Saudijska Arabija

Uredi veze
Koordinate : 24°42′42″N 46°43′27″E  /  24.71167°N 46.72417°E  / 24.71167; 46.72417
S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Za druga zna?enja, pogledajte Arabija (?vor) .
Saudijska Arabija
??????? ??????? ???????? (ar)
al-Mamlaka al-?Arabiyya as-Su??diyya
Zastava Saudijske Arabije Grb Saudijske Arabije
Zastava Grb
Uzre?ica :  Samo je Allah Bog, Muhammed je Allahov Poslanik (?ehadet)
Himna :  Aash Al Maleek

Polo?aj Saudijske Arabije na karti
Polo?aj Saudijske Arabije
Glavni i najve?i grad Rijad
24°42′42″N 46°43′27″E  /  24.71167°N 46.72417°E  / 24.71167; 46.72417
Slu?beni jezik arapski
Dr?avno uređenje monarhija
?  Kralj
Salman bin Abdulaziz Al Saud
Zakonodavstvo
Nezavisnost
? Priznato
23. septembar 1932  
Povr?ina
? Ukupno
2.149.690 km 2 ( 14. na svijetu )
?  Vode  ( % )
-%
Stanovni?tvo
? Ukupno (2009)
28.686.633 ( 43. na svijetu )
12/km 2  ( 205 na svijetu )
BDP  ( PKM ) 2008
? Ukupno
$593.385 miljardi ( 26. na svijetu )
$23,834 
HDI  (2006) ▲ 0.835 ( visok ) ( 55. na svijetu )
Valuta Saudijski rijal ( SAR )
Vremenska zona ( UTC +3)
Topografija
Jabal Sawda
3 133 m
-
- km 2
-
- km
Pozivni broj 966
Internetska domena .sa

Saudijska Arabija , slu?beno Kraljevina Saudijska Arabija je suverena dr?ava u jugozapadnoj Aziji i najve?a dr?ava Arapskog poluostrva . Na zapadu dugom obalom izlazi na Crveno more , a na istoku na Perzijski zaliv . Grani?i na sjeveru s Jordanom , Irakom i Kuvajtom , na jugu s Jemenom , na jugoistoku s Omanom te na istoku s Ujedinjenim Arapskim Emiratima i Katarom . Ima morsku granicu s Bahreinom s kojim je povezana mostom. Zauzima povr?inu od oko 2.150.000 km 2 , i ima 27,6 miliona stanovnika.

Kraljevinu nekada nazivaju i "Zemlja dva hrama" s obzirom na to da se u njoj nalaze dva najsvetija mjesta Islama Meka i Medina (u kojima su Kaba i Poslanikova d?amija). Trenutno dr?avno uređenje je na snazi od 1932. godine kada je Abdul-Aziz bin Saud proglasio nezavisnost Kraljevstva, dok njene korijene mo?emo na?i jo? dublje u historiji, sa uspostavom prve saudijske dr?ave 1744. godine.

Saudijska Arabija je vode?i svjetski izvoznik nafte, koja je ujedno i glavni ekonomski pokreta? razvoja dr?ave [1] . Izvoz nafte ?ini oko 90% ukupnog izvoza i donosi oko 75% prihoda dr?avnog bud?eta , ?to doprinosi relativnom ekonomskom blagostanju njenih stanovnika [2] [3] . Lo?a strana velike zavisnosti ekonomije o nafti je nestabilna cijena navedenog energenta na svjetskom tr?i?tu [4] . Također ponekad ovu zemlju i Rusiju nazivaju energetskim supersilama. Grupe za za?titu ljudskih prava u?estalo optu?uju vladu Saudijske Arabije za njihova kr?enja, međutim saudijske vlasti te optu?be odbacuju.

