Sydney New South Wales
đ??ng chan tr?i Sydney
Sydney
T?a đ?	33°51′35,9″N 151°12′40″đ  /  33,85°N 151,21111°đ  / -33.85000; 151.21111
Dan s?	4.504.469 [1]  ( nh?t )
? M?t đ? dan s?	2.058/km 2  (5.330/sq mi) (2006) [2]
Thanh l?p	26 thang 1 n?m 1788
Di?n tich	12.144,6 km 2 (4.689,1 sq mi)
Mui gi?	AEST ( UTC+10 )
? Mua he ( DST )	AEDT ( UTC+11 )
V? tri	Cach Melbourne 881 km (547 mi) v? phia đong b?c Cach Brisbane 938 km (583 mi) v? phia nam Cach Canberra 286 km (178 mi) v? phia đong b?c Cach Perth 3.970 km (2.467 mi) v? phia đong Cach Adelaide 1.406 km (874 mi) v? phia đong
Khu v?c chinh quy?n đ?a ph??ng	nhi?u (38)
H?t	Cumberland [3]
Khu v?c b?u c? ti?u bang	nhi?u (49)
Khu v?c b?u c? lien bang	nhi?u (22)

Sydney (th??ng đ??c vi?t t?t la Syd ) la m?t thanh ph? c?ng n?m ? đong nam c?a Uc . đay la thanh ph? l?n nh?t, n?i ti?ng nh?t va lau đ?i nh?t c?a n??c Uc . Sydney c?ng la th? ph? c?a ti?u bang New South Wales va la thanh ph? đong dan nh?t c?a Uc v?i dan s? h?n 6.000.000 ng??i ( 2016 ).

N?m ? b? bi?n phia đong nam c?a Uc, thanh ph? đ??c thi?t l?p vao n?m 1788 t?i Sydney Cove b?i Arthur Phillip ng??i d?n đ?u đoan tau Th? nh?t ( First Fleet ) đ?n t? Anh .

đ??c xay d?ng xung quanh c?ng Jackson v?i c?nh đ?p n?i ti?ng, thanh ph? Sydney đ??c g?i la "Thanh ph? C?ng". đay la trung tam tai chinh l?n nh?t c?a Uc va c?ng la m?t đ?a đi?m du l?ch c?a khach qu?c t?, n?i ti?ng v?i nhi?u bai bi?n đ?p va ki?n truc đoi: Nha hat opera Sydney ( Sydney Opera House ) va C?u C?ng Sydney (Harbour Bridge).

L?ch s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Khu v?c Sydney đa đ??c sinh s?ng b?i th? dan Uc it nh?t la kho?ng 30.000 n?m, va vao th?i đi?m đoan tau Th? nh?t c?p b?n vao n?m 1788, 4000-8000 ng??i đang sinh s?ng t?i khu v?c nay. Co ba nhom th? dan v?i ngon ng? khac nhau t?i khu v?c Sydney; nh?ng ngon ng? nay l?i tr? thanh nh?ng th? ng? b?i cac b? l?c nh? h?n. Ngon ng? chinh la Darug, (Cadigal, nh?ng th? dan nguyen th?y c?a thanh ph? Sydney s? d?ng th? ng? vung bi?n Darug), Dharawal va Guringai. M?i b? l?c co m?t lanh đ?a rieng; v? tri c?a lanh đ?a đ??c xac đ?nh b?i cac nguyen v?t li?u co s?n n?i đo. M?c du s? đo th? hoa đa tieu di?t h?u h?t cac ch?ng c? c?a cac vung dan c? đo, cac b?n kh?c tren đa v?n t?n t?i ? m?t s? n?i.

Ng??i chau Au đ? y đ?n Uc t? khi đo đ?c James Cook nhin th?y V?nh Botany vao n?m 1770. D??i ch? th? c?a chinh quy?n Anh, m?t khu di dan cho nh?ng ng??i t?i ph?m đ??c thi?t l?p b?i Arthur Phillip vao n?m 1788. Phillip thanh l?p khu dan c? t?i Sydney Cove tren c?ng Jackson. Ong ta đ?t ten n?i đo theo ten c?a B? tr??ng B? N?i v? Anh, Lord Thomas Townshend c?a Sydney, đ? cong nh?n vai tro c?a Lord Sydney trong vi?c giup cho Phillip co gi?y phep thanh l?p khu thu?c đ?a. Vao thang 4 n?m 1789 m?t d?ch b?nh, đ??c ngh? la đ?u mua , đa lam gi?m dan s? th? dan ? Sydney; m?t ??c tinh khiem t?n la vao kho?ng 500 đ?n 1000 th? dan ch?t do nhi?m b?nh trong khu v?c Broken va Botany Bay.

