Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pi?tek
(skrot
pt.
lub
pi?t.
[1]
) ?
dzie?
tygodnia
mi?dzy
czwartkiem
a
sobot?
.
Według normy ISO-8601 jest pi?tym dniem tygodnia
[2]
.
W tradycji
biblijnej
?
chrze?cija?skiej
i
?ydowskiej
, gdzie za pierwszy dzie? tygodnia uznawana jest
niedziela
, pi?tek jest dniem szostym
[3]
.
Dla
chrze?cijan
jest dniem ?mierci
Jezusa Chrystusa
, w niektorych wyznaniach obowi?zuje z tego powodu
post
. Pi?tek jest ?wi?tym dniem dla wyznawcow
islamu
. W
judaizmie
w pi?tek, wraz z zachodem sło?ca, rozpoczyna si?
szabat
. W kulturze zachodniej w pi?tek wieczorem rozpoczyna si?
weekend
.
Polska nazwa, wspolna z innymi
j?zykami słowia?skimi
, pochodzi od liczby
pi??
[4]
; por.
czes.
patek
,
ros.
пятница
(
piatnica
),
serb.-chorw.
petak
. Podobnie w
j?zykach bałtyckich
:
lit.
penktadienis
<
penkta
?pi?ta’ +
diena
?dzie?’.
Od liczby
sze??
pochodzi
port.
sexta-feira
.
Gr.
παρασκευ?
(
paraskevi
) ?przygotowanie’ rownie? nawi?zuje do tradycji biblijnej, w ktorej pi?tek był dniem przygotowania do
Paschy
, ktora wypadała w
sobot?
.
Łaci?ska nazwa
dies Veneris
‘dzie?
Wenus
’ wpłyn?ła na nazewnictwo innych j?zykow europejskich, np.
hiszp.
viernes
,
wł.
venerdi
; w
j?zykach germa?skich
jest to dzie?
Frigg
wzgl?dnie
Frei
?
nordyckiej
odpowiedniczki Wenus: np.
ang.
Friday
,
niem.
Freitag
, w j?zykach
norweskim
,
du?skim
,
szwedzkim
fredag
, w
niderlandzkim
vrijdag
.
W niektorych krajach pi?tek, ktory jest jednocze?nie 13. dniem
miesi?ca
jest uznawany za pechowy.