Historija [ uredi | uredi izvor ]

Prahistorija [ uredi | uredi izvor ]

Antropomorfna stela (4. milenijum pne), pje??ar, 57x27 cm, iz El-Maakir-Qaryat al-Kaafa ( Nacionalni muzej Saudijske Arabije , Rijad )

Postoje dokazi da ljudske nastambe na Arapskom poluostrvu datiraju od prije oko 125.000 godina. [5] Istra?ivanje iz 2011. pokazalo je da su prvi moderni ljudi koji su se pro?irili na istok ?irom Azije napustili Afriku prije oko 75.000 godina preko Bab-el-Mandeba koji povezuje Rog Afrike i Arabiju. [6] Arapsko poluostrvo se smatra centralnom figurom u razumijevanju evolucije i raseljavanja hominina. Arabija je pro?la kroz ekstremne ekolo?ke fluktuacije u kvartaru ?to je dovelo do dubokih evolucijskih i demografskih promjena. Arabija ima bogat donjepaleolitski zapis, a koli?ina lokaliteta sli?nih Oldovanu u regionu ukazuje na zna?ajnu ulogu koju je Arabija igrala u ranoj kolonizaciji hominina Evroazije. [7]

U neolitskom periodu cvjetale su istaknute kulture poput Al-Magara , ?iji je centar bio u dana?njem jugozapadnom Ned?du. Al-Magar bi se mogao smatrati "neolitskom revolucijom" u ljudskom znanju i zanatskim vje?tinama. [8] Kultura je okarakterizirana kao jedna od prvih u svijetu koja uklju?uje ?iroko rasprostranjeno pripitomljavanje ?ivotinja, posebno konja, tokom neolita. [9] [10] Osim konja, otkrivene su ?ivotinje poput ovaca, koza, pasa, posebno pasmine saluki , nojevi, sokolovi i ribe u obliku kamenih kipova i kamenih gravura. Al-Magar kipovi su napravljeni od lokalnog kamena, a ?ini se da su kipovi postavljeni u centralnu građevinu koja je mogla imati zna?ajnu ulogu u dru?tvenom i vjerskom ?ivotu stanovnika. [11]

U novembru 2017. godine, scene lova sa slikama najvjerovatnije pripitomljenih pasa, nalik na kanaanskog psa , koji nose povodce, otkrivene su u Shuwaymisu, brdovitom regionu sjeverozapadne Saudijske Arabije. Ove gravure na kamenu datiraju vi?e od 8.000 godina, ?to ih ?ini najranijim prikazima pasa na svijetu. [12]

Moderno doba [ uredi | uredi izvor ]

Iako je ova regija bogata historijskim događajima daleko u pro?losti, historija Saudijske Arabije ujedinjene pod dinastijom Saud po?inje sa Islamskim vjerskim reformatorom Muhammad ibn Abd al-Wahhab koji je oko 1750. godine udru?io snage s vladarom mjesta Diriyah u sredi?njoj Arabiji, Muhammadom ibn Saudom, ?iji su nasljednici do po?etka 19. vijeka s potporom ?irokih slojeva odu?evljenih novim vjerskim vođom osvojili ve?inu Arapskog poluostrva. Veza dinastije Saud s Wahhabi interpretacijom Islama osta?e jedno od klju?nih obilje?ja saudijske dr?ave i u budu?nosti.

Nova arapska sila pobudila je reakciju svojih mo?nih susjeda, Otomanskog Carstva i njegovog saveznika Egipta koji su 1818 . uni?tili prvu saudijsku dr?avu. Ubrzo je uslijedila obnova, ali druga dr?ava podlegla je unutra?njim sukobima i ratovima sa susjedima 1891 .

Modernu Saudijsku Arabiju osnovao je Abdul Aziz Al-Saud , poznat kao Ibn Saud, koji je 1902 . zapo?eo okupljati tradicionalne obiteljske zemlje kombinacijom oru?anih sukoba i vje?te diplomatije. Ujedinjeno Kraljevstvo , tada najzna?ajnija sila na Bliskom istoku, priznalo je nezavisnost Saudove kraljevine 1927., a 1932. Hid?az i Ned?d (sredi?nji dio Arapskog poluotoka) i formalno su ujedinjeni u Kraljevinu Saudijsku Arabiju.

