Coordinadas
:
44°15′59″N
72°34′19″W
/
44.266389°N 72.571944°W
44.266389; -72.571944
Articulu in
LSC
Su
Vermont
([v?ː?m?ːn(?)] o [v??m??(?)]) est unu istadu de is
Istados Unidos
chi s'agatat a su Nord-Est de sa natzione, in sa regione narada
Noa Inghilterra
. Su Vermont est su de 6 istados prus pitios, su segundu prus pagu populadu de sos Istados Unidos e su solu de sa Noa Inghilterra chi non tenet bessida a su mare. Su lagu
Champlain
faghet metade de sa lacana Ovest de s'istadu, s'atera metade dda ispartzit cun su
New York
. A su Sud tenet lacana cun su
Massachusetts
, a s'Est cun su
New Hampshire
e a su Nord cun sa provintzia
canadesa
de su
Quebec
.
Sa capitale est
Montpelier
chi, cun unos 7900 residentes est sa prus pitia capitale de istadu de totu sa natzione. Sa tzitade prus manna est imbetzes
Burlington
, chi at populatzione de unos 42.000 abitantes.
In passadu su territoriu de su Vermont fiat bividu de duos populos nativos: is Abenaki e is Irokesos, e in manna parte fiat frantzesu a primitziu de su periodu coloniale. Sa Frantza dd'aiat pois tzedidu a su
Renniu Aunidu
a sa fine de sa
Gherra de sos Sete Annos
, in su 1763, sende chi aiat perdidu.
Pro medas annos is colonias a lacana, mascamente su New Hampshire e su New York, si sunt perricadas s'area, chi difatis teniat tando nomene de
Fidantzas de su New Humpshire
. Is ocupadores chi teniant propiedade de terras, afiantzaiant de essere contra sa militzia de
Green Mountain Boys
, chi cheriat faghere de su Vermont unu territoriu indipendente.
Sa Republica de Vermont est in realidade esistida. Fundada in su 1777, in tempus de sa
Rivolutzione Americana
, at tentu vida de batordighi annos. Su Vermont est duncas unu de is bator istados de sa federatzione chi in passadu ant tentu soberania, impare a
Texas
,
Hawaii
e
California
.
In su 1791, su Vermont s'est aunidu a sos Istados Unidos comente su de 14 istados, primu a s'azunghere a sa originale federatzione de 13 colonias.
Vermont cando ancora indipendente est fintzamentas su primu istadu chi at in parte abolidu s'
iscravidade
.
Su 94,3% de sos bividores de su Vermont est de ratza bianca.
Tenet nomingiu de
Green Mountain State
(istadu de su monte birde) e difatis su nomene Vermont benit de sa
limba frantzesa
: Vert Mont (monte birde).