Giao hoang Pio XII
(
Ti?ng Latinh
:
Pius PP. XII
,
Ti?ng Y
:
Pio XII
, ten khai sinh la
Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli
,
2 thang 6
n?m
1876
?
9 thang 10
n?m
1958
) la v?
Giao hoang
th? 260 c?a
Giao h?i Cong giao Roma
.
Theo nien giam toa thanh n?m
2003
xac đ?nh ngay đ?c c? Giao hoang la ngay
2 thang 3
n?m
1939
, ngay khai m?c ch?c v? m?c t? đoan chien Chua la ngay
12 thang 3
va k?t thuc tri?u đ?i c?a minh vao ngay
9 thang 10
n?m
1958
.
Ong tich c?c can thi?p đ? ch?m d?t
Chi?n tranh th? gi?i th? hai
.
Vatican
tr? thanh n?i tru ?n cho nhi?u ng??i b? bach h?i v?
chinh tr?
ho?c ch?ng t?c. Ong khuy?n khich m?i n? l?c đ? xay d?ng m?t n?n dan ch?
Kito giao
th?t s?. Ong vi?t nhi?u thong đi?p v? Giao h?i (Mystici Corporis), v? nghien c?u Thanh Kinh (Divino Afflante Spiritu), v?
th?n h?c
, ph?ng v? va cong b? tin đi?u
đ?c M? H?n Xac Len Tr?i
(1950).
Giao hoang Pio XII đa k?t an cac trao l?u th?n h?c, phong trao
xa h?i ch? ngh?a
va linh m?c th?. Tuy nhien ph?i nhin nh?n d??i th?i đ?i ong, sinh ho?t Giao h?i c?ng co nhi?u thay đ?i: tr??c tien la ph?ng v? (nghi th?c bi tich b?ng ti?ng đ?a ph??ng, cho dang l? bu?i chi?u, vi?c gi? chay Thanh Th? ch? con ba gi?, c?i T? nghi l? tu?n thanh va gi?n d? hoa kinh th?n v?).
Ngoai ra, ong tich c?c c? v? phong trao tong đ? giao dan, m? hai đ?i h?i giao dan
th? gi?i
1951
va
1957
t?i Roma (tren 2.000 đ?i bi?u thu?c 92 qu?c gia); qu?c t? hoa H?ng y đoan (2/3 khong ph?i ng??i Y), va c? v? đ?c bi?t cho vi?c l?p hang giao ph?m cac x? truy?n giao.
Tr??c khi thanh giao hoang
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Giao hoang Pio XII
ten th?t la
Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli
, sinh t?i Roma, n??c
Y
ngay 2 thang 3 n?m 1876. Ong sinh ra trong m?t gia đinh quy t?c nh?, r?t than thi?t t? th? k? XIX v?i cac gi?i c?a Vatican.
Cha ong, Filippo Pacelli, la lu?t s? ? toa th??ng th?m Roma (Rota), r?i lu?t s? h?i ngh? cac h?ng y.
M? ong xu?t than t? m?t gia đinh n?i b?t v? nh?ng ph?c v? toa thanh. Ong h?c ? tr??ng trung h?c Visconti, m?t tr??ng cong l?p.
N?m 1894, ong b?t đ?u h?c th?n h?c ? đ?i h?c Gregorio v?i t? cach la h?c sinh n?i tru c?a h?c vi?n Capranica. T? n?m 1893 đ?n 1895, ong c?ng theo h?c ngon ng? va l?ch s? ? Sapienza, đ?i h?c Nha n??c Roma.
N?m 1899, ong tr? v? tr??ng Apollinario n?i ong đ?t đ??c ba b?ng c? nhan v? th?n h?c, lu?t dan s? va giao lu?t. Ngay 2 thang 4 n?m 1899, ong đ??c th? phong linh m?c b?i Giam m?c Cassetta, pho nhi?p chinh c?a Roma va la ng??i b?n l?n c?a gia đinh.
N?m 1901, ong vao thanh b? cong v? ngo?i th??ng c?a giao h?i, ph? trach nh?ng quan h? qu?c t? c?a
Vatican
, nh? s? g?i g?m c?a h?ng y Vannutelli, b?n c?a gia đinh. T?i đay, ong lam minutante (ng??i th?o b?n chinh). Pacelli tham d? c? m?t vi?n thang 8 n?m 1903.
N?m 1904, ong đ??c h?ng y Gasparri b? nhi?m vao ?y ban phap đi?n hoa giao lu?t. Ong c?ng tr? thanh v? phong h? Giao hoang bi m?t, d?u hi?u s? tin c?y c?a Giao hoang. Ong xu?t b?n m?t nghien c?u v? T? cach phap nhan va tinh lanh th? c?a phap lu?t, đ?c bi?t la c?a giao lu?t, r?i m?t sach nh? tr?n v? s? phan ly c?a Giao h?i va Nha n??c ? Phap.
Pacelli đa ph?i kh??c t? nhi?u l?i đ? ngh? gh? giao s? giao lu?t ? Apollinario c?ng nh? ? đ?i h?c cong giao Washington. Nh?ng ong l?i nh?n gi?ng d?y ? han lam vi?n cac quy t?c giao h?i, c? s? đao t?o c?a giao tri?u Roma.
N?m 1905, ong đ??c th?ng lam giam ch?c than c?n c?a Giao hoang. Ong ti?p t?c đ??c th?ng ch?c m?t cach nhanh chong va đ?u đ?n. N?m 1911, tr? thanh th? tr??ng B? cong v? ngo?i th??ng. đi?u nay đa đ?a ong vao danh sach nh?ng nha t? t??ng c?a nganh ngo?i giao Vatican.
N?m 1912,
Giao hoang Pio X
b? nhi?m ong lam ph? ta t?ng tr??ng, r?i t?ng tr??ng n?m 1914, ong gi? nhi?m s? nay d??i tri?u Benedictus XV. Luc b?y gi?, ong đ?m nhi?m trach v? xuc ti?n chinh sach c?a Giao hoang trong th? chi?n th? nh?t.
