Барбара Мак-Клинток
а?ылш. Barbara McClintock
Барбара Мак-Клинток лабораторияда
Ту?ан к?н?	16 маусым 1902 ( 1902-06-16 )
Ту?ан жер?	Хартфорде , Коннектикут , А?Ш
?айтыс бол?ан к?н?	2 ?ырк?йек 1992 ( 1992-09-02 ) (90 жас)
?айтыс бол?ан жер?	Хантингтон , Лонг-Айленд , Нью-Йорк штаты, А?Ш
Азаматты?ы	А?Ш
?ылыми аясы	генетика
Ж?мыс орны	Корнелл университет? Миссури университет? Колд Спринг Харбор лабораториясы
Альма-матер	Корнелл университет?
?ылыми жетекш?	Роллинс Эмерсон [1]
Ата?ты ш?к?рттер?	Харриет Крейтон [2] Элен Краус [3]
Нес?мен белг?л?	транспозонды аш?аны ?ш?н
Марапаттары	А?Ш ?лтты? ?ылыми медал? ( 1970 ) [4] Луизы Гросс Хорвиц ж?лдес? (1982) Физиология немесе медицина саласында?ы Нобель сыйлы?ы ( 1983 )
?олта?басы

Барбара Мак-Клинток ( а?ылш. Barbara McClintock ; 16 маусым 1902 , Хартфорд , Коннектикут  ? 2 ?ырк?йек 1992 , Хантингтон , Нью-Йорк ) ? американды? ?алым- цитогенетик , Физиология немесе медицина саласында?ы Нобель сыйлы?ыны? лауреаты ^[5] . ?з мансабында к?птеген жылдар бойы Мак-Клинток нег?з?нен ж?гер? цитогенетикасына ?ылыми-зерттеу жасады.

Барбара Мак-Клинток ж?гер? жасушаларында?ы хромосомаларды бейнелеу техникасын дамытты ^[6] ж?не микроскопиялы? талдауды ?олданып, цитогенетикада б?р?атар ?ргел? жа?алы?тар жасады ^[7] , оларды? арасында кроссинговерд?? генетикалы? а?паратыны? н?тижес?нде болатын мейоз кез?ндег? рекомбинация (≪хиазма≫ ж?не хромосомалар б?л?ктер?н алмасу) ^[8] . Хромосомалы? б?л?ктерд?? физикалы? ?асиеттер?н сипаттай отырып, ж?гер?н?? ал?аш?ы генетикалы? картасын жасап ^[9] , теломерд?? ж?не центромерд?? р?л?н к?рсетт? (генетикалы? а?паратты са?тау?а тартыл?ан хромосомалы? айма?тар) ^[10] , О?т?ст?камерикалы? ж?гер? т?рлер?н?? цитогенетикасы мен этноботаникасы бойынша ж?рг?з?лген ау?ымды зерттеулер? ^[11] , ж?гер? жа?дайында генетикалы? а?паратты? ы?ыстырылуын ж?не т??ым?а бер?лу?н ?рнектеп т?с?нд?рет?н теорияны ?з?рленген ^[12] . 1951 жыл?ы Мак-Клинток транспозондарды ашты ^[12] . Оны? ж?мыстары 1960 ? 1970-шы жылдары танымалдылы??а ие болды, б?л Мак-Клинток 1940-шы жылдары генд?к реттелу механизм?н аш?аннан кей?н ?ске асты ^[13] . 1983 жылы Мак-Клинток ≪мобильд? генетикалы? элементтерд? аш?аны ?ш?н≫ деген т?жырыммен физиология немесе медицина саласында?ы Нобель сыйлы?ымен марапатталды.