Co m?t s? n?i d?y v? trang ch?ng l?i dan Anh, b?i nh?ng chi?n binh Pemulwuy trong khu v?c xung quanh V?nh Botany, va nh?ng tr?n đanh nh? x?y ra kha ph? bi?n ? khu v?c quanh song Hawkesbury . đ?n 1820 ch? con l?i vai tr?m th? dan va Th?ng đ?c Macquarie đa b?t đ?u nh?ng ho?t đ?ng "v?n minh hoa va giao d?c" th? dan b?ng cach đu?i h? đi kh?i b? l?c.

Nhi?m ki ma Macquarie la Th?ng đ?c c?a bang New South Wales la giai đo?n ma Sydney đ??c nang c?p t? bu?i ban đ?u s? khai. đ??ng sa, c?u c?ng, cac b?n pha va cac toa nha chinh ph? đ??c xay d?ng len b?i nh?ng ph?m nhan, va đ?n n?m 1822 thanh ph? đa co ngan hang , cac ch? , cac đ??ng ph? l?n va s? c?nh sat co t? ch?c. Nh?ng n?m c?a th?p k? 1830 va th?p k? 1840 la giai đo?n phat tri?n đo th?, bao g?m s? phat tri?n c?a cac khu ngo?i thanh đ?u tien, vi thanh ph? phat tri?n nhanh chong khi nh?ng đoan tau t? eo bi?n Anh b?t đ?u đ?n v?i nh?ng di dan tim cach b?t đ?u m?t đ?i s?ng m?i ? m?t đ?t n??c m?i. Nh?ng cu?c đ? xo đi tim vang đ?u tien b?t đ?u vao 1851, va c?ng Sydney t? đo đa ch?ng ki?n nhi?u lan song ng??i nh?p c? t? kh?p cac n?i tren th? gi?i. S? phat tri?n c?a cac khu ngo?i thanh b?t đ?u phat tri?n vao ph?n t? cu?i cung c?a th? k? 19 v?i s? phat minh c?a cac xe l?a va xe đi?n ch?y b?ng đ?ng c? h?i n??c . V?i s? cong nghi?p hoa, Sydney m? r?ng m?t cach nhanh chong, va vao đ?u th? k? 20 thanh ph? đa co dan s? tren 1 tri?u ng??i. Kh?ng ho?ng l?n Great Depression đa tac đ?ng đ?n Sydney m?t cach t?i t?. Tuy nhien, m?t trong nh?ng đi?m sang c?a th?i Kh?ng ho?ng la s? hoan thanh c?a c?u c?ng Sydney Sydney Harbour Bridge vao n?m 1932.

Trong su?t th? k? 20 Sydney ti?p t?c m? r?ng v?i nhi?u lan song di c? khac nhau t? chau Au va sau đo la t? chau A , k?t qu? la thanh ph? co m?t khong khi qu?c t?. Ph?n đong dan Sydney co ngu?n g?c Anh ho?c la Ireland . Nh?ng ng??i m?i đ?n sau nay bao g?m t? cac n??c Y , Hy L?p , Israel , Liban , C?ng hoa Nam Phi , Nam A ( ?n đ? , Sri Lanka va Pakistan ), Sudan , Th? Nh? K? , Macedonia , Croatia , Serbia , Nam M? ( Brasil , Chile , Argentina ), Armenia , đong Au ( C?ng hoa Sec , Ba Lan , Nga , Ukraina , Hungary ) va đong A (bao g?m Trung Qu?c , Tri?u Tien va Vi?t Nam ).

đ?a ly [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sydney t?a l?c tren m?t vung đ?ng b?ng tr?m tich ven bi?n gi?a Thai Binh D??ng v? phia đong va Blue Mountains v? phia tay. Thanh ph? co v?nh bi?n t? nhien l?n nh?t th? gi?i, c?ng bi?n Jackson , va h?n 70 v?nh va bai bi?n, bao g?m c? bai bi?n Bondi n?i ti?ng. Khu v?c n?i thanh c?a Sydney co di?n tich 1687 km² (651 mi² ) va gi?ng nh? London m? r?ng. Khu v?c đo th? (Theo S? th?ng ke Sydney) la 12.145 km² (4.689 mi²); m?t ph?n l?n c?a khu v?c nay la cong vien qu?c gia va cac vung đ?t ch?a b? đo th? hoa.

Sydney chi?m hai khu v?c đ?a ly: đ?ng b?ng Cumberland , m?t vung đ?i thoai tho?i t??ng đ?i b?ng ph?ng n?m v? phia nam va tay c?a v?nh bi?n, va đ?ng b?ng Hornsby , m?t đ?ng b?ng v? phia b?c c?a v?nh, cao tren 389 met (1276 ft ), đ??c chia c?t b?i cac thung l?ng v?i cac canh r?ng. Ph?n x?a nh?t c?a thanh ph? n?m ? khu v?c b?ng ph?ng; đ?ng b?ng Hornsby, đ??c g?i la North Shore , phat tri?n ch?m h?n b?i vi đ?a hinh nhi?u đ?i c?a no, va la m?t vung kha im l?ng cho đ?n khi c?u c?ng Sydney ( Sydney Harbour Bridge ) đ??c xay vao n?m 1932, n?i no v?i ph?n con l?i c?a thanh ph?.