đ?c bi?t, ong đa can ng?n n??c Y b??c vao chi?n tranh, m?t ph?n vi ong s? m?t cu?c cach m?ng c?ng s?n ? Roma. N?m 1915, ong du hanh đ?n Vience va c?ng tac v?i đ?c ong Scapinelli kham s? toa thanh ?
Venezia
đ? thuy?t ph?c
hoang đ?
Franz Joseph I
c?a
đ? qu?c Ao-Hung
kien nh?n h?n đ?i v?i Y.
Kham s? toa thanh t?i Munich
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
N?m
1917
,
Giao hoang Bi?n đ?c XV
b? nhi?m Pacelli lam kham s? toa thanh t?i
Munich
, đ?i di?n Giao hoang duy nh?t c?a
đ? qu?c đ?c
. Ong đa thuc đ?y đ? cho cong ham c?a Bi?n đ?c XV ngay 1 thang 8 n?m 1917 đ??c ti?p nh?n, nh?ng ch? đ?t đ??c nh?ng k?t qu? đang th?t v?ng.
Ong c?ng c? g?ng tim hi?u giao h?i
Cong giao
? đ?c đ? bi?t ro h?n, th?m vi?ng cac giao ph?n va tham d? cac cu?c bi?u tinh c?a Cong giao nh?
Katholikentag
(đ?i h?i cong giao đ?c) va đ?a ch? Pasqualina v? ph?c v? ong v?i t? cach la qu?n gia cho đ?n cu?i đ?i. Song song ong tim hi?u nh?ng ban cai c?a Vatican va
Lien bang Xo vi?t
. Ong thay cac đ? ngh? Xo vi?t đ?i v?i vi?c t? ch?c Cong giao.
N?m 1926, ong th?a nh?n tu s? Dong ten D’Herbigny, ng??i ph? trach vi?c thanh l?p m?t hang giao s? trong n??c
Nga
. N?m 1920, ong đ??c ?y nhi?m ?
Berlin
. N?m 1929, ong ky m?t th?a ??c v?i
Ph?
, sau đo đ??c b? nhi?m lam t?ng tr??ng ngo?i giao va đ??c nang len ph?m t??c h?ng y. Ong tr? thanh ng??i cong tac chinh c?a
Giao hoang Pio XI
va b? nhi?m lam t?ng Giam m?c hi?u toa Sardes.
N?m
1933
, nhan danh toa thanh, ong ky m?t th?a ??c v?i Von papen, pho ch??ng ?n
Cong giao
c?a chinh ph?
Hitler
. Nh?ng ngay sau đo
nh?ng ng??i qu?c xa
khong mu?n ton tr?ng hi?p ??c nay. Pacelli g?i 55 cong ham ph?n khang chinh ph? đ?c trong th?i gian t? 1933 đ?n 1939. Vi th?, thang 3 n?m 1937 ong lam cho b?n v?n c?a thong đi?p
Mit brennender Sorge
do h?ng y t?ng Giam m?c Munich so?n tr? nen nghiem kh?c h?n. Tuy nhien, th?a ??c khong b? bai b?.
N?m 1938, ong nghiem kh?c phe binh vi?c hang Giam m?c
Ao
phe chu?n ngay
Anschluss
(b?o l?c qu?c xa ngay
11 thang 3
n?m
1938
). Ong đoi h?ng y Innitzet, t?ng Giam m?c
Vien
, ph?i tuyen b? l?y l?p tr??ng ch?ng s? xam l??c. Innitzet th?c hi?n đi?u nay ngay
6 thang 5
, nh?ng ch? b?ng m?t bai bao đ?ng tren Osservatore Romano.
N?m 1939, luc chau Au s?p b??c vao cu?c
Chi?n tranh th? gi?i th? hai
(1939 - 1945), m?t cu?c b?u
Giao hoang
di?n ra. L?n b?u c? nay, m?t nhan v?t r?t đ??c tin nhi?m va tin t??ng v?i cac H?ng y: H?ng y
Eugenio Pacelli
luc đo la B? tr??ng Ngo?i giao Toa Thanh t? n?m 1929 d??i th?i Pio XI va tr??c đay t?ng la S? th?n Toa Thanh t?i đ?c. M?t khac khi
Giao hoang Pio XI
qua đ?i đa đ? thoat ra vai cau cho th?y vi?c ch? đ?nh ong lam ng??i k? v? minh nen ch? khong đ?y 26 gi? đ?ng h? m?t ngh? đa co k?t qu?.
Ch? sau 2 ngay, qua 2 l?n b? phi?u 63 v? H?ng y đa ch?n H?ng y Pacelli lam Giao hoang Pio XII. Th?c ra, Pio XII đa đ??c 2/3 s? phi?u trong vong b? phi?u th? 2 nh?ng ong yeu c?u b? phi?u l?i đ? xac nh?n. Ong đ?c c? vao đung ngay sinh nh?t c?a minh.
Th?c ra thi nhi?u h?ng y Y thich h?ng y Dalla Costa, t?ng Giam m?c
Florentia
h?n. Nh?ng Pacelli đa đ??c ch?n lam Giao hoang ph?n l?n la vi tai ngo?i giao va s? thanh thi?n c?a ong. C? hai đ?c tinh nay vo cung c?n thi?t khi th? gi?i đ?ng tr??c cu?c chi?n do Adolf Hitler va ch? đ? qu?c xa kh?i x??ng m?t it lau sau khi Pio XII len ngoi Giao hoang. đay la m?t ngh? ng?n nh?t trong l?ch s? cac cu?c m?t ngh? b?u Giao hoang.
Giao hoang Pio XII len tr? vi thang 3/1939. Ong l?y tong hi?u la
Pio XII
đ? cho co s? lien t?c v?i tri?u Giao hoang tr??c. Ong b? nhi?m h?ng y Maglione c?u kham s? ?
Paris
(
th? đo
n??c
Phap
) lam t?ng tr??ng ngo?i giao. đi?u đang chu y la Pio XII la v? t?ng tr??ng ngo?i giao đ?u tien đ??c b?u lam Giao hoang t?
Clemente
, n?m 1667.
