Hocalı Katliamı

Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Hocalı Katliamı
Karaba? Sava?ı 'nın parcası
Hocalı 'da kacan Azerbaycan Turkleri
Harita
Bolge Hocalı , Azerbaycan
Tarih 25-26 ?ubat 1992
Saldırı turu
Katliam , etnik temizlik
Olu 161+ ( ?nsan Hakları ?zleme Orgutu , 1993 raporu) [1]
200+ (?H?O, 1994 raporu) [2]
485 ( Azerbaycan parlamentosu ) [3]
613 ( Azerbaycan hukumeti )
??leyenler Ermenistan Silahlı Kuvvetleri
Rus 366. Motorize Piyade Alayı

Hocalı Katliamı ( Azerice Xocalı soyqırımı ), Karaba? Sava?ı sırasında 26 ?ubat 1992 tarihinde Azerbaycan 'ın Da?lık Karaba? bolgesindeki Hocalı kasabasında ya?anan ve Azeri sivillerin Ermenistan 'a ba?lı kuvvetler tarafından toplu ?ekilde oldurulmesi olayıdır.

"Memorial" ?nsan Hakları Savunma Merkezi, [4] ?nsan Hakları ?zleme Orgutu , [5] The New York Times gazetesi [6] ve Time dergisine [7] gore katliam , Ermenistan 'ın [8] ve 366. Motorize Piyade Alayı 'nın [9] deste?indeki Ermeni gucleri [10] tarafından gercekle?tirilmi?tir. [11] Ayrıca, Karaba? Sava?ında Ermeni kuvvetlere komutanlık yapmı? eski Ermenistan Cumhurba?kanı Serj Sarkisyan [12] ve Markar Melkonyan 'ın aktardı?ına gore karde?i Monte Melkonyan , [13] katliamın Ermeni gucler tarafından yapılan bir intikam oldu?unu acıklamı?tır. [12] [13]

?nsan Hakları ?zleme Orgutu , Hocalı Katliamı'nı Da?lık Karaba? 'ın i?galinden bu yana gercekle?en en kapsamlı sivil katliamı olarak nitelendirmi?tir. [5] [14]

Azerbaycan 'ın resmi acıklamasına gore saldırıda 106'sı kadın, 83'u cocuk olmak uzere toplam 613 Azeri olmu?tur. [15]

Arka plan [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Da?lık Karaba? bolgesinin en onemli tepelerinden birisinde olan Hocalı kasabası Ermeni gucleri icin onemli bir askeri hedef niteli?i ta?ımaktaydı. [13] Kasaba Hankendi 'yle A?dam 'ı ba?layan yolun uzerinde bulunup bolgenin tek havalimanı icin us konumundaydı. ?nsan Hakları ?zleme Orgutu 'nun raporuna gore Hocalı kasabası Hankendi'yi top ate?ine tutan Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından us olarak kullanıldı?ı icin Ermeni kuvvetler tarafından top ate?ine tutulmaktaydı. [16]

Aralık 1991'de [16] Hankendi cevresinde yerle?en ve Azerilerin ya?adı?ı Kerkicahan kasabasının alınmasından sonra, Hocalı kasabası tamamen Ermeni ablukasında kaldı. 30 Ekim'den itibaren karayoluyla ula?ım kapanmı? ve tek ula?ım vasıtası olarak helikopter kalmı?tı. 20 Kasım 1991'de Hocavend semalarında Mi-8 helikopterin Ermeni kuvvetler tarafından vurulması ve sonucta birkac Azerbaycan devlet resmileri, Rus ve Kazak gozlemciler dahil 20 ki?inin olumunden [17] sonra, hava ula?ımı da kesilmi?ti. ??galden once 1991-1992 kı? aylarında Hocalı surekli olarak bombalanmı?tır. [16] Hocalıdan cıkmı? multecilerin ?nsan Hakları ?zleme Orgutu'ne soylediklerine gore, bazı durumlarda bombardımanlar acıkca sivil hedeflere kar?ı yonlendirilmi?tir. [16] Saldırı oncesi, birkac aydır kasaba elektrik ve gazdan yoksundu. [18]