Корнелл университет?нде б?л?м алуы ж?не ?ылыми-зерттеу? [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

МакКлинток 1919 жылы Корнелл ауыл шаруашылы?ы колледж?не о?у?а т?ст?. Б?р?нш? ж?не ек?нш? жыл о?ып ж?рген кез?нде ?арапайым студентт?к ?м?рде, джаз-бандте банджо теноры бол?ан. Б?р?нш? курс президент? болып сайланды ж?не сол кезде ?йелдер клубына ша?ырылады. Алайда, ?йелдер клубы еврейлерд? ?абылдамайтынын ест?геннен кей?н, ол клубка м?ше болудан бас тарт?ан. Колледжде ол ботаниканы о?ып, 1923 жылы бакалавр д?режес?н алды. Оны? генетика?а ?ызы?ушылы?ы 1921 жылы б?р?нш? курста ол п?н бойынша лекцияларды ты?да?ан кезде пайда болды. Б?л п?нд? ?с?мд?ктер селекционер? ж?не генетик К. Б. Хатчинсон о?ытатын ж?не о?ылатын курс Гарвард университет?т?ндег?ге ??сас ед?. ^{[14] [15]}

Хатчинсон МакКлинтокты? о?у?а деген ынтасы та?дандырды ж?не 1922 жылы жо?ары о?у орнынан кей?нг? генетика курсына ша?ыра отырып телефон шал?ан. Кей?н?рек, МакКлинток ол генетика бойынша о?уын жал?астыр?ан себеб? Хатчинсонны? ?о?ырау шалуымен т?с?нд?рд?:

?лбетте, б?л телефон ?о?ырау болаша?ымды алдын ала шешт?. Осыдан кей?н мен генетикада ?алдым.
[16]

Сол уа?ытта Корнелл университет?нде ?йелдер генетика маманды?ы бойынша о?уын жал?астыруы м?мк?н емес бол?анды?тан, оны? магистерл?к (1925) ж?не докторлы? (1927) д?режес? ресми т?рде ботаника бойынша ?сынылды. ^[17]

МакКлинток жо?ары о?у орнында аспирантурада диплом жазып ж?ргенде ж?не ботаника о?ытушы рет?нде т?ж?рибе алып ж?рген кезде, ол ж?гер?н?? цитогенетикасын зерттеу бойынша о?у топтарыны? ??рылуына ы?пал етт?. Б?л топта, кей?н ?лемге ?йг?л? бол?ан генетиктер ж?не цитологтар жиналды, соны? ?ш?нде Чарльз Бернхэм , Маркус Роудс (ж?гер?дег? цитоплазмалы? еркект?к белс?здт? аш?ан ж?не сол ?ш?н генетика дамуына ?ос?ан ?лес? ?ш?н Томас Хант Морган медал?н ал?ан), Джордж Бидл (генетикалы? де?гейде метаболизмн?? реттелу?н аш?аны ?ш?н 1958 жылы Нобель сыйлы?ын алды) ж?не Харриет Крейтон . ^{[2] [18]} ?с?мд?к селекциясы кафедрасыны? ме?геруш?с? Роллинс Эмерсон цитолог болмаса да, ол топты? ж?мысына ?олдау б?лд?рд?. ^{[13] [19]} МакКлинтокты? ?ылыми-зерттеулер? ж?гер?н?? жасушаларында?ы хромосомаларды? визуализациялау мен сипаттама ?д?стер?н жет?лд?руге ба?ытталды. Ол карминд? бояу ?д?с?н ?з?рлед?, б?л хромосома визуализациясын жасау?а м?мк?нд?к берд?, сондай-а? б?р?нш? рет ж?гер? жасушаларында?ы он хромосоманы? морфологиясын сипатта?ан. ^[13] Хромосомаларды? ??рылымын зерттеу? Мак-Клинтокке жеке хромосомаларды? б?р?кт?р?лген т??ым?уалаушылы? тобында?ы ерекшел?ктер?н ба?ылау?а м?мк?нд?к берд?. Маркус Роудс Мак-Клинтокты? ж?гер? жасушаларында?ы хромосомаларды? триплоидты жиынты?ын?ы туралы ма?аласы цитогенетиктерд?? ?ызы?ушылы?ын тудырды ж?не сайып келгенде, 1929 жылдан 1935 жыл?а дей?нг? кезе?де Корнелл университет?н?? ?алымдарыны? ?ылымны? осы саласында жаса?ан жет? ?р? ашылуларына ?келд?. ^[20]

