?hz bu dovr? aiddir. 80-ci ill?rin sonu 90-cı ill?rin ?vv?ll?ri kabel televiziyası v? xususil? MTV- nin yaranması il? yadda qaldı.Musiqi videosu konsepsiyasını r?hb?r tutaraq MTV yeni nov reklam anlayı?ı g?tirdi:istehlakcı m?hz reklam m?lumatı almaq ucun kanala kokl?nirdi v? bu halda reklam ?lav? ikinci d?r?c?li bir m?hsul olmaqdan cıxırdı.Kabel v? peyk televiziyalarının geni? yayılması il? butunlukd? reklama h?sr olunmu? QVC, Home Shopping Network, v? Shop TV Canada kimi kanallar da daxil olmaqla ixtisasla?dırılmı? kanallar ortaya cıxdı. 90-cı ill?rd? internet marketinqi reklamcılar ucun yeni imkanlar acdı v? "dot.com" ifad?sinin bird?n-bir? m??hurla?masına g?tirib cıxardı.Bu dovrd? yalnız reklam g?liri hesabına f?aliyy?t gost?r?n ?irk?tl?r ortaya cıxdı.21-ci ?sr? kec?rk?n axtarı? sistemi Google da daxil olmaqla bir cox websaytlar onlayn reklamda d?yi?iklik ed?r?k istifad?cil?r? kom?k etm? m?qs?dli daha duzgun m?tnli v? daha ciddi reklamlara ustunluk verm?y? ba?ladılar.Bu ox?ar c?hdl?rin coxalmasına v? interaktiv reklam ?n?n?sinin geni?l?nm?sin? g?tirib cıxardı. Reklamın Umumi Daxili M?hsuldakı payı mediada mu?yy?n ?h?miyy?tli d?yi?iklikl?r etmi?dir.M?s?l?n,AB?-d? 1925-ci ild? ?sas reklam vasit?l?ri q?zet,jurnal v? kuc? afi?alarıydı.Umumi Daxili M?hsulda reklamın payı 2,9% olmu?dur. 1998-ci ild? radio v? televiziya ?sas reklam vasit?l?ri oldu.Buna baxmayaraq U.D.M-da reklamın payı biraz azalaraq 2,4% olmu?dur.

Reklam sah?sind?ki son yeniliy? ictimai yerl?rd? goru?l?rin t??kilini, marka m?lumatları il? ortulmu? muxt?lif m?hsulların paylanmasını v? alıcının reklam m?lumatına munasib?t bildirm?kl? onun bir hiss?si ola bil?c?yi interaktiv reklam ozund? birl??dir?n "gerilla marketinq"i aid etm?k olar.Gerilla reklam ?irk?tl?r arasında populyarla?ma?a davam etm?kt?dir. Bu t?rz reklam alıcının m?hsulu almasına s?b?b olmaqla gozl?nilm?z v? yenilikcidir.Bu interaktiv reklam ?n?n?sinin geni?l?nm?sini,internet vasit?sil? muxt?lif m?hsullara istehlakcıların fikir bildirm? imkanını ?ld? etm?sini v? MySpace kimi sosial ??b?k?l?rd?n istifad? etm?kl? edil?n yenilikl?ri ozund? ?ks etdirir.

?ctimai f?aliyy?t reklamı

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Ticari m?hsul v? xidm?tl?ri ir?li c?km?kd? istifad? olunan usullar ictimaiyy?ti Q?CS,siyasi ideologiya,enerjiy? q?na?t,me??l?rin yox olması kimi qeyri-ticari movzularda m?lumatlandırmaqda, oyr?tm?kd?, motiv? etm?kd? istifad? oluna bil?r.

Qeyri-ticari formasında reklam boyuk kutl?l?r? catmaq, onları oyr?tm? v? motiv? etm?k adına guclu bir vasit?dir."Reklam ictimaiyy?tin maraqları ucun istifad? olunduqda oz h?qiqi m?nasini tapir,bu onun sadece ticari m?qs?dl?r ucun istifad? olunmasından daha guclu bir vasit?dir"David Ogilvy.

