Jan III Sobieski

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
đ?i v?i m?t vai v? vua Ba Lan ten Jan, xem Jan c?a Ba Lan .
Jan III Sobieski
Vua n??c Ba Lan ; đ?i Cong t??c x? Litva
Qu?c v??ng Jan III Sobieski tren l?ng chi?n ma. H?a ph?m c?a h?a s? Gonzales Coques , sau n?m 1674 .
Vua nha Sobieski
V??ng qu?c Ba Lan va đ?i Cong qu?c Litva
T?i v? 21 thang 5 n?m 1674 - 17 thang 6 n?m 1696
đ?ng quang 2 thang 2 n?m 1676 t?i Nha th? Wawel , Krakow
Ti?n nhi?m Michał Korybut Wi?niowiecki Vua hoặc hoàng đế
K? nhi?m August II Vua hoặc hoàng đế
Thong tin chung
Sinh 17 thang 8 n?m 1629
Olesko , Ukraina
M?t Cung đi?n Wilanow , Warszawa , Ba Lan
T??c v?
Hoang t?c Nha Sobieski
Than ph? Jakub Sobieski
Than m?u Zofia Teofilla Daniłowicz

Jan III Sobieski ( 17 thang 8 n?m 1629 - 17 thang 6 n?m 1696 ) la m?t trong nh?ng v? vua n?i ti?ng nh?t c?a V??ng qu?c Ba Lan va đ?i Cong qu?c Litva , la vua Ba Lan va đ?i v??ng cong Lietuva t? n?m 1674 t?i khi qua đ?i vao n?m 1696. Tr??c khi len ngoi vua, ong t?ng la m?t v? anh hung c?a Quan đ?i Ba Lan, ong th?ng l?nh Quan đ?i Ba Lan đanh tan tac quan Th? Ottoman trong tr?n Khotyn vao n?m 1673 . La m?t lanh t? chinh tr? chin ch?n va đ?y kinh nghi?m, vao n?m 1674, ong đ??c ton lam vua Ba Lan t?i kinh đo Warszawa . [1] [1] [2]

Tri?u đ?i keo dai su?t 22 n?m c?a vua Sobieski cho th?y s? thanh binh c?a V??ng qu?c Ba Lan va đ?i Cong qu?c Litva sau khi m?t lo?t cac cu?c chi?n tranh nh? đ?i h?ng th?y hay cu?c n?i lo?n Khmelnysky k?t thuc. [3]

Khong nh?ng la m?t v? Quan v??ng đ??c long dan, ong con la m?t thien tai quan s?, va chi?n th?ng n?i ti?ng nh?t c?a ong la tr?n chi?n ch?ng quan Th? Nh? K? Ottoman t?i thanh Vien n?m 1683. [4] Sau nhi?u chi?n th?ng oanh li?t c?a Quan đ?i Ba Lan tr??c đ? qu?c Ottoman , ong đ??c h? m?nh danh la " Hung s? c?a dan Ba Lan ", va đ??c Giao hoang xem la v? c?u tinh c?a cac qu?c gia Ki-to giao c?a chau Au . [5]

La m?t nha chi?n l??c va nha chinh tr? ki?t xu?t, ong la v? Qu?c v??ng v? đ?i cu?i cung trong l?ch s? Ba Lan . [6]

Th?i trai tr? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Jan Sobieski chao đ?i n?m 1629 t?i Olesko, Ukraina (m?t ph?n c?a vung Ruthenia), la h?u du? n?i tieng c?a dong h? Sobieski [7] danh ti?ng t? lau đ?i c?a Kh?i th?nh v??ng chung. Cha c?a ong, Jakub Sobieski, la Voivode c?a Ruthenia va Castellan c?a Krakow. M? ong, ba Zofia Teofillia Daniłowicz la chau gai c?a Hetman Stanisław ?ołkiewski [8] . Th?i nien thi?u, Jan s?ng cung v?i gia đinh t?i ?ołkiew. Jan Sobieski t?t nghi?p ? Cao đ?ng Nowodworski ? Krakow n?m 1643, sau đo t?t nghi?p đ?i h?c Jagiellonian n?m 1646 [9] .

Sau khi t?t nghi?p đ?i h?c, Jan cung anh trai la Marek Sobieski r?i đ?t n??c đi du l?ch. Hai anh em nha Sobieski đ?n th?m Leipzig, Antwerp, Paris, London, Leiden va The Hague; g?p m?t s? quan ch?c nh? Louis II de Bourbon, Charles II c?a Anh va William II - hoang than x? Orange, va h?c ti?ng Phap, ti?ng đ?c, Italia va ti?ng Latinh [10]

C? hai anh em tr? v? n??c n?m 1648. Khi ?y, đ?t n??c b? kh?ng ho?ng do vi?c vua Władysław IV Vasa v?a qua đ?i va n?i lo?n c?a Khmelnytsky đang di?n ra; hai anh em nha Sobieski quy?t đ?nh tham gia quan đ?i [11] [12] . C? hai đ?u tham gia chi?n đ?u trong cu?c bao vay Zamo??. Nh? co tai n?ng v? quan s?, hai anh em đ??c c?t nh?c lam ch? huy c?a quan Cossack ( hussars Ba Lan). Trong khi chi?n s? di?n ra, m?t s? ki?n b?t ng? lam thay đ?i v?n m?nh c?a Jan Sobieski: cha la Jakub giao chi?n trong tr?n Zboriv, anh trai la Marek ch?t trong tr?n Batih v?i quan Tatars n?m 1652 [13] ; Jan ngay l?p t?c đ??c nha vua phong lam đ?i ta va ch? huy quan đ?i đanh tr?n Berestechko. Nh?m tranh cac cu?c giao tranh v?i quan Tatars, vua Jan II Casimir c? Jan Sobieski la m?t trong nh?ng phai vien trong phai b? ngo?i giao c?a Mikołaj Bieganowski t?i đ? qu?c Ottoman [11] [14] . ? đ? qu?c Ottoman, Sobieski h?c ngon ng? Tatar va ngon ng? Th? Nh? K? va nghien c?u truy?n th?ng va chi?n thu?t quan s? c?a Ottoman. Nh? h?c đ??c cac chi?n thu?t quan s? c?a Ottoman ma Sobieski v?n d?ng thanh cong trong tr?n chi?n Okhmativ n?m 1655 [11] .