936 km 2 'lik alana sahip, sava?tan once 2.605 aileden ibaret 11.356 ki?inin ya?adı?ı Hocalı kasabası 26 ?ubat 1992 tarihinde ya?maya [ kaynak belirtilmeli ] maruz kalmı? ve kasaba tamamen yok edilmi?tir. Uzun sure cesetlerin alınması bile mumkun olmadı. [19] Kasaba Alef Hacıyev komutasındaki yakla?ık 160 hafif silahlı ki?iden olu?an Ozel Polis Gucu ( OMON ) birlikleri tarafından savunulmaktaydı. [12] ?laveten 200 ki?ilik savunma kuvveti mevcuttu. [16]

Katliam [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Hocalı Katliamı'nda hayatını kaybeden uc ya?ındaki Gulmire Mehdiyeva ile be? ya?ındaki ba?ka bir kız cocu?unun Baku'deki mezarları.

Ermeni gucleri 1992 yılının 25 ?ubat'ı 26 ?ubat'a ba?layan gecede bolgedeki 366. Alayın da deste?i ile once giri? ve cıkı?ını kapadı?ı Hocalı kasabasında, Azeri resmi kaynaklarına gore, 83 cocuk, 106 kadın ve 70'ten fazla ya?lı dahil olmak uzere toplam 613 sakin oldurulmu?, toplam 487 ki?i a?ır yaralanmı?tır. 1275 ki?i ise rehin alınmı? ve 150 ki?i ise kaybolmu?tur. Cesetler uzerinde yapılan incelemelerde cesetlerin birco?unun yakıldı?ı, gozlerinin oyuldu?u, ba?ları kesildi?i gorulmu?tur. Hamile kadınlar ve cocukların da maruz kaldı?ı tespit edilmi?tir. [20]

Eski ASALA eylemcilerinden Monte Melkonyan , Hocalı'ya yakın bolgede Ermeni askeri birliklere komutanlık yapmı? ve katliamdan bir gun sonra Hocalı cevresinde gorduklerini gunlu?unde anlatmı?tır. Melkonyan'ın olumunden sonra, Markar Melkonyan karde?inin gunlu?unu Benim Karde?imin Yolu ( My Brother's Road ) ba?lı?ıyla ABD'de cıkardı?ı kitapta Hocalı Katliamı'nı ?oyle tasvir ediyor: [13]

Bir gece once ak?am 11 civarında, 2.000 Ermeni sava?cısı, Hocalı'nın uc tarafındaki yuksekliklerden ilerleyerek, kasaba sakinlerini do?udaki acılı?a do?ru sıkı?tırmı?lar. 26 ?ubat sabahına kadar multeciler Da?lık Karaba?'ın do?u yuksekliklerine ula?mı? ve a?a?ıdaki Azeri kenti olan A?dam 'a do?ru inmeye ba?lamı?lar. Buradaki tepeciklerde yerle?en sivilleri guvenli arazide takip eden Da?lık Karaba? askerleri onlara ula?mı?lar. Multeci kadın Reise Aslanova ?nsan Hakları ?zleme Orgutune verdi?i acıklamada "Onlar surekli ate? ediyorlardı" diye konu?mu?tu. Arabo'nun sava?cıları daha sonra uzun zaman kalcalarında ta?ıdıkları bıcakları kınlarından cıkartarak bıcaklamaya ba?lamı?lar.

?u anda yalnız kuru cimenden esen ruzgarın sesi ıslık calıyordu, ve ceset kokusunu ucurması icin bu ruzgar henuz erkendi.

Monte uzerinde kadınların ve cocukların kırılmı? kuklalar gibi sacıldı?ı cimene e?ilerek "Disiplin yok" diye fısıldadı. O bu gunun onemini anlıyordu: bu gun Sumgayıt Pogromunun dorduncu yıldonumune yakla?ıyordu. Hocalı stratejik bir amac olmasından ba?ka aynı zamanda bir oc alma eylemiydi.

