Kra?o de la pola prezidenta aviadilo
okazis en
Pe?ersk
, apud la
rusia
urbo
Smolensk
sabate la
10-an de aprilo
2010
je la horo 6:56 la?
UTC
(8:56 la? la mez-e?ropa kaj 10:56 la? la loka tempozono). La? la unuaj informoj la ka?zo de la akcidento estis, ke la aviadilo kro?is arbon pro la nebulo, ?. 1,5 km for de la armea flughaveno Smolenska-Norda (
Смоленск-Северный
) kaj 300 metrojn flanke de la alteri?a vojo. En la aviadilo
Tu-154
flugis la
pola prezidento
Lech Kaczy?ski
kun sia edzino, registara reprezentantaro, parlamentanoj kaj la plej altaj polaj oficistoj, inkluzive de la komandantaro de la pola
armeo
. La reprezentantaro estis survoje al la solena?oj ligitaj kun la datreveno de la
Masakro de Katin
[2]
.
La unuaj informoj (ekzemple de la televido Rossija 24) estis jenaj: "La flugkontrola dispozicisto de la flughaveno Smolensk-Severnij (
esperante
Smolensk-Norda
) estis malkonsilinta la alteri?on en Smolensk pro malbona vetero kaj rekomendinta iri al
Moskvo
, 350 km oriente, a? al
Minsko
, 300 km okcidente, en
Belorusio
. La aviadilanoj tamen decidis alteri?i kaj kvarfoje devis rezigni (
resupreni?i
). ?e la kvara provo okazis la akcidento."
Tiuj cirkonstancoj estis multflanke analizataj kaj komentataj en monda gazetaro (kies ekzemplo estas la suba alineo). Tamen la informoj montri?is eraraj.
La? la Informa Agentejo de Rusia Federacio REGNUM "la pli frue diskonigitaj informoj, ke tio estis la kvara provo alteri?i, ne konfirmi?is: kvar provojn faris alia aviadilo, kiu alvenis el Moskvo."
[3]
Anka? la estrino de Inter?tata Aviadila Komitato (MAK) Tatjana Anodina konfirmis, ke la prezidenta Tu-154M faris nur unu provon alteri?i
[4]
.
Unu ebla ka?zo estis premo de la prezidento je la piloto
Arkadiusz Protasiuk
por surteri?i kaj tiel ne malfrui la ceremonion en Katino. La kapitano de la registara aviadilo jam havis konflikton kun Lech Kaczy?ski; en a?gusto de 2008, la kapitano decidis ne surteri?i en
Tbiliso
? dum la
Milito en Sud-Osetioo
, pro sekurecaj kialoj ? sed en distanco de 350 km, en la azerbaj?ana
Gan?a
, spite al eksplicita ordono de Kaczy?ski (kiu estis kiel prezidento anka? ?efkomandanto de la armeaj fortoj, tiel ?efo de la aviadila kapitano). Lech Kaczy?ski tiam akuzis lin je rifuzo de ordono.
La estro de la
Smolenska provinco
konfirmis, ke neniu postvivis tiun ?i katastrofon
[5]
. La? rusiaj informagentejoj, aviadile estis 132 personoj
[6]
. La pola ministerio pri eksterlandaj aferoj informis sekve, ke mortis 96 personoj ? 88 pasa?eroj kaj 8 de?orantoj. Unu persono el la pasa?era listo, Zofia Kruszy?ska-Gust, ne venis al la ekflugo.
?irka? la 9:26 (la? UTC) estis donita la informo, ke la prezidenta paro ne vivas.
La? la
Konstitucio de Pola Respubliko
, ?iujn devojn de la mortinta prezidanto transprenis la mar?alo de
Sejmo
,
Bronisław Komorowski
[7]
.