Sau khi b?t đ?u cu?c xam l??c Ba Lan c?a Th?y đi?n, Jan Sobieski gia nh?p Trung đoan Ba Lan do Krzysztof Opali?ski, Palatine c?a Pozna? lanh đ?o t?i Uj?cie, va th? trung thanh v?i vua Karl X Gustav c?a Th?y đi?n [15] . Tuy nhien, vao kho?ng cu?i thang 3 n?m 1656, ong đa t? b? phe Krzysztof Opali?ski, tr? v? ben c?nh vua Ba Lan Jan II Kazimierz Waza , chi?n đ?u d??i s? ch? huy c?a hetmans Stefan Czarniecki va Jerzy Sebastian Lubomirski

S? quan ch? huy [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tranh chan dung Jan Sobieski tren l?ng ng?a, kho?ng nh?ng n?m 1670

đ?n ngay 26 thang 5 n?m 1656, ong nh?n đ??c v? tri c?a chor??y koronny (Ng??i mang V??ng mi?n). Trong cu?c chi?n keo dai ba ngay c?a Warsaw n?m 1656, Sobieski ch? huy m?t trung đoan 2.000 ng??i đa t?n cong m?nh m? vao k? binh Tatars. Sobieski tham gia nhi?u tr?n đanh ti?p theo, trong đo co c? tr?n bao vay Toru? n?m 1658 [16] . N?m 1659, ong đ??c b?u lam pho ch? t?ch cho Sejm (qu?c h?i Ba Lan), va la m?t trong nh?ng nha đam phan b?n Hi?p ??c Hadiach v?i quan Cossacks. N?m 1660, ong tham gia vao cu?c t?n cong cu?i cung ch?ng l?i ng??i Th?y đi?n ? Ph?, đ??c th?ng lam t??ng cao c?p ? Stryj (starost of Stryj). Ngay sau đo, ong tham gia vao cu?c chi?n ch?ng l?i ng??i Nga, tham gia Tr?n Slobodyshche va Tr?n Lyubar, va cu?i n?m đo ong l?i la m?t trong nh?ng nha đam phan c?a m?t hi?p ??c m?i v?i Cossacks (Hi?p ??c Cudnow).

Thong qua cac m?i quan h? v?i ch? huy va cac đ?ng s?, Jan Sobieski tr? thanh m?t ng??i ?ng h? m?nh m? c?a phe Phap trong tri?u đinh Ba Lan, đ?i di?n b?i hoang h?u Marie Louise Gonzaga. Long trung thanh c?a ng??i Phap đa đ??c c?ng c? vao n?m 1665, khi ong k?t hon v?i Marie Casimire Louise de la Grange d'Arquien va đ??c th?ng c?p b?c đ?i v??ng mi?n [17] .

N?m 1662, ong l?i đ??c b?u lam pho ch? t?ch cho Sejm (qu?c h?i Ba Lan), va tham gia vao vi?c c?i cach quan đ?i. Ong c?ng la thanh vien c?a Sejm n?m 1664 va 1665. Gi?a ong tham gia chi?n d?ch c?a Nga n?m 1663. Sobieski v?n trung thanh v?i nha vua trong vi?c d?p t?t cu?c n?i lo?n Lubomirski n?m 1665?66, m?c du đo la m?t quy?t đ?nh kho kh?n đ?i v?i ong. Ong tham gia vao Sejm n?m 1665, sau m?t vai s? c? thi Jan đ??c Qu?c h?i phong lam Nguyen soai vao ngay 18 thang 5 n?m đo [18] . Vao kho?ng cu?i thang 4 ho?c đ?u thang 5 n?m 1666, ong đ??c c? lam t??ng ch? huy t? ch?c Field Crown Hetman. Ngay sau đo, ong đa b? đanh b?i trong tr?n M?twy, va đa ky Hi?p đ?nh Ł?gonice vao ngay 21 thang 7, k?t thuc cu?c n?i lo?n Lubomirski.

Trong thang 10 n?m 1667, ong đa đ?t đ??c m?t chi?n th?ng tr??c Cossacks c?a Petro Doroshenko va cac đ?ng minh Crimean Tatar c?a h? trong Tr?n Podhajce trong Chi?n tranh Ba Lan-Cossack-Tatar (1666?71). đi?u nay cho phep ong l?y l?i hinh ?nh c?a minh nh? m?t nha lanh đ?o quan s? co tay ngh? cao. Cu?i n?m đo, vao thang 11, đ?a con đ?u long c?a ong, James Louis Sobieski sinh ra ? Paris [19] . Vao ngay 5 thang 2 n?m 1668, ong đ?t đ??c danh hi?u Grand Hetman of the Crown, c?p b?c quan s? cao nh?t trong Kh?i th?nh v??ng chung Ba Lan - Lietuva, va do đo la t?ng t? l?nh quan đ?i Ba Lan. Cu?i n?m đo, ong ?ng h? ?ng c? vien c?a Phap Louis, Grand Conde cho ngai vang Ba Lan, va sau khi ?ng c? nay s?p đ?, Philip William, tuy?n h?u Palatine.

