Ба?оия
(
форс?:
??????
) ? як шохаи бобия, ки муассисаш Мирзо ?усайналии Нур? мула??аб ба
Ба?оулло?
(1817?1892) мебошад.
Он дар садаи 19 аввал дар Иро? ва баъдтар дар
Эрон
арзи ву?уд намуд.
Ба?оулло?
та?рибан дар 30-солаг? бобияро пазируфта, худро яке аз муридони наздики Боб эълон кард. пайравонаш ?ро ≪Алво?и ило??≫ меномиданд. ? дар
Те?рон
бо ту?мати с?и?асд ба Шо? Аббос ?абс карда шуд. Баъди аз ма?бас баромаданаш ба
Ба?дод
рафта, дар Сулаймония и?омат ихтиёр кард ва дар он ?о ба Ба?оия асос гузошт. Ба?оулло? с. 1863 худро ?амон пай?амбаре эълон кард, ки Боб дар бораи ри?ъаташ хабар дода буд. Ба?оия усулан шакли буржуазии исло?гароёнаи дин? буд. Баъди вафоти Ба?оулло? ро?барии равияи мазкурро писараш
Аббос Афанд?
мула??аб ба ≪Абдулба?о≫ ба у?да гирифт.
Таълимоти Ба?оия дар ≪Китобу-л-акдас≫ ва ≪Инсон≫-и Ба?оулло?, ки он бояд ≪
?уръон
≫ ва ≪Баён≫-и бобияро иваз менамуд, ифода ёфтааст. Ба?оия баъзе унсур?ои таълимоти бобия, махсусан баромади мусалла?она бар зидди ?окимиятро рад намуда, манфиат?ои буржуазияи тозабунёдро ифода мекард ва ро?и тар?иби ?оя?ои динию баробарии ?амаи мардумро пеш гирифт. Он тарафдори моликияти хусус? ва таъсиси давлату забони ягонаи ?а?он? ва дини ягонаи умумиинсон? буд. Ба?оия таълимоти худро, ки аз а?ида?ои А?мади А?со? ?изои маънав? гирифтааст, воситае мешумурд, ки дар сурати интишор ёфтанаш на фа?ат ?ойи дигар дин?оро бояд мегирифт, балки ?удуди миллию давлатию и?тимоиро низ аз байн мебурд. Ба?оия таассуби диниро рад намуда, созиши дини ислом бо дигар дин?оро тал?ин мекард, нукта?ои а?компарастонаи исломро намепазируфт.
Ило?иётшиносон ва пайравони ин дин Ба?оияро дини сифатан нав тала??? кардаанд. Муъта?идони он якдигарро озор надода, д?стию рафо?атро тар?иб менамуданд, зидди зулму истибдоди ?о?ориён дар Эрон буданд ва хайру нак?￢кориро тар?иб менамуданд.
Дар Ба?оия мисли бобия мансабу мартаба ву?уд надошт ва тамоми умурро аъзои ма?лис озодона ва бо ?амкории якдигар идора мекарданд. ?амаи аъзои ма?лис дар ≪Байтуладл≫, ки дар де?када?о ва ша?р?о таъсис дода мешуданд, зиндаг? мекарданд, масъала?ои ?у?у?иро тиб?и анъана?ои бобия дар амал ?ор? менамуданд, ?авру зулм ва умуман з?ровариро дар таълимоташ рад мекарданд.
Ба?оия
дар
Миср
,
Амрикои Шимол?
ва
Аврупо
низ па?н шуд.
Тарафдоронаш дар он ?ой?о ?ояи ва?дати инсониятро тар?иб намуда, ба таълимоти худ ?анбаи байналмилал? медоданд. Бино ба маълумоти му?а??и?он, дар Чикаго маъбади ба?оиён мав?уд аст. Ба?оия барои ноил шудан ба ойину осоиши умум?, баробар? ва интишори дини умумиинсон?, ки мо?иятан манфиати буржуазияи навтавлид дар мамолики Шар?ро ифода мекард, аз ро?и мусоли?акор? мубориза мебурд. Ташкилоти Ба?оияро баъди писари Ба?оулло? наберааш Шав?и Раббон? (Афанд?) идора мекард. Дар сол?ои 20 садаи 20 фаъолияти Ба?оия дар Аш?обод ба мушо?ида мерасид, вале он фаъолияти худро бо та?кими ?окимияти ш?ро?о дар он ?о ба кулл? ?атъ намуд.
| |
|---|
Дар фе?рист?ои китобшинохт?
|
|---|
|
|