Politi?ki uspjesi nisu bili pra?eni ekonomskim sve dok nisu otkrivene naftna nalazi?ta u martu 1938 . godine. Razvojni programi iskori?tavanja nalazi?ta su prekinuti Drugim svjetskim ratom 1939. godine, da bi bili ponovo pokrenuti 1946. godine, a proizvodnja je dostigla pune kapacitete 1949. godine. Nafta je obezbijedila ekonomski prosperitet zemlje i oja?ala njenu poziciju u svijetu.

Poslije Abdul Azizove smrti 1953. godine tron je preuzeo njegov sin Saud, koji je vladao do 1964. godine, da bi ga naslijedio Faisal. Unutraporodi?na rivalstva su dovela do ubistva Faisala od strane njegovog ne?aka princa Faisal bin Musa'ida 1975. godine. Nakon ubistva prijesto je preuzeo kralj Khalid koji je vladao sedam godina i bio naslijeđen od kralja Fahda 1982. godine. Fahd je umro 2005. godine a naslijedio ga je njegov polubrat Abdulah, trenutni vladar Saudijske Arabije.

Geografija [ uredi | uredi izvor ]

Mapa Saudijske Arabije

Kraljevina zauzima oko 80% teritorije poluostrva. Godine 2000. Saudijska Arabija i Jemen su sklopili dogovor o razgrani?enju [13] Veliki dio granice sa ju?nim kom?ijama, Ujedinjenim Arapskim Emiratima i Omanom, jo? uvijek nije precizno određen niti markiran, tako da ta?na veli?ina zemlje jo? uvijek nije poznata. Saudijske vlasti navode povr?inu od 2.217.949 km 2 . Drugi izvori daju podatke koji se kre?u između 1.960.582 km 2 [14] i 2.240.000 km 2 . Zemlja se obi?no rangira kao 14. po veli?ini u svijetu.

Najve?i dio zemlje zauzima pustinja. Na zapadu, uz Crveno more , uzdi?u se planinski lanci Hid?az i Asir (ovaj dio je poznat kao najzeleniji i dio s najsvje?ijom klimom u Arabiji) s najvi?im vrhom Sawdom (3.133 m). S isto?ne strane planina teren se polako spu?ta do zapadnog priobalja uz Perzijski zaliv i granica s UAE i Omanom . U centru je zaravan Nejd. Na jugu le?i negostoljubiva pustinja "Rub' al Khali" (Prazni ?o?ak) u kojoj gotovo uop?e nema ?ivota.

Ve?ina teritorija slabo je naseljena, a stanovni?tvo je koncentrisano u gradovima na zapadnoj obali i njenom zaleđu ( D?edda , Meka , Medina ), glavnom gradu Rijadu u sredi?tu zemlje, te na isto?nom priobalju gdje je locirana ve?ina naftnih izvora ( Dammam , Hufuf , Dhahran ).

Pustinja u Saudijskoj Arabiji

Veliki dio kopna se sastoji od slabo naseljenih pustinja i polupustinjskih regija; na tim podru?jima se uglavnom nalaze Beduini. U navedenom dijelu zemlje vegetacija je ograni?ena na korov i grmlje. Manje od 2% zemlje ?ini obradiva povr?ina. Naseljena mjesta su uglavnom koncentrisana uz isto?ne i zapadne obale, te na par gusto naseljenih oaza u unutra?njosti kao ?to su Hofuf i Buraydah. Neke oblasti, poput pustinje Rub' al-Khali i Arabijske pustinje, uop?e nisu naseljene, iako se zbog potreba industrije nafte planira izgradnja naselja i u tim dijelovimaa zemlje. Saudijska Arabija nema stalnih rijeka ili jezera. Njena obala je duga oko 2.640 km.

Lokalne ?ivotinje uklju?uju: ibekse (planinske divokoze ), divlje ma?ke, babune, vukove i hijene u brdskim i planinskim krajevima. Male ptice ?ive u oazama . Obalski dio Crvenog mora je bogat koralima i brojnim morskim vrstama.