Sau cu?c b?u c? Michał Korybut Wi?niowiecki , ong gia nh?p phe đ?i l?p. Jan Sobieski va cac đ?ng minh c?a ong đa giup ph? quy?t m?t s? quy?t đ?nh c?a sejms (bao g?m c? nh?ng ng??i đ?ng quang), va thai đ? c?a ong m?t l?n n?a d?n đ?n Jan m?t d?n ?nh h??ng trong s? cac szlachta. Trong khi l?p tr??ng than Phap c?a ong b? nhi?u quy t?c xa lanh, chi?n th?ng quan s? c?a ong ch?ng l?i xam l??c Tatars n?m 1671 đa giup ong khoi ph?c va c?ng c? quan h? v?i cac đ?ng minh khac. N?m 1672 nhin th?y chinh tr? n?i b? b?t ?n c?a Kh?i th?nh v??ng chung, vi phe ?ng h? c?a Sobieski va phe ?ng h? c?a vua Michał thanh l?p hai lien minh v?i m?c đich la ch?ng cu?c xam l??c Ottoman l?n ? mi?n nam h?n la đoan k?t đ? b?o v? đ?t n??c [20] . đ? ch?ng l?i Sobieski, toa an hoang gia ra phan quy?t t?ch thu tai s?n va mi?n nhi?m m?i ch?c v? c?a Sobieski, tuyen b? ong la "k? thu c?a nha n??c". S? chia r? n?i b? đ?n đ?nh đi?m trong Hi?p ??c nh?c nha Buchach, n?i Kh?i Th?nh v??ng chung bu?c ph?i nh??ng quy?n m?t s? lanh th? cho ng??i Ottoman, nh?ng h?a h?n m?t c?ng n?p hang n?m [21] . Sobieski cu?i cung đa thanh cong trong vi?c can b?ng chinh tr? va qu?c phong, va k?t h?p cac chi?n th?ng quan s? c?a minh đ?i v?i quan xam l??c, va cac cu?c đam phan thanh cong t?i Sejm vao thang 4 n?m 1673, d?n đ?n m?t s? th?a hi?p trong đo tri?u đinh đa gi?m nhu c?u va thach th?c c?a ong ch?ng l?i ong.

Jan III Sobieski, ng??i chi?n th?ng tr?n Khotyn (1673).

Vao ngay 11 thang 11 n?m 1673 Sobieski them m?t chi?n th?ng l?n vao danh sach c?a minh, l?n nay đanh b?i quan Ottoman trong Tr?n Khotyn va chi?m đ??c phao đai ? đo. Tin t?c v? tr?n chi?n trung v?i cai ch?t c?a vua Michal ngay tr??c tr?n chi?n [22] . đi?u nay đa lam cho Sobieski tr? thanh m?t trong nh?ng nhan v?t hang đ?u c?a nha n??c, nen vao ngay 19 thang 5 n?m sau, ong đ??c b?u lam qu?c v??ng c?a Kh?i th?nh v??ng chung. Nhi?u quy t?c va ng??i than c?n c?a Sobieski ra s?c ?ng h? vi?c ong len ngoi, song ch? co kho?ng m?t ch?c thanh vien ch?ng đ?i ong (ch? y?u t?p trung xung quanh cac ong trum c?a gia đinh Pac Lithuania). Do đang b?n chi?n tranh, l? đ?ng quang c?a Jan Sobieski b? tri hoan đ?n t?n ngay 2 thang 2 n?m 1676 thi m?i chinh th?c đ?ng quang, l?y hi?u Jan III Sobieski [23]

Qu?c v??ng Ba Lan [ s?a | s?a ma ngu?n ]

M?c du len ngoi ? m?t n??c đong dan nh?t chau Au [24] , Sobieski tr? thanh m?t v? vua c?a m?t qu?c gia b? tan pha do n?a th? k? chi?n tranh lien t?c [25] . Kho b?c nha n??c g?n nh? tr?ng r?ng va tri?u đinh b? r?i lo?n do mau thu?n phe phai lien t?c di?n ra [26] [27] .

C? hi?u Hoang gia Ba Lan d??i th?i tr? vi c?a Jan III Sobieski.

Jan III Sobieski co m?t s? k? ho?ch dai h?n, bao g?m vi?c thi?t l?p tri?u đ?i c?a chinh minh trong Kh?i th?nh v??ng chung, l?y l?i cac lanh th? b? m?t, va t?ng c??ng ph?c h?ng đ?t n??c thong qua cac c?i cach khac nhau [28] [29] . M?t trong nh?ng tham v?ng c?a ong la h?p nh?t Kito giao chau Au trong m?t cu?c th?p t? chinh đ? đ?a ng??i Th? Nh? K? ra kh?i chau Au. Nh?ng tham v?ng nay nhanh chong b? c?n tr? b?i am m?u xam l??c Kh?i th?nh v??ng chung c?a vua Karl X c?a Th?y đi?n. Vua Louis XIV c?a Phap h?a s? hoa gi?i m?t th?a thu?n ng?ng b?n gi?a Ottoman va Ba Lan đ? Sobieski co th? t?p trung s? chu y c?a ong vao Ph?, nh?ng d? tinh hoa gi?i c?a vua Phap b? th?t b?i do am m?u xam l??c ngay cang ro c?a Th?y đi?n ? bien gi?i phia nam h?n cu?c đe d?a bien gi?i phia nam c?a Sultan Mehmed IV c?a Ottoman [30] .

Chi?n tranh Kh?i th?nh v??ng chung - đ? qu?c Ottoman [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Vao mua thu n?m 1674, Jan III Sobieski b?t đ?u cu?c chi?n ch?ng l?i quan Ottoman va đa chi?m l?i m?t s? thanh ph? va phao đai bao g?m Bratslav, Mogilev va Bar, n?i đa tai l?p m?t đ??ng bien gi?i đ? b?o v? bien gi?i phia nam c?a Ba Lan ? Ukraine [20] . N?m 1675, Sobieski đanh b?i m?t cu?c t?n cong c?a Th? Nh? K? va Tatar nh?m vao Lviv [20] [31] . N?m 1676, Tatars b?t đ?u ph?n cong va v??t qua Dneper, nh?ng khong th? chi?m l?i th? tr?n chi?n l??c c?a ?orawno, va m?t hi?p ??c hoa binh (Hi?p ??c ?urawno) đa đ??c ky ngay sau đo [20] . M?c du Kamieniec Podolski va ph?n l?n Podolia v?n la m?t ph?n c?a đ? ch? Ottoman, Ba Lan đa gianh đ??c s? tr? l?i c?a cac th? tr?n Bila Tserkva va Pavoloch [20] .