1930 жылы, МакКлинток б?р?нш? рет гомологиялы? хромосомаларда мейоз кез?нде (кроссинговер) ?зара ?рекеттесу кез?нде ?иылыспалы айма?тармен б?л?суд? сипатта?ан болатын. 1931 жылы, аспирант Харриет Крейтонмен б?рлес?п МакКлинток, т??ым ?уалаушылы? бойынша белг?лер? мейотикалы? кроссовер мен рекомбинация арасында?ы байланысты к?рсетт? ^[21] . Б?л зерттеулер генетикалы? эксперименттерге байланысты гендерд?? физикалы? нег?з?н к?рсетт? ж?не мейоз кез?нде рекомбинацияны? орын алуы м?мк?н екен деген гипотезаны растады. Сол жылы, МакКлинток б?р?нш? рет то?ызыншы хромосомада?ы ?ш генн?? кезект?л?г?н к?рсетет?н ж?гер?н?? генетикалы? картасын жарияланды. ^[22] Ж?рг?з?лген зерттеулер МакКлинтокге ж?не Крейтонге кроссинговер ??былысыны? физикалы? нег?з?н зерттеуге м?мк?нд?к берд?. 1938 ж?не 1941 жылы Мак-Клинток центромер ж?не теломерд?? ^[10] ??рылымы мен функциясын сипаттап, цитогенетикалы? анализ?н жасады ^[23] .

Оны? к?рнект? ?ылыми зерттеулер? мен ?р?птестер?н?? ?олдауы ар?асында Мак-Клинток б?рнеше постдокторлы? гранттар А?Ш ?лтты? зерттеу ке?ес? ( а?ылш. United States National Research Council ) же??п алды. Б?л ?аражат оны? Корнель университет?нде, Миссури университет?нде ж?не Калифорния технологиялы? институтында генетика саласында?ы зерттеулерд? жал?астыра беру?не м?мк?нд?к берд?. ^[24]

1931 ж?не 1932 жылы жазда МакКлинток Миссури университет?нде генетик Льюис Стэдлермен б?рлес?п ж?мыс ?стед?, оны мутаген рет?нде Х-с?улелерд? ?олдану ?д?с?мен таныстырды ж?не (X-с?улелер? бар сынама с?уле мутацияны? жи?л?г?н ?л?айтады). Ж?гер? мутациясын ?нд?ру барысында ол са?ина хромосомаларын , ал радиацияны? шы?уынан хромосомалы? ?з?л?стерд?? жабысуы туында?анын тапты. Мак-Клинток хромосомалар ?штарында ?детте хромосоманы? т?ра?тылы?ын ?амтамасыз етет?н ??рылымды? ??рамалар болуы керек деген гипотезаны ?сынды. Ол митоз барысында са?ина хромосомаларыны? аномалды? м?нез? ж?гер? жапыра?тарында?ы ш?барлануды? себептер? деп к?рсетт? ^[25] . Сол жылдары, ол 6-шы хромосомада ж?гер?н?? ≪ ядрошы? ?йымдастырушыларыны?≫ болуын аны?тады. ?аз?рг? заман?ы т?с?н?ктер бойынша, б?л б?л?м рибосомалы? РН? ген?н?? ?айталануы ж?не ядрошы?ты? ??рылуы ?ш?н жауапты болып табылады, б?нда транскрипция ж?не рибосомалы? РН? -ны? жет?лу? болады.

