Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di yaro .

La 30ma di januaro esas la 30ma dio di la yaro segun Gregoriala kalendario . Restas 335 dii til la fino di la yaro (336 en bisextila yari ).

Dio [ redaktar | redaktar fonto ]

• Dio di Santa Hippolitus de Roma , santo di Katolik eklezio

Eventi [ redaktar | redaktar fonto ]

• 1592 - Klemens la 8ma divenas papo. ^[1]
• 1661 - Dum tale nomizita "Restauro" en Britania , kadavro di Oliver Cromwell esas ekterigita e linchita. Ilu mortabis en 1658.
• 1828 - En Paris , l'unesma sistemo di omnibusi dil urbo komencas funcionar. ^[2]
• 1835 - Angla chomanto Richard Lawrence probas mortigar Usana prezidanto Andrew Jackson , qua eskapas sen vunduro.
• 1847 - Yerba Buena, en Kalifornia , rinomizesas San Francisco .
• 1933 - Adolf Hitler divenas kancelero di Germania.
• 1944 - Duesma mondomilito : Usa invadas Majuro , Insuli Marshall .
• 1948 - Komencas Vintrala Olimpiala Ludi en Sankt Moritz, Suisia .
• 1948 - Mahatma Gandhi , duktero di la procedo por nedependo di India , asasinesas da Hinduista fanatiko.
• 1968 - Milito di Vietnam : Eventas tale nomizita atako di Tet en tota Sud-Vietnam .
• 1969 - Eventas la lasta akto dil bando The Beatles , sur tekto di Apple Records .
• 1978 - Nivegoza tempesti en Usa produktas 90 morti.
• 1989 - Ambasadeyo di Usa evakuesas en Kabul , Afganistan .
• 2000 - Falo di aviono Airbus A310 de Kenya Airways poka minuti pos flugeskar de Abidjan , Ivora Rivo , produktas 169 morti.
• 2005 - En Irak , eventas l'unesma parlamental elekti pos atako da Usa e lua federiti.
• 2016 - En Nikaragua , volkano Momotombo explozas e lansas cindri e lavao. ^[3]
• 2017 - En Arjentinia , prezidanto Mauricio Macri signatas dekreto qua limitizas l'eniro di enmigranti ed aceleras deporti. ^[4]
• 2022 - Eventas legifantal elekti en Portugal . Partito Socialista unesmafoye obtenas la majoritato di la voti.
• 2023 - Komencas serio di forestala incendii en la sudo di Chili , qui produktos 24 morti e plu kam 2000 plusa homi vundita. Plu kam 12 milion hektari brulesos.
• 2023 - Adminime 59 personi mortas e plusa 170 homi vundesas pos ke teroristo detonigas explozivi atachita a sua korpo che moskeo en Peshawar , Pakistan . ^[5]

Naski [ redaktar | redaktar fonto ]

• 133 - Didius Julianus , imperiestro di Romana imperio (m. 193)
• 1721 - Bernardo Bellotto , Italiana piktisto (m. 1780)
• 1736 - James Watt , Angla inventisto (m. 1819)
• 1841 - Felix Faure , prezidanto di Francia (m. 1899)
• 1845 - Jose Domingo de Obaldia , prezidanto di Panama (m. 1910)
• 1850 - Aleksander Gierymski , Polona piktisto (m. 1901)
• 1863 - Joseph Jastrow , Polona-Usana psikologo (m. 1944)
• 1899 - Max Theiler , Sudafrikana studiisto di virusi , Nobel-laureato (m. 1972)
• 1882 - Franklin Delano Roosevelt , prezidanto di Usa (m. 1945)
• 1884 - Pedro Pablo Ramirez , prezidanto di Arjentinia (m. 1962)
• 1894 - Rejulo Boris la 3ma di Bulgaria (m. 1943)
• 1901 - Samir Al-Rifai , chefministro di Jordania (m. 1965)
• 1911 - Abdur Rahman Fares , chefo di stato di Aljeria (m. 1991)
• 1912 - Horst Matthai Quelle , Germana filozofo (m. 1999)
• 1923 - Leonid Gaidai , Rusa cinematografisto (m. 1993)
• 1927 - Olof Palme , chefministro di Suedia (m. 1986) ^[6]
• 1929 - Isamu Akasaki , Japoniana fizikisto, Nobel-laureato (m. 2021)
• 1930 - Gene Hackman , Usana cinem-aktoro
• 1937 - Vanessa Redgrave , Britanian aktorino
• 1938 - Islom Karimov , prezidanto di Uzbekistan (m. 2016)
• 1948 - Wu Den-yih , chefministro di Republiko Chinia
• 1948 - Akira Yoshino , Japoniana kemiisto ed injenioro, Nobel-laureato pri kemio
• 1949 - Peter Agre , Usana biologiisto, Nobel-laureato
• 1951 - Phil Collins , Britaniana kantisto e kompozisto
• 1953 - Laurentino Cortizo , prezidanto di Panama
• 1959 - Jody Watley , Usana kantistino e kompozistino ( Shalamar )
• 1961 - Liu Gang , Chiniana jurnalisto ed aktivisto
• 1962 - Rejulo Abdullah la 2ma di Jordania
• 1986 - Stanislav Balan , Cheka hokeisto
• 1995 - Viktoria Komova , Rusa gimnastikistino
• 2001 - Alice Tubello , Franciana tenisistino

Morti [ redaktar | redaktar fonto ]

• 1574 - Damiao de Gois , Portugalana filozofo (n. 1502)
• 1649 - Rejulo Charles la 1ma di Anglia (n. 1600)
• 1867 - Imperiestro Komei di Japonia (n. 1831)
• 1897 - Robert Themptander , chefministro di Suedia (n. 1844)
• 1912 - Luis Cordero Crespo , prezidanto di Equador (n. 1833)
• 1928 - Johannes Andreas Grib Fibiger , Dana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1867)
• 1936 - Bartolome Martinez Gonzalez , prezidanto di Nikaragua (n. 1860)
• 1948 - Mahatma Gandhi , Indiana pacifisto, asasinita (n. 1869)
• 1948 - Orville Wright , Usana pioniro en aviacado (n. 1871)
• 1951 - Ferdinand Porsche , Austrian automobilo-konstruktisto (n. 1875)
• 1958 - Ernst Heinkel , German aeroplano-konstruktisto (n. 1888)
• 1963 - Francis Poulenc , Franca kompozisto (n. 1899)
• 1969 - Georges Pire , Belgiana monako, Nobel-laureato pri paco (n. 1910)
• 1972 - Sisowath Watchayavong , chefministro di Kambodja (n. 1891)
• 1991 - John Bardeen , Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1908)
• 2007 - Sidney Sheldon , Usana skriptisto (n. 1917)
• 2015 - Zhelyu Zhelev , prezidanto di Bulgaria (n. 1935)
• 2016 - Francisco Flores Perez , prezidanto di Salvador (n. 1959) ^[7]
• 2020 - Jorn Donner , Finlandana skriptisto (n. 1933) ^[8]

Referi [ redaktar | redaktar fonto ]