Konflikt na Kaukazie Połnocnym (2009?2017)

konflikt rosyjsko-czecze?ski, wojna z terroryzmem , mi?dzynarodowa interwencja przeciwko Pa?stwu Islamskiemu
Funkcjonariusze FSB w czasie w czasie operacji w Machaczkale , Dagestan, 29 grudnia 2010
Czas	16 kwietnia 2009 ? 19 grudnia 2017
Miejsce	Czeczenia , Dagestan , Inguszetia , Kabardyno-Bałkaria , Osetia Połnocna , Karaczajo-Czerkiesja , Kraj Stawropolski
Terytorium	Federacja Rosyjska
Przyczyna	zako?czenie II wojny czecze?skiej , zej?cie do podziemia czecze?skich i innych muzułma?skich organizacji terrorystycznych na Kaukazie Połnocnym
Wynik	zwyci?stwo rosyjskich organow ?cigania
Strony konfliktu
Emirat Kaukaski Al-Ka’ida Pa?stwo Islamskie (od 2015)   Rosja MWD FSB Milicja (do 2011) Policja (od 2011)
Dowodcy
Doku Umarow † Asłambiek Wadałow Alischab Kabiekow † Magomied Sulejmanow † Supjan Abdułłajew † Anzor Astemirow † Achmied Jewłojew Chaid Buriatskij † Husejn Gakajew † Magomedali Bagabow † Tarchan Gazijew † Rustam Aseldierow † Asłan Biutikajew † Dmitrij Miedwiediew Władimir Putin Raszyd Nurgalijew Władimir Kołokolcew Aleksandr Bortnikow Ramzan Kadyrow Junus-biek Jewkurow Muchu Alijew
Siły
2500 zabitych, 5000 pojmanych 1114 zabitych, 2579 rannych
brak wspołrz?dnych

Konflikt na Kaukazie Połnocnym (2009?2017) ? seria nieregularnych działa? zbrojnych pomi?dzy bojownikami ro?nych grup islamistycznych a funkcjonariuszami organow ?cigania Federacji Rosyjskiej na Kaukazie Połnocnym po oficjalnym zako?czeniu działa? wojennych w Czeczenii .

Od godziny 00:00 16 kwietnia 2009 roku na terenie Republiki Czecze?skiej zniesiono stan wojenny , co uwa?a si? za oficjalne zako?czenie II wojny czecze?skiej ^[1] . Jednak konflikt nie ustał, co wi?cej, pojawiły si? oznaki jego eskalacji i rozprzestrzenienia si? na cały obszar Kaukazu Połnocnego.

Do ko?ca 2014 roku Narodowy Komitet Antyterrorystyczny poinformował o prawie całkowitej likwidacji podziemia terrorystycznego. W 2016 roku oceniano: ?Od dawna nie ma mowy o jakim? systemowo zorganizowanym oporze. Ich struktury rozpadły si? po tym, gdy wi?kszo?? liderow i aktywnych uczestnikow została wyeliminowana. Oddział Pa?stwa Islamskiego ogłoszony w Dagestanie i Emiracie Kaukaskim nie wyst?pił ostatnio z ?adnymi działaniami ani apelami” ^[2] . Według szefa rz?du Dagestanu Ramazana Abdułatipowa ?wszystkie grupy sabota?owe i terrorystyczne działaj?ce w Dagestanie zostały wyeliminowane” ^[3] . Ponadto podobne wypowiedzi składali swego czasu szef rz?du Inguszetii Junus-biek Jewkurow ^[4] , a tak?e Ministerstwo Spraw Wewn?trznych Kabardyno-Bałkarii ^[5] .

19 grudnia 2017 roku dyrektor FSB Aleksandr Bortnikow oficjalnie ogłosił ostateczn? kl?sk? terrorystow na Połnocnym Kaukazie ^[6] .

Przebieg wydarze? [ edytuj | edytuj kod ]

Na pocz?tku XXI wieku islami?ci stworzyli zbrojne podziemie w wielu republikach Kaukazu Połnocnego. Poprzez gro?by i przemoc starali si? narzuci? społecze?stwu swoje pogl?dy na temat norm ?ycia społecznego. Na stronach internetowych organizacji podziemnych publikowano gro?by ?mierci pod adresem dyrektorow szkoł i nauczycieli za ?antyislamsk? propagand? i działania”, takie zakaz noszenia hid?abu w szkole, umieszczanie chłopcow i dziewcz?t przy tym samym biurku itp. Stali przedstawiciele oficjalnego duchowie?stwa islamskiego w Dagestanie, Inguszetii i Kabardyno-Bałkarii stali si? rownie? obiektem atakow bojownikow. Niektore grupy zawodowe społeczne miejscowej ludno?ci (wro?ki, handlarze alkoholem, prostytutki) były systematycznie atakowane przez terrorystow (zwłaszcza w Inguszetii i Dagestanie).