đ?ng Duat c?a Ba Lan t?i Gda?sk, đuc kho?ng n?m 1677

Hi?p ??c v?i ng??i Ottoman b?t đ?u m?t giai đo?n hoa binh c?n thi?t cho vi?c tai thi?t đ?t n??c va t?ng c??ng quy?n l?c c?a hoang gia. Sobieski b?t đ?u c?i cach quan đ?i Ba Lan [32] . Quan đ?i đa đ??c t? ch?c l?i thanh cac trung đoan, b? binh. Jan II Sobieski lo?i b? giao mac va dung h?a phao (battle-axes) đ? thay th?, c?ng c? k? binh thanh m?t l?c l??ng tinh nhu? va thi?n chi?n [33] . Sobieski c?ng t?ng đang k? s? l??ng phao va gi?i thi?u cac chi?n thu?t phao binh m?i.

Chi?n tranh v?i Prussia (Ph?) [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sobieski mu?n chinh ph?c Ph? v?i quan đ?i Th?y đi?n va h? tr? c?a Phap [34] . Jan III Sobieski đanh Ph? v?i m?c đich l?y l?i quy?n ki?m soat c?a t?nh t? tr? nay la vi l?i ich t?t nh?t c?a Kh?i th?nh v??ng chung, va Sobieski c?ng hy v?ng no s? tr? thanh m?t ph?n c?a tri?u đinh Kh?i th?nh v??ng chung c?a ong [35] . đ? d?n đ??ng cho vi?c chinh ph?c Ph?, Sobieski quy?t đ?nh h?i đam v?i Sultan Ottoman ? Jaworow (1675), nh?ng khong đ??c k?t qu? nao. V? phia Sultan, quan Ottoman t? ch?c cac cu?c t?n cong v? phia Ph?, nh?ng b? đanh b?t ra h?t vi tuy?n h?u n??c Ph? la Friedrich Wilhelm I x? Brandenburg đa lien minh va nh? Qu?c v??ng Phap h? tr? ch?ng gi?c ngo?i xam. Ng??c l?i, Sobieski v?n nuoi hi v?ng đanh chi?m Ph? [20] [36] , nh?ng c?ng b?t thanh b?i am m?u c?a b?n quy t?c trong n??c mu?n tru?t ngoi ong đ? đ?a Qu?n cong Phap la Charles c?a Lorraine thay th? [37] .

Chan dung Jan III Sobieski m?c ao da bao, kho?ng n?m 1680.

Hi?p ??c Phap-Ph? n?m 1678 đa lam Sobieski đa m?t đ?ng minh l?n c?a minh cho chi?n d?ch d? đ?nh c?a ong ch?ng l?i Ph?. đ? gi?i quy?t Hi?p ??c 1678, Jan III Sobieski c?t đ?t quan h? v?i Phap [37] va tr?c xu?t đ?i s? Phap v? n??c t?i H?i ngh? c?a Sejm n?m 1683. Cung luc đo, Sobieski quan h? t?t v?i phe ?ng h? Habsburg va b?t đ?u b? loi cu?n vao m?t lien minh v?i Ao [38] . Vi?c nay c?a ong khong lam thay đ?i thai đ? c?a phe đ?i l?p, nh?ng c?ng ph?n nao lam suy y?u phe nay khi m?t s? thanh vien c?a phe đ?i l?p ra ?ng h? nha vua do vi?c Sobieski trao ch?c v? hetman cho lanh t? c?a phe đ?i l?p la Stanisław Jan Jabłonowski [39] .

Lien minh v?i đ? qu?c La Ma Th?n thanh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Y th?c r?ng Ba Lan thi?u đ?ng minh va m?o hi?m trong cac cu?c chi?n tranh ch?ng l?i h?u h?t cac n??c lang gi?ng, Sobieski tim ki?m lien minh v?i Hoang đ? Leopold I c?a Thanh ch? La Ma [37] . C? hai ben h?a s? vi?n tr? l?n nhau n?u th? đo c?a h? b? đe d?a [40] . Lien minh nay đ??c đ?i di?n hoang gia ky vao ngay 31 thang 3 n?m 1683, va đ??c Hoang đ? va Qu?c h?i Ba Lan phe chu?n trong vong vai tu?n sau đo [41] . M?c du nh?m tr?c ti?p ch?ng l?i quan Ottoman va gian ti?p ch?ng l?i Phap, no co l?i th? la gianh đ??c s? ?ng h? n?i b? cho vi?c b?o v? bien gi?i phia Nam Ba Lan [37] . đay la m?t kh?i đ?u c?a nh?ng gi s? tr? thanh m?t đ?i di?n trung thanh c?a Cong giao, đ??c Giao hoang Innocente XI c? đi d?p "d? giao" đ? b?o v? cac qu?c gia Cong giao [42] .