Inter la pasa?eroj trovi?is, la? la listo de pasa?eroj
[8]
:
- Lech Kaczy?ski
kaj
Maria Kaczy?ska
? prezidenta paro,
- Krzysztof Putra ? vic-mar?alo (vicprezidanto) de la
Sejmo
,
- Krystyna Bochenek ? vic-mar?alo de la pola
Senato
,
- Ryszard Kaczorowski
? la lasta
ekzila
prezidento de la Pola Respubliko,
- Jerzy Szmajdzi?ski
? vic-mar?alo (vic-prezidanto) de la
Sejmo
, granda
Esperanto
-amiko,
- Władysław Stasiak
? ?efo de la Prezidenta Kancelario,
- Aleksander Szczygło ? ?efo de la Buroo de la Nacia Sekureco,
- Paweł Wypych ? sekretario de ?tato en la Prezidenta Kancelario,
- Mariusz Handzlik ? subsekretario de ?tato en la Prezidenta Kancelario,
- Andrzej Kremer ? subsekretario de ?tato en la ministerio pri eksterlandaj aferoj,
- Mariusz Kazana
? direktoro de la diplomata protokolo en la ministerio pri eksterlandaj aferoj,
- Stanisław Komorowski ? subsekretario de ?tato en la ministerio pri nacia defendado,
- generalo
Franciszek G?gor
? ?efo de la generala stabo de la pola armeo,
- Andrzej Przewo?nik
? ?enerala sekretario de la Konsilio pri Sekurigo de la Memoro pri Batalo kaj Martireco,
- Leszek Deptuła ? deputito de Sejmo,
- Grzegorz Dolniak ? deputito de Sejmo,
- Gra?yna G?sicka
? deputitino de Sejmo,
- Przemysław Gosiewski ? deputito de Sejmo,
- Izabela Jaruga-Nowacka
? deputitino de Sejmo,
- Jolanta Szymanek-Deresz ? deputitino de Sejmo,
- Sebastian Karpiniuk ? deputito de Sejmo,
- Aleksandra Natalli-?wiat ? deputitino de Sejmo,
- Zbigniew Wassermann ? deputito de Sejmo,
- Arkadiusz Rybicki ? deputito de Sejmo,
- Wiesław Woda ? deputito de Sejmo,
- Edward Wojtas ? deputito de Sejmo,
- Janina Fetli?ska ? senatanino,
- Stanisław Zaj?c ? senatano,
- Janusz Kochanowski
?
ombudsmano
,
- Sławomir Skrzypek ? prezidanto de la
Nacia Pola Banko
,
- Janusz Kurtyka
? prezidanto de la
Instituto de Nacia Memoro
,
- Tomasz Merta ? subsekretario de ?tato en ministerio pri Kulturo kaj Nacia Hereda?o,
- Piotr Nurowski ? prezidanto de la Pola Olimpika Komitato,
- Janusz Krupski ? estro de la Oficejo pri Kombatantoj kaj Reprezaliantoj,
- Maciej Pła?y?ski ? prezidanto de la Asocio "Pola Komunumo",
- episkopo Tadeusz Płoski ? ?efkleriko de la pola armeo,
- arkiepiskopo
Miron
Chodakowski ? ortodoksa ?efkleriko de la pola armeo,
- pastro kolonelo Adam Pilch ? evangelia pastro,
- pastro subkolonelo Jan Osi?ski ? orinario de la pola armeo,
- profesoro Ryszard Rumianek ? rektoro de la Universitato Kardinalo Stefan Wyszy?ski,
- generalo Bronisław Kwiatkowski ? operaca komandanto de la polaj armitaj fortoj,
- generalo
Andrzej Błasik
? komandanto de la polaj aeraj fortoj,
- generalo Tadeusz Buk ? komandanto de la polaj surteraj fortoj,
- generalo Włodzimierz Potasi?ski ? komandanto de la specialaj armeoj,
- vic-admiralo Andrzej Karweta ? komandanto de la milita maristaro,
- generalo Kazimierz Gilarski ? komandanto de la garnizono Varsovio.
- Stefan Melak
- prezidanto de
Komitato de Katin
- Anna Walentynowicz
, patrino de "
Solidareco
"
- Bo?ena Mamontowicz-Łojek
, historiistino, teatrologo, prezidantino de Pola Katina Fonda?o
- Barbara Maciejczyk
, stevardino
- Arkadiusz Protasiuk
, piloto
- Katarzyna Piskorska
, skulptistino
- Paweł Janeczek
, kontra?terorista gardisto
- Zdzisław Krol
, pastro
- Stanisław Komornicki
, brigada generalo, historiisto pri
militistaro
- Stanisław Mikke
, jugisto de ?tata Tribunalo, verkisto
- Andrzej Sariusz-Sk?pski
, prezidanto de
Federacio de Katinaj Familioj
- Paweł Janeczek
, ?efo de Protekt-Oficejo de Registaro
-
Pollando
: La
10-an de aprilo
2010
Bronisław Komorowski
, Mar?alo de
Sejmo
, kiu la?le?e transprenis la oficon de la
Prezidento de Pollando
, anoncis enkondukon de la sep-taga nacia
funebro
.
-
Rusio
:
Dmitrij Medvedev
informis, ke la
12-a de aprilo
estos en Rusio tago de nacia funebro
[9]
.
-
Kartvelio
:
Mi?ail Saaka?vili
decidis, ke la
11-a de aprilo
estu tago de funebro.