Khi h?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sydney co khi h?u c?n nhi?t đ?i v?i nh?ng mua he n?ng ?m va v?i mua đong mat m?, v?i l??ng m?a tr?i đ?u trong n?m. Th?i ti?t on hoa b?i ? g?n đ?i d??ng, va cac nhi?t đ? kh?c nghi?t h?n đ??c ghi l?i ? cac vung ngo?i o phia tay sau trong l?c đ?a. Thang ?m nh?t la thang gieng, v?i nhi?t đ? khong khi trung binh tren b? bi?n la 18,6?25,8 °C va trung binh co 14.6 ngay trong n?m nhi?t đ? ben tren 30 °C. Tuy nhien, đay c?ng la th?i đi?m ma Sydney đoi khi ph?i h?ng ch?u nh?ng đ?t n?ng nong gay g?t. Nhi?t đ? cao nh?t đ??c ghi l?i la 45,3 °C vao ngay 14 thang 1 n?m 1939 vao giai đo?n cu?i c?a đ?t n?ng nong 4 ngay tren toan qu?c. ^[4] Mua đong kha on hoa, đoi khi h?i l?nh nh?ng nhi?t đ? it khi nao xu?ng th?p h?n 5 °C trong cac khu v?c ven bi?n. Thang l?nh nh?t la thang 7, v?i trung binh xe xich 8,0?16,2 °C. Nhi?t đ? th?p nh?t đ??c ghi l?i la 2,1 °C.

L??ng m?a đ??c chia kha đ?u gi?a mua he va mua đong , nh?ng cao h?n m?t it trong su?t n?a đ?u c?a n?m, khi gio phia tay th?i nhi?u. L??ng m?a trung binh hang n?m, đi?u hoa it bi?n đ?ng, la 1217.0 mm , r?i tren trung binh la 138 ngay trong 1 n?m. ^{[5] [6]} . Tuy?t r?i l?n cu?i cung ? khu v?c thanh ph? Sydney la vao th?p nien 1830 ^[7] .

M?c du thanh ph? khong ch?u bao nhi?t đ?i hay cac tr?n đ?ng đ?t l?n, hi?u ?ng El Nino đong m?t vai tro quan tr?ng trong vi?c xac đ?nh khuon m?u th?i ti?t c?a Sydney: h?n han va chay r?ng m?t mua, va m?a bao va l?t l?i mua con l?i, lien h? v?i cac pha trai ng??c nhau c?a s? dao đ?ng. R?t nhi?u khu v?c c?a thanh ph? giap v?i cac khu r?ng b?i r?m đa b? ?nh h??ng b?i chay r?ng, đang k? nh?t la trong n?m 1994 va 2002 ? nh?ng l?n nay th??ng x?y ra vao mua xuan hay mua he. Thanh ph? c?ng th??ng b? m?a đa va bao l?n. M?t c?n bao nh? v?y x?y ra ? cac vung ngo?i vi phia đong Sydney vao bu?i t?i 14 thang 4 n?m 1999, t?o ra cac h?t m?a đa l?n v?i cac h?t đ??ng kinh it nh?t 9 cm va k?t qu? la b?o hi?m t?n kho?ng $1,5 t? trong d??i 1 gi?. Ngoai ra, thanh ph? đa t?ng tr?i qua đ?t bao b?i vao ngay 23 thang 7 n?m 2009

Cac nghien c?u g?n đay b?i cac khoa h?c gia nghien c?u v? khi h?u t?i đ?i h?c Macquarie cho r?ng vi?c khai pha đ?t ? phia tay Sydney đa gop ph?n vao nh?ng thay đ?i l?n trong khi h?u c?a thanh ph? ^[8] .

Nhi?t đ? trung binh hang n?m c?a bi?n dao đ?ng trong kho?ng t? 18,5 °C (65,3 °F) vao thang Chin đ?n 23,7 °C (74,7 °F) vao thang Hai.

Nhan kh?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Dan s? Sydney n?m 1788 ch? con d??i 1.000. V?i v?n t?i c?a tu nhan, no đa t?ng g?p ba l?n trong vong 10 n?m t?i 2.953. Trong m?i th?p k? k? t? n?m 1961, dan s? đa t?ng len h?n 250.000. Dan s? Sydney vao th?i đi?m T?ng đi?u tra n?m 2011 la 4.391.674. Ng??i ta d? đoan r?ng dan s? s? t?ng len t? 8 đ?n 8,9 tri?u ng??i vao n?m 2061. M?c du t?c đ? t?ng nhanh, C?c th?ng ke Uc d? đoan r?ng Melbourne s? thay th? Sydney thanh thanh ph? đong dan nh?t n??c Uc vao n?m 2053. B?n khu đo th? đong dan nh?t ? Uc đ??c đ?t t?i Sydney v?i m?i khu co h?n 13.000 c? dan tren m?i kilomet vuong (33.700 c? dan tren m?i d?m vuong).

