| ?e?oslovaka respubliko
|
|
|
|
|
|
| historia lando ? historia epoko ? Czechoslovak Republic
|
| Geografio
|
| ?efurbo
:
|
|
| Lo?antaro
|
Nacia konsisto:
|
|
|
|
|
|
|
sen ?tata religio
|
| ?tat-strukturo
|
|
|
|
|
|
|
Pereo:
|
|
| Anta?aj ?tatoj:
|
Postsekvaj ?tatoj:
|
| Elstaraj historiaj eventoj
|
| Diplomatiaj Rilatoj
|
|
|
Dua respubliko de ?e?oslovakio
estas nocio por politika sistemo de
?e?oslovakio
en periodo ekde la
1-a de oktobro
1938
?is la
14-a de marto
1939
. ?i da?ris do nur 167 tagojn. ?i sekvis post la
unua respubliko
en
1918
?is
1938
. Tiu ?i nomigo estis ver?ajne derivita de
Francio
, kie la respublikoj estas numeritaj de
Granda franca revolucio
.
La dua respubliko estis sole
torso
de la 1-a respubliko - de armilfabrika grandpotenco kaj de unu el la plej ri?aj landoj de la mondo kaj unusola demokratio en
Mez-E?ropo
.
Post la
unua mondmilito
, kiu fini?is en la jaro
1918
, esti?is ?e?oslovakio; ?tato etendi?anta sur teritorio de
Bohemio
,
Moravio
, parto de
Silezio
,
Slovakio
kaj
Karpata Rutenio
. Sed tiu ?i ?tato havis grandajn problemojn kun minoritatoj - kun germanoj kaj hungaroj. Post la monda bankroto de
ekonomiko
en
1929
estis plej multe trafitaj ?tatoj de
E?ropo
- ?efe tiuj, kiuj plej multe komercis - kaj ?efe
Germanio
.
Post tio, kiam tie
Adolf Hitler
en
1933
venis al potenco, li enpraktikigis
naziismon
, Germanio ?esis pagi reparaciojn, ?i okupis malarmigitan
Vestfalion
kaj komencis konstrui armeon, kiu havis tiam nur 100000 virojn. Unu el sopiroj de Hitler estis krei grandan ?taton de germane parolantaj lo?antoj. Sed tiu ?i strategio kunpu?i?is kun problemo - tiuj ?i lo?antoj estis lo?antoj ne nur de Germanio, sed anka? de
A?strio
kaj
?e?oslovakio
- ?SR. Tial Hitler envicigis A?strion en Germanion (
anekso
en
1938
) dum ?ojkriado de a?stroj kaj rigardado kaj de
Unui?inta Re?lando
. Poste li turni?is al ?e?oslovakio kun postulo pri rezigno de
Sudetoj
al Germanio. Sudetoj estas nomo de limregiona teritorio de ?e?oslovakio, kie tiam trovi?is ne nur 3,5 milionoj da germanoj, sed anka? kvanto de
industrio
kaj moderna
sistemo de limregionaj fortika?oj
. Plimulto de lokaj, la t.n. sudetaj germanoj estis fascinataj pro Hitler kaj la naziismo. Ilia premo pere de ilia politika partio
SdP
kaj ties prezidanto
Konrad Henlein
pligradi?is kaj ?i ekgradis ?is provo je ribelo, sed kiu estis subpremita; SdP estis malpermesita kaj Henlein fu?is Germanion. Intertempe
okcident-e?ropaj
potencoj - Unui?inta Re?lando kaj Francio - intertraktis kun Germanio, kiel solvi tiun ?i situacion en paco, dum kio Hitler sen?ese proklamis, ke li eksplodigos militon, se ne estos plenumita lia volo. Ka?zo de ilia konduto eliras el
politiko de Appeasement
, kio estas ismo, kies senco estas paco je ?iu prezo kaj cedi al postuloj de agresoro en klopodo pri ties sati?o. Tiu ?i politiko kondukis al
Munkena interkonsento
; pakto de Francio, Granda Britio, Italio kaj Germanio. En ?i estas skribite, ke ?SR devas doni Sudetojn al Germanio, kaj plimulton de regiono
Te?inio
al
Pollando
, kaj se ?i ne transdonos ilin kaj Hitler ekatakos, kulpa estos ?e?oslovakio. ?e?oslovakio transdonis ilin kaj prezidento
Bene?
fu?is en
Anglion
. Tio estis fino de la unua respubliko.
La dua respubliko kun
Emil Hacha
, nova prezidento, estis nur ombro de la unua; kvanto da industrio,
defendaj fortika?oj
kaj anka? 33% da teritorio de ?e?io estis perdita. Plie estis devige zorgi pri dek mil fu?intoj el la
aneksitaj
teritorioj. La respubliko klopodis ?iuforte ne provoki Germanion, sed la klopodo ne sufi?as.
Hitler
en marto alvokis Hachon ?is
Berlino
minacante al li, ke se la lando propravole ne ali?os al
Germanio
,
Luftwaffe
neniigos
Pragon
. La maljuna prezidento konsentis. La
14-an de marto
1939
aparti?is Slovakio kaj ?i proklamis
Slovakan ?taton
. La resto de la lando estis okupita kaj ?an?ita je
Protektorato Bohemio kaj Moravio
. Tia ?i situacio restis dum la tuta Dua Mondmilito. Protektorato estis liberigita la
8-an de majo
1945
far de soldataroj de
Sovetunio
kaj
Usono
, per kio ?i samtempe pereis.
Bildoj, sonoj kaj videoj pri temo
Dua respubliko de ?e?oslovakio
en
Vikimedia Komunejo