Bugunku Ermenistan cumhurba?kanı ve sava? suresinde Karaba?'da Ermeni guclerine kumandanlık yapmı? Serj Sarkisyan 'ın ?ngiliz ara?tırmacısı ve yazarı Thomas De Waal'a soylediklerine gore: [12]

Hocalıdan once, Azerbaycanlılar bizim ?aka yaptı?ımızı sanıyordu, Ermenilerin sivil topluma kar?ı el kaldırmayacaklarını sanıyorlardı. Biz bunu (stereotipi) kırmayı ba?ardık. Ve olay i?te bu. Ayni zamanda o delikanlıların arasında Baku 'den ve Sumgayıt 'tan kacanlarında olmasını anlamalıyız.

Ermenistan Maslahatguzar 'ı Movses Abelyan, Birle?mi? Milletler Genel Kurulu 'na Ermenistan Dı? ??leri Bakanlı?ı tarafından takdim etti?i mektupta, Azerbaycan'ın olayı "utanmazcasına kullandı?ını" soylemi?tir. Abelyan, eski Azerbaycan cumhurba?kanı Ayaz Mutallibov 'un Cek gazeteci Dana Mazalova ile yaptı?ı ve 2 Nisan 1992'de Rusya'nın Nezavisimaya Gazeta gazetesinde yayımlanan roportaja dayanarak, sivillerin kacı?ını kolayla?tırmak amacıyla Karaba?'daki Ermenilerin acmı? oldu?u da? gecidinden yerli halkın kacı?ının Azerbaycan Halk Cephesi militanları tarafından onlendi?ini savunmu?tur. [21] Ayrıca Abelyan, Ermenilerin Azeri sivillere beyaz bayrak ile kasabayı terk etme ca?rısında bulundu?unu soyleyen bir Azeri kadınının sozunden alıntı yapan ?nsan Hakları ?zleme Orgutu Helsinki Watch bolumunun Eylul 1992 raporuna dayanarak, gercekten Azeri militanlarının kacmaya calı?anları vurdu?unu yazmı?tır. [21]

Daha sonraki roportajlarda Mutallibov, Ermenileri kendi sozlerini bariz ?ekilde yanlı? yorumlaması gerekcesiyle suclamı? ve sadece, "Azerbaycan Halk Cephesi Hocalı katliamının sonuclarını kendi siyasi cıkarlarına kullandı" diye soyledi?ini vurgulamı?tır. [22]

?laveten, ?nsan Hakları ?zleme Orgutu ?cra Direktoru, sivil olumlere Karaba? Ermeni guclerinin do?rudan sorumlu oldu?unu, hem kendi raporu hem de Memorial'ın raporunun Azeri guclerin sivillerin kacı?ını engelledi?ine ve sivillere ate? actı?ına dair argumanı destekleyen herhangi delilin icermedi?ini ifade etmi?tir. [23]

Uluslararası tepki [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?nsan Hakları ?zleme Orgutu olayı Da?lık Karaba? Sava?ı icerisinde yapılan en buyuk katliam olarak nitelemi?tir. [5] Azerbaycan Parlamentosu 1994'te Hocalı'da ya?anan katliamı " soykırım " oldu?unu ilan etti. [24]

Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi 'nin 31 uyesi (12 Turkiye , 8 Azerbaycan , 3 Birle?ik Krallık , 2 Arnavutluk , 1 Bulgaristan , 1 Luksemburg , 1 Yugoslavya Federal Cumhuriyeti , 1 Kuzey Makedonya , 1 Norvec , 1 Polonya ) tarafından imzalanan, Ermeniler tum Hocalıları oldurduler ve tum ?ehri harap ettiler ifadesinin de yer alan ve 19. yuzyılın ba?larından beri Ermenistan tarafından Azerilere kar?ı i?lenen soykırım olarak tanınmaya adım atılması gerekti?ini butun parlamento uyelere soyleyen 324 nolu bildiri yayımladı. [25]

2009 ?ubat'ında Kaliforniya Eyalet Alt Senatosu 'nun uyesi Felipe Fuentes, Azerbaycan cumhurba?kanı ?lham Aliyev 'e yazdı?ı mektupda Hocalı olaylarını Azeri katliamı ?eklinde nitelendirerek, kurbanların ailelerine ba?sa?lı?ını sunmu?tur. [26]

Cumhuriyet Senatosu (Meksika) , 2011'de Hocalı olaylarını soykırım olarak tanımı?tır. [27] [28]

Soykırım ve Katliam olarak tanımlayan ulkeler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Hocalı Katliamını Tanıyan Ulkeler