Мак-Клинток Гуггенхайм ?орынан ( а?ылш. John Simon Guggenheim Memorial Foundation ) грант же??п алып, 1933-1934 жылдары Германияда б?р алты айлы? та?ылымдамадан ?туге м?мк?нд?к алды. Ол Берлиндег? Кайзер Вильгельм институтында ж?не Фрайбург университет?нде ^[26] , Мак-Клинток ж?не Крейтонны? зерттеу?нен б?рнеше аптадан кей?н дрозофилде кроссинговерд? аш?ан Курт Штернмен ж?мыс ?стеуд? жоспарла?ан болатын. Осы арада, Штерн А?Ш-?а к?ш?п кел?п, Мак-Клинток Германияда Рихард Гольдшмидтпен ж?мыс ?стед?. Барбара к?п ?замай, ?с?п келе жат?ан саяси шиелен?ске байланысты, Еуропаны тастап, Корнелл университет?не ?айта оралды, онда 1936 жыл?а дей?н ж?мыс ?стед?. Осы жылы Льюис Стэдлер Миссури университет?нде ботаника кафедрасында профессорды? ассистент? ?ызмет?н ат?арды. ^[27]

Миссури университет? [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Миссури университет?нде Мак-Клинток рентгенд?к с?улелерд?? ж?гер? хромосомаларына ?сер ету?н тере? ???л?п зерттеуге к?р?ст?. Ол с?улеленген жасушаларда?ы хромосомаларда?ы алша?ты?тарды? ж?не одан ?р? б?р?гу ?сер?н тамашалады. Осындай ?сер кейб?р бас?а ?с?мд?ктерде ? эндосперм жасушаларында хромосомаларды? риясыз жарылуын бай?а?ан. Ол с?улеленд?ргеннен кей?н алша?тал?ан хромосолар д?рыс ?осылмай ?алып ?р т?рл? хромосомалар хроматидтер?н?? б?р?гу?не ?кел?п со?атынын бай?ады. Митоз анафазасында б?ндай ?осыл?ан хромосомаларда, центромерд? жасуша полюстер?не ж?рг?зу кез?нде жарылатын хроматидт?к к?п?р ?алыптасады. ?айтадан д?рыс ?осыл?ан хромосомалар репликациядан кей?н интерфаза кез?нде келес? жасушалы? циклда жа?адан ??рыл?ан ?з?л?стер, осылайша тер?с айналым жаппай мутация тудырып, ?айталанады. ^[28] Алша?ты?тан, б?р?кт?ру мен к?п?рлер ??рудан болатын цикл, ≪breakage-fusion-bridge≫ циклы деп аталады, ^[28] цитогенетикада?ы б?рнеше себептер бойынша нег?зг? жа?алы? болып табылады: во-первых, б?р?нш?ден, б?л хромосомаларды? ?осылуы кездейсо? сипат?а ие емес, ал ек?нш?ден, ке? тарал?ан мутация туу себеб? аны?тап к?рсет?лд?. Осы себепт?, цикл онкология саласында осы к?нге дей?н зерттеулер объект?с? рет?нде ?алды. ^{[29] [30] [31]}

Миссури университет?н?? жет?ст?ктер? ?арамастан, Барбара оны? лауазымына риза болмады. Ол факультет?н?? отырыстарына ?атыстырылмады ж?не бас?а да ?ылыми-зерттеу мекемелер?ндег? лауазымдарды? бар-жо?ы туралы жасырылды. 1940 жылы, ол Чарльз Бернхэмге жаз?ан хатында: ≪Мен бас?а ж?мыс ?здеу?м?з керек деп шешт?м. Мен?? т?с?ну?мше, б?л жерде мен жасайтын к?п еште?е жо?. Мен $3 000 алатын профессор ассистент?м?н, ж?не шег? деп ойлаймын.≫ ^{[26] [32]}

Мак-Клинток Миссури университет?нде, ол келер к?ктемде 1942 жылы оны? мансабынын арттыратынын б?лгенмен, ол академиялы? мансабын жасай алмайтынын б?лд? ^[33] . 1941 жылды? басында Барбара Колд-Спринг-Харборда?ы лабораториялар?а жазда генетика кафедрасыны? ме?геруш?с? болып ж?мыс?а ша?ырылды. Ол бас?а ж?мыс табу ?м?т?мен Миссури университет?нен демалыс алды. Ол Колумбия университет?не профессорлы??а ша?ыруды ?абыл алды, онда Корнелл университет?ндег? б?рын?ы ?р?птес?, Маркус Роудс ж?мыс ?стед?. Ол оны Лонг-Айлендта?ы Колд Спринг Харборда?ы зерттеулерге ?атысу?а ша?ырылды. 1941 жылы желто?санда жа?адан та?айындал?ан директорыны? м?ндет?н ат?арушы Милислав Демеречпен , ол зерттеуш? лауазымын ?сынды ж?не ол генетика кафедрасында Карнеги институтыны? штатына ?осылды.