Vao l? Chua Ki-to vua n?m 1939, ong đa cung m?t luc t?n phong 12 Giam m?c th?a sai, trong đo co hai v? Giam m?c da đen tien kh?i ng??i Ouganđa va Malgache. Th?i đi?m nay, 48 đ?a ph?n đa đ??c trao cho cac Giam m?c b?n qu?c
[2]
.
Ngay
3 thang 12
n?m
1939
ong ra hu?n d?
Plane compertum est
noi v? l? nghi
Trung Hoa
đ?i v?i
Kh?ng T?
va T? tien. Hu?n d? nay bai b? vi?c cac
Giao hoang Clemente XI
va
Bi?n đ?c XIV
bu?c cac th?a sai ph?i tuyen th? v? l? nghi
Trung Hoa
.
Nh? v?y đa xoa b? đi đ??c t?t c? nh?ng tan tich c?a m?t cu?c tranh lu?n t?ng gay nen nh?ng thi?t h?i cho đ?o Cong giao
A đong
. M?t s?c l?nh khac ngay
9 thang 4
n?m
1940
c?ng bai b? luon vi?c tuyen th? v? l? nghi Malabar ben
?n đ?
.
Chi?n tranh th? gi?i th? hai (1939 - 1945)
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Tr?n v?n th?i gian đ?u tri?u đ?i Giao hoang c?a ong b? chi ph?i b?i v?n đ?
Chi?n tranh th? gi?i th? hai
va nh?ng cu?c can thi?p ca nhan c?a ong cho v?n đ? hoa binh. Ong đa th?o ra thong tri, t? cao t? t??ng đ?c Qu?c xa la ph?n Thien chua giao va t?ng c? g?ng ng?n ch?n Chi?n tranh th? gi?i th? hai. V? sau, ong b? ch? trich la d?a qua nhi?u vao nh?ng ph??ng cach ngo?i giao truy?n th?ng, khi ph?i đ??ng đ?u v?i đ?c Qu?c xa.
Ngo?i giao Vatican đa tim cach can thi?p đ? ng?n ch?n chi?n tranh nh?ng khong thanh cong. Sau hi?p ??c Ribbentrop Molotov, Vatican mu?n gi? n??c Y ? ngoai cu?c xung đ?t.
Trong thong đi?p đ?u tien c?a ong, Summi Pontificatus (20/10/1939) ong t? giac m?i day ch?ng ch?t c?a chi?n tranh. Cu?i n?m
1939
, Giao hoang Pio XII đi th?m c? vua Victor Emmanuel trong c? xa Quirinal, c? xa Giao hoang x?a.
Vao đ?u chi?n tranh, cac
c??ng qu?c
phe
phat xit
đa th? d?ng c?
th?p t? chinh
ch?ng
Lien Bang Xo Vi?t
đ? h?p th?c hoa hanh đ?ng c?a h?. đ?c ong Tardini tr? l?i r?ng:
"ch? th?p ngo?c khong ph?i la th?p t? c?a th?p t? chinh"
.
Thang 9
n?m
1944
, theo yeu c?u c?a Myron Taylor - đ?i di?n c?a t?ng th?ng
Hoa K?
t?i Vatican - ong đa tr?n an nh?ng ng??i cong giao Hoa K? đang lo l?ng v? s? lien minh c?a n??c h? v?i Lien Xo.
V?n đ? tieu di?t ng??i Do Thai
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
M?t v?n đ? t? nh? trong th? chi?n la vi?c tieu di?t ng??i Do Thai. L?p tr??ng c?a Giao hoang Pio XII đ??c th? hi?n trong m?t vai v?n b?n trong đo ong am ch? đ?n s? di?t ch?ng. V? sau, nh?ng v?n b?n nay b? phe binh la khong ro r?t l?m.
S? đi?p truy?n thanh, nhan d?p Giang sinh
24 thang 12
n?m
1942
, Giao hoang keu g?i nhan lo?i quan tam đ?n "hang tr?m ngan ng??i ch? vi ly do ch?ng t?c đang b? tieu di?t d?n":
" (...) Khat v?ng (l?p l?i hoa binh), nhan lo?i ph?i co đ?i v?i hang tr?m tri?u ng??i, khong vi m?t l?i l?m nao c?a h?, nh?ng ch? vi ly do qu?c t?ch ho?c do ngu?n g?c ch?ng t?c, đa b? d?n đ?n cai ch?t ho?c s? di?t ch?ng d?n d?n".
Trong th? g?i Giam m?c Von Preysing, Giam m?c
Berlin
, ngay 30 thang 4 n?m 1943 ong mong m?i cac Giam m?c t?i m?i n??c can thi?p nh?ng c?n d?n cac v? th?n tr?ng "vi co nguy c? keo theo nh?ng cu?c tr? thu":
“
|
Ta mong cac v? ch? ch?n trong quy?n h?n t?i ch?, suy xet nh?n đ?nh ro rang, luc nao va b?ng bi?n phap nao, ph?i dung đ?n đi?u d? tr? cho luc c?n thi?t (m?c d?u co nhi?u ly do l? ra ph?i can thi?p), đ? tranh x?y ra nh?ng tai h?a l?n h?n, vi bi?t r?ng nh?ng tuyen cao c?a Giam m?c co nguy c? keo theo nh?ng cu?c tr? thu va ap b?c, c?ng c?n xet đ?n nh?ng hoan c?nh khac co th? phat sinh do cu?c chi?n keo dai va c?ng vi tam ly c?a cu?c chi?n. đo c?ng la m?t trong nh?ng đ?ng c? khi?n chinh ta, ta c?ng gi?i h?n trong nh?ng tuyen b? c?a ta.
|
”
|
? Giao hoang Pio XII
|
Giao hoang Pio XII quy?t đ?nh duy tri giao h?i ? ngoai cu?c
Chi?n tranh th? gi?i th? hai
. Ti?p theo l?i th?nh c?u c?a cac Giam m?c
Ba Lan
mieu t? s? tan b?o c?a
đ?c Qu?c xa
, ong tr? l?i qua ti?ng noi c?a đ?c ong Tardini: "
Tr??c tien, vi?c
Toa thanh
cong khai len an va ph?n khang nh?ng b?t cong nh? th? trong co v? khong thich h?p. Khong ph?i vi thi?u ch?t li?u, nh?ng nh?ng ly do th?c ti?n hinh nh? bu?c ph?i tranh"
. đ?c ong Tardini noi them r?ng s? len an chinh th?c c?a Vatican
"cang lam t?ng them nh?ng bach h?i"
.