Tu?i trung binh c?a c? dan Sydney la 36 va 12,9% s? ng??i tren 65 tu?i. Dan s? k?t hon chi?m 49,7% s? ng??i Sydney, trong khi 34,7% ng??i ch?a bao gi? l?p gia đinh. 48,9% s? gia đinh la c?p v? ch?ng co con, 33,5% la c?p v? ch?ng khong co con, va 15,7% la gia đinh đ?c than. 32.5% ng??i dan ? Sydney ben c?nh ti?ng Anh co th? noi đ??c ti?ng ? R?p , ti?ng Hoa , ti?ng Quan Tho?i , ti?ng Qu?ng đong , ti?ng Vi?t va ti?ng Hy L?p . Noi chung đo la nh?ng ngon ng? đ??c s? d?ng r?ng rai nh?t.

Co 54.746 ng??i di c? b?n đ?a s?ng ? Sydney trong n?m 2011. H?u h?t ng??i nh?p c? đ?n Sydney gi?a n?m 1840 va 1930 la ng??i Anh , ng??i Ireland hay ng??i Trung Qu?c . Co r?t nhi?u nhom dan c? quan tr?ng d?a tren qu?c t?ch ho?c ton giao trong su?t l?ch s? phat tri?n c?a Sydney. Vao đ?u th? k? 20, ng??i dan Ailen đa t?p trung t?i vung Surry Hills, vung Scotland thu?c Paddington.

Sau Th? chi?n II, cac nhom s?c t?c ? Sydney b?t đ?u đa d?ng hoa. Cac nhom dan t?c thong th??ng ? Sydney bao g?m, nh?ng khong gi?i h?n ?, ng??i Ha Lan , ng??i Sri Lanka , ng??i ?n đ? , ng??i Assyrian , ng??i Nga , ng??i Vi?t Nam , ng??i Do Thai , ng??i đ?c ,.... Vao đem đi?u tra dan s? n?m 2011 co 1.503.620 ng??i s?ng ? Sydney sinh ra ? n??c ngoai, chi?m 42,5% dan s? thanh ph? Sydney va 34,2% dan s? Sydney, t? l? l?n th? b?y c?a b?t k? thanh ph? nao tren th? gi?i. Cu?c T?ng đi?u tra n?m 2016 cho th?y 39 ph?n tr?m c?a Greater Sydney la ng??i di c?, tren thanh ph? New York (36 ph?n tr?m), Paris (25 ph?n tr?m), Berlin (13 ph?n tr?m) va Tokyo (2 ph?n tr?m). N?u ng??i dan đ?a ph??ng co it nh?t m?t ba m? di c? sinh ra thi 65 ph?n tr?m dan s? ? Sydney di c?.

Cac nhom t? tien l?n nh?t c?a Sydney la Anh, Uc, Ailen, Trung Qu?c va Scotland. Ng??i n??c ngoai sinh ra ? Sydney co đ?i di?n l?n nh?t la Anh, Trung Qu?c, ?n đ?, New Zealand va Vi?t Nam. S? t?p trung di dan ? Sydney, so v?i ph?n con l?i c?a Australia (ngo?i tr? Melbourne), lam cho no la ngo?i l? ch? khong ph?i la tieu chu?n v? vi?c co m?t dan s? cao ? n??c ngoai nh? v?y.

C?nh quan thanh ph? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Toan c?nh Sydney nhin t? thap Sydney

Toan c?nh qu?n th??ng m?i trung tam Sydney nhin t? v??n thu Taronga , Mosman

Toan c?nh Sydney nhin t? c?u c?ng Sydney

C?u truc đo th? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Eastern
Suburbs

Hills
District

Parramatta

Blacktown

Greater
Western
Sydney

Hawkesbury

Inner West

Northern
Suburbs

Canterbury
Bankstown

North Shore

Northern
Beaches

South-western
Sydney

Sutherland Shire

Botany
Bay

St George

Macarthur

Sydney
CBD

Bondi
Beach

Airport

Khu v?c r?ng l?n bao ph? b?i n?i thanh Sydney chinh th?c đ??c chia ra thanh h?n 300 khu v?c (cho m?c đich đ?a ch? va b?u đi?n), va đ??c qu?n ly nh? la 38 khu v?c hanh chinh đ?a ph??ng (them vao nhi?u trach nhi?m c?a Bang New South Wales va cac s?) ^[13] . B?n than Thanh ph? Sydney bao ph? m?t khu v?c kha nh? bao g?m khu th??ng m?i trung tam va cac khu v?c trong thanh ph?. Them vao đo, co m?t s? mieu t? t?ng vung đ??c s? d?ng khong chinh th?c đ? ch? m?t ph?n l?n c?a khu đo th?. Tuy nhien ph?i đ? y r?ng co nhi?u khu v?c khong đ??c bao ph? b?i cach chia vung khong chinh th?c ben d??i đay. Nh?ng vung nay la: Eastern Suburbs , Hills District , Inner West , Lower North Shore , Northern Beaches , North Shore , Southern Sydney , South-eastern Sydney , South-western Sydney , Sutherland Shire va Western Sydney .