Колд Спринг Харбор [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Б?р жыл МакКлинток Колд-Спринг-Харбор зертханасында уа?ытша ж?мысынан кей?н толы? м?лшерлемеге ауысты. Онда ол генетикалы? картасын жасау ?ш?н рентген с?улелер?н алмастырушы рет?нде пайдалана отырып, ≪breakage-fusion-bridge≫ циклымен айналысуын жал?астырды. 1944 жылы, генетика саласында?ы оны? жет?ст?ктер?н тану рет?нде МакКлинток ?лтты? ?ылым академиясыны? м?шес? болып сайланды, осы ??рметт? ата??а ие бол?ан ?ш?нш? ?йелге айналды. Келес? 1945 жылы А?Ш Генетикалы? ?о?амыны? б?р?нш? ?йел президент? болып сайланды. 1944 жылы ол Дж. Бидлд?? ?сынысы бойынша Neurospora crassa цитогенетикалы? талдауын жасады, ≪б?р ген ? б?р фермент≫ теориясын д?лелдеу ?ш?н осы са?ырау??ла? пайдаланды. Зерттеу ?ш?н Бидл оны Стэнфорд университет?не ша?ырды. ^[34] Онда Мак-Клинток N. crassa кариотип?н , сондай-а? оны? толы? ?м?рл?к цикл?н сипаттады. Кей?ннен, N. crassa са?ырау??ла?тар классикалы? генетикалы? объектке айналды. ^[35]

Бас?ару элементтер?н ашу ^[36] [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

1944 жылды? жазында Колд Спринг Харбор лабораториясында Мак-Клинток ж?гер? т??ымдарыны? мозаицизм?не мен т??ым?уалаушылы? ?згерг?шт?к механизм?не ж?йел? зерттеулерд?? бастамашы болды. Мейозда?ы ж?гер?н?? б?р сызы?тарында ол 9-шы хромосоманы? ?ыс?а иы?ында т?ра?ты ?з?л?стер мен хромосомаларды? ?осылуын тамашаланды. Осы хромосоманы? дистальд? со?ында гетерохроматин т?й?н? орналас?ан, о?ан алыс емес жерде центромерге ?арай рецессивт? мутация гендер? жерс?нд?р?лген. ^[1] Мак-Клинток ек? жа?а доминантты? ?зара ?рекеттесет?н локусты атап к?рсетт?: Диссоциатор ( а?ылш. Dissociator , Ds ) ж?не Активатор ( а?ылш. Activator , Ac ). Ол диссоциатор хромосомаларды? алша?тауын ?ана ту?ызып ?оймай, т?ра?сыз мутацияларды ту?ызады, б?ра? активаторды? ?атысуымен к?рш?лес гендерге бас?аша ?сер етед? деп тапты. 1948 жылды? басында ол ?ызы?ты жа?алы? ашты ? диссоциатормен де, сол сия?ты активатормен де транспозиция болуы м?мк?н, я?ни, олар хромосоманы? ?з орнын ?згерте алады. Ac ж?не Ds -терд?? транспозиция ?сер? тексеру будандастыру т??ымынан ?лг?лерге ?атысты ж?гер? д?н?н?? т?с?н?? ?згеру?нде бай?ал?ан. Мак-Клинток микроскопиялы? талдау ар?ылылокустар арасында?ы ?арым-?атынасты сипатта?ан. Ол Ac Ds транспозициясына 9-шы хромосомасына, ж?не Ds жылжуы хромосомалар ?з?лу? ж?ред?. Ds ?оз?алысы кез?нде алейрон ?абаты генд?к т?с?н тежеу?н то?тат?ан, со??ысы белсенд? т?рге ?т?п, жасушаларда пигмент синтез?н тудырады. Сонды?тан Ds транспозициясы т?рл? жасушаларда т?рл? ?тед?, б?л мозаицизмге ?кел?п со?ады. Д?ндердег? пигментт? аума?тарды? ?лшем? д?нн?? диссоциация кез?ндег? д?режес?не байланысты.