Kiedy organy ?cigania musiały wykry? sprawcow przest?pstw o charakterze terrorystycznych, najpierw ?opracowały” listy islamskich fundamentalistow (salafitow), ktorzy z definicji byli klasyfikowani jako podejrzani. Dlatego to wła?nie przedstawiciele tej grupy znale?li si? w pierwszej kolejno?ci na celowniku funkcjonariuszy organow ?cigania. W rezultacie najwa?niejszym powodem zej?cia salafitow do podziemia była ch?? zemsty na organach ?cigania.

Według Stowarzyszenia Memoriał od jesieni 2008 roku w Inguszetii, a od wiosny 2010 roku w Dagestanie pojawiła si? tendencja do poszukiwania nowego kursu opartego na dialogu władz ze społecze?stwem, ?cisłym przestrzeganiu praworz?dno?ci w operacjach antyterrorystycznych oraz walki z korupcj? . Jednak podziemie zbrojne skompromitowało ten pomysł, intensyfikuj?c aktywno?? terrorystyczn?, a funkcjonariusze organow ?cigania nadal anga?owali si? w nielegaln? działalno??. Ludno?? cywilna ucierpiała na skutek działa? obu ^[7] .

Mimo oficjalnego zniesienia stanu wojennego sytuacja w regionie nie uspokoiła si?, wr?cz przeciwnie. Nasiliły si? działania partyzanckie , a przypadki aktow terroryzmu stały si? cz?stsze. Od jesieni 2009 roku przeprowadzono szereg powa?nych operacji specjalnych w celu wyeliminowania gangow i przywodcow bojownikow. W odpowiedzi doszło do serii zamachow terrorystycznych , w tym po raz pierwszy od dłu?szego czasu w Moskwie ^[8] .

Walki, ataki terrorystyczne i operacje policyjne miały miejsce nie tylko w Czeczenii, ale tak?e w Inguszetii, Dagestanie, Kabardyno-Bałkarii, rzadziej w Karaczajo-Czerkiesji , Osetii Połnocnej i Kraju Stawropolskim . Na niektorych terytoriach wielokrotnie narzucano re?im operacji antyterrorystycznej. Polityk Wiktor Ałksnis uwa?ał wtedy, ?e dalsza eskalacja sytuacji mo?e przerodzi? si? w ?trzeci? wojn? czecze?sk?” ^{[9] [10]} .

Pocz?wszy od 15 maja 2009 roku rosyjskie siły bezpiecze?stwa zintensyfikowały operacje przeciwko grupom bojownikow w gorzystych regionach Inguszetii, Czeczenii i Dagestanu, wywołuj?c odwetow? intensyfikacj? bojowej działalno?ci terrorystycznej. Artyleria i samoloty były okresowo zaanga?owane w operacje antyterrorystyczne w tamtym okresie. We wrze?niu 2009 roku rosyjski minister spraw wewn?trznych Raszyd Nurgalijew stwierdził, ?e tego roku na Kaukazie Połnocnym zneutralizowano ponad 700 bojownikow ^[11] . Szef FSB Aleksander Bortnikow powiedział natomiast, ?e w 2009 roku na Kaukazie Połnocnym zatrzymano blisko 800 bojownikow i ich wspolnikow ^[12] .

Jak zauwa?ono w raporcie tematycznym ameryka?skich badaczy wojskowych z 2012 roku, ?Kaukaz Połnocny prze?ywa gł?boki bol”. Raport podsumowuje: ?Kaukaz Połnocny nie jest ju? aren? zakrojonych na szerok? skal? działa? wojennych skoncentrowanych w Czeczenii, jak to było w latach 1994?1996 oraz 1999?2002. Zamiast tego opor islamistow przerodził si? w działalno?? partyzanck?, od niskiego do ?redniego poziomu, ktora obejmuje cały region” ^[13] .

Ogolny spadek liczby ofiar konfliktu w latach 2013?2014 zbiegł si? z eskalacj? konfliktu w Syrii i odpływem do tego kraju najbardziej radykalnej, islamskiej młodzie?y z Kaukazu. We wrze?niu 2013 roku podczas operacji specjalnej zgin?ł długoletni przywodca Emiratu Kaukaskiego Doku Umarow . Jednak bojownicy poinformowali o jego ?mierci dopiero sze?? miesi?cy po?niej, w marcu 2014 roku. Eksperci tłumaczyli to tym, ?e w tym czasie w?rod bojownikow nie było kandydata, ktory mogłby zaj?? miejsce do?wiadczonego Umarowa. Nowym szefem organizacji został w ko?cu Aliaschab Kebiekow , dotychczasowy s?dzia szariatu z Emiratu Kaukaskiego ^[14] .

