De
tijger
(
Panthera tigris
) is een
zoogdier
dat tot de familie der
katachtigen
(Felidae) behoort, en een van de vier 'grote katten' die tot het geslacht
Panthera
behoren. Tijgers zijn jagende
roofdieren
.
De meeste tijgers wonen in het
bos
(waarvoor hun
camouflagestrepen
geschikt zijn) en in
grasland
. Het zijn goede zwemmers; tijgers kunnen vaak badend in vijvers, meren en rivieren worden aangetroffen.
Kenmerken
Hoewel de lengte van een tijger verschilt per ondersoort, wordt een tijger ongeveer 2 tot 3,7 m lang.
[2]
Leefwijze
Tijgers jagen solitair. Hun dieet bestaat voornamelijk uit middelgrote
planteneters
, vooral hoefdieren, maar als de omstandigheden dat voorschrijven, jagen ze ook op grotere prooien. Het is geen sociaal dier: de enige groepen bestaan uit moeder en welpen.
Bedreiging
De tijger is een bedreigde diersoort die verspreid over Azie voorkomt. De enorme teruggang in aantal moet worden toegeschreven aan het steeds verder oprukken van de mens. Veel rustige natuurgebieden zijn daardoor verloren gegaan, terwijl de tijger een groot leefgebied nodig heeft. Verder is er steeds minder groot wild voorhanden dat als voedsel kan dienen. Daarnaast wordt de tijger vaak het slachtoffer van
stropers
, omdat zijn fraaie huid, botten en lichaamsdelen (voor medicijnen) op de zwarte markt veel geld opbrengen.
Verspreiding
Tijgers komen in het wild alleen in Azie voor.
In 2016 werd de totale tijgerpopulatie geschat op zo'n 3890 dieren, wat voor het eerst sinds jaren meer was dan bij de vorige schatting.
[3]
In 2010 heeft een BBC-cameraploeg tijgers (een mannetje en een vrouwtje) gefilmd met automatische filmcamera's in
Bhutan
op meer dan 4000 m hoogte. Het gebied ligt in de Himalaya tussen China (Tibet) en India. Dit is de eerste betrouwbare bevestiging dat er in dat gebied tijgers voorkomen. Tevens is het grootste hoogte waarop tijgers ooit zijn waargenomen. Deze ontdekking is cruciaal voor het behoud van de tijger, omdat dat gebied als het beschermd wordt, als corridor kan dienen om aangrenzende gebieden te herbevolken.
[4]
Naam en etymologie
De wetenschappelijke naam van de soort werd als
Felis tigris
in 1758 gepubliceerd door
Carl Linnaeus
.
[5]
De soort werd in 1929 door
Reginald Innes Pocock
in het geslacht
Panthera
Oken
,
1816
geplaatst. De naam
Tigris
werd al door
Conrad Gesner
,
Ulisse Aldrovandi
,
Jan Jonston
,
Jacob de Bondt
en
John Ray
gebruikt als geslachtsnaam, en door Linnaeus overgenomen als soortnaam. Het Germaanse woord "tiger" en het Romaanse "tigre" zijn afkomstig van het
Latijnse
"tigris," een Grieks leenwoord
[6]
dat op zijn beurt mogelijk was overgenomen van "tejate" uit het
Sanskriet
, dat "scherp" betekent,
[7]
of van het
Oudperzische
"tigra," met dezelfde betekenis.
[8]
Ondersoorten
Er zijn meerdere ondersoorten van de tijger beschreven en benoemd. Drie daarvan zijn in de twintigste eeuw vrijwel zeker uitgestorven.
- Bengaalse tijger
?
P. t. tigris
? talrijkste en typische ondersoort met nog ongeveer 1850 dieren
- Siberische tijger
?
P. t. altaica
(
Temminck
,
1844
) ? de populatie wordt geschat op ruim 500 dieren
- Noord-Indochinese tijger
?
P. t. amoyensis
(
Hilzheimer
,
1905
) ? vermoedelijk intussen uitgestorven in het wild, maximaal 30 dieren
- Chinese tijger
?
P. t. corbetti
Mazak
,
1968
? de populatie wordt geschat op 1200 - 1800 dieren
- Sumatraanse tijger
?