Khu th??ng m?i trung tam Sydney (Sydney CBD) m? r?ng v? phia nam vao kho?ng 2 kilomet (1.25 mi ) t? Sydney Cove , đ?a đi?m c? tru đ?u tien c?a di dan chau Au. Cac toa nha cao ?c t?p trung day đ?c va cac toa nha khac bao g?m nh?ng toa nha l?ch s? nh? Sydney Town Hall va Queen Victoria Building đ??c xen k? b?i cac cong vien nh? Wynyard va Hyde Park . Khu Sydney CBD đ??c bao b?c phia đong b?i m?t day cac cong vien keo dai t? Hyde Park cho đ?n the Domain va Royal Botanic Gardens đ?n Farm Cove tren v?nh bi?n. Phia tay đ??c bao b?i Darling Harbour , m?t n?i thu hut nhi?u khach du l?ch va cac h?p đem trong khi Nha ga trung tam đanh d?u đ?u cu?i phia nam c?a CBD. George Street đ??c xem la đ??ng chinh ch?y d?c b?c-nam c?a khu Sydney CBD.

M?c du CBD chi?m h?u h?t th??ng m?i va đ?i s?ng v?n hoa c?a thanh ph? trong cac n?m v? tr??c, cac khu th??ng m?i/v?n hoa khac đa phat tri?n theo theo ki?u n? r?ng ra t? Chi?n tranh th? gi?i th? hai . K?t qu? la, t? l? cac cong vi?c c? tr?ng n?m ? khu CBD đa gi?m t? 60% vao cu?i Chi?n tranh th? gi?i th? hai đ?n d??i 30% in 2004 ^{[ c?n d?n ngu?n ]} . Cung v?i khu th??ng m?i ? North Sydney , lien k?t v?i CBD b?i Harbour Bridge, khu th??ng m?i l?n nh?t ? ben ngoai la Parramatta ? vung trung-tay, Blacktown phia tay, Bondi Junction phia đong, Liverpool ? tay nam, Chatswood v? phia b?c va Hurstville v? phia nam.

Kinh t? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cac nha nghien c?u t? đ?i h?c Loughborough đa x?p h?ng Sydney trong s? 10 thanh ph? tren th? gi?i đ??c l?ng ghep ch?t ch? vao n?n kinh t? toan c?u. "Ch? s? s?c m?nh kinh t? toan c?u" x?p thanh ph? đ?ng th? m??i m?t tren th? gi?i. "Ch? s? Thanh ph? Toan c?u" c?ng cong nh?n Sydney la th? 14 tren th? gi?i d?a tren s? tham gia toan c?u.

Ly thuy?t kinh t? hi?n hanh co hi?u l?c trong nh?ng ngay đ?u c?a th?i k? thu?c đ?a ch? ngh?a la ch? ngh?a th??ng m?i, c?ng nh? ? h?u h?t cac n??c Tay Au . N?n kinh t? g?p kho kh?n tr??c tien do nh?ng kho kh?n trong vi?c canh tac đ?t đai va vi?c thi?u m?t h? th?ng ti?n t? ?n đ?nh. Th?ng đ?c Lachlan Macquarie gi?i quy?t v?n đ? th? hai b?ng cach t?o ra hai đ?ng xu t? m?i đ?ng b?c b?c Tay Ban Nha đang l?u hanh. N?n kinh t? đa ro rang la ch? ngh?a t? b?n trong t? nhien vao nh?ng n?m 1840 khi t? l? ng??i đ?nh c? t? do t?ng len, nganh cong nghi?p hang h?i va len phat tri?n r?c r? va quy?n h?n c?a Cong ty đong ?n đa b? c?t gi?m.

Lua mi, vang, va cac khoang ch?t khac đa tr? thanh cac nganh xu?t kh?u b? sung vao cu?i nh?ng n?m 1800. T? nh?ng n?m 1870, chinh quy?n b?t đ?u đ? vao thanh ph? nay đ? xay d?ng đ??ng sa, đ??ng s?t, c?u, b?n tau, toa an, tr??ng h?c va b?nh vi?n. Cac chinh sach b?o h? sau lien bang cho phep t?o ra m?t nganh cong nghi?p s?n xu?t đa tr? thanh ch? nhan l?n nh?t c?a thanh ph? vao nh?ng n?m 1920. Nh?ng chinh sach t??ng t? nay đa giup gi?m b?t ?nh h??ng c?a Cu?c đ?i suy thoai khi ma t? l? th?t nghi?p t?i New South Wales len t?i 32%. T? nh?ng n?m 60 tr? đi, Parramatta đ??c cong nh?n la khu trung tam th??ng m?i th? hai c?a thanh ph? va tai chinh va du l?ch đa tr? thanh cac nganh cong nghi?p va ngu?n vi?c lam chinh.