?ctimai f?aliyy?t reklamı,qeyri-ticari reklam,ictimai maraqlara yon?dilmi? reklam v? sosial marketinq reklamdan daha h?ssas bir ??kild? istifad? olunmasına v? marketinq kommunikasiya vasit?l?rinin istifad?sin? gor? bir-birind?n f?rql?n?n anlayı?lardır.

AB?-d? radio v? televiziyalara FCC (Federal Rabit? Komissiyası) t?r?find?n lisenziya verilm?si onların mu?yy?n miqdarda ictimai f?aliyy?t reklamı yayımlamasından asılıdır.Bu t?l?bi qar?ılamaq ucun AB?-d? bir cox radiostansiyalara gunun daha cox hiss?sini v? daha cox izl?yici olan vaxtları yuks?k m?bl?? od?y?n reklam ver?nl?r ucun saxlamaqla ictimai f?aliyy?tl? ba?lı elanların boyuk bir hiss?sini tama?acıların v? ya dinl?yicil?rin daha az oldu?u gec? v? ya s?h?r saatlarında yayımlayırlar. ?ctimai f?aliyy?t reklamı b?zi olk?l?rin r?hb?rliyi altında I v? II Dunya Muharib?l?ri vaxtında ozunun ?n yuks?k noqt?sin? catmı?dı.

Reklamın novl?ri

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Faktiki olaraq reklam ucun h?r bir vasit? istifad? oluna bil?r.Kommersiya m?qs?dli reklam vasit?l?rin? divar r?sml?ri,bilbordlar, kuc?l?rd? yerl??diril?n muxt?lif predmetl?r(skamya,avtobus dayanacaqları, kuc? i?ıqları v?.s),radio,kino, televiziya, web bannerl?r, mobil telefon ekranları,alı?veri? kartları, web pop-up, kicik t?yyar?l?rin istifad? olundu?u s?ma yazıları, avtobus dayanacaqlarındakı oturacaqlar,insan bilbordları(reklam xarakterli lovh? v? ya geyiml?rin geyinilm?si il?), jurnallar, q?zetl?r, ??h?r carcıları, t?yyar?l?rin uz?rin? v? ya yanlarına banner yapı?dırma(logojetl?r), ucu? zamanı oturacaqların arxasındakı yem?k stolu, taksi qapıları, musiqili s?hn? tama?aları, metro platformaları v? qatarlar, vanna ota?ı kabinalarının qapıları, supermarketl?rd? almaların uz?rind?ki etiketl?r, afi?alar, supermarket cekl?ri v? ya muxt?lif bil?tl?rin arxası aid edil? bil?r. Mu?yy?n bir yerd? t?yin olunmu? sponsorun mu?yy?n m?bl?? od?m?kl? hansi bir vasit? il? m?lumat catdırması reklamdır.

  • Tok-?oularda xatırlatma;
  • M?hsulun kino v? seriallarda yerl??dirilm?si;

Populyar televiziya proqramlarının efir vaxtında gost?ril?n reklamlar ucun od?nil?n yuks?k m?bl??l?rd?n d? gorunduyu kimi televiziya reklamları kutl?vi istehlak malları bazarı ucun ?n effektiv reklam formatıdır.AB?-d? illik Super Bowl Football oyunu televiziyada ?n gork?mli reklam hadis?si hesab olunur. Bu proqram mudd?tind? sad?c? 30 saniy?lik reklam vaxtının orta qiym?ti 3 milyon USD-y? q?d?r catmı?dır(2009-cu il uzr?). Bir cox reklamlar istehlakcıya tez bir vaxtda m?hsulu xatırlada bil?c?k mahnılarla v? ya sloganla musiqinin birl??m?sind?n ibar?t olan "jingle"la xarakteriz? olunur.