Soykırım ve Katliam olarak tanımlayan kurulu?lar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  ?slam ??birli?i Te?kilatı [65]

  Turk Devletleri Te?kilatı [66]

Katliam olarak tanımlayan ABD eyaletleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Katliam olarak tanımlayan ABD eyaletleri (Ye?il)

Katliam olarak tanımlayan ABD eyaletleri

Hocalı'yı anma etkinli?i. (Ondokuz Mayıs Universitesi, Samsun, Turkiye)

?sim [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Hocalı'yı anma flashmobu Hamburg 2015

Olay Azerbaycan tarafından " Xocalı soyqırımı " (Hocalı soykırımı), " Xocalı faci?si " (Hocalı faciası) ?eklinde adlandırılırken Ermenistan tarafından Hocalı hadisesi gibi terimlerle ifade edilir. [21] Dunyanın ce?itli dillerinde ve ulkelerinde de Hocalı katliamı benzeri ifadeler kullanılır.

Anıtlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Yurt dı?ında Hocalı Katliamı anısına anıtlar in?a edilmeye ba?landı.

Bu anıtların ilki Hollanda 'nın ba?kenti Lahey (Den Haag), kentinde dikildi. [96]

Turkiye 'de ilk Hocalı Katliamı anısına anıt ba?kent Ankara 'nın Kecioren belediyesi tarafından 2005 yılında dikildi. [97]

2008 yılında Macaristan 'ın ba?kenti Budape?te 'de Hocalı Katliamı anısına anıt in?a edildi. [98]

2009 yılında Ankara ilinin Beypazarı ilce merkezinde Hocalı Katliamı anısına anıt in?a edildi. [99]

2011 yılında 26 ?ubat Hocalı katliamı yıldonumunde Isparta Belediye Ba?kanı Yusuf Ziya Gunaydın, Da?lık Karaba? ve Hocalı’daki katliamı unutturmamak icin Isparta’da Hocalı Katliamı anısına anıt in?a etme kararı aldı. [100]

2011 yılında 26 ?ubat Hocalı Katliamı yıldonumunde Ankara ilinin Kızılcahamam ilce merkezinde, Kızılcahamam Belediyesi tarafından Hocalı Katliamı anısına anıt in?a edilme kararı alındı. [101]

2012 yılında 26 ?ubat Hocalı Katliamı yıldonumunde Ankara 'da Kecioren belediyesi, Hocalı ?ehitleri anısına Azerbaycan Parkı icerisinde yapılacak Soykırım Anıtı'nın temelini attı. [102]

2012 yılında 24 ?ubat'ta Bosna-Hersek 'ın ba?kenti Saraybosna 'da Hocalı Katliamı anısına anıtın acılı?ı Azerbaycan Cumhurba?kanı ?lham Aliyev'in kızı Haydar Aliyev Vakfı Ba?kan Yardımcısı Leyla Aliyeva tarafından yapıldı. [103]

2012 A?ustos'unda Meksika ba?kentinde "Hocalı Soykırımı Anıtı"nın acılı?ı yapıldı. [104] [105]

2012 Kasım'ında Turkiye 'nin Kocaeli ilinde "Hocalı Soykırımı Muzesi"nin acılı?ı yapıldı. Turkiye Azerbaycan Dernekleri Federasyonu tarafından yapılan muze ?zmit'te Azerbaycan Kultur Evinde bulunur. [106]