Giao hoang đa đich than xac đ?nh đi?u nay:
“
|
Ta đ? cho cac m?c t? đang thi hanh ch?c v? t?i ch? lo đanh gia xem co ph?i trong m?t ch?ng m?c nao s? nguy hi?m c?a nh?ng đi?u tr? thu va nh?ng ap l?c, c?ng nh? cac tinh hu?ng khac do s? keo dai va tam ly c?a chi?n tranh, khuyen nen de d?t ? m?c du co nh?ng ly do đ? can thi?p vao ? đ? tranh nh?ng đi?u x?u h?n. đo la m?t trong nh?ng ly do ma vi đo ta đa ap đ?t cho minh nh?ng gi?i h?n trong cac tuyen b? c?a ta.
|
”
|
? Giao hoang Pio XII
|
Ng? l?i cung
H?ng y đoan
(Sacre-College), ngay
2 thang 6
n?m
1943
, ong bay t? quan đi?m ph?i benh v?c, tr? giup nh?ng ng??i b? đau kh? vi ly do ch?ng t?c, nh?ng c?ng tam s?
“
|
Toi ph?i can nh?c t?ng l?i... k?o tinh tr?ng h? l?i bi đat h?n: "(...) Trai tim c?a ta đap l?i b?ng m?i au lo an c?n va xuc đ?ng tr??c nh?ng l?i c?u xin c?a nh?ng ng??i h??ng v? ta b?ng cai nhin kh?n kho?n au lo, b? day vo đau đ?n vi ly do qu?c t?ch hay ch?ng t?c c?a h?, b?i nh?ng b?t h?nh l?n lao h?n, vi nh?ng bi?n phap di?t ch?ng, du h? khong co l?i l?m gi. Ch? huynh khong nen đ?i ta trinh bay du la m?t ph?n trong t?t c? nh?ng gi ma ta đa c? g?ng va th? hoan thanh, đ? lam gi?m b?t nh?ng th?ng kh? c?a h?, đ? xoa d?u tinh tr?ng đ?o đ?c va phap ly c?a h?, đ? b?o v? quy?n l?i ton giao khong th? ch?i b? c?a h?, đ? tr? giup cho s? thi?u th?n va nh?ng gi c?n thi?t cho h?. T?t c? nh?ng l?i c?a ta, nhan d?p nay ng? y cung v?i cac th?m quy?n, t?t c? nh?ng am ch? cong khai c?a ta, ph?i đ??c can nh?c th?n tr?ng va đo l??ng k?, nh?m co l?i cho nh?ng ai đau kh?, đ? khong lam cho tinh tr?ng c?a h?, đi?u ta khong mu?n, b? tr?m tr?ng them va b? th?ng kh? h?n.
|
”
|
? Giao hoang Pio XII
|
Tuy khong ch?p nh?n ch? tr??ng c?a Hitler, nh?ng Giao hoang tin t??ng vao đ??ng l?i ngo?i giao h?n la nh?ng l?i tuyen b? long tr?ng. M?t khac vi Vatican n?m ? gi?a kh?i Tr?c (n??c
đ?c
-
Y
). Tren th?c t?, ong h?t s?c ch?ng đ?i
ch? ngh?a c?ng s?n
va
ch? ngh?a phat xit
c?a
đ?c Qu?c xa
, du r?ng ong đ?c bi?t yeu quy dan t?c va v?n hoa đ?c.
Giao hoang Pio XII đa dung b?t c? ph??ng ti?n nao co th? đ? c?u giup va che ch? ng??i
Do Thai
va nh?ng ng??i b? bach h?i. Ong Pinchas Lapide, m?t h?c gi? Do Thai va c?u lanh s? Do Thai ? Y, đa tuyen d??ng cong tr?ng c?a đ?c giao hoang va Giao h?i Cong giao trong vi?c c?u v?t kho?ng b?n tr?m ngan ng??i Do Thai kh?i b? tieu di?t. Trong cu?n
The Last Three Popes and The Jews
(Ba Giao hoang Sau Cung va Ng??i Do Thai), ong Lapide vi?t:
“
|
Chinh nh? Pius XII ma Moussolini ch?m tham chi?n. Ong đa thi?t l?p m?t v?n phong thong tin va trao đ?i tu nhan d??i quy?n Giam m?c Montini, đa c?u tr? đ??c kho?ng 5.000 ng??i Do Thai tru ?n t?i cac thanh đ??ng ho?c tu vi?n va c?u Roma kh?i nh?ng cu?c oanh t?c tan pha vao cu?i th? chi?n.
|
”
|
? Lapide
|
Trong cu?c chi?n, Giao h?i Cong giao đa c?u v?t sinh m?ng c?a ng??i Do Thai nhi?u h?n t?ng s? cac giao h?i, cac t? ch?c ton giao va cac c? quan c?u nguy khac. Th?t ng?c nhien, con s? k? l?c ?y qua t??ng ph?n v?i cac thanh qu? c?a t? ch?c H?ng Th?p T? va cac qu?c gia dan ch?
ph??ng Tay
. Toa Thanh, cac s? quan va toan th? Giao h?i Cong giao đa c?u v?t kho?ng 400,000 ng??i Do Thai kh?i b? tieu di?t.
Ba Golda Meir c?ng t? ra benh v?c Giao hoang Pio XII, khi ba phat bi?u ? di?n đan c?a ONU:
Khi dan t?c chung toi ? trong s? đau kh? va bong t?i, thi ti?ng noi c?a giao hoang đa c?t cao len v? phia chung toi, khong co gi ph?i trach đ?c Pius XII.
M?t ng??i Ba Lan đa đ??c thoat ch?t nh? s? hy sinh cao c? c?a m?t linh m?c dong Phanxico, Thanh Maximilian Kolbe, la ng??i đa tinh nguy?n ch?t thay cho ong trong h?m b? đoi.
