Лъим (гьидрогеналъул оксид) ? инорганикияб, ток?к?араб (каркарараб), таг?амукъаб, мах? ва кьерго гьеч?еб химикияб субстанция , жиб Ракьалъул гьидросфераялъул аслияб г?уц?унжоги ва киналниги ч?агоялщинал организмазулги лъамалъиялъулги аслуги кколеб (билъунжо х?исабалда жиб бугеб). Лъеда гъорлъ я калориял, я органикиял регьунел субстанциял гьеч?ониги, гьеб чара гьеч?ого къвариг?уна г?умруялъул лъалел киналниги формабазе.

гьелъул химиялъулаб формула буго - Н ₂ O ^[1] .

Лъималъул молекула буго к?иго водородалдасанги ва цо ? кислородалдасанги лъугьараб жубай. Гьел атомал цоцазда рухьун руго ковалентияб бухьеналдалъун.

Стандартиял шартIазда гьеб бук?уна лъамияблъун , жиндир кьер (дагьаб къадаралда ), мах? ва т?аг?ам г?еч?еб.

Агрегатиял хIалал [ хисизабизе | код хисизабизе ]

Агрегатиял х?алазда лъим бук?уна лъабго бат?ияб:

• ≪Къвак?араб≫ ? ц?ер
• ≪Лъамияб≫ ? лъим
• ≪Газалъул хасияталъулаб≫ ? лъел х?ухьел

Химиялъулал хаслъаби [ хисизабизе | код хисизабизе ]

• Лъим бахъизе бегьула гьал реакциябаздалъун:

${\displaystyle {\mathsf {2H_{2}O_{2}\rightarrow 2H_{2}O+O_{2}\uparrow }}}$

${\displaystyle {\mathsf {NaHCO_{3}+CH_{3}COOH\rightarrow CH_{3}COONa+H_{2}O+CO_{2}\uparrow }}}$

${\displaystyle {\mathsf {2CH_{3}COOH+CaCO_{3}\rightarrow Ca(CH_{3}COO)_{2}+H_{2}O+CO_{2}\uparrow }}}$

• Нейтрализациялъул реакциябаздалъун :

${\displaystyle {\mathsf {H_{2}SO_{4}+2KOH\rightarrow K_{2}SO_{4}+2H_{2}O}}}$

${\displaystyle {\mathsf {HNO_{3}+NH_{4}OH\rightarrow NH_{4}NO_{3}+H_{2}O}}}$

${\displaystyle {\mathsf {2CH_{3}COOH+Ba(OH)_{2}\rightarrow Ba(CH_{3}COO)_{2}+2H_{2}O}}}$

• Маххалъул оксид водородалъ рукIалиде ккезабунги:

${\displaystyle {\mathsf {CuO+H_{2}\rightarrow Cu+H_{2}O}}}$

Лъим т?абиг?аталда [ хисизабизе | код хисизабизе ]

Дунялалъул океаналда жаниб уна 97,54 % ракьалда бугеб лъел, ракьуда гъоркь бугелъул (подземный) ? 0,63 %, ц?орол г?усазул ? 1,81 %, г?оразул ва х?оразул ? 0,009 %, материкабазул ц?ам??алал лъимазул ? 0,007 %, атмосфераялъул ? 0,001 %.

Лъамияб лъим бук?уна планетабазул спутниказул гъаталда гъоркь, цIикIкIун рес буго гьеб букIине Юпитер спутникалъул Европаялда букIине.

Гидрология [ хисизабизе | код хисизабизе ]

Гидроло?гия ? лъималъул т?абиг?ат лъазабулеб г?елму .

Лъим гьекъей ва гьелъул квен гьаби [ хисизабизе | код хисизабизе ]

Чиясул г?елалдаги ц?айалдаги балагьун инсанасул чорхолъ 50 % бахъараб 75 % щвезег?ан лъим бук?уна ^[2] .

ХIакъикъатал [ хисизабизе | код хисизабизе ]

• Гьоркьохъеб куцалда г?адан-инсанасул ва г?урчинлъиялъул ургьимесалда бук?уна 50% лъел ^[3] .
• Ракьалъул мантиялда жаниб буго, т?олабго дунялалъул океаналъул лъималдас 10-12 нухалъ ц?ц?ик?ун лъим. ^[4] .
• Гьоркьохъеб гъварилъиялда, 3,6 км, Дунялалъул океаналъ жинда гъоркь бачуга 71% ракьалъул ва гьелда гъоркьобе уна 97,6% кинабниги бугеб лъималъулги.
• Ракьалда т?ад гъварилъаби ва рорхалъаби рук?инч?елани, лъеца Дунял бахчизе букIана 3 км биццалъи бугеб гъаталдалъун ^[5] .
• Лъим ккола - т?абиг?аталда цIакъ дагьал ругел жалаздаса. Лъамалъиялдасан ц?ерлъун жиб лъугьунеб мехалъ, гьеб к?одолъула, ц?ц?ик?кIуна (гьединабун ц?ц?ик?кIине к?олеб цоги жо буго сурьма ^[6] , висмут , галлий , германий ва цоги-цогидал жубаял).

	Лъим Викикъамусалда
	Лъим Викит?ехьалда
	Лъим Викицитатаялда
	Лъим Викигъамасалда

Х?ужаби [ хисизабизе | код хисизабизе ]

1. ↑ Какие вирусы и бактерии содержатся в воде?
2. ↑ Watson, P. E. et al. (1980) Total body water volumes for adult males and females estimated from simple anthropometric measurements, The American Journal for Clinical Nutrition, Vol. 33, No 1, pp.27-39.
3. ↑ "Наука и техника. Книги. Загадки простой воды" . Архивация оригинал (2009-01-22) . Халагьи 2015-02-23 . {{ cite web }} : Invalid |url-status=хвараб ( квеки )
4. ↑ Состав и природа минтии Земли
5. ↑ Биосфера Земли
6. ↑ {{{заглавие}}}. ? 1990. ? ISBN 5-7155-0292-6 .

Адабият [ хисизабизе | код хисизабизе ]

• Лъим // Брокгаузил ва Ефронил энциклопедияб къамус : 86 томазда (82 т. ва 4 т?аджубаял.).
• Лосев К. С. . ? Гь. 272.
• Гидробионты в самоочищении вод и биогенной миграции элементов. ? М.: МАКС-Пресс. 2008. 200 с. Предисловие члена-корр. РАН В. В. Малахова . (Серия: Наука. Образование. Инновации. Выпуск 9). ISBN 978-5-317-02625-7 .
• О некоторых вопросах поддержания качества воды и её самоочищения // Водные ресурсы . 2005. т. 32. № 3. С. 337?347.
• Андреев В. Г. Влияние протонного обменного взаимодействия на строение молекулы воды и прочность водородной связи. Материалы V Международной конференции ≪Актуальные проблемы науки в России≫. ? Кузнецк 2008, т.3 С. 58-62.

Линкал [ хисизабизе | код хисизабизе ]

• Вода как химическое соединение

Макъалаби [ хисизабизе | код хисизабизе ]

• Водные ресурсы России и мира Archived 2015-04-23 at the Wayback Machine