1948- 1950 жылдары Мак-Клинток ?ялы элементтердег? гендерге ?сер етет?н о?ан с?йкес теориясны ?з?рлед?, селективт? тежеп ж?не оларды? ?ызмет?н реттейд?. Ол диссоциатор ж?не активаторды ≪бас?ару б?рл?ктер?≫ , ал кей?ннен оларды? жа?ын гендерд?? ж?мысына ?сер ету ?асиеттер? атап ?ш?н ≪бас?ару элементтер?≫ деп сипатта?ан. ^[37] Генд?к реттелу к?рдел? к?пжасушалы а?заларда неге барлы? жасушаларда б?рдей геном бол?анына ?арамастан т?рл? жасушалар мен ?лпаларды ?алыптастыратынын т?с?нд?ру? м?мк?н екен?н ?сынды. Мак-Клинтокты? жа?алы?ы ?рпа?тан ?рпа??а бер?лет?н ережелерд?? статикалы? жиынты?ы рет?нде геном идеясына к?м?н келт?рд?. ^[38] 1950 жылы активаторлар ж?не диссоциаторлар бойынша ?з ж?мысын жариялады. ^[12]

Мак-Клинток ж?мыстары ба?ылаушы элементтер мен генд?к реттелу туралы зерттеулер?, оларды? к?рдел?л?г?не байланысты оны? замандастары б?рден т?с?н?кт? болып ?абылдан?ан жо?. ?ылыми зерттеулер?, оны? с?з?нше зертеулер? ≪ж?мба?, т?пт? д?шпанды? кей?пте≫?абылданды. ^[39] 1951 жылды? жазында Мак-Клинток гендерд?? ?згермел?л?г? туралы зерттеулер? туралы жылды? Колд Спринг Харборда?ы симпозиумда баяндалады. Оны? ж?мысы ≪тас ?нс?зд?кке≫ кез?кт?. Б??ан ?арамастан, Мак-Клинток бас?ару элементтер?н зерттеу?н жал?астырды. 1953 жылы статистикалы? м?л?меттерд? ?сын?ан ма?ала жариялады, 1950-ш? жылдары ол шы?армашылы?ына арнал?ан, б?рнеше университеттер?нде д?р?с-турын ?тк?зд?. ^[40] Ол осы салада зерттеулер жал?астырды ж?не транспозон рет?нде сипаттал?ан ж?не кешенд? ?асиеттерге ие, Ac/Ds (≪ассоциация ? диссоциация≫ ж?йес?) кешен? сек?лд? Супрессор-мутатор ( а?ылш. Suppressor-mutator , Spm ) жа?а элемент?н тапты. Оны? ж?мысына ?атысты ?ылыми ?о?амдасты?ты? ?арым-?атынасын нег?зге алып ж?не ?ылыми мейнстримнен ?ау?п сезе отырып, 1953 жылдан бастап Мак-Клинток бас?ару элементтер? туралы ?ылыми-зерттеу есептер?н жариялауын то?татты. ^[38]

О?т?ст?камерикалы? ж?гер? т?рлер?н зерттеу [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

