Organizzazzjoni territorjali
Mappa tal-Għarabja t'Isfel
Oman
(
Għarbi
: ????
?um?n
), uffi?jalment
Sultanat tal-Oman
(
Għarbi
: ????? ??????
sal?anat ?um?n
) huwa pajji? fl-Asja tal-Punent bil-belt kapitali tagħha tkun Muscat. Il-pajji? huwa mdawwar mill-
Emirati Għarab Magħquda
, l-
Arabja Sawdija
u il-
Jemen
. Il-popolazzjoni tal-pajji? hija stmata li tikkonsisti 4-il miljun ?ittadin. Huwa l-akbar sebgħin-il pajji? fid-dinja, it-territorju tiegħu jkopri erja ta' 309,500 kilometru kwadru (119,500 mi kw).
Total tal-fruntieri tal-Oman: 1,561 km, pajji?i tal-fruntiera (3): Għarabja Sawdija 658 km; Emirati Għarab Magħquda 609 km; Jemen 294 km.
-
Organizzazzjoni territorjali
-
Mascate
-
Sap Bani Khamis
-
Mappa tal-Għarabja t'Isfel
-
Mappa tal-Għarabja fis-sena 600 AD.
Matrah jew Mutrah hija belt ta' madwar 150,000 abitant fil-Governarat ta' Muscat tal-Oman. Qabel l-iskoperta ta?-?ejt kienu ?-?entru tal-kummer? fl-Oman. Għadu ?entru kummer?jali bħala wieħed mill-akbar portijiet tal-baħar fir-re?jun. Xi subborgi jinkludu Souq Matrah, bazaar tradizzjonali, u Sour Al-Lawatiah, komunita ?għira ta' djar imdawra b’ħajt antik. Fuq i?-?ew? naħat tal-belt antika hemm fortizzi tat-tajn mibnija mill-Portugi?i meta invadew l-Oman fis-seklu 16. Dawn jissejħu Al-jalalee u Al-meerani.
-
Bandiera
-
Tarka
-
Estensjoni territorjali tas-sultanat madwar l-Afrika u l-Asja.
-
Bandiera tal-Imamate tal-Oman (1856?1970), li tikkonsisti minn bandiera bajda bl-emblema tal-khanjar fir-rokna ta' fuq tax-xellug. Il-khanjar għadu jintu?a fuq il-bandiera moderna tal-Oman.
-
Port ta' Muscat fl-1903.
Is-Sultanat ta' Muscat u l-Oman jew Muscat u l-Oman (Għarbi: ????? ???? ?????? Sal?anat Masqa? wa-'Um?n) kien stat Għarbi u aktar tard protettorat Brittaniku li m’għadux mitluf li t-territorji tiegħu llum huma parti mill-Oman moderna, xi partijiet tal-Għarbi Magħquda tal-lum. Emirates u t-territorju ta' Gwadar tal-Pakistan. Xi re?juni tal-punent tal-Pakistan ?irien (Gwadar) kienu wkoll parti mis-Sultanat ta' Muscat u l-Oman.
Is-Sultanat ta' Muscat u l-Oman m'għandux ji?i konfu? mal-“Oman Tru?jali” (imsejħa wkoll Stati Tru?jali), li kienu sett ta' territorji amministrati minn sheikhs li kienu jikkostitwixxu protettorat Brittaniku mill-1820.
Is-sultanat kien magħmul minn ?ew? re?juni kulturalment differenti. Minn naħa kien hemm it-tribujiet sinjuri fuq il-kosta tas-sultanat ta' Muscat li kienu aktar sekularizzati u min-naħa l-oħra t-tribujiet ta' ?ewwa, ifqar u aktar marbuta mar-reli?jon.
Is-Sultanat ta' Muscat kellu flotta importanti, li kienet ppermettielu ssawwar imperu marittimu sa mit-tke??ija tal-Portugi?i mir-re?jun fl-1650. Din il-qawwa kienet se ddum sas-seklu 19 u t-territorji ddominati minn dan is-sultanat kienu se jestendu mill-Oman, l-Emirati Emirati Għarab Magħquda, in-Nofsinhar tal-Balochistan u anke Zanzibar 'il barra mill-kosta tat-Tan?anija u g?ejjer oħra 'l barra mill-kosta tal-Kenja u l-Mo?ambik. Is-Sultanat ta’ Muscat mexxa kummer? tal-iskjavi li jrendi tul il-kosta tal-Lvant tal-Afrika. Saħansitra ?ie spekulat li s-sultanat seta' jikkontrolla l-G?ejjer Mascarene sa mill-15-il seklu.
Fil-bidu tas-snin 20, is-sultanat tilef il-kontroll fuq ħafna mit-territorji tiegħu fil-Golf Persjan, li saru l-hekk imsejħa Stati Trucial li jiffurmaw protettorat Brittaniku u eventwalment isiru l-Emirati Għarab futuri. Il-ħames sultan tad-dinastija Al Sa'id, Said bin Sultan, ikkonsolida l-possedimenti territorjali tas-sultanat u l-ekonomija tal-Oman prosperat b'mod notevoli. Madankollu, il-flotta Omani ma setgħetx tegħleb il-flotot Ewropej li kienu teknolo?ikament ippreparati aħjar, għal din ir-ra?uni s-sultanat tilef ħafna mill-kummer? tiegħu max-Xlokk tal-Asja. Pressjoni mir-Renju Unit biex is-sultanat jabbanduna l-kummer? tal-iskjavi wasslet għal telf ta' poter politiku u ekonomiku għas-sultanat.
