Wizygoci

Wizygoci , Goci zachodni lub Terwingowie , dosł: ?le?ni ludzie”, ?mieszka?cy lasu” ( łac. Visigothi ) ? lud germa?ski , odłam Gotow . W IV wieku przyj?li arianizm (dzi?ki Biblii przetłumaczonej przez Wulfil? na j?zyk gocki ).

Wczesne dzieje [ edytuj | edytuj kod ]

Pierwsze przekazy traktuj?ce Wizygotow jako osobny lud odwołuj? si? do roku 268, w ktorym najechali oni cesarstwo rzymskie i opanowali Połwysep Bałka?ski . Zdobyli prowincje Pannonia i Iliria , a nawet zagrozili samej Italii . Zostali jednak pokonani latem tego samego roku w bitwie w rejonie dzisiejszej granicy włosko-słowe?skiej oraz w bitwie pod Niszem , dwa miesi?ce po?niej.

W ci?gu nast?pnych trzech lat zostali wyparci za Dunaj w ramach kampanii wojskowych imperatorow Klaudiusza II Gockiego i Aureliana . Utrzymali jednak Dacj? , ktor? Aurelian ewakuował w 271.

Wizygoci osiedlili si? w Dacji oraz przyj?li arianizm , ktory zakładał, ?e Jezus nie jest Bogiem w jedno?ci z boskimi Osobami Ojca i Ducha ?wi?tego , tylko osobnym bytem stworzonym przez Boga , najwi?kszym stworzeniem . Przeczyło to głownym naukom chrze?cija?stwa . Iberyjscy Wizygoci wyznawali arianizm do 586, kiedy krol Rekkared I przyj?ł chrze?cija?stwo w obrz?dku łaci?skim.

Pozostali w Dacji do 376, kiedy jeden z ich wodzow, Fritigern , poprosił rzymskiego cesarza Walensa o pozwolenie na przeniesienie si? na południowy brzeg Dunaju. Mieli nadziej? schroni? si? tam przed Hunami , ktorzy n?kali ich w Dacji. Bez rzymskiej pomocy nie byli jednak w stanie przeprawi? si? przez szerok? rzek?. Walens, ktoremu chodziło głownie o powi?kszenie liczby swoich wojsk, pomogł Wizygotom w zasiedlaniu nowych terenow, obiecał ziemi? uprawn?, racje zbo?a i ochron? armii. Fritigern w zamian zobowi?zał si? do zasilania armii rzymskiej wizygockimi wojownikami.

Wojna z Walensem [ edytuj | edytuj kod ]

Selekcja Gotow podczas przekraczania Dunaju była okrutna ? na pastw? Hunow zostawiono słabych, starych i schorowanych. Ci, ktorzy przekroczyli rzek?, mieli mie? skonfiskowan? bro?, jednak urz?dnicy rzymscy zostali przekupieni i bro? została w r?kach Wizygotow.

Ju? rok po?niej południowy brzeg Dunaju został dotkni?ty niewyobra?alnym głodem, a Rzym nie zapewnił Wizygotom ani obiecanych ziem, ani po?ywienia ? Goci zgromadzeni zostali na terenach tymczasowego przesiedlenia. Zbo?a wystarczyło tylko dla rzymskiego garnizonu, wi?c Wizygoci zmuszeni byli głodowa?. Zaproponowano im jednak ponur? alternatyw? ? handlowanie dzie?mi za psie mi?so. Kiedy Fritigern poprosił Walensa o pomoc, ten odpowiedział mu, ?e jego ludzie mogliby znale?? po?ywienie i handlowa? w odległym Marcjanopola. Nie maj?c innego wyboru, Wizygoci odbyli długi marsz ?mierci przez Bałkany, grzebi?c chorych i starych po drodze. Kiedy w ko?cu dotarli do Marcjanopola , garnizon miejski odmowił im wst?pu.

Zdesperowani Wizygoci zdecydowali si? na bunt. Zacz?li łupi? rzymskie miasta i niszczy? garnizony. Walens, ktory wła?nie wrocił z wojny z Persj? , natkn?ł si? na wojska Wizygotow pod Adrianopolem . 9 sierpnia 378 rozpocz?ła si? bitwa . Kieruj?c si? fałszywymi przesłankami, Walens nie miał poj?cia o prawdziwej liczebno?ci Wizygotow. Germanie, wykorzystuj?c sierpniowe upały, podpalili pole walki i otoczyli rzymsk? piechot?, dokonuj?c na niej prawdziwej masakry. W trakcie bitwy zgin?ł sam cesarz.

