Pi?tek

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nabo?e?stwo Drogi Krzy?owej w Jerozolimie , w pi?tek według tradycji chrze?cija?skiej miał umrze? Jezus Chrystus

Pi?tek (skrot pt. lub pi?t. [1] ) ? dzie? tygodnia mi?dzy czwartkiem a sobot? .

Według normy ISO-8601 jest pi?tym dniem tygodnia [2] .

W tradycji biblijnej ? chrze?cija?skiej i ?ydowskiej , gdzie za pierwszy dzie? tygodnia uznawana jest niedziela , pi?tek jest dniem szostym [3] .

Dla chrze?cijan jest dniem ?mierci Jezusa Chrystusa , w niektorych wyznaniach obowi?zuje z tego powodu post . Pi?tek jest ?wi?tym dniem dla wyznawcow islamu . W judaizmie w pi?tek, wraz z zachodem sło?ca, rozpoczyna si? szabat . W kulturze zachodniej w pi?tek wieczorem rozpoczyna si? weekend .

Polska nazwa, wspolna z innymi j?zykami słowia?skimi , pochodzi od liczby pi?? [4] ; por. czes. patek , ros. пятница ( piatnica ), serb.-chorw. petak . Podobnie w j?zykach bałtyckich : lit. penktadienis < penkta ?pi?ta’ + diena ?dzie?’.

Od liczby sze?? pochodzi port. sexta-feira . Gr. παρασκευ? ( paraskevi ) ?przygotowanie’ rownie? nawi?zuje do tradycji biblijnej, w ktorej pi?tek był dniem przygotowania do Paschy , ktora wypadała w sobot? .

Łaci?ska nazwa dies Veneris ‘dzie? Wenus ’ wpłyn?ła na nazewnictwo innych j?zykow europejskich, np. hiszp. viernes , wł. venerdi ; w j?zykach germa?skich jest to dzie? Frigg wzgl?dnie Frei ? nordyckiej odpowiedniczki Wenus: np. ang. Friday , niem. Freitag , w j?zykach norweskim , du?skim , szwedzkim fredag , w niderlandzkim vrijdag .

Pi?tek trzynastego [ edytuj | edytuj kod ]

W niektorych krajach pi?tek, ktory jest jednocze?nie 13. dniem miesi?ca jest uznawany za pechowy.

  Osobny artykuł: Pi?tek trzynastego (przes?d) .

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. Jan Grzenia , Uniwersytet ?l?ski: Skracanie nazw dni tygodnia . Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 2007-04-04. [dost?p 2013-08-28].
  2. Norma ISO-8601 . Mi?dzynarodowa Organizacja Normalizacyjna , 2004-12-01. [dost?p 2013-03-09].
  3. Andrzej Przybylski: Ukradzione niedziele . niedziela.pl, 2009. [dost?p 2013-03-09].
  4. Radosław Kotarski: Polimaty #39 Sk?d si? wzi?ły dni tygodnia? .