T?ng s?n ph?m trong n??c c?a Sydney la 400,9 t? AU va 80,000 đo la Uc / ng??i vao n?m 2015. T?ng s?n ph?m trong n??c c?a thanh ph? la AU $ 337 t? trong n?m 2013, l?n nh?t ? Uc. Nganh d?ch v? tai chinh va d?ch v? b?o hi?m chi?m 18,1% t?ng s?n ph?m va đ?ng tr??c cac d?ch v? chuyen nghi?p v?i 9% va nganh ch? t?o v?i 7,2%. Ngoai D?ch v? Tai chinh va Du l?ch, nganh Sang t?o va Cong ngh? la nganh tr?ng đi?m c?a Thanh ph? Sydney va chi?m 9% va 11% s?n l??ng kinh t? c?a n?m 2012.

Cac thanh ph?n kinh t? l?n khac ? Sydney, đ??c đo b?ng s? l??ng ng??i đ??c nh?n vi?c, bao g?m cac d?ch v? th??ng m?i va đ?a ?c, buon ban s?, s?n xu?t va d?ch v? s?c kh?e va c?ng đ?ng ^[15] . K? t? th?p nien 1980 , cac cong vi?c đa di chuy?n t? s?n xu?t sang cac khu v?c d?ch v? va thong tin.

Tinh vao thang 9 n?m 2003, t? l? th?t nghi?p ? Sydney la 5,3% ^[16] . Theo The Economist Intelligence Unit's Worldwide kh?o sat v? gia c? sinh ho?t , Sydney la thanh ph? đ?t th? 16 tren th? gi?i, trong khi m?t kh?o sat c?a UBS x?p h?ng Sydney th? 26 tren th? gi?i tinh theo thu nh?p ^[17] .

Tinh vao thang 12 n?m 2005, Sydney co gia nha trung binh cao nh?t trong cac thanh ph? th? ph? cac ti?u bang v?i gia $ 485.000 ^[18] . M?t bao cao xu?t b?n b?i OECD vao thang 11 n?m 2005, cho th?y Uc co gia nha cao nh?t ph??ng Tay khi so v?i nh?ng ti?n l?i đem l?i t? vi?c thue nha ^[19] .

Sydney la m?t trung tam tai chinh va th??ng m?i l?n nh?t ? Uc noi rieng va chau đ?i D??ng noi chung. Thanh ph? c?ng la m?t trung tam tai chinh quan tr?ng ? vung chau A Thai Binh D??ng ^[20] . Th? tr??ng ch?ng khoan Uc va Ngan hang trung ??ng Uc t?a l?c ? Sydney, c?ng nh? la t?ng hanh dinh c?a 90 ngan hang va tren phan n?a cac cong ty hang đ?u c?a Uc, va cac tr? s? trong khu v?c c?a kho?ng 500 cong ty đa qu?c gia ^[21] . 20th Century Fox c?ng co nh?ng phim tr??ng l?n ? Sydney.

Sydney Futures Exchange (SFE) la m?t th? tr??ng tai trao đ?i futures va options tai chinh l?n nh?t chau A - Thai Binh D??ng , v?i 64,3 tri?u h?p đ?ng đ??c trao đ?i trong n?m 2005. Theo th? t? toan c?u no la th? tr??ng futures l?n th? 12 tren th? gi?i va đ?ng th? 19 n?u tinh luon c? options ^[22] . V?i vai tro th??ng m?i t?ng d?n c?a Sydney nhi?u phong thi nghi?m y khoa va trung tam nghien c?u, khoa h?c va nghien c?u la m?t l?nh v?c khac v?i nhi?u t?ng tr??ng m?nh ^{[ c?n d?n ngu?n ]} .

Thanh ph? nay đa đ??c x?p lo?i la m?t thanh ph? toan c?u "Alpha" b?i M?ng l??i nghien c?u toan c?u hoa va cac thanh ph? tren th? gi?i ^[23] .

Du l?ch [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Du l?ch đong m?t vai tro quan tr?ng trong kinh t? c?a Sydney, v?i 7,8 tri?u du khach n?i đ?a va 2,5 tri?u du khach qu?c t? trong n?m 2004. ^[24] .

Sydney la c?a ngo t?i Uc cho nhi?u du khach qu?c t?. Thanh ph? nay đa ti?p nh?n đ??c 2,8 tri?u khach du l?ch qu?c t? sang du l?ch trong n?m 2013, g?n m?t n?a s? chuy?n đi bay qu?c t? t?i Uc. Nh?ng du khach nay đa danh 59 tri?u đem ? thanh ph? va t?ng c?ng 5,9 t? đo la. H?u h?t du khach la ng??i t? Trung Qu?c, New Zealand, Anh, Hoa K?, Han Qu?c, Nh?t B?n, Singapore, đ?c, H?ng Kong va ?n đ?.