Trong khi đo, vao mua xuan n?m 1683, gian đi?p hoang gia phat hi?n ra cac ho?t đ?ng ng?m ng?m c?a Th? Nh? K? cho m?t chi?n d?ch quan s? ch?ng l?i Kh?i th?nh v??ng chung. Sobieski s? r?ng m?c tieu co th? la cac thanh ph? Ba Lan c?a Lwow va Krakow [43] . đ? ch?ng l?i cac m?i đe d?a, Sobieski b?t đ?u c?ng c? cac thanh ph? va yeu c?u cho quan đ?i c?a đ?ng minh giup đ? [44] . Nh?n đ??c yeu c?u c?a vua Ba Lan, Hoang đ? La Ma th?n thanh phai quan c?a tuy?n h?u Bavaria va Saxon tham gia chi?n đ?u d??i quy?n c?a ch? huy Charles c?a Lorraine [45] [46]

Tr?n thanh Vienna (1683) [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Hoan c?nh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tr?n đanh Vienna đ??c xem la tr?n đanh thanh cong c?a lien minh Kh?i th?nh v??ng chung - đ? qu?c La Ma th?n thanh ch?ng l?i s? xam nh?p c?a đ? qu?c Ottoman vao chau Au. Chung ta con nh? cac đ? qu?c c?a ng??i H?i giao nhi?u l?n xam nh?p vao chau Au, va c?ng b? ch?n đ?ng nhi?u l?n. Tr?n đ?u tien la Tr?n Tours c?a T? t??ng ng??i Frank la Charles Martel (732), l?n đ?u tien đanh b?i quan H?i xam l??c. Tr?n thanh Vienna n?m 1683 la tr?n đanh l?n đanh b?i tham v?ng xam l??c c?a ng??i H?i giao vao chau Au, t?o ti?n đ? cho Tr?n Lepanto tieu di?t hoan toan s? xam nh?p c?a đ? qu?c Ottoman đ? chi?m đ?a Trung H?i va chi?m đong chau Au.

Tr??c tr?n đanh, hai ben đ?u co tinh toan chi?n l??c k? cang. V? phia Sultan, vi?c chi?m đ??c thanh ph? Vienna t? lau đa la khat v?ng chi?n l??c c?a đ? ch? Ottoman, b?i s? ki?m soat ch?t ch? c?a no đ?i v?i cac tuy?n th??ng m?i Danubian (Bi?n đen đ?n Tay Au) phia nam chau Au va cac tuy?n đ??ng th??ng m?i (đ?a Trung H?i đ?n đ?c). đ? tim h?u thu?n cho minh, Sultan đa cung c?p h? tr? quan s? cho ng??i Hungary va nh?ng ng??i khong ph?i Cong giao ? cac vung b? chi?m đong c?a Habsburg ? Hungary. Sultan Mehmed IV đ?a Imre Thokoly la Vua c?a "Th??ng Hungary" (ph?n phia đong c?a Slovakia ngay nay va cac b? ph?n v? phia đong b?c Hungary, ma tr??c đo ong đa th?c hi?n b?ng v? l?c t? đ? ch? Habsburgs), cung l?i h?a Imre Thokoly s? lam vua thanh Vienna n?u Ottoman đanh th?ng.

Tranh chan dung c?a Sobieski trong trang ph?c c?a ng??i La Ma c?, kho?ng sau n?m 1680.

Di?n bi?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ngay 31 thang 3 n?m 1683, T? t??ng Kara Mustafa Pasha thay m?t cho Mehmet IV g?i t?i h?u th? đ?n chinh quy?n hoang gia ? Vienna. va bu?c Vienna ph?i đ?u hang. Khong đ?i tr? l?i, T? t??ng Kara Mustafa d?n đ?i quan v?i 170.000 ng??i [47] , ph?i h?p v?i 40,000 quan Crimean Tatar va 150 kh?u sung [48] chu?n b? ti?n quan. đ?i quan Ottoman t? kinh đo Edirne ? Rumelia va ti?n nhanh đ?n Belgrade vao đ?u thang 5/1683 v?i s? tham gia c?a m?t đ?i quan khac do Hoang t? Transylvania Mihaly Apafi va m?t l?c l??ng Hungary d??i quy?n Imre Thokoly. Quan xam l??c đa vay ham Gy?r va 150.000 quan con l?i di chuy?n v? thanh ph? Vienna.

T?i thanh Vienna, 60.000 quan gi? thanh đa theo l?nh c?a Hoang đ? va cung v?i 20.000 quan c?a Charles V, Cong t??c x? Lorraine, rut v? phia Linz; ch? đ? l?i m?t l?c l??ng nh? la 15.000 ng??i, bao g?m 8.700 tinh nguy?n vien v?i 370 kh?u phao, do Ba t??c Ernst Rudiger Graf von Starhemberg (T?ng ch? huy ? thanh Vienna t? n?m 1680) ch? huy ra gi? thanh [49] . Ch? vai ngay sau khi nh?n đ??c tin v? v? th?m sat ? Perchtoldsdorf, quan gi? thanh Vienna đa t? ch?i vi?c đ?u hang va ra s?c c? th? đ? đ?i vi?n binh [49] . T?i thanh Vienna, Ba t??c Ernst Rudiger l?nh cho toan dan trong thanh ph?i pha h?y h?t nha c?a đ? khi?n Vienna tr? thanh m?t toa thanh tr?ng r?ng.

Khi quan đ?i lien minh do T? t??ng Ottoman ch? huy đ?n bao vay thanh, ong ra l?nh cho cong binh đao nh?ng đ??ng h?m xuyen vao thanh đ? ti?n cho quan đ?i d? xam nh?p vao. Ng??i Ottoman co 130 sung tr??ng va 19 kh?u phao t?m c? trung binh, khong đ? khi đ?i m?t v?i kh?u phao 370 c?a đ?i ph??ng. Sau khi đao xong cac đ??ng h?m, quan Ottoman cho boi đen cac đ??ng h?m đ? ng?y trang. Th? nh?ng vi?c ng?y trang nay t? ra khong co k?t qu?, khi r?ng cay g?n khu v?c ng?y tr?ng b? ch?t th?i khi?n k? ho?ch c?a T? t??ng Ottoman g?p nhi?u kho kh?n. Cu?i cung, kho kh?n c?ng đ??c kh?c ph?c. Quan đi?m c?a T? t??ng Ottoman la mu?n chi?m nguyen v?n m?t thanh ph? Vienna trang l?, khong b? tan pha ho?c b? quan đ?i c?a minh t?n cong hay c??p boc c?a c?i.