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ "Human Rights Watch World Report 1993 ? The Former Soviet Union" (?ngilizce). Hrw.org. 22 Haziran 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Nisan 2014 .  
  2. ^ Human Rights Watch/Helsinki (1994). Azerbaijan: Seven Years of Conflict in Nagorno-Karabakh (PDF) (?ngilizce). New York: ?nsan Hakları ?zleme Orgutu. s. 6. ISBN   1-56432-142-8 . 13 Mart 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi (PDF) . Eri?im tarihi: 12 Mart 2014 .  
  3. ^ de Waal, Thomas (2004). Black garden: Armenia and Azerbaijan through peace and war (?ngilizce). ABC-CLIO. ss. 172-173. ISBN   0-8147-1945-7 . 3 Haziran 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi .  
  4. ^ "Доклад правозащитного центра ≪Мемориал≫ о массовых нарушениях прав человека, связанных с занятием населенного пункта Ходжалы в ночь с 25 на 26 февраля 1992 г. вооруженными формированиями" (Rusca). Moskova: Memorial ?nsan Hakları Savunma Merkezi. 1992. 22 Haziran 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi.  
  5. ^ a b c Panico, Christopher (1994). Azerbaijan: Seven years of conflict in Nagorno-Karabakh (?ngilizce). Human Rights Watch/Helsinki. s. 6. ISBN 1-56432-142-8 , ISBN 978-1-56432-142-8 . 14 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Nisan 2009 . ...the largest massacre to date in the conflict...  
  6. ^ "Massacre by Armenians Being Reported" (?ngilizce). New York: New York Times. 3 Mart 1992. 11 Mart 2007 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi .  
  7. ^ Smolowe, Jill (16 Mart 1992). "Tragedy Massacre in Khojaly" (?ngilizce). Moskova: Times. 28 ?ubat 2005 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi .  
  8. ^ Ambrosio, Thomas (2001). Irredentism: Ethnic Conflict and International Politics (?ngilizce). Greenwood Publishing Group. s. 150. ISBN 0-275-97260-7 , ISBN 978-0-275-97260-8 . 14 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 22 Haziran 2009 . Convincing evidence points also to the direct engagement of Armenian (from the Republic of Armenia) armed forces in the fighting, and to their continued regular stationing in Karabagh  
  9. ^ "TRT resmi genela?ı" . 15 Temmuz 2009 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Mayıs 2009 .  
  10. ^ Cohen, Roberta (1998). The forsaken people (?ngilizce). Brookings Institution Press. s. 260. ISBN 0-8157-1514-5 , ISBN 978-0-8157-1514-6 . 14 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 21 Mayıs 2009 . Following the independence of Armenia and Azerbaijan, the Armenians of Nagorno-Karabakh proclaimed the "Republic of Nagorno-Karabakh" on January 6, 1992. Although Armenia continued to support Nagorno-Karabakh economically and militarily, it did not recognize it as a separate republic, and neither did anyone else. Nevertheless, Armenia has continued to provide massive support for Nagorno-Karabakh. The was has become a content between Azerbaijan and "Armenian forces". The latter is deliberately ambiguous term, including as it does Armenians and supplies from Nagorno-Karabakh, from other parts of Azerbaijan, from Armenia proper, and from the Armenian diaspora.  
  11. ^ Cornell, Svante (2001). Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus (?ngilizce). Routledge. s. 95. ISBN 0-7007-1162-7 , ISBN 978-0-7007-1162-8 . 14 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 22 Nisan 2009 .  
  12. ^ a b c d De Waal, Thomas (2004). Black Garden: Armenia and Azerbaijan through Peace and War (?ngilizce). New York University Press. ISBN 0-8147-1945-7 .  
  13. ^ a b c d Melkonian, Markar (2005). My Brother's Road: An American's Fateful Journey to Armenia (?ngilizce). New York: I. B. Tauris. s. 213. ISBN 1-85043-635-5 . 14 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 22 Nisan 2009 .  
  14. ^ United States Congress, House Committee on International Relations (2006). Multiple resolutions: markup before the Committee on International Relations, House of Representatives, 109th Congress (?ngilizce). Washington, DC: U.S. Government Printing Office. s. 89. 14 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Nisan 2009 . Human Rights Watch called the tragedy at the time the largest massacre to date in the conflict  
  15. ^ "Letter from the Charge d'affaires a.i. of the Permanent Mission of Azerbaijan to the UN Office at Geneva to the UNHCR" (?ngilizce). United Nations High Commissioner on Human Rights (UNHCR). 23 Nisan 2002. 28 Mayıs 2013 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi .  
  16. ^ a b c d e Denber, Rachel (1992). Bloodshed in the Caucasus: Escalation of the Armed Conflict in Nagorno Karabakh (?ngilizce). Human Rights Watch/Helsinki. ss. 20-21, 27, 32. ISBN 1-56432-081-2 , ISBN 978-1-56432-081-0 . 14 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 2 Temmuz 2009 .  