Klima [ uredi | uredi izvor ]

Ekstremna vru?ina i bezvodnost su karakteristike ve?eg dijela Saudijske Arabije. To je jedno od nekoliko podru?ja u svijetu gdje temperature dosti?u od preko 50 °C; dok je najve?a zabilje?ena temperatura 51,7 °C. Zimi se povremeno pojavljuju mraz ili snijeg u unutra?njosti ili na ve?im nadmorskim visinama , međutim to se de?ava svega jednom ili dva puta u desetlje?u. Najni?a zabilje?ena temperatura je -12 °C u Turaifu. Prosje?ne zimske (januar) temperature se kre?u u rasponu od 8° do 20 °C u gradovima u unutra?njosti, poput Rijada, dok su u D?edi i na obali Crvenog mora iznosi 19° do 29 °C. S druge strane prosje?ne ljetne temperature ( juli ) su 27° do 43 °C u Rijadu, i 27° do 38 °C u D?edi. No?u se temperature u pustinjama u unutra?njosti spu?taju na izuzetno niske vrijednosti, a danju pustinjski pijesak pove?ava Sun?evu toplinu.

Godi?nja koli?ina padavina iznosi oko 100 mm u Rijadu (uglavnom u periodu od januara do maja ), dok je u D?edi oko 54 mm (uglavnom u periodu od novembra do januara ). Iznenadni pljuskovi mogu dovesti do jakih bujica u vadisima (suhim koritima).

Politi?ko uređenje [ uredi | uredi izvor ]

Centralna institucija vlasti zemlje je Saudijska monarhija. U zakonu usvojenom 1992. godine navedeno je da je Saudijska Arabija monarhija pod vla??u sinova i unuka prvog kralja Abdul Aziz Al-Sauda. Također se navodi da Kur'an predstavlja ustav zemlje, a vrhovni zakon ?ini ?erijat ( Islamski zakon baziran na Kur'anu). Neke zapadne organizacije procjenjuju da je re?im ove dr?ave deveti po redu najtotalirniji re?im u svijetu.

Ne postoje priznate politi?ke stranke niti izbori, izuzev lokalnih izbora odr?anih 2005. godine na kojima su pravo glasa imali samo mu?karci [15] . Kraljeva vlast je teoretski ograni?ena ?erijatom i nekim lokalnim tradicijama. On također mora imati podr?ku ostatka Saudijske familije, uleme (vjerskih lidera, i drugih va?nih grupa saudijskog dru?tva. Saudijska vlada podr?ava Islam finansiraju?i d?amije i ?kole Kur'ana ?irom svijeta. Vode?i ljudi kraljevske porodice biraju kralja iz redova jednog od svojih pripadnika, uz odobrenje Uleme.

Vojska [ uredi | uredi izvor ]

Vojne snage Saudijske Arabije ?ine Kraljevske kopnene snage Saudijske Arabije , Kraljevsko saudijsko ratno vazduhoplovstvo , Kraljevska saudijska mornarica , Kraljevska saudijska protivvazdu?na odbrana , Kraljevske saudijske strate?ke raketne snage , Nacionalna garda Saudijske Arabije , Kraljevska garda Saudijske Arabije , Grani?na stra?a Saudijske Arabije , Snage za hitne slu?ajeve Saudijske Arabije , Specijalne sigurnosne snage i Specijalna sigurnosna jedinica, ukupno skoro 480.700 aktivnog personala. [16] Osim toga, postoji Generalno obavje?tajno predsjedni?tvo , primarna obavje?tajna agencija Saudijske Arabije.

Saudijska Arabija i Bosna i Hercegovina [ uredi | uredi izvor ]

Saudijska Arabija i Bosna i Hercegovina imaju diplomatske odnose na nivou ambasadora.