Cu?c vay ham c?a quan đ?i Ottoman t?i thanh Vienna b?t đ?u. Luc đ?u, quan Ottoman ch?n đ?ng h?t m?i vi?n tr? va ng?m cho cong binh th?c sau vao thanh. Trong thanh, quan gi? thanh ra s?c c? th? va c?nh giac cao đ?. M?t m?i tr? nen ph? bi?n đ?n m?c Ernst Rudiger Graf von Starhemberg ra l?nh cho b?t k? ng??i linh nao ng? khi đang canh gac s? b? b?n ngay. Trong luc quan gi? thanh Vienna đang tuy?t v?ng thi ? ben ngoai thanh, vien t??ng Charles V, Cong t??c Lorraine, đa đanh b?i Thokoly t?i Bisamberg, cach th? đo Vienna 5 km (3,1 mi) v? phia tay b?c.

Ng??i chi?n th?ng Jan III Sobieski t?i tr?n Vien (1683), tranh chan dung c??i ng?a c?a Jerzy Siemiginowski-Eleuter .

Cu?c ph?n cong th?ng l?i c?a Cong t??c Lorraine m? đ??ng cho cu?c ph?n cong c?a ch? l?c tri?u đinh do Jan III Sobieski ch? huy. Quan ch? l?c Ba Lan v??t song Danube va h?p v?i quan c?a l?c l??ng b? sung t? Saxony, Bavaria, Baden, Franconia va Swabia. Vua Phap t? ch?i giup đ? Sobieski vi ong ta đang co hi?m khich v?i Hoang đ? La Ma th?n thanh. M?c du v?y, vua Jan III c?ng nh?n đ??c s? giup đ? nhi?t tinh c?a Hoang đ? Leopold I c?a La Ma th?n thanh - nang t?ng s? quan đ?i c?a ong len 80.000 ng??i, chu?n b? đ??ng đ?u v?i 150.000 quan Ottoman.

T?i thanh Vienna, quan gi? thanh ra s?c c? th? va đao hang lo?t đ??ng h?m đ? ng?n ch?n cong binh c?a Ottoman co th? đ?a phao vao đ??ng h?m đ? l?t vao thanh. M?c du ra s?c ch?ng đ?, r?t cu?c quan Ottoman c?ng tran đ??c vao thanh thong qua l?p cac phao đai cong thanh hi?u qu?. ? ben ngoai Vienna, Hoang đ? La Ma th?n thanh c?ng ra s?c vi?n tr? nhi?u ti?n b?c va c?a c?i; ngay c? đ?c Giao hoang La Ma c?ng cho Sobieski m?t s? ti?n l?n đ? duy tri vi?c gi? thanh Vienna.

Bao vay thanh lau ngay khong co k?t qu? kh? quan, T? t??ng Kara Mustafa Pasha rut lui va giao quy?n ch? huy cu?c bao vay cho Khan Krym, v?i 40.000 quan tham gia. Vi ly do ch?a ro, Khan tuyen b? khong ti?n đanh vi?n binh c?a vua Ba Lan đ?n gi?i vay thanh. Ng??i Ottoman c?ng khong th? d?a vao cac đ?ng minh Wallachian va Moldavian c?a h?. George Ducas, Hoang t? Moldavia, b? b?t, trong khi cac l?c l??ng ?erban Cantacuzino b?t đ?u rut lui sau cu?c t?n cong c?a k? binh do Sobieski ch? huy.

Sobieski g?i th? chi?n th?ng t?i Giao hoang sau tr?n Vien . H?a ph?m c?a Jan Matejko , hi?n đang l?u tr? t?i B?o tang Vatican .

Sau khi quan đ?i c?a Kh?i th?nh v??ng chung (co lien minh v?i La Ma th?n thanh va cac qu?c gia Cong giao khac) đ?n sat chan thanh Vienna, cu?c ph?n cong chinh th?c b?t đ?u. Charles of Lorraine đem quan đanh vao canh trai c?a quan đ?ch va nhanh chong đanh tan gi?c, chi?m đ??c cac lang kien c? c?a Nussdorf va Heiligenstadt. đ?n tr?a, quan đ?i hoang gia đa tan pha nghiem tr?ng s?c l?c c?a ng??i Ottoman, tuy nhien s?c chi?n đ?u c?a quan đ?ch khong vi th? ma gi?m sut. Mustafa Pasha ngay sau đo tung g?n h?t đ?o quan c?a minh đ? chu?n b? chi?m Vienna tr??c khi Jan III Sobieski đ?n, nh?ng l?i b? quan trong thanh ch?n đanh quy?t li?t. Nh?ng ng??i linh cong binh Ottoman đ?t min đ? pha t??ng thanh, nh?ng k?t qu? r?t h?n ch?: t??ng b? pha m?t 10 ch?, ph?n con l?i v?n đ?ng v?ng. đ?n đ?u bu?i chi?u, Jan III quy?t đ?nh đanh vao canh ph?i c?a gi?c va nhanh chong chi?m đ??c ngoi lang Gersthof, n?i s? đong vai tro la c?n c? quan tr?ng đ? gi? v?ng k? binh.

L?c l??ng c?a Jan III Sobieki b?t đ?u t?ng c??ng ph?n cong m?nh vao chi?u 12/9/1683. Jan III b?t ng? t?n cong vao canh trai va b? quan Ottoman ch?n đanh quy?t li?t, nh?ng quan Ba Lan c?a Jan III đa c? g?ng đanh tan va bu?c quan Ottoman rut lui va nhanh chong đanh chi?m Unterdobling va Oberdobling r?i ti?n vao lang Turkenschanze. đung 4 gi? chi?u, quan Ba Lan b?t đ?u t?n cong va nhanh chong đanh tan quan đ?ch, d?n chung vao Turkenschanze - n?i co l?c l??ng Ba Lan t? phia tay, Saxons va Bavarian t? phia tay b?c va Ao t? phia b?c h? tr?. Th?t v?ng vi b? thua tr?n, cac t??ng va quan s? Ottoman l?ng l? rut đi.