1957 жылы Мак-Клинток О?т?ст?к Америкада, ж?гер?н?? алуанды?ыны? ы?тималдылы?ы ?те жо?ары ?ылыми-зерттеулер ж?рг?зуге ?лтты? ?ылыми ?ордан ж?не Рокфеллер ?орынан субсидия алды. ^[41] Ол ж?гер? эволюциясын зерттеуге ?ызы?ты, ол б?л ?ш?н О?т?ст?к Америкада к?п м?мк?нд?ктер? болды. Ж?гер?н?? Мак-Клинток, хромосомалы?, морфологиялы? ж?не эволюциялы? ?р т?рл? сипаттамаларын зерттед?. 1962 жылы Ролида?ы Солт?ст?к Каролина университет?нен ол ж?гер?н?? О?т?ст?к Америка т?рлер? бойынша зерттеулер?мен ж?мыс ?стеген т?рт ?алымдар тобын бас?арды. Оны? екеу?, Рокфеллер ?орыны? стипендиаттары, Альмиро Блюменшайн мен Энджел Като , олар осы салада?ы жал?асы ?ылыми-зерттеулер?н 1970-ш? жылдары да жал?астырды. 1981 жылы Мак-Клинтокпен б?рге олар, ж?гер?н? зерттеуде бетб?рыс саналатын ж?не эволюциялы? ботаника, этноботаника ж?не палеоботаниканы зерттеуге елеул? ?лес ?ос?ан, ж?гер? т?рлер?н?? хромосомалар жиынты?ы туралы зерттеулер?н, ма?аласын жариялады. ^[42]

Бас?ару элементтер?не ?атысты ?айта жаса?ан жа?алы?тары [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Мак-Клинток Ол Карнеги институтында лауазымын 1967 жылы ?алдырып институтыны? ??рметт? м?шес? болып сайланды. Б?л ата? о?ан эмерит рет?нде аспиранттар ж?не Колд Спринг Харбор зертханасыны? ?ызметкерлер?мен ынтыма?тасты?ты жал?астыру?а м?мк?нд?к берд?. Бас?ару элементтерi туралы егжей-тегжейл? есепт? жарияламау?а у?де берген?не с?лтеме жасай отырып, 1973 жылы ол былай деп жазды:

 Жылдар ?ткен со?, мен?? тап?аным, бас?а адамны? ?з?н?? жорамалдарыны? м?н?н, мен б??ан т?ж?рибел? жолмен келсем де, оны? санасына жетк?зу м?мк?н емес болмаса, ?иын. Б?л ма?ан 1950 жылдары, мен генетиктерд? гендерд?? ж?мыс ?стеу? м?мк?н ж?не ба?ылануы керек екен?не сенд?руге тырыс?ан кезде, ауыр жа?дайда ай?ын болды. ?аз?р к?птеген ?алымдарды? ж?гер?н?? реттеуш? элементтер?н?? таби?аты мен оларды? ж?мысы туралы жал?ан сен?м?н ??у да сондай ?иын. Жалпы ??ымны? ?згеру?н к?ту?ме тура келед?.
[43]

Мак-Клинток жа?алы?тар ма?ыздылы?ы 1960-шы жылдары ашылды, осы кезде французды? генетиктер Франсуа Жакоб пен Жак Моно lac оперонны? генд?к реттеу?н сипаттады. Жа?ып пен Моно 1961 жылы ≪А?уыз синтез?н?? генетикалы? реттеуш? механизмдер?≫ ( а?ылш. ≪Genetic regulatory mechanisms in the synthesis of proteins≫ ) атты ма?аласы Journal of Molecular Biology журналында жарияланды ^[44] Мак-Клинток The American Naturalist журналында ма?ала жариялады, онда ол lac опероны ж?не ж?гер?н?? генд?к реттеу? арасында?ы салыстыру жасады. ^[45]