Administrativna podjela [ uredi | uredi izvor ]

Glavni ?lanak: Pokrajine u Saudijskoj Arabiji

Saudijska Arabija je podijeljena na pokrajine, kojih je ukupno 13 i koje predstavljaju prvi nivo administrativne podjele ove dr?ave. Pokrajine se dalje dijele na guvernerate.

Stanovni?tvo [ uredi | uredi izvor ]

Islam je religija gotovo cjelokupnog doma?eg stanovni?tva i jedina je slu?bena religija. Saudijska Arabija je kolijevka ove vjere i u zemlji se nalaze dva najva?nija islamska sveti?ta, Meka i Medina . Arapski odnosno njegov lokalni dijalekt je jezik ve?ine stanovni?tva. Velik broj stanovnika (oko 6 miliona) su strani dr?avljani na radu u naftnoj industriji i drugim privrednim sektorima.

Privreda, razvoj i obrazovanje [ uredi | uredi izvor ]

Privreda Saudijske Arabije je bazirana na nafti. Otprilike 75% bud?eta se puni prihodima od izvoza nafte. Naftna industrija u?estvuje sa 45% u dru?tvenom proizvodu Saudijske Arabije. Ova dr?ava ima slu?beno zalihe nafte u iznosu 260 milijardi barela., ?to je 24% svjetskih rezervi. Privreda Saudijske Arabije je 13. u svijetu po kompetitivnosti. Ula?u se veoma velika sredstva da privreda postane vi?e raznolika. U toku je rekordan porast kori?tenja personalnih kompjutera, zahvaljuju?i deregulaciji. Porast cijena nafte u godinama 2008-2009 je zapo?eo drugi naftni "bum", ostvaruju?i vi?ak u bud?etu od 28 milijardi ameri?kih dolara. Akcije kompanija su veoma dobile na vrijednosti.

Dr?avni sistem osigurava u?enicima i studentima besplatno obrazovanje, knjige i zdravstenu za?titu, i otvorena je svim saudijcima. Preko 25% godi?njeg dr?avnog bud?eta se izdvaja za obrazovanje, uklju?uju?i i izdvajanja za profesinalnun orijentaciju. Saudijska Aarabija je jedna od nekoliko najbr?e rastu?ih ekonomija u svijetu, sa prihodom po stanovniku od $20,700 (2007).

Kultura i obrazovanje [ uredi | uredi izvor ]

Obrazovanje [ uredi | uredi izvor ]

Privatni univerzitet Al-Yamamah u Rijadu

Obrazovanje je besplatno na svim nivoima, iako je visoko obrazovanje ograni?eno samo na građane. [17] ?kolski sistem se sastoji od osnovnih, srednjih i srednjih ?kola. Razredi su razdvojeni po spolu. Na srednjem nivou u?enici mogu da biraju između 3 vrste ?kola: op?teobrazovne, stru?ne i tehni?ke ili vjerske. [18] Stopa pismenosti je 99% među mu?karcima i 96% među ?enama u 2020. [19] [20] ?to se ti?e mladih, stopa pismenosti porasla je na pribli?no 99,5% za oba spola. [21] [22]

Prema obrazovnom planu za srednjo?kolsko (srednjo?kolsko) obrazovanje 1435. ?1438. po hid?ri , u?enici koji upisuju smjer ?prirodnih nauka“ du?ni su polagati pet vjeronau?nih predmeta a to su tevhid , fikh , tefsir , hadis i islamsko obrazovanje i Kuran. Međutim, 2021. godine saudijsko ministarstvo obrazovanja spojilo je vi?e islamskih predmeta u jednu knjigu kao dio niza reformi za preuređenje ?kolskog obrazovnog sistema. [23] Pored toga, studenti su obavezni da pola?u ?est prirodnih predmeta, i to matematiku, fiziku, hemiju, biologiju, geologiju i ra?unarstvo. [24]