Ph?n quach l?u gi? trai tim Jan III Sobieski t?i Nha th? Capuchin , Warszawa.

Cac đ?ng minh đa s?n sang cho tr?n đanh cu?i cung. Vao kho?ng 6 gi? chi?u, nha vua Ba Lan đa ra l?nh cho 18.000 ng??i linh chia thanh 4 canh quan đ?ng lo?t t?n cong. đ?o quan c?a Jan Sobieski đ? b? len canh đ?ng đ?u tien v?i 600 quan chinh quy, 3.000 quan k? h?ng n?ng đa chu?n b? k? cang cho đ?t ph?n cong. Cu?c chi?n đ?u di?n ra quy?t li?t. đ?o quan Ottoman v?n đa m?t m?i nen đa ch?ng đ? b? đ?ng r?i t? t? rut lui, đ? l?i nhi?u xac ch?t va ng??i b? th??ng, b? b?t. Ch?a đ?y ba gi? sau v? t?n cong b?ng k? binh, cac l?c l??ng C? đ?c giao đa th?ng tr?n va c?u Vienna. V? s? quan Kito giao đ?u tien b??c vao Vienna la Margrave Ludwig c?a Baden, ? đ?u nh?ng con r?ng. Sau đo Sobieski di?n gi?i l?i trich d?n n?i ti?ng c?a Julius Caesar (Veni, vidi, vici) b?ng cach noi "Veni, vidi, Deus vicit" - "Toi đ?n, toi th?y, đ?c Chua Tr?i chinh ph?c"

Qua đ?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Vua Jan III Sobieski qua đ?i t?i Wilanow, Ba Lan ngay 17 thang 6 n?m 1696. V? ong, Maria Kasimira, qua đ?i n?m 1716 ? Blois, Phap v? đ??c an tang ? Ba Lan. H? đ??c chon c?t ? Nha th? Wawel, Krakow, Ba Lan.

Vua Jan III Sobieski đ??c k? v? b?i August II , ng??i đa len ngoi v?i s? ?ng h? c?a ng??i Nga. V?i cai ch?t c?a vua August II n?m 1733, cu?c Chi?n tranh K? v? Ba Lan bung n?.