?nfomercials(Reklam carxları)

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Reklam carxı ?sas?n 5 d?qiq? v? daha uzun mudd?tli uzun televiziya reklamı formatıdır. "?nformercial" "information" v? "commercial"sozl?rinin birl??m?sind?n yaranan bir termindir.Reklam carxlarının ?sas m?qs?di istehlakcılarda ani alma ist?yi,alı? impulsu yaratmaqdır: bel?likl? alıcı t?qdimatı gorur v? d?rhal gost?ril?n od?ni?siz telefon nomr?l?ri v? ya websayt vasit?sil? m?hsulu alır.?nfomercial ad?t?n m?hsulları v? ya onların xususiyy?tl?rini t?svir edir, gost?rir v? ya numayi? etdirir v? umumi olaraq istehlakcı v? ya mut?x?ssisl?rd?n ??had?t g?tirir.

Radio reklamı

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Radio reklamı radio vasit?sil? edil?n reklam novudur. Reklamların yayımlanması qar?ılı?ında efir vaxtı stansiyadan v? ya ??b?k?d?n alınır. Radio reklamının acıq a?kar gorun?n yalnız s?sl? m?hdudla?ma catı?mazlı?ına baxmayaraq radio reklamının t?r?fdarları bunu tez tez bir ustunluk olaraq d?y?rl?ndirirl?r.

Cap reklamı

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Cap reklamı reklamın q?zet,jurnal,kataloq kimi yazılı vasit?l?rl? ifad? ??klidir. Bu nov reklam geni? oxucu bazasına malik olmaqla ba?lıca umummilli q?zet ve jurnallardan daha kicik sayda oxucusu olan muxtlif yerli q?zetl?r v? ya ixtisasla?mı? kataloqlara q?d?r geni? sah?ni ?hat? edir. Rubrika reklamı cap reklamının bir novu olmaqla m?hsul v? ya xidm?tl?ri daha a?a?ı qiym?tl? reklam etm?k ucun ayrı-ayrı ??xs v? ya ?irk?tl?r? daha kicik v? ya daha az h?d?f kutl?si olan kicik reklam yerl?ri almaqla reklam etm? imkanı yaradır.

Onlayn reklam

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Onlayn reklam ?nternet v? World Wide Web istifad? etm?kl? istehlakcıları c?lb etm?k ucun marketinq ismarı?ını catdıran reklam novudur. Onlayn reklama axtarı? sistemi n?tic? s?hif?l?rind?ki kontekst reklamları (v? ya Google axtarı? reklamları),banner reklamları, sosial ??b?k? reklamlarını,onlayn rubrika reklamlarını, reklam ??b?k?l?rini v? spam mailler d? daxil olmaqla e-poct vasit?sil? marketinqi misal gost?rm?k olar. Onlayn marketinqin asas ?h?miyy?ti onun daha az x?rcl?rl? daha d?qiq h?d?f kutl?sin? cata bilm?si il? s?ciyy?l?nir.

Bilbord reklamı

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Bilbordlar ictimai yerl?rd? reklam m?lumatını kec?n piyada v? avtomobill? h?r?k?t ed?n insanlara numayi? etdir?n iri strukturlardır.Bir cox hallarda onlar coxlu sayda piyada v? avtomobill?rin kecdiyi ?sas yolların yaxınlı?ında yerl??dirilir. Bununla bel?, onlar izl?y?nl?rin cox ola bil?c?yi ictimai n?qliyyat vasit?l?rinin uz?ri ticar?t m?rk?zi,ofis binaları v? stadion kimi h?r hansı bir yerd? d? yerl??diril? bil?r.