Visoko obrazovanje se brzo pro?irilo, sa velikim brojem univerziteta i koled?a koji su osnovani naro?ito od 2000. godine . Institucije visokog obrazovanja uklju?uju prvi univerzitet u zemlji, Univerzitet King Saud osnovan 1957. godine, Islamski univerzitet u Medini osnovan 1961. godine i Univerzitet King Abdulaziz u D?edi osnovan 1967. godine. Univerzitet Princess Norah , najve?i ?enski univerzitet na svijetu, osnovan je 1970. godine. Univerzitet nauke i tehnologije Kralj Abdulah , poznat kao KAUST, prvi je univerzitetski kampus mje?ovitih polova u Saudijskoj Arabiji i osnovan je 2009. Drugi fakulteti i univerziteti stavljaju naglasak na nastavne planove i programe iz nauke i tehnologije, vojnih studija, religije i medicine. Posebno su brojni instituti posve?eni islamskim studijama. ?ene obi?no imaju fakultetsku nastavu u segregiranim institucijama. [25]

Kultura [ uredi | uredi izvor ]

Kultura Saudijske Arabije je utemeljena na islamskim i plemenskim vrijednostima. Meka i Medina su gradovi u Saudijskoj Arabiji. Vikend obuhvata petak i subotu.

"Al Ardha" je dr?avni nacionalni folklorni ples, a to je igra sa ma?evima, bazirana na beduinskoj tradiciji. "Al-sihba" je folklorna muzika, porijeklom iz Andaluzije. U gradovima Meka, Medina i D?eda, veoma je popularan instrument "mizmar", nalik na obou. "Samri" je popularna forma tradicionalne muzike, koja uklju?uje i moderni arapski instrument "oud".

Obla?enje prati striktno principe "hid?aba", ?to je islamski odraz jednostavnosti, posebno u obla?enju. Obla?enje je prilagođeno klimatskim uslovima. Odje?a se sastoji od tradicionalnih odjevnih predmeta: "thawb" sa "keffiyeh", kao i "Ghutrah" (Arapski: ?????), "Agal" (Arapski: ?????), i "Bisht" (Arapski: ????)

Moderni Saudijski pisci su: Abdul Rahman Munif, Yousef Al-Mohaimeed, Abdu Khal, Ali al-Domaini, Ahmed Abodehman, Abdullah Al-Qasemi

Sport [ uredi | uredi izvor ]

Mu?karci se ?esto bave sportom. ?ene rijetko u?estvuju u sportskim aktivnostima, naj?e??e u dvoranama. Fudbal je najpopularniji sport. Saudijska Arabija u?estvuje na Ljetnim Olimpijadama . Fudbalska reprezentacija Saudijske Arabije u?estvuje u takmi?enjima koja su pod okriljem FIFA-e. Pojedini popularni fudbaleri su: Majed Abdullah, Mohamed Al-Deayea, Sami Al-Jaber, Saeed Al-Owairan, Fahad Al-Bishi, Mohaisen Al-Jam'an, Mohammad Massad i Yousuf Al-Thunayan.

Vojska [ uredi | uredi izvor ]

Saudijsko Ministarstvo odbrane i avijacije je zadu?eno za upravljanje vojnim snagama Saudijske Arabije. Ono je također zadu?eno za izgradnju civilnih aerodroma i vojnih baza, kao i za meteorologiju. Oru?ane snage su sastavljene od: Armije, mornarice, vazduhoplovstva, protivzra?ne odbrane, Nacionalne garde, Kraljevske za?titne regimente, i specijalnih snaga. Saudija ima svoju vojnu industriju. Vojni bud?et je u iznosu od 38 milijardi ameri?kih dolara. U okviru Ministarstva unutra?njih poslova se nalaze: policija, grani?ari, obalna stra?a i "Al-Mujahidoon"

Reference [ uredi | uredi izvor ]