Heinrich Himmler
, ng??i đ?ng đ?u c? quan m?t v? đ?c Qu?c xa, đa vi?t m?t la th? cho c?p d??i, trong th? ong vi?t:
“
|
Chung ta đ?ng quen r?ng, v? lau dai, giao hoang ? Roma la k? thu v? đ?i c?a ch? ngh?a Xa H?i Qu?c gia (đ?c Qu?c xa) h?n c? Churchill va Roosevelt.
|
”
|
? Heinrich Himmler
|
Giao hoang Pio XII co len ti?ng ch?ng đ?i ch? ngh?a qu?c xa vao luc ?y. Sau thong đi?p Giang Sinh n?m 1942, m?t lanh t? đ?c Qu?c xa nh?n đ?nh v? l?i c?a ong:
“
|
H?n noi Thien Chua coi m?i dan t?c va m?i ch?ng t?c co gia tr? ngang nhau. Nh? v?y, hi?n nhien h?n len ti?ng thay cho b?n Do Thai. H?u nh? h?n len an ng??i đ?c v? s? b?t cong đ?i v?i b?n Do Thai, va t? cho minh la phat ngon vien c?a t?i ph?m chi?n tranh Do Thai.
|
”
|
Vatican đa la n?i tru ?n cho nhi?u ng??i b? bach h?i v? chinh tr? ho?c ch?ng t?c. Giao hoang đa lam cho
Ai Nh? Lan
khong con đ?ng minh v?i đ?c n?a, khuy?n khich Tay Ban Nha c?u v?t nh?ng ng??i Do Thai vung
Balkan
g?c
Tay Ban Nha
(hay nh?ng
sephardim
).
Sau chi?n tranh, Giao hoang Pio XII con lo đ?n vi?c trao đ?i tu binh, tim ki?m nh?ng ng??i th?t l?c. (Vatican đa tr? l?i g?n 11 tri?u b?c th?), t? ch?c nh?ng c? quan t? thi?n t?i nhi?u n??c nh?m xoa d?u v?t th??ng, han g?n đ? v?, đ?c bi?t quan tam đ?n phong trao di dan c?ng nh? tai h?a thien nhien x?y ra ? nhi?u n??c.
Ong ph?n đ?i vi?c k?t t?i
chi?n tranh
cho t?p th? dan t?c đ?c, n?i ma ong đa g?i đ?n m?t v? kham sai va sau đo đ??c nang len s? th?n, nh?m giup n??c đ?c tai thi?t x? s? va n?n đ?c l?p. đ? gi? thai đ? hoan toan khong thien v?, ong đ?ng ngoai t? ch?c
Lien H?p Qu?c
, nh?ng c? nhi?u đ?i di?n t?i nhi?u t? ch?c khong co m?c tieu chinh tr?, va g?i quan sat vien t?i nhi?u h?i ngh? Au chau. Trong cac di?n v?n nhan d?p l? Giang sinh va Ph?c sinh, ong luon keu g?i m?i ng??i co thi?n chi va c? th? gi?i Cong giao, tim cach n?i lien l?c va gay than thi?n gi?a cac qu?c gia.
Ngay khi chi?n tranh v?a ch?m d?t, v?n đ? la ph?i đ??ng đ?u v?i cac
ch? ngh?a t? b?n
va
c?ng s?n
. Giao hoang len an nh?ng hanh đ?ng qua đang c?a cac ch? ngh?a nay va khong quen khuy?n khich m?i n? l?c đ? xay d?ng m?t n?n dan ch? Kito giao th?t s? (
Y
,
đ?c
,
B?
,
Ha Lan
,
Nam M?
).
Cac n??c
Tay Au
qui t? thanh m?t kh?i quanh Hoa K?: Minh ??c B?c đ?i Tay D??ng (
NATO
), 1949. C?ng n?m đo Giao hoang Pio XII ban hanh m?t s?c l?nh c?m ng??i tin h?u c?ng tac v?i ng??i theo
ch? ngh?a c?ng s?n
.
Giao hoang Pio XII tin t??ng ch?c ch?n r?ng ch? ngh?a c?ng s?n la "s? đe d?a l?n lao nh?t c?a th?i đ?i đ?i v?i dan Chua va nhan lo?i". Sau
Chi?n tranh th? gi?i th? hai
, ong cang đ?a Giao h?i Cong giao nghieng v? phia cac qu?c gia
dan ch?
ph??ng Tay, va c? g?ng đi?u đ?ng th? gi?i
ch?ng v?i ch? ngh?a c?ng s?n
. Ong đa t?ng phe phan cay nghi?t
ch? ngh?a vo th?n
va ngo?i giao. đ?i v?i ong, nh?ng ng??i vo th?n la "nh?ng k? tri đ?n vi cai thuy?t b?t kh? tri lu?n, vi t? man tr??c ?o ?nh c?a v? tr?. Chung khong th? ch?u đ??c s? hi?n di?n c?a Thien Chua, ng? ng?n đ? k? v?i quy?n uy c?a Ng??i".
Giao h?i c?ng b?c l? s? "đau đ?n e ch? vi nh?ng tai ??ng đang lam kh?n đ?n đ?o thanh nh? ? Trung Hoa r?ng l?n, v?i nh?ng cu?c đ?o l?n bi đat lam cho cac v??n s?ng d?i dao tr? nen nh?ng ngh?a đ?a s?c mui t? khi".
[3]
N?m 1949, Giao hoang Pio XII đa ban b? m?t s?c l?nh
rut phep thong cong
đ?i v?i b?t c? ng??i Cong giao nao gia nh?p cac đ?ng C?ng s?n. Trong thong đi?p
Evengeli Praecones
(S? gi? phuc am) ngay
2 thang 6
n?m
1951
, ong đa đ? c?p đ?n m?t s? ph??ng di?n khac.