P. t. sumatrae
Pocock
,
1929
? de populatie wordt geschat op 400 dieren
- Maleise tijger
?
P. t. jacksoni
Luo
et al.
,
2004
? de populatie wordt geschat op 500 dieren
- (vermoedelijk) uitgestorven
Deze indeling is op basis van uiterlijke en morfometrische kenmerken en verspreidingsgebied, en in een geval (
P. t. jacksoni
) op basis van genetisch onderzoek.
Analyse van het
mitochondriaal
DNA van tijgers maakt aannemelijk dat alle ondersoorten afstammen van een gemeenschappelijke voorouder die 72.000 tot 108.000 jaar geleden leefde. In 2006 werden de Sumatraanse en de Javaanse tijger (met de Balinese tijger als een ondersoort van de laatste) tot aparte soorten verklaard op basis van sterke verschillen in de vorm en de verhoudingen van de schedel.
[10]
Deze opvatting heeft weinig tot geen opvolging gekregen.
Op basis van fylogenetische data, schedelafmetingen, vachtpatronen en ecologie stelde een team geleid door Andreas Wilting in een rapport dat in 2015 verscheen dat er slechts twee ondersoorten zijn, bestaande uit enerzijds de Sumatraanse, de Javaanse en de Balinese tijger, en anderzijds de rest, bestaande uit alle populaties van het vasteland.
[11]
[12]
In 2017 publiceerde de IUCN SSC Cat Specialist Group een rapport waarin ze de classificatie van de
katachtigen
(familie Felidae), tot dan vooral gebaseerd op de reviews van Nowell & Jackson (1996)
[13]
en Wozencraft (2005),
[14]
tegen het licht hielden aan de hand van diverse recentere fylogenetische onderzoeken.
[15]
Dat rapport was sterk geent op het werk van Wilting
et al.
(2015), en in navolging van hen werden van de tijger nog maar twee ondersoorten onderscheiden:
- Panthera tigris tigris
: omvat alle continentale populaties
- Panthera tigris sondaica
: omvat alle eilandpopulaties
De
witte tijger
is geen aparte ondersoort maar een kleurvariant van de Bengaalse tijger, die
recessief
overerft.
[16]
Witte tijgers komen alleen nog in gevangenschap voor.
Gebrul en gehoor
Tijgers blijken
infrageluid
te produceren om rivalen uit hun territorium te verdrijven en om partners aan te trekken. Deze ontdekking van Ed Walsh en een aantal collega's uit Omaha (Nebraska) in 2003 verklaart wellicht hoe tijgers een groot
territorium
voor zichzelf in stand houden om te jagen. Tijgers produceren een veelheid aan geluiden, diep gebrul en gegrom, maar ook een schraapgeluid (soort van spinnen) dat ze gebruiken om elkaar te begroeten. Een brul gevolgd door een grom wordt schijnbaar gebruikt om rivalen af te schrikken.
Uit het onderzoek blijkt dat het geluid dat tijgers produceren veel lage
frequenties
bevat. Lage frequenties dragen in de buitenlucht veel verder dan hoge frequenties, zelfs in de dichte bosgebieden waar de tijgers leven. Men beweert, maar dit is volgens Walsh niet bewezen, dat het
geluid
tot 8
kilometer
ver hoorbaar kan zijn.
De meeste geluidsenergie wordt door tijgers gemaakt rond 300
Hz
, met componenten daaronder tot zelfs onder 20 Hz. Dat de tijgers dit lage geluid ook zelf kunnen horen is door Walsh aangetoond. Hij bracht Siberische, Sumatraanse en Bengaalse tijgers onder
narcose
. Door het meten van de
hersenactiviteit
bleek dat tijgers het gevoeligst zijn voor geluid bij 500 Hz. (Bij mensen ligt de maximale gevoeligheid van het
oor
tussen 1000 en 2000 Hz.)
De onderzoekers willen nu proberen of van het geluid van wilde tijgers een akoestische vingerafdruk gemaakt kan worden, om individuele tijgers te volgen. Dit zou zinvol zijn voor het tellen van deze bedreigde dieren in het wild. Dierenoppassers uit dierentuinen kunnen hun tijgers aan het geluid herkennen.