  17. ^ Croissant, Michael (1998). The Armenia-Azerbaijan conflict (?ngilizce). Greenwood Publishing. s. 45. ISBN 0-275-96241-5 , ISBN 978-0-275-96241-8 . 14 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 22 Nisan 2009 .  
  18. ^ Pope, Hugh (2006). Sons of the conquerors: the rise of the Turkic world (?ngilizce). New York: The Overlook Press. s. 59. ISBN 1-58567-804-X .  
  19. ^ "Letter from the Executive Director of Human Rights Watch to the Minister of Foreign Affairs of Armenia" (?ngilizce). Human Rights Watch. 23 Mart 1997. 6 Eylul 2008 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi .  
  20. ^ "Hocalı Katliamının 13. Yıldonumu" . Avrasya Stratejik Ara?tırmalar Merkezi. 25 ?ubat 2005.   [ olu/kırık ba?lantı ]
  21. ^ a b c "Letter from the Charge' d'affaires a.i. of the Permanent Mission of Armenia to the United Nations to the Secretary-General" (?ngilizce). United Nations General Assembly. 3 Mart 1997. 5 Kasım 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi .  
  22. ^ "Только армянская подлость может позволить обвинить самих азербайджанцев в организации геноцида в Ходжалы: Экс-президент Азербайджана" (Rusca). Turan Haber Ajansı / Regnum. 26 ?ubat 2004. 27 Nisan 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi .  
  23. ^ "Response to Armenian Government Letter on the town of Khojaly, Nagorno-Karabakh March 23, 1997 (Human Rights Watch)" . 17 Temmuz 2009 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 20 Mayıs 2009 .  
  24. ^ a b "Xocalı soyqırımının 15 illiyi il? ?laq?dar Az?rbaycan Respublikası Milli M?clisinin B?yanatı" (Azerice). Azerbaycan Milli Meclisi. 3 Mart 1997. 15 Mart 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi.  
  25. ^ "Recognition of the genocide perpetrated against the Azeri population by the Armenians, Written Declaration No. 324, Doc. 9066, 2nd edition" (?ngilizce). Parliamentary Assembly of the Council of Europe. 14 Mayıs 2001. 14 Mayıs 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Demecin ba?ında This written declaration commits only the members who have signed it. yazısı yer almaktadır>;  
  26. ^ "California State Assembly member offers condolence to Azerbaijan on Khojali Genocide" (?ngilizce). Trend Haber Ajansı. 24 ?ubat 2009.   [ olu/kırık ba?lantı ]
  27. ^ a b "Meksika Hocalı katliamını kınadı" . Sabah . 28 Eylul 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Eylul 2023 .  
  28. ^ a b "Mexican Senate recognizes Azeris' massacre as genocide" . Azernews.Az (?ngilizce). 21 Aralık 2011. 27 Ekim 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Eylul 2023 .  
  29. ^ "Tbmm Hocalı Soykırımı Meclis Tutana?ı" . 2012. 4 Mart 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi.  
  30. ^ "KKTC Cumhurba?kanlı?ı - Cumhurba?kanı Ersin Tatar, Hocalı katliamının 29. yıl donumu dolayısıyla taziye mesajı yayımladı:" . kktcb.org . 27 ?ubat 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 16 Mart 2022 .  
  31. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 22 Haziran 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 1 ?ubat 2012 .  
  32. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 22 Haziran 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 1 ?ubat 2012 .  
  33. ^ Studio, Balans Web. "Index - ANS - X?b?rl?r" . ANS Press (Azerice). 27 Mayıs 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Eylul 2023 .  
  34. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 23 ?ubat 2013 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 26 ?ubat 2013 .  
  35. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 15 ?ubat 2019 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  36. ^ a b c "INTERNATIONAL RECOGNITION | justicekhojaly" . justiceforkhojaly.org . 24 ?ubat 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 16 Mart 2022 .  
  37. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 25 Mayıs 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 22 Haziran 2013 .  
  38. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 3 Kasım 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 21 ?ubat 2014 .  
  39. ^ "Sudan parlamenti Xocalı soyqırımının tanınması haqqında q?rar q?bul edib" . 27 ?ubat 2018 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2014 .  
  40. ^ "Azerbaijan thanks Slovenia for its decision on Khojaly genocide | Report.az" . report.az . 29 ?ubat 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Eylul 2023 .  
  41. ^ "Jordanian parliament to pass resolution on Khojaly Genocide" . Azernews.Az (?ngilizce). 10 ?ubat 2016. 13 Aralık 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Eylul 2023 .  
  42. ^ Diputados se solidarizan con la Republica de Azerbaiyan por genocidio 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi ..
