ni'o loi
cmaci
goi ko'a cu saske le ka
klani
pe loi
namcu
ku
[1]
.e le ka
stura
[2]
.e le ka
canlu
[1]
.e le ka
binxo
[3]
[4]
[5]
.i lo cmaci prenu .e lo
pijyske
prenu cu so'i mei jinvi fi le selkuspe be lo cmaci .e le vlavelcki be lo cmaci
[6]
[7]
ni'o gu lo cmacypre goi ko'e cu sisku lo morna .e lo ka namcu vu'o pe lo ko'e se tadni gi ri me lo namcu .a lo
canlu
.a lo
rarske
.a lo
skami
.a lo sucta sidbo .i ko'e finti lo cnino da'i zei jufra gi'e facki lo jetnu sepi'o lonu lojycpa .i la'a le traji vajni terpli pe ko'a du le
termu'eske
goi ko'i noi pilno ko'a lonu tadni lo te munje
ni'o zo'e casnu lodu'u gonai lo cmaci datni goi ko'i cu je'a zasti ri'a le rarsi'o pe le ko'i logji gi ko'i rutni gi'e drata be lo zasti .i la
benxamin. piers
. fi'o te tavla ko'a cu cusku lu
le saske noi lojycpa lo se nitcu jetnu
li'u .ijeku'i la
albert. ainctain
. cusku lu
ganai lo cmaci cu ckini lo zasti gi na se birti .ije ganai se birti gi na ckini lo zasti
li'u
ni'o sepi'o lonu sucta .e lonu
logji
pensi kei ko'a se krasi lonu kancu .e lonu kanji .e lonu merli .e le ciste tadni be le tarmi .e le nunmu'u vu'o pe lo zasti dacti .i lo sizyju'o .e lonu pilno vu'o pe le sampu cmaci puca roroi me lo vajni be lo prenu je girzu nunji'e .i lo sampu cmaci sidbo pu se krasi vi le tcepru
misrygu'e
je
raksygu'e
je
xingu'e
je
jugygu'e
je
xesygu'e
je
muslo
kulnu .i lo pluja cmaci seltcidu cu pamoi se krasi je se finti lo
xelso
cmacypre rai lai
jicmu
pe la .
euklides
.
ni'o zo cmaci se krasi lo lojbo krasi bangu valsi po'u la'o jy cuciue ? 數學 (??) [shu xue] jy bau le
jugbau
ku .e la'o gy matamatiks ? mathematics gy bau le
glibau
ku .e la'o xy ganit ? ???? [ga?ita] xy bau le
xinbau
ku .e la'o sy matematik ? matematicas sy bau le
sanbau
ku .e la'o ry matimatik ? математика [matematika] ry bau le
rukybau
.i ri se krasi bau le
xesybau
la'o xy μ?θημα (math?ma) xy noi se smuni lonu tadni .a lonu cilre .a lo saske
- ralju ci'arvelski fa lu
cmaci citri
li'u
ni'o le citri be lo cmaci cu ka'e te jimpe fe lo porsi be loi nu sucta .i la'a le pamoi sucta noi ji'a lo danlu cu ponse cu namcu .iva'i du'u fi da fa re
plise
fe re najnimre cu ckini .i
ni'o fi'o jmina lonu kancu lo dacti to mu'a plise ja najnimre toi kei lo tcepru prenu cu kancu lo sucta ni namcu to mu'a
djedi
ja
nanca
toi .i lo jicmu nu kanji kei pu zasti bazi la'e di'u
ni'o lo balvi citri ve pruce pe lo cmaci nu farvi kei pu nitcu lo kancu ciste to mu'a lo skori jgena noi lai .
inkas
. pilno ke'a lonu vreji lo namcu toi .i lo kancu cilste zupu so'imei je mutce drata .i le pamoi selci'a nacle'u pu se finti lo
tcepru misro
ni'o lo tcepru traji te pilno pe lo cmaci du lonu vecnu .e lonu tumla nu merli .e lo cintypejgau je jivbu vreji .e lonu vreji lo temsi'o .e noda poi mutce zmadu certu pu ji'i le
ni'u3000moi
noi ca lo
tcepru rakso
.e lo
misro
cu pilno lo zmadu certu cmaci .iku'i lo drani nu tadni be lo cmaci pu cfari zu'e lo
tcepru xelso
ca le
ni'u 600moi
ku bi'o le
ni'u 300moi
ni'o ba la'e di'u lo cmaci cu mutce farvi .ije lonu mutce se pilno sizyki'i be fa lo cmaci bei lo
saske
kei pu fasnu .i lo cmaci nu facki kei pu fasnu ca le mulno citri .e dazi
- ralju ci'arvelski fa lu
cmaci ciska ciste
li'u
ni'o piso'a lo cmaci ciska ciste poi se pilno cazi cu pu se finti ba le
16moi ctona'a
[8]
.i pu la'e di'u lo cmaci pu se cusku ci'e lo valsi .i lo nu go'i cu pu nandu se gunka gi'e zunti lo cmaci nu facki .i ca le 18moi na'acto la .
euler
. pu finti so'i lo ciska ciste noi se pilno cazi .i lo cabna ciska ciste cu gasnu le du'u lo cmaci cu mutce zmadu frili pi'o lo certu .ijeku'i lo to'e certu cu lifri loza'i nandu .i so'u sinxa cu se smuni so'a datni
le cmaci bangu cu la'a nandu lo to'e certu .i lo valsi befa mu'i zo .a .e zo .o cu se smuni lo satci zmadu be lo
rarbau
valsi .i le cmaci bangu cu
runbau
.i ji'a so'i valsi cu steci se smuni lo na'e rarbau smuni .iku'i lo mukti be lo steci smuni cu zasti .i ko'e te cmene le ti ka satci lu ka
lojdra
li'u
.i lo cmaci
cipra
cu ra'u ckini lo ka lojdra .i lo cmacypre cu djica ledu'u le ri
cmacrteorema
cu se
lojycpa
fi lo .