Thanh ph? nay c?ng đa nh?n đ??c 8,3 tri?u du khach trong n??c qua đem trong n?m 2013 đa chi t?ng c?ng 6 t? đo la. 26.700 cong nhan ? thanh ph? Sydney đa đ??c tr?c ti?p s? d?ng b?i du l?ch trong n?m 2011. Co 480.000 du khach va 27.500 ng??i ? l?i qua đem m?i ngay vao n?m 2012. Trung binh, nganh du l?ch đong gop 36 tri?u đo la cho n?n kinh t? thanh ph? m?i ngay

Cac đi?m đ?n ph? bi?n bao g?m Nha hat Opera Sydney , C?u C?ng Sydney , V?nh Watsons, The Rocks, Thap Sydney, c?ng Darling, Th? vi?n Ti?u bang New South Wales, V??n Bach th?o Hoang gia, V??n Qu?c gia Hoang Gia, B?o tang Uc, Ngh? thu?t đ??ng đ?i, Phong tr?ng bay Ngh? thu?t c?a New South Wales, Toa nha N? hoang Victoria, Th?y cung Bi?n Sea Sydney, V??n thu Taronga, Bai bi?n Bondi, Day nui Xanh va Cong vien Olympic Sydney.

Cac d? an phat tri?n ch? y?u nh?m t?ng c??ng nganh du l?ch c?a Sydney bao g?m m?t song b?c va khach s?n t?i Barangaroo va vi?c xay d?ng l?i C?ng đong Darling, bao g?m m?t khu tri?n lam va trung tam h?i ngh? m?i s? tr? thanh n?i hoan thi?n nh?t c?a Australia sau khi hoan thanh.

Chinh quy?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Theo l?ch s?, Sydney đ??c qu?n ly b?i Cumberland County (1945-1964). Ngay nay khong co m?t c? quan qu?n ly chung cho toan b? khu đo th? ( metropolitan ) c?a Sydney. Nh?ng cong vi?c đ?a ph??ng đ??c đi?u hanh b?i cac c? quan g?i la nha n??c đ?a ph??ng ( local government area - LGA). Nh?ng khu v?c nay đ?u đa b?u len m?t h?i đ?ng va h? co trach nhi?m tren m?t lo?t cac ch?c n?ng khac nhau đ??c giao b?i chinh quy?n c?a ti?u bang New South Wales .

Thanh ph? Sydney bao g?m khu th??ng m?i trung tam va m?t s? khu n?i thanh lan c?n, va trong nh?ng n?m g?n đay đa đ??c m? r?ng thong qua s? sap nh?p v?i cac khu v?c nha n??c lan c?n, ch?ng h?n nh? khu Nam Sydney. No đ??c đ?ng đ?u b?i Th? tr??ng Sydney đ??c b?u len va m?t h?i đ?ng. Th? tr??ng, tuy nhien, đoi khi đ??c đ?i x? nh? la đ?i di?n cho toan thanh ph?.

31 khu nha n??c đ?a ph??ng (LGA) trong Sydney la:

đa s? cac ho?t đ?ng nha n??c t?m c? thanh ph? đ??c qu?n ly b?i nha n??c ti?u bang. Nh?ng th? nay bao g?m ph??ng ti?n v?n chuy?n cong c?ng, cac đ??ng chinh, đi?u khi?n giao thong, c?nh sat, giao d?c tren m?c nha tr?, va cac d? an c? s? h? t?ng quan tr?ng. B?i vi ph?n l?n dan s? New South Wales s?ng ? Sydney, nha n??c ti?u bang theo truy?n th?ng r?t mi?n c??ng trong vi?c cho phep nh?ng c? quan nha n??c c?p thanh ph?, ma s? tr? thanh nh?ng c? quan c?nh tranh v?i nha n??c ti?u bang. B?i vi ly do nay, Sydney luon luon la tieu đi?m v? chinh tr? c?a c? ti?u bang va Qu?c h?i lien bang . Ch?ng h?n, bien gi?i c?a cac vung nha n??c đ?a ph??ng (LGA) c?a thanh ph? Sydney đa b? thay đ?i đang k? b?i cac nha n??c ti?u bang it nh?t la b?n l?n t? n?m 1945, v?i nh?ng hi?u qu? đem l?i nh?ng thu?n l?i d? đoan đ??c cho đ?ng c?m quy?n ? New South Wales Parliament vao th?i đi?m đo.