  43. ^ "B?R ULKE DAHA HOCALI SOYKIRIMI'NI TANIDI" . avim.org.tr . 29 ?ubat 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Eylul 2023 .  
  44. ^ Shirinov, Radhid (21 Aralık 2017). "Paraguay Parliament recognizes Khojaly genocide" . AzerNews . 25 Aralık 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 ?ubat 2020 .  
  45. ^ "Azerbaijanis Remember Khojaly Genocide 28 Years Later" . caspiannews.com (?ngilizce). 29 ?ubat 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Eylul 2023 .  
  46. ^ a b "Azerbaijan seeks int'l recognition of Khojaly genocide" . AzerNews.az (?ngilizce). 26 ?ubat 2022. 26 ?ubat 2022 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 16 Mart 2022 .  
  47. ^ " " Hocalı Soykırımı" Macar Parlomentosunda" . 17 Haziran 2009. 8 Mayıs 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Eylul 2023 .  
  48. ^ "Hocalı katliamı Budape?te duzenlenecek bir panel ile Macarlara anlatılacak ? Turk Macar Dostluk Derne?i" . 28 Eylul 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Eylul 2023 .  
  49. ^ Avustralya parlementosunda Hocalı katliamı Parl Info , Eri?im tarihi: 14.02.2017
  50. ^ "Australian senator highlights Khojaly massacre during parliamentary debates" . 15 ?ubat 2017. 17 ?ubat 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 15 ?ubat 2017 .  
  51. ^ "Kanada Hocalı katliamını tanıdı" . 3 Nisan 2022 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 5 Mayıs 2022 .  
  52. ^ "Kanada parlementosu Hocalı katliamını trajedi olarak tanımladı" . 5 Mayıs 2022 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 5 Mayıs 2022 .  
  53. ^ [weburl= https://azertag.az/en/xeber/German_Bundestag_adopts_new_document_on_Khojaly_genocide_and_Nagorno_Karabakh_conflict-220825/ Karaba? sorunu ve Hocalı soykırımı Almanya Federal Meclisinde]
  54. ^ "Ukraine receives request to recognize Azerbaijan's Khojaly genocide" . 4 ?ubat 2022. 4 ?ubat 2022 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 4 ?ubat 2022 .  
  55. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 19 Kasım 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 6 Haziran 2022 .  
  56. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 17 Mart 2022 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 6 Haziran 2022 .  
  57. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 5 Kasım 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 6 Haziran 2022 .  
  58. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 7 Mart 2022 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 6 Haziran 2022 .  
  59. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 4 Haziran 2022 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 6 Haziran 2022 .  
  60. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 6 Haziran 2022 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 6 Haziran 2022 .  
  61. ^ "Declaration on Azerbaijan's Khojaly genocide adopted in National Assembly of Bulgaria" . www.azerbaycan24.com (?ngilizce). 11 Mart 2022. 28 Eylul 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Eylul 2023 .  
  62. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 25 ?ubat 2022 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 6 Haziran 2022 .  
  63. ^ Azvision, X?b?rl?r, Son x?b?rl?r, Xeberler, Son xeberler (2022). "Declaration on Azerbaijan's Khojaly genocide adopted in National Assembly of Bulgaria" (?ngilizce). 28 Eylul 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Eylul 2023 .  
  64. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 23 Eylul 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 6 Haziran 2022 .  
  65. ^ Haber7. "Hocalı katliamı soykırım olarak tanındı" . Haber7 . 21 Mart 2018 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 16 Mart 2022 .  
  66. ^ "Hocalı Katliamının yıldonumu munasebetiyle Turk Kene?i Genel Sekreteri Halil Akıncı'nın mesajı | Haberler" . Turk Devletleri Te?kilatı . 9 Nisan 2022 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 16 Mart 2022 .  
  67. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 25 Ekim 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  68. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 11 Ocak 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  69. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 12 Mart 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  70. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" (PDF) . 19 Eylul 2018 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  71. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 19 Eylul 2018 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 5 Ekim 2020 .  
