al gade paj ki genyen lis atik menm non yo.

Republic of South Africa
Republiek van Suid-Afrika
IRiphabliki yase Ningizimu Afrika

( detay ) ( detay )
deviz nasyonal im nasyonal
lang jantile
fizo ore  : UTC +2
istwa
endepandans
politik
gouvenman
kapital
pi gwo vil
divizyon
vwazen
oganizasyon
jewografi
sipefisi ( km² ) dlo (%) frontie (km) cot (km) pli ro (m) pli ba (m)	1 221 037
ekonomi
monnen  - divizyon
PEB  - total (US)  - pa ab. (US)
endis yo  - EDI  - EPI
demografi
popilasyon (ab.) dansite (ab./km²) lavi (zan) ne (‰) motalite (‰) motalite timoun (‰) alfabet (%) an vil (%)	51 770 560 ( 25yem ) 2011 42.4
endeks
kod
kod ISO
endikatif yo  - entenet  - telefonik  - radyofonik	.za +27
not

Afrik disid , nan fom long Repiblik Afrik disid , se yon peyi nan Afrik ostral . Kapital administratif li se Pretorya . Li gen fwontye nan lwes-nodwes ak Namibi , nan no ak nan no-nodes ak Botswana , nan nodes ak Zimbabwe , ak nan les-nodes ak Mozanbik ak Eswatini . Lesotho se yon eta ki anklave nan teritwa Sid Afriken.

Afrik disid gen n ^o  57.72 abitan ^{[1] , [2]} an 2018 te distribye nan 80.2% nan Nwa , 8.8 % Koule , 8.4% Blan ak 2.5% Azyatik ^[1] . Yon nasyon ki gen fenotip tre varye, Lafrik di sid se konsa ann Afrik peyi ki gen pi gwo posyon nan sa yo rele koule , [[Sid afriken blan|blan] popilasyon yo ak Aziyatik . Yo rele l souvan " nasyon lakansyel la ", yon nosyon achevek anglikan ak aktivis dwa moun Sid Afriken Desmond Tutu te kreye pou deziyen divesite nasyon Sid Afriken an e ki te ranplase konsep nan sosyete pliryel teyorisyen apartheid te anplwaye yo (1948-1991).

Egalite revni ant diferan gwoup popilasyon pa te pwogrese depi nan fen apartheid ak Lafrik di sid gen youn nan pi gwo pousantaj inegalite nan mond lan ^[3] . Sepandan, li se yon pisans referans pou kontinan Afriken an ^[3] ak youn nan ekonomi yo ki pi devlope sou kontinan an ak enfrastrikti moden ki kouvri tout bagay peyi a. Se dezyem pisans ekonomik ann Afrik deye Nijerya ^{[4] , [5]} . Peyi a karakterize tou pa yon gwo popilasyon orijin Ewopeyen ( Afrikaners , Anglo-South Africanss ) ak anpil riches mineral ( lo , dyaman). , chabon , elatriye) ki te fe li yon alye endispansab peyi Lwes yo pandan Ge Fwad la .

Jewografi [ modifye | modifye kod ]

Repiblik Afrik disid la antoure nan no pa Namibi (ansyen pwovens Sid Afriken an). Afrik disidwes ), Botswana ak Zimbabwe , nan nodes pa Mozanbik ak Eswatini . Lesotho anklanche nan teritwa Sid Afriken.

Nan teritwa sa a yo ajoute achipel Prince Edward Islands ( Marion Island ak Prince Edward Island ) epi, jiska 1994, Walvis Bay (anklanche nan Sidwes Lafrik di ak selman po dlo gwo twou san fon nan rejyon an).

Fwontye te Afrik di Sid rive nan 5 244  km (Botswana: 1 969  km ; Lesotho: 1 106  km ; Namibi: 1 005  km ; Mozanbik: 496  km ; Eswatini: 438  km ; Zimbabwe: 230  km ) ^[6] .

Istwa [ modifye | modifye kod ]

• 
• 
• 
  Yon fanmi khoikhoi .
• 
  Arive nan Cape Town bato Dutch East India Company (1762).
• 
  The Voortrekkers - ilistrasyon pa J.S. Skelton (1909).
• 
  Pwemye drapo nasyonal Afrik di Sid (1928-1994) .
• 
  Drapo Lafrik di sid aktyel la te adopte an 1994 pou premye eleksyon nasyonal ki pa separe .

Orijin [ modifye | modifye kod ]

Khoisan , ki rasanble Khoikhois ak Sans , se premye moun ki te konnen nan Lafrik di sid ( 40,000 av. J.-K. ).

Premye pep lang bantou yo, ki te soti nan preri aktyel Kamewoun, te rive nan pwovens aktyel KwaZulu-Natal alantou ane 500 epok pa nou an. Nan X ^e  syek, xhosas te rete nan rejyon Fish River ( Transkei ).