-
Litovio
: La litovia registaro dum eksterordinara kunsido anoncis tri-tagan nacian funebron.
-
Brazilo
:
Luiz Inacio Lula da Silva
anoncis tri-tagan funebron en Brazilo.
- E?ropa Unio
:
Hispania
Prezidanto de la Konsilio de la E?ropa Unio
post la interparolado kun la prezidanto de la
E?ropa Konsilio
Herman Van Rompuy
decidis, ke la
12-a de aprilo
estu en
Bruselo
tago de funebro pri la viktimoj de aviadil-katastrofo en Smolensk.
-
Slovakio
: La registaro de Slovaka Respubliko, interkonsente kun prezidento
Ivan Ga?parovi?
, anoncis tago de funebro la tagon de la entombigo de la pola prezidento.
-
Hungario
: La hungaria registaro anoncis tago de funebro la tagon de la entombigo de pola prezidento.
-
Ukrainio
: Prezidento de Ukrainio decidis, ke la
12-a de aprilo
estu tago de funebro.
-
?e?io
: Prezidento kaj registaro de ?e?a Respubliko anoncis tago de funebro la tagon de la entombigo de pola prezidento.
-
Estonio
: Dum eksterordinara kunsido la estonia registaro anoncis lundon tago de funebro. Registaraj kaj aliaj publikaj institucioj estis devigitaj malaltigi naciajn flagojn ?is la duono de masto.
-
Latvio
: Latvia registaro decidis, ke la lundo estu tago de funebro post la morto de pola prezidento kaj 95 personoj, kun kiuj li estis survoje al la solena?oj ligitaj kun la 70-a datreveno de
Masakro de Katin
.
Pro la erupcio de vulkano
Eyjafjallajokull
estis problemoj kun aviadila transporto. Tio kondukis al tio, ke oni ne povis per aviadilo alveni al Pollando kaj ne tiom da prezidantoj povis veni. En la fino partoprenis
[10]
:
- Azerbaj?ano:
Artur Resizade
, prezidanto
- ?e?io:
Vaclav Klaus
, prezidanto (kun edzino),
Jan Fischer
, tiama ?efministro,
Mirek Topolanek
kaj
Dominik Duka
, ?efepiskopo (krom Mirek Topolanek ili ?iuj veturis per matena trajno el
Prago
al
Bohumin
, de kie ili veturis per a?tomobilo al Krakovo
[11]
)
- Estonio:
Andrus Ansip
, ?efministro
- Germanio:
Horst Kohler
, prezidento
- Hungario:
Laszlo Solyom
, prezidento
- Kartvelio:
Mi?ail Saaka?vili
, prezidento
- Kosovo:
Fatmir Sejdiu
, prezidento
- Litovio:
Dalia Grybauskait?
, prezidentino
- Latvio:
Valdis Zatlers
, prezidento
- Maroko:
Abbas El Fassi
, ?efministro
- Moldavio:
Mihai Ghimpu
, prezidento
- Rumanio:
Traian Basescu
, prezidento
- Rusio:
Dmitrij Medvedev
, prezidento
- Slovakio:
Ivan Ga?parovi?
, prezidento (kun edzino),
Robert Fico
, ?efministro
- Slovenio:
Danilo Turk
, prezidento
- Ukrainio:
Viktor Janukovi?
, prezidento,
Julija Timo?enko
, eks?efministrino,
Viktor Ju??enko
, eksprezidento
Dum la tago de akcidento,
?enerala Direktoro de UEA
,
Osmo Buller
, nome de
Universala Esperanto-Asocio
kondolencis
Polan Esperanto-Asocion, la polajn membrojn de UEA kaj ?iujn polajn esperantistojn
en la speciala gazetara komuniko
[12]
. Li skribis ke
esperantistojn tiu ?oka informo tu?as aparte pro la historiaj ligoj de la Internacia Lingvo kun Pollando, kies ?efurbo estas la naski?urbo de Esperanto
.
Kompatis kaj kondolencis anka? unuopaj esperantistoj,
Esperanto-grupoj
kaj ekz. la redakcio de
La Ondo de Esperanto
[9]
[13]
[14]
[15]
[16]
[17]
[18]
[19]
. Dum seminario
Sabla Printempo
okazanta tiusemajnfine en
Pisek
(
?e?io
), kun ?eesto de ?irka? 30 personoj inkluzive de 3
poloj
, oni sabate vespere funebris la viktimojn per
minuto da silento
. Planita lunda publikigo de novaj filmaj subtekstoj en la
Verda Filmejo
estis nuligita lige kun la
funebro
en
Rusio
[20]
.