Fl-4 ta’ ?unju 1856, Said bin Sultan miet mingħajr ma nnomina werriet għat-tron u l-membri tad-dinastija Al Sa'id ma setgħux jaqblu dwar min ikun il-ħakkiem. Permezz tal-medjazzjoni Brittanika, inħatru ?ew? gvernaturi tal-klann Al Sa'id, u t-tielet iben tas-sultan, Thuwaini bin Said sar il-gvernatur tal-kontinent. Is-sitt ibnu, Majid bin Said, sar il-ħakkiem indipendenti tas-sultanat ta' ?anzibar fid-19 ta' Ottubru, 1856. Is-sultani ta' Zanzibar wara ?ew im?iegħla jagħtu ?ieħ lil Muscat.
Is-Sultanat ta' Muscat kien perjodikament attakkat mill-bidu mit-tribujiet Ibadi tal-intern peress li opponew l-influwenza tal-ħakkiema aktar sekularizzati tal-kosta. Il-ħakma tas-sultanat kellha ti?i difi?a mill-Ingli?i nfushom, din id-divi?joni storika tal-pajji? bejn it-territorji kostali u interni kompliet matul is-sekli 19 u 20, sakemm is-Sultan Taimur bin Feisal ta awtonomija limitata lit-territorji interni tal-Imamate ta. Oman, li kien se jkun iggvernat mir-reli?ju?i Ibadi mit-trattat ta' pa?i ta' Seeb tal-1920.
L-aħħar possedimenti barranin tas-Sultanat ta' Muscat u l-Oman, kien il-port ta' Gwadar li jinsab madwar il-Golf tal-Oman, li nbiegħ lill-Pakistan fl-1958.
Is-sejba ta’ ?ejt mhux raffinat fil-Golf Persjan aggravat it-tilwima bejn is-Sultan ta’ Muscat u l-imams tal-intern tal-Oman. It-tfittix ta?-?ejt beda fil-bidu tas-snin 20 mill-Anglo-Persian Oil Company,3 għalkemm il-kors tat-Tieni Gwerra Dinjija għamel tali attivitajiet estremament diffi?li.
L-aħħar Imam tal-Oman, Ghalib Bin Ali, beda rewwixta fl-1954 meta s-sultan ta li?enzji ta’ sfruttament lill-Iraq Petroleum Company minkejja li l-għelieqi ewlenin ta?-?ejt kienu jinsabu fit-territorju tal-Oman Imamate. L-ostilitajiet waqfu fl-1955, i?da kunflitt saħansitra itwal kien se jinkuba, li jwassal għar-ribelljoni ta' Jebel Akhdar, li fiha s-Sultan Said bin Taimur kien jiddependi ħafna fuq l-appo?? militari Brittaniku. Iraq Petroleum, flimkien mas-sieħeb ta 'esplorazzjoni tagħha, Petroleum Development Oman, kienu proprjeta ta' ?ganti ta?-?ejt Ewropej li kienu jinkludu s-su??essur ta' Anglo-Iranian Oil, British Petroleum, li ħe??et lill-gvern Ingli? biex isaħħaħ l-appo?? tiegħu għas-sultan kontra r-ribelli.
Ir-ribelljoni re?għet bdiet fl-1957, meta l-Arabja Sawdija bdiet tappo??ja lir-ribelli Ibadi, għalkemm is-sultan eventwalment seta' jistabbilixxi l-e?emonija tiegħu fil-bi??a l-kbira tal-intern tal-pajji?. Fl-istess sena, il-forzi Brittani?i bbumbardjaw il-belt ta' Nizwa, il-kapitali tal-imamate, u waqqgħu t-teokrazija Ibadi. Ghalib Bin Ali mar fl-e?ilju fl-Arabja Sawdija u l-aħħar forzi ribelli ?ew megħluba sentejn wara, fl-1959. It-trattat ta' pa?i ta' Seeb ?ie abrogat u l-awtonomija tal-Imamate tal-Oman ?iet abolita.
Rewwixti frekwenti bħar-ribelljoni ta' Dhofar, appo??jati mill-gvern komunista tan-Nofsinhar tal-Jemen, wasslu lill-Ingli?i biex jieħdu post is-sultan. L-Ingli?i għa?lu iben is-sultan li kien ir?ieva edukazzjoni tal-Punent, Qaboos bin Sa'id, li kien il-ħabs fil-palazz, għax missieru paranojku be?a' li kien se jorganizza kolp ta' stat kontrih. Mal-ħelsien tiegħu, Qabus bin Sa'id, bl-għajnuna tal-forzi militari Ingli?i, ippjana kolp ta' stat effettiv tal-palazz li pproklama lilu nnifsu Sultan ta' Muscat u Oman fl-1970. It-territorji ?odda kkonsolidati tul Muscat ?ew riorganizzati skont l-istat attwali tiegħu fil-?did. sultanat tal-Oman f'Awwissu tal-1970.
Fl-1976, darba bl-għajnuna Brittanika, is-sultan assigura l-po?izzjoni tiegħu madwar l-intern, u temm ir-ribelljoni tad-Dhofar.
Fl-1920, Sheikh Ali Banu Bu Ali, qarib tas-Sultan Taimur bin Faisal, irribella fil-belt tat-Tramuntana ta' Sohar u pproklama lilu nnifsu sultan, i?da ?ie mneħħi mill-Ingli?i fl-1932.