Wojna Alaryka I [ edytuj | edytuj kod ]

Nowy cesarz, Teodozjusz I , zawarł pokoj z Fritigernem w 379 r. Pozostał on nienaruszony a? do ?mierci Teodozjusza w 395 roku. Wtedy to tron wizygocki przej?ł sławny Alaryk I , a po Teodozjuszu dziedziczyli Arkadiusz na wschodzie i Honoriusz na zachodzie.

Przez pi?tna?cie nast?pnych lat niewielkie konflikty były przeplatane momentami niestabilnego pokoju. W ko?cu, kiedy rzymskie legiony zmasakrowały rodziny trzydziestu tysi?cy barbarzy?cow słu??cych w rzymskiej armii, Alaryk wypowiedział Rzymowi wojn? i ruszył z armi? na Itali?. Dwukrotnie bezskutecznie probował zdoby? Rzym, a? w ko?cu za trzecim razem, 24 sierpnia 410 r., Wizygoci wdarli si? do miasta . Pomimo ?e Rzym nie był ju? wtedy oficjaln? stolic? imperium, jego upadek powa?nie zachwiał cesarstwem.

Według historyka Eunapiosa z Sardes ^[1] Wizygoci jako chrze?cijanie wyznania aria?skiego (przez Wulfil? ) planowo niszczyli poga?skie miejsca kultu np. orfickie Eleusis w 395 r. n.e., a w tych działaniach czynnie brali udział chrze?cija?scy mnisi ^[1] zasilaj?cy szeregi wojsk wizygockich .

Wizygoci w Akwitanii i Iberii [ edytuj | edytuj kod ]

Osobny artykuł: Krolestwo Wizygotow .

Po złupieniu Italii Wizygoci udali si? do Galii . Jej zdobycie ułatwił im ruch bagaudow , Wizygoci zało?yli tam krolestwo ze stolic? w Tuluzie . Poza południow? Gali? obejmowało ono rownie? ła?cuch Pirenejow i znaczn? cz??? Połwyspu Pirenejskiego . Po kl?sce zadanej im przez krola Frankow , Chlodwiga w 507 pod Vouille , wycofali si? z Akwitanii (z wyj?tkiem pd.-zach. skrawka, tzw. Septymanii ), zatrzymuj?c tereny hiszpa?skie (w czym pomogł im Teodoryk , krol Ostrogotow ). Oddzieleni od Frankow Pirenejami, nie musieli si? ich obawia?, tym bardziej ?e pa?stwo Frankow prze?ywało okres rozbicia dzielnicowego. Zagro?eniem dla Wizygotow stało si? natomiast cesarstwo wschodniorzymskie . Cesarz Justynian I Wielki usiłował przywroci? mu dawn? ?wietno??. Jego wojska, ktore w latach 30. VI wieku zniszczyły pa?stwo Wandalow w Afryce Połnocnej , a potem pa?stwo Ostrogotow w Italii , wyl?dowały na wschodnich wybrze?ach Połwyspu Iberyjskiego . Wizygotom udało si? wyprze? je dopiero w 625 roku. Po przył?czeniu pa?stwa Swebow (585) Wizygoci zostali panami całego połwyspu z wyj?tkiem niewielkiego, gorzystego terytorium u wybrze?y Zatoki Biskajskiej , na ktorym ?yli Baskowie .

Wielkim problemem wewn?trznym pa?stwa Wizygotow było uło?enie stosunkow z ludno?ci? ibero-rzymsk? , ktora przewa?ała liczebnie i kulturowo nad Wizygotami. Germa?scy władcy pocz?tkowo zrazili miejscow? ludno??, ??daj?c od niej a? dwoch trzecich domostw i gruntow (Teodoryk zadowolił si? w Italii jedn? trzeci?). Tak jak Ostrogoci d??yli jednak do usuwania ro?nic mi?dzy starymi i nowymi mieszka?cami. I tak jak w przypadku pa?stwa Teodoryka na przeszkodzie stan?ły przede wszystkim wzgl?dy religijne (ludno?? miejscowa była katolikami, a Wizygoci arianami). Tak?e potencjalni wrogowie Wizygotow (cesarstwo wschodniorzymskie, Frankowie, a nawet Swebowie, z ktorymi cz?sto popadali w konflikty) byli katolikami. Rodziło to powa?ne zagro?enia.