Tijgers in de literatuur
De tijger heeft vaak tot de menselijke verbeelding weten te spreken.
Rudyard Kipling
in
The Jungle Book
en
William Blake
in zijn
Songs of Experience
schilderden de tijger als een wild, angstaanjagend beest af. In
The Jungle Book
is
Shere Khan
de grootste, maar ook de gevaarlijkste vijand van
Mowgli
, de ongekroonde koning van de jungle. Ook in het grotendeels schattige
Casper en Hobbes
van
Bill Watterson
ontsnapt Hobbes soms aan zijn rol van knuffelbeest. In
Ogen van tijgers
van Tonke Dragt staat de tijger symbool voor de woeste oernatuur waar de mens ver van afstaat. Aan de andere kant van de schaal staat
Teigetje
, uit
A.A. Milnes
Winnie de Poeh
, die nooit angst aanjaagt en altijd vrolijk is.
Galerij
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑
(
en
)
Tijger op de IUCN Red List of Threatened Species
.
- ↑
Charlotte Uhlenbroek
(2008).
Animal Life
, Tirion Uitgevers BV, Baarn.
ISBN 978-90-5210-774-5
- ↑
We tellen vandaag wereldwijd 3890 tijgers in het wild
. WWF (
18 april 2016
).
Gearchiveerd
op
8 mei 2016
. Geraadpleegd op
21 april 2016
.
- ↑
Lost tiger population discovered in Bhutan mountains
- ↑
Linnaeus, C.
(1758).
Systema naturae
ed. 10: 41
- ↑
tiger
in The free dictionary; Geraadpleegd op 3 september 2017
- ↑
(s)teig-
in The free dictionary; Geraadpleegd op 3 september 2017
- ↑
tiger
in Online Etymology Dictionary; Geraadpleegd op 3 september 2017
- ↑
Panthera tigris
ssp.
virgata
op de Rode Lijst van de IUCN
- ↑
Mazak, J.H. & Groves, C.P.
(2006). A taxonomic revision of the tigers (
Panthera tigris
) of Southeast Asia.
Mammalian Biology
71
(5): 268?287
DOI
:
10.1016/j.mambio.2006.02.007
- ↑
Kupferschmidt, K.
,
Controversial study claims there are only two types of tiger
. Science (
26 juni 2015
).
Gearchiveerd
op
21 augustus 2015
. Geraadpleegd op
1 juli 2015
.
DOI
:
10.1126/science.aac6905
- ↑
Wilting, A., Courtiol, A., Christiansen, P., Niedballa, J., Scharf, A.K., Orlando, L., Balkenhol, N., Hofer, H., Kramer-Schadt, S., Fickel, J. & Kitchener, A.C.
(2015). Planning tiger recovery: Understanding intraspecific variation for effective conservation.
Science Advances
1
: e1400175
DOI
:
10.1126/sciadv.1400175
- ↑
Nowell, K. & Jackson, P.
(1996). Wild cats. Status survey and conservation action plan. IUCN
- ↑
Wozencraft W.C.
(2005). Order Carnivora. In:
Wilson D.E. & Reeder D.M.
(Eds),
Mammal species of the world. A taxonomic and geographic reference
(3rd ed.)
- ↑
Kitchener, A.C., Breitenmoser-Wursten, Ch., Eizirik, E., Gentry, A., Werdelin, L., Wilting, A., Yamaguchi, N., Abramov, A.V., Christiansen, P., Driscoll, C., Duckworth, J.W., Johnson, W., Luo, S.-J., Meijaard, E., O’Donoghue, P., Sanderson, J., Seymour, K., Bruford, M., Groves, C., Hoffmann, M., Nowell, K., Timmons, Z. & Tobe, S.
(2017). A revised taxonomy of the Felidae. The final report of the Cat Classification Task Force of the IUCN/SSC Cat Specialist Group.
Cat News
Special Issue 11
- ↑
(
en
)
mnn.com: How the white tiger got his coat
|
Ondersoorten van de
tijger
(
Panthera tigris
)