Mobil bilbord reklamı

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Mobil bilbordlar yuk ma?ını v? ya r?q?mli ekran ola bil?r. Bu ?vv?lc?d?n mu?t?ri t?r?find?n t?yin olunmu? mar?rut uzr? h?r?k?t ed?n v? yalnız reklam da?ımaq ucun n?z?rd? tutulan bir n?qliyyat vasit?si v? ya xususi olaraq t?chiz edilmi? yuk ma?ınlarıdır.Bilbordlar ?ks?r hallarda i?ıqlıdır v? muxt?lif nov isıqlandırıcı vasit?l?rd?n istifad? edilir.B?zi bilbord ekranları statik oldu?u halda b?zil?ri periodik v? ya davamlı olaraq bir nec? reklamı d?yi?dir?r?k ver?n ekranlara sahibdir.

Mobil bilbordlar butun dunyada metropolitenl?rd? muxt?lif m?qs?dl?rd? istifad? olunur.Buraya daxildir:

  • Bir gunluk v? uzunmudd?tli kampaniyalar;
  • Qurultay,goru? xarakterli t?dbirl?r;
  • ?dman hadis?l?ri;
  • Ma?aza acılı?ları v? b?nz?r t?dbirl?r;
  • Daha kicik ?irk?tl?rin boyuk reklam kampaniyaları;
  • Dig?rl?ri;

Ma?azadaxili reklam

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Ma?azadaxili reklam h?r hansı p?rak?nd? satı? ma?azası daxilind?ki reklamdır. Buraya kassanın yanı v? ya kecidl?rin sonu kimi yerl?rd? m?hsulların yerl??dirilm?si ,mu?yy?n bir m?hsulun diqq?t c?kici numayi?i, alı?-veri? kartındakı reklamlar v? ma?aza daxili video numayi?l?ri aiddir.

Antireklam alıcını c?lb etm?y?n, ?ksin? ozund?n uzaqla?dıran reklamdır. Bel? ist?nilm?y?n t?sirin yaranmasının s?b?bi reklam yaradıcısının x?taları, alıcılar v? bazar haqda az m?lumatın olması, baya?ı usullardan istifad? edilm?si ola bil?r.

Antireklam t?sirini, m?s?l?n, spam yarada bil?r. Antireklam cox vaxt gulu? v? satira obyektin? cevrilir.

B?z?n antireklamdan bil?r?kd?n hansısa m?hsul haqda (m?s?l?n, siqaret c?kilm?si haqda) m?nfi t??ssurat yaratmaq ? ona t?l?bin azaldılması v? ya sıfıra endirilm?si ucun istifad? edilir.

Gizli reklam

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Gizli reklam gerilla marketinqin bir novu hesab olunmaqla m?hsul v? ya brendin mediada v? ya ?yl?n?c? xarakterli h?r hansı bir yerd? yerl??dirilm?sidir.M?s?l?n, Minority Report filmind? Tom Cruise-un canlandırdı?ı filmin ba? xarakteri Jon Andertonun acıq aydın gorun?n Nokia logolu telefon istifad? etm?si v? uz?rind? Bulgari yazılı saat taxmasinda oldu?u kimi h?r hansı bir filmd? ba? rol oyuncusu h?r hansı bir ??yanı v? ya brendi istifad? ed? bil?r.Filml?rd?ki reklamın ba?qa bir numun?si I,Robot filmind? Will Smith-in oynadı?ı ba? q?hr?manın Converse ayaqqabısını bir nec? d?f? xatırladaraq onları klassika olaraq adlandırmasıdır. I,Robot v? S paceballs filml?ri h?mcinin on hiss?l?rind? logoları acıq secil?n Audi v? Mercedes-Benz avtomobill?ri ucun vitrin olmu?dur. Cadillac firması reklam ucun Cadillac markalı avtomobill?rin bir cox s?hn?l?rd? istifad? olundu?u Matrix Reloaded filmini secmi?dir.Analoji olaraq Omega Watches , Ford , VAIO , BMW v? Aston Martin kimi avtomobill?r sonuncu James Bond filml?rind? daha qabarıq ??kild? is? Casino Royale filmind? gost?rilmi?dir. Blade Runner filmi reklamın ?n bariz numun?l?rind?n biri olmu?dur. Bel? ki, butun film koka-kola reklam lovh?sini gost?rm?k ucun dondurulmu?dur.