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ a b Daniel Stone, The Polish-Lithuanian state, 1386-1795 , trang 238
  2. ^ William Young, International Politics and Warfare in the Age of Louis XIV and Peter the Great: A Guide to the Historical Literature , trang 425
  3. ^ (ti?ng Anh) Aleksander Gieysztor (1979). History of Poland . PWN, Polish Scientific Publishers. tr.  223 . ISBN   83-01003-92-8 .
  4. ^ (ti?ng Anh) J.A. Hammerton (2007). Peoples Of All Nations: Their Life Today And Story Of Their Past . Concept Publishing Company. tr. 4142. ISBN   81-72681-44-5 .
  5. ^ (ti?ng Anh) Mario Reading (2009). The Complete Prophecies of Nostradamus . Sterling Publishing Company, Inc. tr. 382. ISBN   19-06787-39-5 .
  6. ^ Halina Iwanicka, A thousand years of Polish heritage , Commerce Clearing House, 1966, trang 31
  7. ^ Wojciech Skalmowski; Tatjana Soldatjenkova; Emmanuel Waegemans (2003). Liber amicorum . Peeters Publishers. p. 165. ISBN 90-429-1298-7.
  8. ^ Red. (Eds.) (1962?1964). "Jan III Sobieski". Polski Słownik Biograficzny (in Polish) p.413
  9. ^ Red. (Eds.), Jan III Sobieski , p.413
  10. ^ Daniel Stone (2001). The Polish?Lithuanian state, 1386?1795 . University of Washington Press. p. 236. ISBN 0-295-98093-1.
  11. ^ a b c Red. (Eds.), Jan III Sobieski, p.413
  12. ^ Tindal Palmer, Alicia (1815), Authentic memoirs of John Sobieski, King of Poland , Printed for the author; and sold by Longman and Co, p. 7
  13. ^ Tindal Palmer 1815, pp. 12?13
  14. ^ Simon Millar; Peter Dennis (2008). Vienna 1683: Christian Europe Repels the Ottomans . Osprey Publishing. p. 17. ISBN 1-84603-231-8.
  15. ^ Simon Millar; Peter Dennis (2008). Vienna 1683: Christian Europe Repels the Ottomans . Osprey Publishing. p. 17. ISBN 1-84603-231-8.
  16. ^ Red. (Eds.), Jan III Sobieski, p.414
  17. ^ Wojciech Skalmowski; Tatjana Soldatjenkova; Emmanuel Waegemans (2003). Liber amicorum . Peeters Publishers. p. 165. ISBN 90-429-1298-7.
  18. ^ Red. (Eds.), Jan III Sobieski, p.415
  19. ^ Simon Millar; Peter Dennis (2008). Vienna 1683: Christian Europe Repels the Ottomans . Osprey Publishing. p. 17. ISBN 1-84603-231-8.
  20. ^ a b c d e f Red. (Eds.), Jan III Sobieski, p.416
  21. ^ Frank N. Magill (ngay 13 thang 9 n?m 2013). The 17th and 18th Centuries: Dictionary of World Biography . Routledge. p. 726. ISBN 978-1-135-92414-0.
  22. ^ Simon Millar; Peter Dennis (2008). Vienna 1683: Christian Europe Repels the Ottomans . Osprey Publishing. p. 17. ISBN 1-84603-231-8.
  23. ^ Wojciech Skalmowski; Tatjana Soldatjenkova; Emmanuel Waegemans (2003). Liber amicorum . Peeters Publishers. p. 165. ISBN 90-429-1298-7.
  24. ^ Howard N. Lupovitch (ngay 16 thang 12 n?m 2009). Jews and Judaism in World History . Routledge. p. 120. ISBN 978-1-135-18965-5.
  25. ^ Joseph Cummins. The War Chronicles: From Chariots to Flintlocks. Fair Winds . p. 323. ISBN 978-1-61673-403-9.
  26. ^ F. L. Carsten (ngay 1 thang 1 n?m 1961). The New Cambridge Modern History: Volume 5, The Ascendancy of France, 1648?88 . CUP Archive. p. 564. ISBN 978-0-521-04544-5.
  27. ^ Frank N. Magill (ngay 13 thang 9 n?m 2013). The 17th and 18th Centuries: Dictionary of World Biography . Routledge. p. 727. ISBN 978-1-135-92414-0
  28. ^ Frank N. Magill (ngay 13 thang 9 n?m 2013). The 17th and 18th Centuries: Dictionary of World Biography . Routledge. p. 727. ISBN 978-1-135-92414-0.
  29. ^ Oskar Halecki; W: F. Reddaway; J. H. Penson. The Cambridge History of Poland . CUP Archive. p. 538. ISBN 978-1-00-128802-4.
  30. ^ Frank N. Magill (ngay 13 thang 9 n?m 2013). The 17th and 18th Centuries: Dictionary of World Biography . Routledge. p. 726. ISBN 978-1-135-92414-0.
  31. ^ Oskar Halecki; W: F. Reddaway; J. H. Penson. The Cambridge History of Poland . CUP Archive. p. 542. ISBN 978-1-00-128802-4.
  32. ^ Wiktor Waintraub (1976). Memoirs of the Polish Baroque: the writings of Jan Chryzostom Pasek, a squire of the Commonwealth of Poland and Lithuania . University of California Press. p. 308. ISBN 0-520-02752-3.
  33. ^ Mirosław Nagielski (1995). Hetmani Rzeczypospolitej Obojga Narodow (in Polish). Bellona. p. 227. ISBN 83-11-08275-8.
  34. ^ Wiktor Waintraub (1976). Memoirs of the Polish Baroque: the writings of Jan Chryzostom Pasek, a squire of the Commonwealth of Poland and Lithuania . University of California Press. p. 308. ISBN 0-520-02752-3.
  35. ^ Frank N. Magill (ngay 13 thang 9 n?m 2013). The 17th and 18th Centuries: Dictionary of World Biography . Routledge. p. 727. ISBN 978-1-135-92414-0.
  36. ^ Oskar Halecki; W: F. Reddaway; J. H. Penson. The Cambridge History of Poland . CUP Archive. p. 542. ISBN 978-1-00-128802-4.
  37. ^ a b c d Red. (Eds.), Jan III Sobieski, p.417
  38. ^ Oskar Halecki; W: F. Reddaway; J. H. Penson. The Cambridge History of Poland . CUP Archive. pp. 543?544. ISBN 978-1-00-128802-4.
  39. ^ Oskar Halecki; W: F. Reddaway; J. H. Penson. The Cambridge History of Poland . CUP Archive. p. 541. ISBN 978-1-00-128802-4.
  40. ^ Frank N. Magill (ngay 13 thang 9 n?m 2013). The 17th and 18th Centuries: Dictionary of World Biography. Routledge. p. 727. ISBN 978-1-135-92414-0.
  41. ^ Kenneth Meyer Setton (1991). Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century . American Philosophical Society. pp. 266?269. ISBN 978-0-87169-192-7.
  42. ^ Oskar Halecki; W: F. Reddaway; J. H. Penson. The Cambridge History of Poland . CUP Archive. pp. 544?545. ISBN 978-1-00-128802-4.
  43. ^ Simon Millar; Peter Dennis (2008). Vienna 1683: Christian Europe Repels the Ottomans . Osprey Publishing. p. 17. ISBN 1-84603-231-8.
  44. ^ Simon Millar; Peter Dennis (2008). Vienna 1683: Christian Europe Repels the Ottomans . Osprey Publishing. p. 17. ISBN 1-84603-231-8.
  45. ^ Kenneth Meyer Setton (1991). Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century . American Philosophical Society. pp. 266?269. ISBN 978-0-87169-192-7.
  46. ^ Oskar Halecki; W: F. Reddaway; J. H. Penson. The Cambridge History of Poland . CUP Archive. pp. 547?548. ISBN 978-1-00-128802-4.
  47. ^ Wimmer, Jan (1983), Wiede? 1683 , MON, p. 306
  48. ^ Bruce Alan Masters, Gabor Agoston: Encyclopedia of the Ottoman Empire , Infobase Publishing, 2009, ISBN 1438110251, 584.
  49. ^ a b Tucker, S.C., 2010, A Global Chronology of Conflict , Vol. Two, Santa Barbara: ABC-CLIO, LLC, ISBN 9781851096671

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. (ti?ng Anh) Tindal Palmer, Alicia (1815), Authentic memoirs of John Sobieski, King of Poland , Printed for the author; and sold by Longman and Co .

Sach đ?c them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  • Tatham, John Sobieski , (Oxford, 1881)
  • Dupont, Memoires pour servir a l'histoire de Sobieski , (Warsaw, 1885)
  • Salvandy, Histoire de Pologne avant et sous le roi Jean Sobieski , (two volumes, new edition, Paris, 1855)
  • Coyer, Histoire de Jean Sobieski , (Amsterdam, 1761 and 1783)
  • Waliszewski, Acta , (three volumes, Cracow, 1684)
  • Rieder, Johann III., Konig von Polen , (Vienna, 1883)
  • Chełmecki, Konig J. Sobieski und die Befreiung Wiens , (Vienna, 1883)
  • Du Hamel de Breuil, Sobieski et sa politique de 1674 a 1683 , (Paris, 1894)

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_III_Sobieski&oldid=70693684 ”