Trong n? l?c khu?ch tr??ng cac đ?a ph?n truy?n giao ngay cang b? co h?p vi "Ch? thuy?t c?ng s?n đa gieo r?c kh?p n?i" Giao h?i hu?n th? cho Th? gi?i Cong giao:
“
|
tuy?t đ?i ph?i ng?n ng?a m?i dan t?c kh?i b? tiem nhi?m ta thuy?t c?ng s?n l?m l?c va nguy h?i, ph?i gi?i phong dan chung kh?i ach no l? c?a m?t th? ly thuy?t đang đ?t ra m?c đich bu?c sinh ho?t c?a con ng??i vao s? khoai l?c c?a th? gi?i hi?n đ?i... Ta vui long nh?c l?i ? đay l?i ta đa noi v?i H?i đ?ng cac h?ng y va giao ch? trong bai di?n v?n ta đ?c n?m 1942 nhan d?p l? giang sinh "Giao h?i đa len an nhi?u mon phai khac nhau thu?c ch? ngh?a Mac-xit. Giao h?i con duy tri mai b?n an ?y, vi nhi?m v? va quy?n l?i v?nh vi?n c?a Giao h?i la ph?i ch?n đon nh?ng dong n??c manh li?t c?a nh?ng ?nh h??ng tai h?i đang đ?y nhan lo?i đ?n nguy đ?n ph?n r?i..."
|
”
|
?
[4]
|
Tin đi?u đ?c M? H?n Xac Len Tr?i
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
N?m 1942, Giao hoang dang hi?n th? gi?i cho Trai Tim Vo Nhi?m Nguyen T?i c?a M?
Maria
, va n?m 1952, ong đ?c bi?t dang hi?n dan t?c
Nga
cho Trai Tim Vo Nhi?m c?a đ?c M?. Ong con tuyen x?ng M? Maria la "N? V??ng Th? gi?i."
Giao hoang Pio XII s? d?ng quy?n b?t kh? ng? ngay
1 thang 11
n?m
1950
khi tuyen b? tin đi?u "đ?c M? H?n Xac Len Tr?i" qua thong đi?p
Magnificentissimus Deus
? Cong tr??ng Thanh Phero vao ngay l? Cac Thanh n?m 1950 v?i s? hi?n di?n đong đ?o c?a kho?ng 500.000 tin h?u va 622 Giam m?c.
Sau đo, thong đi?p
Ad coeli Reginam
ngay
25 thang 3
n?m
1954
suy ton đ?c Maria lam N? v??ng v? tr? va m?ng l? m?i n?m vao ngay
31 thang 5
. Nhan k? ni?m 100 n?m tin đi?u đ?c M? Vo Nhi?m Nguyen T?i va đ?c M? hi?n ra ?
L? đ?c
(Phap), ong m? n?m Toan xa Thanh m?u 1954, 1958. Tin đi?u nay t?ng đ??c Giao h?i Cong giao tin t??ng t? lau va đa đ??c danh rieng m?t ngay l? đ? m?ng kinh trong 1500 n?m. Vi v?y, Giao hoang Pio XII th??ng đ??c coi la "v? giao hoang c?a hoa binh va giao hoang c?a đ?c Maria".
Mystici Corporis
(29/6/1943) cach m?ng hoa quan đi?m c?a
Cong giao
v? Giao h?i. Thay vi coi Giao h?i Cong giao ch? la m?t t? ch?c c?a con ng??i ho?c m?t h? th?ng c?p b?c hinh kim t? thap, ong khuy?n khich ng??i Cong giao coi Giao h?i nh? than th? m?u nhi?m c?a Chua Kito.
Divino Afflante Spiritu
(20/9/1943) v? nh?ng nghien c?u Kinh Thanh. Thong đi?p nay đa chinh th?c ch?p nh?n vi?c ap d?ng cac ph??ng phap s? h?c vao vi?c nghien c?u Kinh thanh, tuy đa b?t đ?u t? đ?u th? k? 20 v?i cha Joseph Lagrange khi thi?t l?p h?c vi?n Thanh kinh t?i
Jerusalem
, thong đi?p nay c?ng đa m? đ??ng cho nh?ng nha chu gi?i Cong giao.
Thong đi?p
Mediator Dei
(20/11/1947) v? Ph?ng v?. Trong đo đa neu len đ?nh ngh?a ph?ng v? la: "S? ph?ng t? cong khai ma đ?ng C?u Chu?c c?a chung ta dang len cho Chua Cha, nh? v? Th? l?nh c?a Giao h?i; đo c?ng la s? ph?ng t? ma xa h?i cac tin h?u dang len cho v? Th? l?nh c?a minh va nh? Ng??i, ma dang len cho Chua Cha v?nh c?u; tom l?i, đo la s? ph?ng t? nguyen tuy?n c?a Than Th? m?u nhi?m
Chua Giesu Kito
ngh?a la c?a v? Th? l?nh va cac chi th? c?a Ng??i."
Chinh nh? ong ma Giao h?i co lu?t trai gi?i Thanh th? r?ng rai, l? nghi Tu?n thanh đ??c c?i cach, l? nghi Ph?ng v? đ??c gi?n d? hoa.
Theo tong th?
Humani Generis
ngay
12 thang 8
n?m 1950, ong c?nh giac tin đ? Cong giao đ?i v?i nh?ng nguy c? c?a th?n h?c l?ch s? m?i. Cac cha Lubac, Ganne, Bouillard r?i sau nay đ?n Congar, Chenu,… va Teilhard Chardin đ?u b? c?m gi?ng d?y.
Ngay
23 thang 9
n?m
1950
, Giao hoang ban b? thong đi?p
Menti nostae
la c? m?t ch??ng trinh s?ng thanh thi?n c?a hang giao s?; Tong hi?n
Sponsa Christi
ngay
21 thang 1
n?m 1950 đ?i v?i cac n? tu. Trong đo, ong khuyen cac n? tu s?ng đung v?i tinh th?n truy?n th?ng c?a dong minh, nh?ng c?ng bi?t thich nghi v?i th?i đ?i. Ong c? v? h?i ngh? cac dong tu ? Roma n?m 1950 đ? h?c h?i, tim hi?u va lien l?c v?i nhau v?i nhau trong m?i ho?t đ?ng. Ngay
31 thang 5
n?m
1956
ong ban hanh tong hi?n
Sedes Sapientiae
v? ?n thien tri?u.