M??hur insanların i?tirakı il? reklam

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Bu nov reklam malları tanıtmaq v? ya muxt?lif ma?aza v? onların mallarını tanıtmaq ucun m??hur insanların gucund?n.?ohr?tind?n v? populyarlı?ından istifad? edilm?sini n?z?rd? tutur. Reklam ver?nl?r ?ks?r?n oz mallarını m??hur bir insanın oz sevimli mallarınının adını insanlarla bolu?m?si v? ya h?r hansı bir brend v? ya dizayner? aid geyiml?rd?n istifad? etm?si yolu il? tanıdırlar. M??hurlar daha cox televiziya v? ya h?r hansı umumi v? spesifik bir m?hsulun reklam edildiyi yazılı reklam kampaniyalarına c?lb olunurlar. Bununla bel?, reklamda m??hurlardan istifad? etm?yin oz m?nfi t?r?fl?ri d? var. M??hur bir insanın h?r hansı bir s?hvi brendin ictimaiyy?tl? ?laq?l?rin? m?nfi t?sir gost?r? bil?r. M?s?l?n,2008 Cin Olimpiya oyunlarında 8 qızıl medal qazanmasının ardından uzgucu Michael Phelp-in Kellog ?irk?ti il? olan muqavil?si ?irk?tin uzgucunun marixuana c?k?rk?n ??klinin c?kilm?siyl? ?laq?dar olaraq onunla ?laq?l?rinin davam etm?sini ist?m?m?si s?b?bind?n bitmi?dir.

Media v? reklam yana?maları

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

?stehlakcıların x?b?r almaq v? musiqi ucun ?nternetd?n istifad?sind? ba? ver?n d?yi?ikl?r n?tic?sind? dig?r media kanallarının televiziya,radio,q?zet kimi ?n?n?vi vasit?l?r uz?rind? ustunluk ?ld? etm?si meyli getdikc? geni?l?nm?kt?dir.

World Wide Web reklamda son yenilikl?rd?n sayıla bil?r. Web ?saslı reklamların qiym?ti m?zmunun "uy?unlu?undan" v? saytı ziyar?t ed?nl?rin sayından asılı olaraq d?yi?ir.

R?q?mli afi?alar daha az v?saitl? daha cox auditoriyaya catmaq oz?lliyi s?b?bind?n ba?lıca kutl?vi media vasit?si olmaq m?qs?dil? yaradılmı?dır. Texnoloji ir?lil?yi?l?r ekrandakı reklam m?lumatını d?qiqlikl? idar? etm? imkanı yaradır ki, bununla da reklamı ist?nil?n zaman v? m?kanda h?d?f auditoriyaya munasib hala g?tirilm?kl? reklamdan daha cox s?m?r? ?ld? etm?k ?ansı yaradır. R?q?mli afi?alar supermarketl?rd? u?urla istifad? olunmaqdadır.R?q?mli afi?aların u?urla istifad? olundu?u dig?r yerl?r? restoran v? ticar?t obyektl?rini misal gost?rm?k olar.

Elektron poct reklamı is? dig?r yenilikl?rd?ndir. ?st?nm?y?n kutl?vi e-poct vasit?sil? reklam "spam"adıyla tanınmaqdadır. Spam e-poct istifad?cil?ri ucun ill?rdir problem olmaqdadır.Lakin hal-hazırda alınan e-poctlara nisb?t?n daha asan bir ??kild? n?zar?t etm?y? imkan yaradan vasit?l?r vardır.

B?zi ?irk?tl?r da?ıyıcı roketl?rin v? Beyn?lxalq Kosmik Stansiyaların uz?rind? ismarı? v? logoların yerl??dirilm?yini t?klif etmi?dir. T?ht?l?uur reklamın effektivliyi v? kutl?vi ismarı?ların yayılması il? ba?lı is? fikir ayrılıqları movcuddur.