Giao d?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sydney la n?i c?a m?t vai tr??ng đ?i h?c n?i ti?ng nh?t c?a n??c Uc, va la n?i c?a tr??ng đ?i h?c đ?u tien tren n??c Uc, đ?i h?c Sydney , thi?t l?p vao n?m 1850 ^[25] . Co n?m tr??ng đ?i h?c cong khac ho?t đ?ng ch? y?u ? Sydney: đ?i h?c New South Wales , đ?i h?c Macquarie , đ?i h?c K? thu?t Sydney , đ?i h?c Tay Sydney va đ?i h?c Catholic Uc (2 trong s? 6 campus). Cac đ?i h?c khac co campus th? hai ? Sydney bao g?m đ?i h?c Notre Dame Uc va đ?i h?c Wollongong .

Co 4 tr??ng d?y ngh? ( Technical and Further Education - TAFE) đa campus đ??c nha n??c tai tr? ? Sydney cung c?p vi?c đao t?o ngh? nghi?p ? b?c cao đ?ng: Vi?n k? thu?t Sydney , H?c vi?n TAFE B?c Sydney , H?c vi?n TAFE Tay Sydney va H?c vi?n TAFE Tay Nam Sydney .

Sydney co cac tr??ng cong, tr??ng dong, va tr??ng t?. Cac tr??ng cong, bao g?m m?u giao, ti?u h?c va trung h?c, va cac tr??ng đ?c bi?t đ??c qu?n ly b?i B? Giao d?c va đao t?o New South Wales . Co 4 khu v?c giao d?c đ??c qu?n ly b?i nha n??c ti?u bang ? Sydney, cung nhau qu?n ly 919 tr??ng h?c ^{[ c?n d?n ngu?n ]} . Trong 30 tr??ng trung h?c tuy?n ch?n trong ti?u bang, 25 tr??ng đo la n?m ? Sydney.

Sydney la thanh ph? x?p h?ng cao nh?t th? gi?i danh cho sinh vien qu?c t?. H?n 50.000 sinh vien qu?c t? h?c t?i cac tr??ng đ?i h?c c?a thanh ph? va h?n 50.000 h?c t?i cac tr??ng d?y ngh? va ti?ng Anh . Giao d?c qu?c t? đong gop 1,6 t? đo la cho n?n kinh t? đ?a ph??ng va t?o ra nhu c?u cho 4.000 vi?c lam đ?a ph??ng m?i n?m.

Th? thao [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sydney t?ng la ch? nha c?a Th? v?n h?i Mua he 2000 . Ngoai ra, thanh ph? cung v?i Melbourne , lien t?c đ?ng ra t? ch?c cac s? ki?n th? thao quan tr?ng.

Nh?ng cu?c đua thuy?n bu?m đa đ??c t? ch?c t?i Port Jackson t? n?m 1827. Du thuy?n đa đ??c ph? bi?n trong s? cac c? dan giau co t? nh?ng n?m 1840 va đ?i tau du l?ch Hoang gia Sydney đ??c thanh l?p n?m 1862. Cu?c đua thuy?n bu?m Sydney to Hobart la m?t s? ki?n dai 1.177 d?m (727 d?m) b?t đ?u t? C?ng Sydney vao ngay Boxing Day. K? t? khi thanh l?p vao n?m 1945 no đa đ??c cong nh?n la m?t trong nh?ng cu?c đua thuy?n kho nh?t tren th? gi?i. Sau th?y th? đa ch?t va 71 tau c?a đ?i tau 115 đa th?t b?i trong vi?c hoan thanh cu?c đua ? gi?i n?m 1998.

Cau l?c b? Gon Hoang gia Sydney đ??c đ?t t?i Rose Bay va t? khi m? c?a vao n?m 1893 đa t? ch?c Australian Open 13 l?n. Tr??ng đua ng?a Royal Randwick m? c?a vao n?m 1833 va co m?t s? chen l?n trong su?t c? n?m. Sydney đ??c h??ng l?i t? vi?c xay d?ng c? s? h? t?ng th? thao đang k? đ? chu?n b? cho vi?c t? ch?c Th? v?n h?i mua he 2000 . Cong vien Olympic Sydney ph?c v? cac mon đi?n kinh, th? thao d??i n??c, qu?n v?t, khuc con c?u, b?n cung, bong chay, đ?p xe, c??i ng?a va cheo thuy?n. No c?ng bao g?m San v?n đ?ng co s?c ch?a l?n Australia đ??c s? d?ng cho bong đa bong b?u d?c, bong đa, bong đa Uc. [[San Bong đa Sydney đ??c hoan thanh vao n?m 1988 va đ??c s? d?ng cho cac tr?n bong b?u d?c va bong b?u d?c. San Cricket Sydney đ??c khai tr??ng vao n?m 1878 va đ??c s? d?ng cho c? hai mon bong đa Uc va mon cricket.

M?t gi?i đ?u qu?n v?t giao h?u đ??c t? ch?c ? đay vao đ?u m?i n?m nh? la s? kh?i đ?ng cho Grand Slam gi?i qu?n v?t Uc m? r?ng ? Melbourne .

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v? Sydney .

• City of Sydney Official Homepage
• Sydney, Australia