V?n đ? truy?n giao ? Trung Qu?c
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Ngay
20 thang 11
n?m
1950
,
Trung Qu?c
phat đ?ng phong trao
Tam T? L?p
(v? đi?u khi?n, tai chanh va truy?n ba). N?m
1954
, Giao hoang Pio XII ra m?t thong đi?p c?m tham gia
Tam T? L?p
. N?m
1957
, H?i Cong giao Ai Qu?c ra đ?i, t? ch?c b?u Giam m?c va xin Roma phe chu?n.
Thang 6
n?m
1958
, Giao hoang k?t an đich danh h?i Ai Qu?c.
Sau nh?ng đau th??ng tan kh?c
Chi?n tranh th? gi?i th? hai
(1939 - 1945), Giao hoang khai m? n?m thanh 1950. Hoa binh la s? đi?p c?a N?m Thanh 1950. chau Au b? phan lam 2 kh?i
Tay Au
va đong Au, do đo, nh?ng ng??i Cong giao t?i
đong Au
C?ng s?n khong th? đ?n Roma d? N?m Thanh.
Sau Chi?n tranh (n?m 1945), nhi?u qu?c gia g?i cac đ?i s? đ?n Vatican, va N?m Thanh 1950 đa đ?a hang tri?u ng??i hanh h??ng đ?n Roma.
Theo l?nh c?a Giao hoang, cong vi?c khai qu?t đ?n Thanh Phero đ??c ti?n hanh va m? c?a Thanh Phero đ??c tim th?y. Cong cu?c truy?n giao c?a Giao h?i c?ng phat tri?n khi s? giao ph?n Cong giao tren toan th? gi?i đa gia t?ng t? 1.700 len đ?n tren 2.000. Ong c?ng đ?m b?o tinh cach qu?c t? c?a Giao h?i b?ng cach t?n phong nhi?u h?ng y khong ph?i la ng??i Y, t?t c? la ba m??i b?n v? trong t?ng s? n?m m??i m?t v?, tinh cho đ?n khi ong qua đ?i.
Giao hoang Pio XII n?i b?t v? vi?c s? d?ng s?c m?nh c?a cac ph??ng ti?n truy?n thong m?i. Trong th?i gian chi?n tranh, ong đa đ?c 5 thong đi?p qua h? th?ng truy?n thanh. Trong thong đi?p qua vo tuy?n truy?n hinh n?m 1949 ong kh?ng đ?nh:
“
|
Ng??i ta noi chinh quy?n giao hoang đa ch?t ho?c đang ch?t va ng??i ta s? th?y nh?ng đam đong tran ng?p kh?p m?i phia c?a cong tr??ng thanh Phero đ? nh?n phep lanh c?a giao hoang va đ? nghe l?i ong.
|
”
|
? Giao hoang Pio XII
|
Thang 1
n?m 1954, Giao hoang Pio XII nga b?nh n?ng. Vi khong đ??c ch?m soc t?t nen ong b? g?y đi r?t nhi?u sau khi thoat kh?i c?n nguy c?p nay. Ong
qua đ?i
ngay
9 thang 10
n?m
1958
t?i Castel Gandolfo n?i ngh? mua he c?a cac Giao hoang. Ong đa tr? vi Giao h?i đ??c 19 n?m.
H?ng y Angelo Giuseppe Roncalli tr? thanh
Giao hoang Gioan XXIII
, v? Giao hoang th? 261 trong l?ch s? Giao h?i Cong giao Roma.
Thai đ? c?a Giao hoang Pio XII trong
Chi?n tranh th? gi?i th? hai
khong đ??c m?i ng??i nh?t tri ?ng h? ma con tr? thanh đ?i t??ng c?a m?t cu?c but chi?n gay g?t. Ng??i ta phe phan ong, do ong th??ng dung nh?ng bi?n phap ngo?i giao x?a c? c?a Giao h?i đ?i v?i th? l?c phat xit đ?c.
[5]
N?m n?m sau khi ong qua đ?i, n?m
1963
, nh?ng l?i phe binh ong đa b?t đ?u v?i s? cho ra đ?i m?t v? k?ch c?a
Roch Hochhu Ng??i đ?i di?n (Le Vicaire)
đa t?p h?p m?t s? nh?ng l?i trach moc. Cu?c but chi?n l?i n?i len khi b? phim
Amen.
c?a Costa Gavras, đ??c rut ra t? v? k?ch nay n?m
2001
.
Trong th?i k?
Chi?n tranh L?nh
, do s? tuyen truy?n ? Lien bang Xo vi?t, ong th??ng b? ch? trich. Ong b? nhi?u t? ch?c
Do Thai
cao bu?c đa đ?ng loa am th?m v?i ch? đ? đ?c Qu?c xa, c?ng nh? khong len an ch? đ? nay.
[6]
Khong nh?ng th?, vi?c phong chan ph??c cho ong đa b? qu?c gia
Israel
va nhi?u t? ch?c Do Thai ph?n đ?i k?ch li?t.
T? ngay
6 thang 11
đ?n
8 thang 11
n?m
2008
, m?t h?i ngh? ch? đ? la "Gia s?n Giao Hu?n c?a đ?c Pio XII va Cong đ?ng chung Vatican th? hai" đ??c t? ch?c t?i
Roma
, do hai đ?i h?c Giao hoang Laterano va Gregoriana t? ch?c.