Utrzymanie pa?stwa w cało?ci było w tych warunkach trudne, tym bardziej ?e poszczegolne prowincje wykazywały tendencje separatystyczne.

Bardzo udane było dwudziestoletnie panowanie Leowigilda (566?586), ktory umocnił pa?stwo. Władca ten dbał m.in. o zewn?trzny presti?: nosił insygnia krolewskie, koronował swego syna i nast?pc?, Rekkareda , krolewsk? koron?, bił monety z własnym wizerunkiem. Zmodyfikował i uporz?dkował prawo, zezwalaj?c np. na mał?e?stwa mieszane (gocko-rzymskie). Zrownał wszystkich mieszka?cow wobec prawa. Baskow chciał nakłoni? do osiadłego trybu ?ycia, buduj?c im miasto Victoriacum (dzi? Olite w Nawarze ).

Starszy syn Leowigilda, Hermenegild , o?enił si? z ksi??niczk? frankijsk?, Ingund? , i przeszedł na katolicyzm. Wtedy ojciec oddalił go od dworu. Syn zbuntował si? i wszedł z ojcem w otwarty konflikt. Niektorzy historycy uwa?aj?, ?e Hermenegild najpierw odseparował si? od ojca i zało?ył niezale?ne pa?stwo ze stolic? w Sewilli , a po?niej zmienił wiar?.

Kiedy Hermenegild porozumiał si? z cesarstwem wschodniorzymskim, ojciec wszcz?ł przeciw niemu wojn?. Pokonany i skazany na wygnanie Hermenegild zgin?ł w Tarragonie , pewnie nie bez wiedzy ojca. ?ona z synami pozostała u wschodnich Rzymian. Te wypadki zmieniły krola. Najpierw rozpocz?ł prze?ladowania katolikow, po?niej wszelkimi sposobami, nawet naginaj?c doktryn? arian, starał si? ich przyci?gn?? do swojej wiary.

Konwersja na katolicyzm i walka z muzułmanami [ edytuj | edytuj kod ]

Syn Leowigilda, Rekkared I (586?601), zdawał sobie spraw?, ?e bez katolicyzmu nie utrzyma pa?stwa. Przeszedł wi?c na katolicyzm i pot?pił arianizm po soborze w Toledo w 589. Proces katolicyzacji kraju przebiegł bardzo szybko. Tylko miejscowi ?ydzi trzymali si? swojego wyznania, co naraziło ich na prze?ladowania. Ułatwiło to po?niej Arabom podboj pa?stwa Wizygotow, poniewa? ?ydzi witali ich jak wyzwolicieli (muzułmanie stanowi?cy niewielk? mniejszo?? w podbijanych krajach byli wowczas bardziej tolerancyjni wobec ?ydow ni? wizygoccy krolowie).

Podboj ten rozpocz?ła wyprawa rekonesansowa Tarika ibn Zijada (od jego imienia pochodzi nazwa Gibraltar ? D?ebel Tarik , ?Gora Tarika”). Latem 711 roku ruszyła wyprawa 7000 wojownikow muzułma?skich, ktorzy 19 lipca pod Jerez de la Frontera (obecnie w prowincji Kadyks ) rozgromili wojska Roderyka (zobacz Bitwa nad rzek? Guadalete ). Pa?stwo wizygockie przestało istnie?. Podboj na tym terenie trwał jeszcze kilka lat, lecz opor miał charakter wył?cznie lokalny. Na nieopanowanych przez muzułmanow terenach przez kilka lat (711?714?) panował krol Agila II (jego imi? przetrwało na monetach, brak zapiskow w kronikach), a potem Ardo (praktycznie nic o nim nie wiadomo).

Podkre?la si?, ?e biskupi katoliccy popierali władcow wizygockich i ułatwiali wewn?trzne przemiany. Najsłynniejszy z nich to Izydor z Sewilli , autor wielu wybitnych dzieł.

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ ^a ^b Eunapius, Lives of the Philosophers and Sophists (1921), English translation [online], www.tertullian.org, s. 343?565 [dost?p 2017-11-27] .

[eunapius_en-1] Eunapius, Lives of the Philosophers and Sophists (1921), English translation [online], www.tertullian.org, s. 343?565 [dost?p 2017-11-27] .

[1]