aksioma
.i la'edi'u co'e mu'i loza'i rivbi lo jitfa se djuno to so'e mupli be ri cu zasti ca le cmaci citri toi .i loni lojdra noi se la'erji'i cu pu vrici .i lo tcepru
xelso
pu la'erji'i lo clani nuncasnu .iku'i ca la .
aisak.niuton
. le cmaci tadji pu mleca fi lo ka lojdra .i lo se srera be la .niuton. pu mukti lenu lo ka lojdra cu pu se xrupli ca le
19xyxy ctona'a
.i loi cmacypre cazi casnu lo
skami se sidju cipra
.i ki'u ledu'u lonu lo clani nu kanji cu cipra birti cu nandu keikei ri cu la'acu'i na banzu lojdra
ni'o loi .
aksioma
cu so'aroi terji'i lo sapselja'a jetnu .iku'i le di'u sidbo cu te nabmi .i ci'e lo lojdra lo .aksioma cu porsi be lo sinxa noi se smuni ci'e lo ri te lojycpa pe le
aksioma ciste
.i le selpla be la .xilbert. zu'edji lonu gasnu loza'i lo cmaci cu se jicmu lo jdari ke .aksioma jicmu .iku'isai cu'u le kamnarmu'o cmacrteorema pe la .godel. piro .aksioma ciste cu se cmima lo jufra poi na kakne jdice lo ka jetnu pe ke'a .iseni'ibo le nu mulno .aksioma binxo pe lei cmaci cu na cumki .iku'i loi cmaci cu so'aroi se xanri ci'e lo
klesi termonsi'o
.iva'i da'i piro cmaci jufra cu se cuskyka'e bau le klesi termonsi'o
[9]
ni'o la .
karl.fridrix.gaus
. tavla fi lo cmaci secu'u lu noltrini'u saske li'u .i zo saske bau la
lojban
cu se smuni loi fatci .i ci'e le purci smuni lo cmaci cu je'a saske .i le si'o rarna saske cu balci le di'e smuni .i ganai lo saske cu saske lo rarna po'o gi lo cmaci cu na saske
ni'o so'i
pijyskepre
cu jinvi ledu'u lo cmaci cu na jifcipra selka'e .iseki'u bo na saske du'o le smuni pe la
karl.poper
.iku'isai de'i le
193xymoi
ku so'i cipyple pe la
kurt.gydel
pu cipra ledu'u lo cmaci na ka'e se smuni lo logji .iseki'ubo la karl.poper pu lojycpa ledu'u so'a lo cmaci jufra cu simsa lo rarna jufra loka lifri bo nibli
ni'o lo cmaci pu cfari ca lo
namcu
.i loi
kacna'u
pu pamoi .i loi
mulna'u
.e loi se
kanji
befi ri pu remoi .i lo traji pluja ke namcu selkai cu se saske lo
nacycmaci
.i ri cu se krasi lo banli cmacrteorema no'umu'a le
fermat.zei romoi cmacrteorema
.i le nacycmaci cu ji'a se krasi re mutce vajni nabmi poi na se dansu zi'e po'u le
remei nalfendi kacna'u selti'i
.e le .
goldbax.zei selti'i
ni'o lonu farvi pe le nacycmaci pu nibli ledu'u loi
mulna'u
cu cmima loi
dilcyna'u
.iji'a ri cmima loi
pavycimdyna'u
.iji'a ri cmima loi
relcimdyna'u
.i ri go'i loi
voncimdyna'u
.i ri go'i loi
bivycimdyna'u
.i lo nu tadni pe loi
kacna'u
cu nibli loi
zmacimnyna'u
.i me lo drata namcu ku fa loi
memna'u
.e loi .
alef.zei namcu
|
|
|
|
|
kacna'u
|
mulna'u
|
dilcyna'u
|
pavycimdyna'u
|
relcimdyna'u
|
.i vrici ke namcu klesi fa
*loi
kacna'u
ca'e
|
|
*loi
mulna'u
ca'e
|
|
*loi
porna'u
ca'e
|
???
|
*loi
dilcyna'u
ca'e
|
|
*loi
nardilcyna'u
ca'e
|
|
*loi
pavycimdyna'u
ca'e
|
|
*loi
xarna'u
ca'e
|
|
*loi
relcimdyna'u
ca'e
|
|
*loi
voncimdyna'u
ca'e
|
|
*loi
fatysaclu namcu
|
???
|
.i vrici cmaci fa
- ↑
1.0
1.1
mathematics,
n.
.
Oxford English Dictionary
. Oxford University Press (2012). Retrieved on
June 16, 2012
. “The science of space, number, quantity, and arrangement, whose methods involve logical reasoning and usually the use of symbolic notation, and which includes geometry, arithmetic, algebra, and analysis.”
- ↑
termo'a:cite book
- ↑
termo'a:cite book
- ↑
termo'a:cite book
- ↑
termo'a:cite book
- ↑
termo'a:cite journal
- ↑
termo'a:cite book
- ↑
purci traji nu pilno be lo cmaci sinxa
- ↑
Patrick Suppes,
Axiomatic Set Theory
, Dover, 1972,
ISBN 0-486-61630-4
. p. 1, "Among the many branches of modern mathematics set theory occupies a unique place: with a few rare exceptions the entities which are studied and analyzed in mathematics may be regarded as certain particular sets or classes of objects."