Arive Ewopeyen yo ak kolonizasyon [ modifye | modifye kod ]

Nan 1488 navigate Potige Bartolomeu Dias rive nan Cape of Storms ( Cape of Good Hope ), ki te swiv nan 1497 pa navigate Potige Vasco da Gama ki kouri sou kot Natal .

Regleman definitif Ewopeyen an nan Lafrik di sid la soti nan 1652 ak etablisman an, sou non Dutch East India Company , yon estasyon ekipman nan Cape Town ki te dirije pa. Olande Jan van Riebeeck .

Nan 1657 , plizye anplwaye nan konpayi an te otorize pou yo etabli net ale nan vil Okap pandan ke esklav yo te depote soti nan Batavia ak Madagaskar pou konpanse pou mank de travay sou plas. Nan 1688 , desan (200) Huguenots te rejwenn 800 sitwayen yo nan pos komes la epi yo te fonde Franschhoek . Nan 1691 , Koloni Okap te etabli.

Se nan 1770 premye kontak ant Bantus ak Boers (agrikilte lib ki gen orijin franko-olande) yo te rapote nan wote Great Fish River (nan 900  km les vil manman an). Relasyon yo te vin byen vit konfli epi, an 1779, premye nan nef Lage Kafir yo te komanse ( 1779 - 1878 ).

Ant 1795 ak 1804, Britanik yo te okipe Lafrik di sid. Koloni an te tounen yon ti tan nan Olande yo, ant 1804 ak 1806.

Nan 1806 , Olande yo te definitivman te bay Britanik yo ki te vin nouvo pouvwa kolonyal la.

Soti nan 1818 rive nan 1825 , pandan Mfecane , wa Zulou yo , Chaka , te pwolonje anpi li sou bo soley leve nan Sid. Lafrik nan pri a nan yon konket san sou lot pep tribi.

Ekonomi [ modifye | modifye kod ]

Depi lontan prensipal pouvwa ekonomik kontinan an, pwodwi domestik brit (GDP) Lafrik di sid se ^[7] , depi 2014, klase deye Nijerya apre yon chanjman nan estatistik. kalkil byenke peyi sa a rete byen deye Lafrik di sid an tem de devlopman oswa GDP per capita ^[3] .

Yon kapitalis peyi ki favorab pou ekonomi de mache , Lafrik di sid te chwazi pou liberalism ekonomik tanperaman pa gwo patisipasyon Leta a nan fason pou kontwole ekonomi an, pou modifye distribisyon inegal nan riches ak asire pi bon pwoteksyon kategori sosyal ki pi defavorize istorikman ak ekonomikman. Lafrik di sid reprezante yon ka nan PIB Afriken ak yon mwayen to kwasans 5% pa ane ^[3] . Rezo transpo li yo ak enstalasyon eneji li yo (ak sel plant nikleye kontinan an nan Koeberg), te fe li yon peyi ki kasi-devlope ^[3] . Peyi a benefisye de yon sous te ki rich nan matye premye tankou lo , kote li se youn nan prensipal pwodikte mondyal, platinum ak metal presye, e sitou rezev imans nan chabon, pi gwo min nan peyi a. pwodiksyon an 2016 ^[8] Anplis de sa, miltinasyonal Sid Afriken yo pwospere ak konpetitif sou mache entenasyonal yo ^[9] . Kidonk, nan 100 pi gwo konpayi Afriken yo, 61 se Sid Afriken ^[3] . Nan 2022, Lafrik di sid klase nan Model:61st pou endeks inovasyon mondyal la ^[10] .

Not ak referans [ modifye | modifye kod ]

Not [ modifye | modifye kod ]

Referans [ modifye | modifye kod ]

Lyen deyo [ modifye | modifye kod ]

Peyi nan Afrik
	Afrik dino  : Aljeri  · Ejip 1  · Libi  · Mawok   3  · Moritani  · Sahara oksidantal   4  · Soudan  · Tinizi
	Afrik lwes  : Benen  · Boukinafaso  · Kap Ve   2  · Kot divwa  · Ganbi  · Gana  · Gine  · Gine-Bisawo  · Liberya  · Mali  · Nije  · Nijerya  · Senegal  · Syera Leyon  · Togo
	Afrik santral  : Kamewoun  · Repiblik santafrik  · Kongo (Brazavil)  · Kongo (Kinchasa)  · Gabon  · Gine ekwateryal  · Sen Tome ak Pwensip  · Tchad
	Afrik les  : Bouwoundi  · Djibouti  · Eritre  · Etyopi  · Kenya  · Ouganda  · Rwanda  · Sechel   2  · Somali  · Tanzani
	Afrik disid  : Afrik disid  · Angola  · Botswana  · Komo   2  · Lezoto  · Madagaska   2  · Malawi  · Moris   2  · Mozanbik  · Namibi  · Swazilann  · Zanbi  · Zimbabwe
Ot kote nan Afrik  : Sahara oksidantal   4  · Somaliland 1 ki gen yon pati nan Afrik ? 2 peyi lil ? 3 ki pa manm Inyon Afriken ? 4 pa rekoni pou tout kominote entenasyonal men ki nan Inyon Afriken