Od?ni?siz reklamla?dırma minimal x?rcl?rl? yax?ı tanınma t?min ed? bil?r. ??xsi tovsiy?l?r ,sohb?tl?rin insanlar arasında yayılması, brendin umumi isiml?rl? eyni adlandırılması(AB?-d? "Xerox"="fotosur?tcıxarma aparatı""Kleenex="toxuma","Vaseline=vazelin,"Hoover="vakumlu t?mizl?yici","Nintendo"="video oyunları")h?r hansı bir reklam kampaniyasının ?n u?urlu elementl?ri sayıla bil?r.Bununla bel?,b?zi firmalar brend adlarının hansısa ??yalarla eynil??m?sin? qar?ıdırlar. Brend adının umumi isiml?rl? eynil??dirilm?si onun ?mt?? ni?anı kimi huquqi mudafi?sinin itm?si m?nasına g?l?n umumi termin? cevrilm?si riskini da?ıyır.

1998-ci ild? mobil telefonların kutl?vi media kanalına cevrildiyi zaman Finlandiyada ilk od?ni?li yukl?n? bil?n m?zmunun telefonlarda gorunm?sind?n az sonra mobil telefon reklamı yarandı v? h?mcinin bu ilk d?f? 2000-ci ild? Finlandiyada ba? verdi. 2007-ci ild? mobil telefon reklamının d?y?ri 2,2 milyon USD-y? catdı v? AdMob kimi t?chizatcılar gunumuz?d?k milyonlarla reklam ismarı?ı catdırmı?dır. Daha qabaqcıl mobil reklamlara banner reklamlarını,kuponları, MMS vasit?sil? ??killi v? ya video ismarı?ları v? muxt?lif t?mayullu marketinq kampaniyalarını misal gost?rm?k olar. Muasir telefonların kameraya sahib olma oz?lliyind?n istifad? etm?kl? web m?zmunların tez bir ??kild? ?ld? edilm?si imkanı yaradan 2DBarcode xususiyy?ti mobil reklam sah?sind? inki?af ed?n bir sah?dir.Yaponiyada mobil telefon istifadıcil?rinin 83 faizi artiq 2DBarcode-un aktiv istifad?cil?ridir.

Reklamın sur?tl? inki?af ed?n dig?r bir novu d? sosial ??b?k? reklamıdır. Bu sosial ??b?k? saytların uz?rind? m?rk?zl???n onlayn reklam novudur. Bu nisb?t?n inki?af etm?mi? bir bazar olma?ına baxmayaraq reklamver?nl?rin istifad?cil?rin sosial ??b?k? saytlarında yerl??dirdiyi demoqrafik m?lumatlardan istifad? ed? bilm? ustunluyun? gor? g?l?c?k v?d ed?n bir sah?dir.

Reklamla ba?lı termin v? anlayı?lar

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
  • "Viruslu" marketinq (viral marketing) ? onu maraqlandıran reklam t?klifi almı? ??xs h?min bildiri?i oz dostlarına v? tanı?larına gond?r?rk?n reklam informasiyasının "dostdan-dosta" yollanması v? yayılması usulu;

Reklama qar?ı t?nqidl?r

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Reklam iqtisadi boyum? ucun lazımı oldu?u halda sosial n?tic?l?rsiz d? otu?mur. ?st?nm?y?n reklam xarakterli e- poctları v? spam bu xidm?tin istifad?cil?rini narahat ed?c?k v? el?c?d? internet xidm?ti t?chizatcılarına maddi yuk olacaq d?r?c?d? geni? yayılmı?dır. Reklam davamlı olaraq m?kt?bl?r ictimai ?razil?ri tutur ki, bir cox t?nqidcil?r bunun u?aq istismarının bir novu oldu?unu iddia edirl?r. Bundan ?lav? reklam h?d?f istehlakcılara tez-tez b?z?n onlara z?r?rli ola bil?c?k psixoloji t?zyiqd?n istifad? edir.

Xarici kecidl?r

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]