Na-ui-gi
(Na-ui-bun:
norsk
) s? thong-heng t?
Na-ui
e chi?t-chiong
Pak German
gian-gu
. Na-ui-gi h?m
S?i-tian-gi
kap
Tan-be?h-gi
? chin-chhim e koan-h?, chia-e gi-gian ki-pun-si?ng ?-sai si?-thong.
Na-ui-gi ? 2-chiong koaⁿ-hong e
chiaⁿ-j?-hoat
:
bokmal
(Bun-gian Norge-bun) kap
nynorsk
(Sin Na-ui-bun). L?ng-go? koh ?
riksmal
kap
høgnorsk
chit 2-chiong chiaⁿ-j?-hoat. Riksmal kap Bokmal e cheng-chha bo go?-to?. Høgnorsk s? khah chio-so· e sia-hoat.
Na-ui
kok-l?i chha-put-to 85-90% e lang i?ng Bokmal, 10-15% e lang i?ng Nynorsk sia Na-ui-gi. Nynorsk chu-iau thong-heng t? Na-ui e se-p?· t?-khu. Si?t-che-si?ng, 70-75 % e lang kong e Na-ui-gi
tho?-?e
khah oa Nynorsk. ?-e so·-ch?i kong e Na-ui-gi tho?-?e kap thong-heng e Na-ui-gi cheng-chha chin-to?, go?-t? e
Na-ui-lang
kho-leng e thiaⁿ-bo.
Hi?n-chu-si thong-heng t? Scandinavia t?-khu e gi-gian s? an ko·-cha e Na-ui gi-gian ian-pian lai-e. Kin-ku thoan-thong, Harald Fairhair
Ong
t? 872 ni thong-it Na-ui. Hit tong-si ? i?ng chi?t-chiong kan-tan e
runic
j?-bo lai sia-j?. I?ng chio?h-pi teng sia e bun-j? lai khoaⁿ, bo-kang so·-ch?i kong e ko·-cha Norse gi cheng-chha bo-t?a. 1030 ni cho-i?,
ki-tok-kau
thoan-ji?p Norge, kah Latin j?-bo in-chin Na-ui. 1 e
se-ki
liau-a?, i?ng Latin j? sia e Na-ui gi-bun khai-si chhut-hi?n. Chha-put-to m? s? t? chit-e si-kan, Na-ui-gi kap Na-ui chhu-piⁿ thong-heng e gi-gian cheng-chha na lai na to?.
Na-ui-gi ? 29 e j?-bo, thau-cheng 26 e kap
Eng-gi
i?ng e Latin j?-bo sio-si?ng. Choe-?u ke 3-e j?-bo Æ, Ø kap A. Ti-liau che 29-e j?-bo, ? i?ng chi?t-koa-a phiat-im hu-h? t? kui-e bo-im teng-koang: a, e, e, e, o, o, o. Chia-e phiat-im hu-h? e su-i?ng bo kiong-che-seng. M?-koh, ? chio-so· e l?, ? phiat-im hu-h? e gi-s? kap bo phiat-im hu-h? e gi-s? e i-su chha chin-ch?. Pi-l?n-kong:
for (for), for (went), for (meadow) and for (fodder).
Bokmal, Riksmal, Nynorsk and Høgnorsk
[
siu-kai
|
kai goan-si-be
]
- Piau-chun Na-ui-gi/Norge-bun :
Riksmal
, 1840s-1899.
- Na-ui kok-gi/kok-bun, hiong-tho·-gi/hiong-tho·-bun :
Landsmal
, 1848-1873.
- Bun-gian Na-ui-gi/Norge-bun :
Bokmal
- Sin Na-ui-gi/Na-ui-bun : "Nynorsk"
- Thong-i?ng Na-ui-gi/Na-ui-bun : "Samnorsk"
Kap chin-ch? Au-chiu e kok-ka sio-siang, Na-ui ? chi?t-e koaⁿ-hong e
ui-goan-h?e
kio
Norsk sprakrad
.
Chit-e ui-goan-h?e koat-t?ng sia-mi?h s?g cheng-sek, piau-chun e Na-ui-gi j?-su, bun-hoat, kap j?-su e sia-hoat.
Teng-ku i-lai, ui-goan-h?e cho chhut-lai e piau-chun ti?ⁿ-ti?ⁿ in-khi cheng-g?. M? ?-sai kong ia ? chin-ch? s?-kan su-iau un-goan-h?e khi an-n?i.
Na-ui kau taⁿ iu-goan ? 2-tho koaⁿ-hong, cheng-sek e bun-j? sia-hoat/chiaⁿ-j?-hoat: Bokmal kap Nynorsk.
Bokmal chit-chiong kap m?-s? koaⁿ-hong cheng-sek e Riksmal chit 2-chiong ka khi-lai chiam (86-90 %).
Nynorsk chiam (10-12 %). Nynorsk has its strongholds in Western Norway and the inland valleys.
In national broadcasting all scripted material is spoken in either Bokmal or Nynorsk, while interviews, talks etc. may be spoken in the dialect of the person speaking.
T?a-p?·-h?n e lang long tong-i, in-ui hong-gian kap hong-gian chi-kan e cheng-chha an chin-se kau chin-t?a long ?, chin phaiⁿ kho·-ke ? kui-chiong hong-gian.
Chha-put-to· 85.3 % e kok-tiong-seng kap sio-ha?k-seng e kau-iok i?ng Bokmal, 14.5% i?ng Nynorsk. 18 kip i-si?ng e ha?k-seng pit-su-iau 2-chiong long ?-hiau.
Na-ui ? 434 e heng-cheng-khu, ki-tiong 162 e heng-cheng-khu koat-t?ng i?ng Bokmal ka tiong-iong cheng-hu kau-thong, 116 e heng-cheng-khu (chiam 12 % jin-khau) koat-t?ng i?ng Nynorsk, 156 e koat-t?ng 2-chiong long ?-sai.
Na-ui t? 2000 ni chhut-pan e 4,549 h?n chut-pan-phin tiong-ng, 8% i?ng Nynorsk, 92% i?ng Bokmal/Riksmal.
Choan-kok-seng e t?a po-choa (
Aftenposten
,
Dagbladet
kap
VG
) i?ng Bokmal/Riksmal. Chit-k?a tiong-iau e khu-iok-seng po·-choa (pau-koa
Bergens Tidende
kap
Stavanger Aftenblad
), chin-ch? cheng-t?-seng e chap-chi, kap chin-ch? t?-hng e po·-choa i?ng Bokmal m? i?ng Nynorsk.
?-kha ku chi?t-koa l? lai soat-beng Bokmal kap Nynorsk e bo-kang, m? soa-chhiu kap po-siu-heng e Riksmal (Chin-o?ah ) kap Danish cho pi-kau.
B/R/D: Jeg kommer fra Norge
N/H: Eg kjem fra Noreg.
E: I come from Norway.
B/R: Hva heter han?
D: Hvad hedder han?
N/H: Kva heiter han?
E: What is his name?
B/R/D: Dette er en hest.
N/H: Dette er ein hest.
E: This is a horse.
B: Regnbuen har mange farger.
R/D: Regnbuen har mange farver.
N: Regnbogen har mange fargar.
H: Regnbogen hev mange fargar. (
Or better
: Regnbogen er manglita).
E: The rainbow has many colours.