Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't
Mestreechs
. Laes
hie
wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.
De
Hubble ruimtelescoop
(officieel
Hubble Space Telescope
of
HST
) is 'ne ruimtetelescoop dee op 24 aprel 1990 door de
spaceshuttle Discovery
tijdens missie
STS-31
in 'n baon um de Eerd is gebrach. De telescoop is nao d'n
Amerikaansen
astronoom
Edwin Hubble
geneump. De telescoop weurt gebruuk veur optische woernumminge (ziechbaar leech). Daoneve weure woernumminge in kortbij-
infraroed
met beholp vaan 'ne infraroed
camera
gedoon.
Fondse veur de constructie vaan de HST woorte vrijgemaak in 1970. De Hubble zou weure gelanceerd in 1983, mer door technische probleme, budgetprobleme en de ramp met de
spaceshuttle Challenger
woort dat oetgesteld. Oeteindelek is de Hubble gelanceerd in 1990. Kort nao 't ingebruuk numme bleek tot de hoofspiegel vaan de telescoop 'n serieus aofwieking had, oontstande door 'n fout bij de constructie devaan. Allewel de spiegel de mies nauwkeureg gemaakte spiegel oets waor, kos de Hubble gein sjerpe beelde producere.
In 1993 is door astronaute tijdes missie
STS-61
'ne secundaire spiegel vervaange, dee 't beeld vaan de hoofspiegel corrigeerde. Dit verholp 't probleem vaan 't sjerpstelle. 'n Aontal aander missies (
STS-82
,
STS-103
,
STS-109
), verholpe aander probleme (zoewie oetgevalle
gyroscope
) of vervonge instruminte door betere.
In jannewarie 2004 maakde president
George W. Bush
bekind tot gein oonderhaajd mie aon de Hubble zouw plaotsvinde umtot d'r geld nudeg waor veur aander missies, zoewie de nui
maon
-missies en de missies um lui op
Mars
te kriege. Aandere zegke tot oonderhaajdsmissies zien gesjrap umtot me 't neet mie veileg voont um met de spaceshuttle nao Hubble te vlege, in 't leech vaan de ramp met de
spaceshuttle Columbia
in 2003, boenao beslote waor tot de spaceshuttles allein nog mer nao 't
Internationaol ruimtestation
mochte vlege, boe de meugelekheid besteit veur de tegels vaan 't hittesjeld te controlere veurtot de vloch nao hoes weurt ingezat.
In oktober 2006 maakde de Amerikane evels bekind toch nog 'n oonderhaajdsmissie in de twiede helf vaan 2008 oet te goon veure. Dees missie woort oetgesteld umtot vlak deveur 'n belaankriek oonderdeil vaan Hubble kepot gong. Um ouch dit oonderdeil te kinne vervaange waor extra tied nudeg. De oonderhaajdsmissie
STS-125
begos op 11 mei 2009 met de lancering en eindegde op 19 mei 2009 door 't trokplaotse vaan Hubble in de ruimte door de
spaceshuttle Atlantis
(dewijl 'nen aandere spaceshuttle standby stoond op de Eerde veur 't geval 't probleme zouw geve met d'n Atlantis). In dees missie woorte ouch alle zes de nikkel-waterstof-batterije vervaange. Dees batterije zien nudeg um de instruminte vaan electriciteit te veurzien es de Hubble aon de nachkant vaan de Eerd verblijf en waore nog noets vervaange. Ze waore al 13 jaor euver hunne berekende levensdoer. De nui batterije mote deveur zorge tot de Hubble nog tot minstens 2014 kin blieve functionere. Tege dee tied moot de
James Webb Ruimtetelescoop
(JWST) gelanceerd zien dee de Hubble zouw mote goon vervaange, allewel de JWST allein mer infraroedwoernumminge kin doen.