[6]
Trong bu?i ti?p ki?n,
Giao hoang Bi?n đ?c XVI
co nh?n đ?nh:
[6]
“
|
Trong nh?ng n?m g?n đay, khi noi v? đ?c Pio XII, ng??i ta chu y thai qua v? m?t v?n đ? tranh lu?n va ch? ban đ?n m?t cach r?t m?t chi?u. Tinh tr?ng nay ng?n c?n vi?c đ? c?p m?t cach thich h?p v? m?t v? nhan co t?m m?c quan tr?ng tr?i v??t v? l?ch s? va th?n h?c nh? đ?c Giao hoang Pio XII... Giao hu?n c?a Ng??i r?t r?ng rai, co ph?m tinh r?t ngo?i th??ng va th?c la m?t gia s?n quy gia cho Giao h?i.
|
”
|
? Giao hoang Bi?n đ?c XVI
|
Giao hoang Bi?n đ?c XVI con noi:
“
|
Ng??i ta th??ng b?o đ?c Pio XII la m?t nha ngo?i giao kheo leo, m?t lu?t gia n?i b?t, m?t nha th?n h?c uyen bac. T?t c? nh?ng đi?u đo đ?u đung, nh?ng khong gi?i thich m?i s?. Con co m?t y?u t? khac n?i đ?c C? Giao hoang, co la n? l?c lien t?c va quy?t tam c?a Ng??i hi?n than cho Thien Chua, khong chut de d?t va b?t ch?p s?c kh?e y?u c?a Ng??i.. T?t c? phat sinh t? long yeu m?n c?a Ng??i đ?i v?i Chua Giesu va t? tinh yeu đ?i v?i Giao h?i va nhan lo?i.. Chinh vi th?, 50 n?m sau khi qua đ?i, giao hu?n c?a đ?c Pio 12 ti?p t?c chi?u dai anh sang trong Giao h?i.
|
”
|
? Giao hoang Bi?n đ?c XVI
|
Theo Radio Vatican, Giao hoang Bi?n đ?c XVI g?i C? Giao hoang Pio XII la
"m?t h?ng an đ?c bi?t Chua ban cho Giao h?i"
va nhi?t li?t ton vinh di s?n giao hu?n c?a ong.
[6]
Giao hoang Bi?n đ?c XVI
con đ? c?p đ?n 43 thong đi?p ma Giao hoang Pio XII đa cong b?, cung r?t nhi?u s? đi?p va di?n v?n truy?n thanh. Co r?t nhi?u v?n đ? lien quan t?i nh?ng thanh ph?n khac nhau giao dan Ki-to, g?m cac Linh m?c, tu s?, giao dan, cac trinh n?, th?m chi c? đ?i s?ng tu tri, va c? gi?i truy?n thong xa h?i đ??c noi đ?n trong cac v?n ki?n nay. C?ng theo Radio Vatican, du đ? cao nh?ng ti?n b? trong
khoa h?c
, nh?ng khong vi th? ma ong đ? cho nh?ng ti?n b? c?a khoa h?c b? l?m d?ng, d?n đ?n vi?c hinh thanh nh?ng lo?i v? khi co s?c cong pha l?n ma toan b? nhan lo?i ph?i ch?u h?y di?t.
Trong h?i ngh? nay, nh?ng l?i giao hu?n c?a C? Giao hoang đ??c Giao hoang Bi?n đ?c XVI ton vinh. Theo Radio Vatican,
Ng??i ch?ng l?i vi?c ?ng kh?u đ?t xu?t, va luon so?n cac bai di?n v?n h?t s?c c?n th?n, can nh?c t?ng cau t?ng l?i tr??c khi đ?c tr??c cong chung. Ng??i nghien c?u k? l??ng cac v?n đ? khac nhau va co thoi quen h?i y ki?n cac chuyen gia n?i b?t
.
Ngoai ra,
Giao hoang Bi?n đ?c XVI
c?ng ph? nh?n nh?ng l?i ch? trich Giao hoang Pio XII.
[6]
- ^
Tardini, Pio XII roma 1960
- ^
Trong đo, Vi?t Nam co 3 Giam m?c la
Gioan Baotixita Nguy?n Ba Tong
(
Giao ph?n Phat Di?m
),
Giuse đa Minh H? Ng?c C?n
(
Giao ph?n Bui Chu
) va
Phero Mactino Ngo đinh Th?c
(
Giao ph?n V?nh Long
).
- ^
Giao hoang Pio XII,
Thong đi?p c?a Giao hoang Pio XI (khai m?c n?m thanh ngay 23.12.1949)
, Nha xu?t b?n Thi?n B?n, Hu?, 1950, B?n d?ch c?a Xuan Ly, t13
- ^
Giao hoang Pio XII, S? gi? phuc am, Nha xu?t b?n Bui Chu, 1951, tr 31.
- ^
“Ben trong Toa thanh Vatican (ph?n 2)”
.
B?n g?c
l?u tr? ngay 10 thang 2 n?m 2010
. Truy c?p ngay 10 thang 2 n?m 2010
.
- ^
a
b
c
d
e
Giao hoang đ? cao di s?n giao hu?n c?a đ?c Pio XII
- 265 đ?c Giao hoang, Thien H?u Nguy?n Thanh Th?ng, Nha xu?t b?n V?n hoa Thong tin, xu?t b?n thang 5 n?m 2009.
- Cac v? Giao hoang c?a giao h?i toan c?u, h?i đ?ng Giam m?c Vi?t Nam
[1]
L?u tr?
2009-12-14 t?i
Wayback Machine
- Tom l??c ti?u s? cac đ?c Giao hoang, đa N?ng 2003,Jos. TVT chuy?n ng? t? Ti?ng Anh.
- L?ch s? đ?o Thien Chua, Jean ? Baptiste Duroselle va Jean ? Marie Mayeur. B? sach gi?i thi?u nh?ng ki?n th?c th?i đ?i: Que sais-je? Toi bi?t gi? Ng??i d?ch: Tr?n Chi đ?o, Nha xu?t b?n Th? gi?i thang 4/2004.
- Cu?c l? hanh đ?c tin, l?ch s? Giao h?i Cong giao, Lm Phanxico X. đao Trung Hi?u OP Hi?u đinh thang 9/2006, đa Minh Vi?t Nam, T?nh dong N? v??ng cac thanh t? đ?o.
- L?ch s? Giao h?i Cong giao, Linh m?c O.P Bui đ?c Sinh ? giao s? s? h?c, T?p I va II, Nha xu?t b?n Chan Ly, Gi?y phep s?: 2386 BTT/PHNT Sai Gon ngay 28 thang 7 n?m 1972.
Giao hoang Pio XII
|
---|
|
---|
| Th? k? 1-4
| |
---|
Th? k? 5-8
| |
---|
Th? k? 9-12
| |
---|
Th? k? 13-16
| |
---|
Th? k? 17-20
| |
---|
Th? k? 21-nay
| |
---|
|
|