  1. ^ U.S. Energy Information Administration - Saudi Arabia Country Energy Profile
  2. ^ "Social Services 2" . Arhivirano s originala , 26. 10. 2006 . Pristupljeno 2. 6. 2009 .
  3. ^ Royal Embassy of Saudi Arabia-London: The Kingdom Of Saudi Arabia - A Welfare State
  4. ^ "Gulf Daily News" . Arhivirano s originala , 1. 5. 2008 . Pristupljeno 2. 6. 2009 .
  5. ^ Callaway, Ewen (27. 1. 2011). "Early human migration written in stone tools : Nature News" . Nature . doi : 10.1038/news.2011.55 .
  6. ^ Armitage, S. J.; Jasim, S. A.; Marks, A. E.; Parker, A. G.; Usik, V. I.; Uerpmann, H.-P. (2011). "Hints Of Earlier Human Exit From Africa". Science . Science News. 331 (6016): 453?456. Bibcode : 2011Sci...331..453A . doi : 10.1126/science.1199113 . PMID   21273486 .
  7. ^ Out of Africa I: The First Hominin Colonization of Eurasia .
  8. ^ "Al Magar ? Paleolithic & Neolithic History" . paleolithic-neolithic.com . Arhivirano s originala , 17. 8. 2019 . Pristupljeno 19. 11. 2018 .
  9. ^ Sylvia, Smith (26. 2. 2013). "Desert finds challenge horse taming ideas" . BCC . Pristupljeno 13. 11. 2016 .
  10. ^ John, Henzell (11. 3. 2013). "Carved in stone: were the Arabs the first to tame the horse?" . thenational. thenational . Pristupljeno 12. 11. 2016 .
  11. ^ "Discovery points to roots of arabian breed ? Features" . Horsetalk.co.nz (jezik: engleski). 27. 8. 2011. Arhivirano s originala , 19. 5. 2022 . Pristupljeno 7. 5. 2022 .
  12. ^ Grimm, David (16. 11. 2017). "These may be the world's first images of dogsand they're wearing leashes" . Pristupljeno 18. 6. 2018 .
  13. ^ Yemen, Saudi Arabia sign border deal , BBC News, June 12, 2000. Accessed June 25, 2008.
  14. ^ "CIA World Factbook - Rank Order: Area" . Arhivirano s originala , 9. 2. 2014 . Pristupljeno 27. 5. 2009 .
  15. ^ Saudi women barred from voting , BBC News, October 11, 2004. Accessed June 25, 2008.
  16. ^ IISS (2022). The Military Balance 2022 . Routledge. str. 366. eISSN   1479-9022 . ISSN   0459-7222 .
  17. ^ "Saudi Education System" . UKEssays.com . Pristupljeno 28. 4. 2019 .
  18. ^ "K 12 Education System of Saudi Arabia Classes 1 to 12" . www.saudiarabiaeducation.info . Pristupljeno 21. 6. 2022 .
  19. ^ "Literacy rate, adult male (% of males ages 15 and above) | Data" . data.worldbank.org . Pristupljeno 23. 7. 2022 .
  20. ^ "Literacy rate, adult female (% of females ages 15 and above) | Data" . data.worldbank.org . Pristupljeno 23. 7. 2022 .
  21. ^ "Literacy rate, youth male (% of males ages 15?24) ? Saudi Arabia | Data" . data.worldbank.org . Pristupljeno 16. 1. 2022 .
  22. ^ "Literacy rate, youth female (% of females ages 15?24) ? Saudi Arabia | Data" . data.worldbank.org . Pristupljeno 16. 1. 2022 .
  23. ^ "Saudi Arabia to teach English language from Grade One" . gulfnews.com (jezik: engleski) . Pristupljeno 21. 6. 2022 .
  24. ^ "Secondary School Studies Plan 1438 Hijri" (PDF) . Saudi Ministry of Education Official Website . Saudi Ministry of Education. Arhivirano s originala (PDF) , 25. 9. 2015 . Pristupljeno 23. 9. 2015 .
  25. ^ "Encyclopædia Britannica Online: Saudi Arabia" . Encyclopædia Britannica . 28. 5. 2023.

Vanjski linkovi [ uredi | uredi izvor ]

Preuzeto iz " https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Saudijska_Arabija&oldid=3574017 "