Do ko?ca 2014 roku Narodowy Komitet Antyterrorystyczny poinformował o prawie całkowitej likwidacji podziemia terrorystycznego. Jednocze?nie cz??? bojownikow pozostaj?cych na Kaukazie Połnocnym została zaprzysi??ona Pa?stwu Islamskiemu. Od grudnia 2014 roku przysi?g? zło?yli poszczegolni przywodcy podziemia. 21 czerwca 2015 roku na YouTube pojawił si? komunikat o tym, ?e bojownicy czterech wilajetow Emiratu Kaukaskiego przysi?gli na wierno?? przywodcy ISIS, ktory z kolei przyj?ł t? przysi?g? wierno?ci i ogłosił utworzenie w regionie ?Wilajetu Kaukaskiego” podległego Pa?stwu Islamskiemu ^[15] .

Wraz z pojawieniem si? licznych komorek ISIS oraz intensyfikacj? ich działalno?ci na Kaukazie rosyjskie siły bezpiecze?stwa zacz?ły coraz cz??ciej zgłasza? likwidacje liderow poszczegolnych ugrupowa?. Podsumowuj?c liczne doniesienia z grudnia 2015 roku, szef FSB Aleksandr Bortnikow o?wiadczył, ?e z 26 przywodcow ugrupowa?, ktore przysi?gały na wierno?? Pa?stwu Islamskiemu na Połnocnym Kaukazie, w 2015 roku zgin?ło 20.

Emirat Kaukaski, ktory stał si? teraz rywalem Pa?stwa Islamskiego w staraniach o zaanga?owanie zbrojnego podziemia, znacznie ograniczył swoj? aktywno?? ? ostatni powa?ny atak, za ktory odpowiedzialno?? wzi?ła si? ta organizacja, przeprowadzono w grudniu 2014 roku. Podczas specjalnej operacji sił bezpiecze?stwa w dniach 19?20 kwietnia 2015 roku na przedmie?ciach Bujnakska zgin?ł jej kolejny przywodca Aliaschab Kebiekow ^[16] . Liczni eksperci twierdz?, ?e po ?mierci Kebiekowa Emirat Kaukaski zacz?ł gwałtownie traci? swoj? pozycj? w Dagestanie ^[17] .

Pod koniec maja poinformowane ?rodła podały, ?e nowym liderem Emiratu Kaukaskiego został s?dzia szariatu i przywodca podziemia w Dagestanie Magomied Sulejmanow . Pozostał jednak na tym stanowisku tylko przez 1,5 miesi?ca, po czym został zabity w sierpniu 2015 roku. Brak informacji o wyborze nast?pcy i nieustaj?ca rywalizacja z Pa?stwem Islamskim pozwalaj? mowi? o powa?nym osłabieniu Emiratu Kaukaskiego i by? mo?e o zaprzestaniu jego istnienia jako spojnej struktury ^[18] .

Przywodcy regionow Kaukazu Połnocnego wielokrotnie deklarowali eliminacj? podziemia w swoich republikach, i tak według szefa rz?du Dagestanu Ramazana Abdulatipowa ?wyeliminowano wszystkie grupy dywersyjne i terrorystyczne działaj?ce w Dagestanie” ^[3] . Ponadto podobne wypowiedzi wypowiadali kiedy? szef rz?du Inguszetii Junus-biek Jewkurow ^[4] , a tak?e MSW Kabardyno-Bałkarii ^[5] .

W grudniu 2016 roku w Dagestanie zlikwidowano Rustama Aseldierowa , przywodc? Wilajetu Kaukaskiego, ktory wcze?niej pełnił funkcj? emira Wilajetu Dagestanu w strukturach Emiratu Kaukaskiego. Eksperci z ?Kawkaskogo Uzła” tak oceniali owczesn? sytuacj? w podziemiu: ?Od dawna nie ma mowy o jakim? systemowo zorganizowanym oporze. Ich struktury rozpadły si? po tym, gdy wi?kszo?? liderow i aktywnych uczestnikow została wyeliminowana. Oddział Pa?stwa Islamskiego ogłoszony w Dagestanie i Emiracie Kaukaskim nie wyst?pił ostatnio z ?adnymi działaniami ani apelami” ^[2] .

W grudniu 2017 roku szef FSB Aleksandr Bortnikow ogłosił ostateczn? likwidacj? podziemia terrorystycznego na Połnocnym Kaukazie ^[6] . Jednak według innych ?rodeł ostatnia grupa bojownikow została zniszczona dopiero na pocz?tku 2021 roku ^{[19] [20] [21]}

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]