Мак-Клинток 1960 жылдарды? со?ында 1970 жылдарды? басында транспозициясын аш?аны ?ш?н, бактериялар мен ашыт?ыда осы ?дер?ст? аш?аннан кей?н ке??нен танымал. Осы кезе?де, молекулярлы? биологияда транспозицияны молекулалы? де?гейде зерттейт?н жа?а ?д?стер пайда болды. 1970-ш? жылдары Ac ж?не Ds клондалып , ж?не б?л олар 2 типтег? транспозондар?а жататыны к?рсет?лд?. Ac транспозаза фермент?н синтездейд?, бас?ару элементтер?н жылжыту ?ш?н ?ажет. Ds транспозазлар ген?нде мутациясы бар, б?л о?ан транспозазлар сырт?ы к?з?нен жылжыту м?мк?нд?к бермед?. Осылайша, Ds ол Ac болма?ан кезде жылжыту м?мк?н емес. Кей?нг? зерттеулер, ?детте транспозондар жасуша радиация ?сер?нде немесе ≪breakage-fusion-bridge≫ циклын бастан ?тк?збей?нш? ?оз?алалмайтынын к?рсетт?, осылайша ба?ылау элементтер?н активтенд?ру генетикалы? ?згермел?л?кт?? себеб?. Мак-Клинток бас?алардан ?за? уа?ыт б?рын транспозондар р?л?н т?с?нд?. Б?зд?? кез?м?зде Ac/Ds комплекс? мутацияны ша?ыру?а ж?не ?р т?рл? гендерд?? функцияларын зерттеу ?ш?н пайдаланылады. ^{[46] [47]}

Нег?зг? публикациялары [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

• ≪A cytological and genetical study of triploid maize≫. (1929)
• ≪A Correlation of Cytological and Genetical Crossing-Over in Zea Mays≫. (1931)
• ≪The order of the genes C, Sh, and Wx in Zea Mays with reference to a cytologically known point in the chromosome≫. (1931)
• ≪The stability of broken ends of chromosomes in Zea Mays≫. (1941)
• ≪Neurospora: preliminary observations of the chromosomes of Neurospora crassa≫. (1945)
• ≪The origin and behavior of mutable loci in maize≫. (1950)
• ≪Induction of instability at selected loci in maize≫. (1953)
• ≪Some parallels between gene control systems in maize and in bacteria≫. (1961)
• ≪Chromosome constitution of races of maize. Its significance in the interpretation of relationships between races and varieties in the Americas≫. (1981)

?айнар к?з? [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

?дебиет [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Сырт?ы с?лтемелер [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

• Нобельд?к ж?лде сайтында?ы ?м?рбаяны
• Cold Spring Harbor Laboratory Archives, Barbara McClintock:A Brief Biographical Sketch М?ра?аттал?ан 27 ?ырк?йект?? 2011 жылы.
• Enhancer and Gene Trap Transposon Mutagenesis in Arabidopsis , comprehensive article on the use of Ac/Ds and other transposons for plant mutagenesis
• Парадоксы непризнания: Мендель и МакКлинток М?ра?аттал?ан 28 с?у?рд?? 2020 жылы.
• Гиганты генетики: неизбежность непризнания М?ра?аттал?ан 4 наурызды? 2016 жылы.
• Подвижные гены
• Структура и организация генома М?ра?аттал?ан 9 желто?санны? 2008 жылы.

1976?2000 жылдарда?ы Физиология немесе медицина саласында?ы Нобель сыйлы?ыны? лауреаттары Бламберг / Гайдушек (1976) ? Гиймен / Шалли / Ялоу (1977) ? Арбер / Натанс / Смит (1978) ? Кормак / Хаунсфилд (1979) ? Бенасерраф / Доссе / Снелл (1980) ? Сперри / Хьюбел / Визель (1981) ? Бергстрем / Самуэльсон / Вейн (1982) ? Мак-Клинток (1983) ? Ерне / Келер / Мильштейн (1984) ? Браун / Голдштейн (1985) ? Коэн / Леви-Монтальчини (1986) ? Тонегава (1987) ? Блэк / Элайон / Хитчингс (1988) ? Бишоп / Вармус (1989) ? Мюррей / Томас (1990) ? Неер / Сакман (1991) ? Фишер / Кребс (1992) ? Робертс / Шарп (1993) ? Гилман / Родбелл (1994) ? Льюис / Нюсляйн-Фольхард / Вишаус (1995) ? Доэрти / Цинкернагель (1996) ? Прузинер (1997) ? Ферчготт / Игнарро / Мурад (1998) ? Блобель (1999) ? Карлссон / Грингард / Кандел (2000) Толы? т?з?м | 1901?1925 | 1926?1950 | 1951?1975 | 1976?2000 | 2001-ден бер?

?лг?:Библиоа?парат