  72. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 28 ?ubat 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  73. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" (PDF) . 25 ?ubat 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi (PDF) . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  74. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 29 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  75. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" (PDF) . 5 Eylul 2013 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  76. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 13 ?ubat 2013 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  77. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 20 Haziran 2013 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  78. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 6 Temmuz 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  79. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 29 Nisan 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  80. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 15 ?ubat 2013 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  81. ^ a b "Ar?ivlenmi? kopya" (PDF) . 10 ?ubat 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi (PDF) . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  82. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 27 Haziran 2013 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  83. ^ a b "Ar?ivlenmi? kopya" . 21 Eylul 2013 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  84. ^ a b "Ar?ivlenmi? kopya" . 3 Mart 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  85. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 1 Haziran 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  86. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 3 Ekim 2013 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  87. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 21 Eylul 2013 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 Haziran 2013 .  
  88. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 29 Nisan 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 11 Ekim 2013 .  
  89. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 2 Mart 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 8 Mart 2015 .  
  90. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 8 Mart 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 8 Mart 2015 .  
  91. ^ Babanlı, Yusif (11 ?ubat 2016). "AB?-da Xocalı soyqırımını tanıyan ?tatların sayı 18-? catdı" . Azerbaycan Devlet Haber Ajansı . 24 Mayıs 2019 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 1 Nisan 2021 .  
  92. ^ [weburl= https://www.azernews.az/nation/93349.html/ 19 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi . Kentuck Hocalı'yı andı.]
  93. ^ "ABD Hawaii eyaleti Hocalı katliamını kotuledi" . Trend.Az . 15 ?ubat 2016. 14 Nisan 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Eylul 2023 .  
  94. ^ "Governor of U.S. State of Nevada signs document on Khojaly Tragedy" . apa.az . 28 ?ubat 2017. 28 Nisan 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 26 ?ubat 2021 .  
  95. ^ Minnesota Hocalı'yı Tanıdı https://azertag.az/en/xeber/Minnesota_House_of_Representatives_recognizes_Khojaly_Massacre-940593 19 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
  96. ^ "Home Monument to Khojaly victims to open in Hague" . 19 A?ustos 2011 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 26 Mart 2010 .  
  97. ^ "Hocalı katliamı Hocalı Anıtı'nda anıldı - Star Gazetesi Kıbrıs" . 22 Kasım 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 1 Mart 2011 .  
  98. ^ Macarıstanda Xocalı faciesi qurbanlarının xatiresine abide ucaldılacaq [ olu/kırık ba?lantı ] (Azerice)
  99. ^ Monument in memory of Khojaly victims to be erected in Ankara city municipality - Today.az 27 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi . (?ngilizce)
  100. ^ "Hocalı Katliamı'na Isparta'da anıt - Hurriyet" . 28 ?ubat 2011 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 1 Mart 2011 .  
  101. ^ "Hocalı Katliamı Soykırım Anıtı icin ?lk Adımlar Atıldı - Belediye E?itim Portalı" . 9 Ocak 2011 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 1 Mart 2011 .  
  102. ^ "Hocalı Katliamı Kurbanları ?cin Buyuk Anma. Katliamı dunyaya hatırlatmak icin Taksim'de buyuk bir anma toreni yapıldı. - TRT Haber" . 25 Haziran 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 ?ubat 2012 .  
  103. ^ "Sarayevo'da Hocalı Soykırımı anıtı - Turk Haber Ajansı / THA" . 17 Temmuz 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 27 ?ubat 2012 .  
  104. ^ "Turkishny.com, Meksika'da Hocalı Soykırımı Anıtı Dikildi" . 26 A?ustos 2012 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 A?ustos 2012 .  
  105. ^ Gazetevatan.com, Meksika'da Hocalı Anıtı! [ olu/kırık ba?lantı ]
  106. ^ "Tadef.org.tr, Turkiye'de Hocalı Soykırımı Muzesi" . 5 A?ustos 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 16 Mart 2013 .  

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]