Muhammad An?ar as-SADAT
(
arabe
???? ???? ???????
,
Mu?ammad An?ar as-S?d?t
; naski?is la
25-an de decembro
1918
, mortis la
6-an de oktobro
1981
en
Kairo
) estis la tria prezidanto de
Egiptio
, de 1970 ?is
6-a de oktobro
1981
, kiam li estis murdita.
Sadat naski?is la
25-an de decembro
1918
en la vila?o
Mit Abu al-Kum
, en la delto de la
Nilo
. Lia familio estis malri?a. Dum lia patro estis Egipta, lia patrino venis de
Sudano
. Li eniris la armeon en 1938, kie li renkontis
Gamal Abdel Nasser
. Kune kun kelkaj aliaj oficiroj, ili kreis la Movadon de la Liberaj Oficistoj, kiuj volis batali kontra?
Brita
regado kaj la korupciita re?a familio. En 1952, Sadat partoprenis en la revolucio de 1952, en kiu oni forigis la re?on
Faruk
, kaj Nasser fari?is la prezidanto. Sadat estis la vic-prezidanto de 1964 ?is 1966, kaj denove de 1969 ?is 1970, kiam mortis Nasser. Post la morto de Nasser, Sadat fari?is la nova prezidanto. Li estis konsiderita simpla pupo de Nasser, facile manovrebla. Tamen, ses monatojn post sia akiro de la povo, li komencis la tiel-nomatan "korektan revolucion", en kiu li forigis multajn el la homoj fidelaj al Nasser de la registaro.
En 1973, Sadat kondukis Egiption al la
Milito de Jom Kippur
(a? en la araba Milito de Oktobro), en kiu Egiptio kaj
Sirio
subite atakis
Israelon
en la tago de
Jom Kippur
por rekonkeri la teritoriojn okupitajn de Israelo en la
Sestaga milito
. Egiptio kaj Sirio atingis elstarajn partosukcesojn en la milito. Egiptio ree kontrolis la
Suezan kanalon
kaj la okcidentan
Sinajon
. Sadat fari?is militheroo en la
araba mondo
. En 1977, Sadat faris historian agon kaj iris al
Jerusalemo
por paroli pri paco en la
Kneset
, la Israela parlamento, post invito de
Begin
. Tiu senprecedenta politika movo estis la unua fojo en la historio ke gvidanto de Araba lando voja?is al Israelo. Kelkajn monatojn poste, Sadat kaj Begin atingis la
pac-interkunsenton
de
Camp David
, en kiu Egiptio
rekonis
Israelon kaj Israelo redonis
Sinajon
al Egiptio.
Pro ?i tiu politika movo, Sadat kaj Begin ricevis la
Nobel-premion pri paco
. Tamen, la movo ne estis bone vidata en la araba mondo, ?ar la plejmulto da araboj estis kontra? iu ajn rekono de la ?tato Israelo, a? pensis ke nur eblis konvinki la Israelanojn fari koncedojn timigante ilin kun la minaco de perforto. Egiptio estis la plej granda kaj potenca araba lando, kaj en la Araba mondo la movo de Sadat estis vidata kiel
perfido
kontra? la idealojn de
Pan-Arabismo
, kaj de la detruo de Israelo. Kiel rezulto, en
1979
, Egiptio estis el?etita de la
Araba Ligo
, kiu nur reenlasis ?in en
1989
, kaj ?i fari?is aliancano de
Usono
kaj la
okcidenta mondo
.
La lastaj jaroj de la prezidanteco de Sadat estis tre malsukcesaj por li. Liaj reformoj por
liberaligi la ekonomion
estis tre malpopularaj. En septembro
1981
, Sadat ordonis la areston de 1600 intelektuloj kaj aktivistoj de ?iuj ideologioj. Estis arestitaj
komunistoj
,
Nasseristoj
,
feministoj
,
gejoj
, universitataj profesoroj, kristanaj
klerikoj
kaj studentaj
aktivistoj
. La ago estis kondamnita de la tuta mondo.
En 1981, Sadat estis murdita en
Kairo
dum
parado
organizita por rememori la supozatan venkon kontra? Israelo en 1973. La murdinto estis membro de la fundamentisma
islama
organiza?o nomata
Islama Jihad
, kiu sukcesis eniri la armeon. Sep aliaj gravuloj estis mortigitaj en la atako.
En la funebra ceremonio de Sadat estis rekorda numero da ?tatestroj de la tuta mondo, inkluzive de tri eksaj Usonaj prezidantoj.