Maximiliano I c?a Mexico
(
ti?ng đ?c
:
Ferdinand Maximilian Joseph Maria von Habsburg-Lothringen
;
ti?ng Tay Ban Nha
:
Fernando Maximiliano Jose Maria de Habsburgo-Lorena
; 6 thang 7 n?m 1832 - 19 thang 6 n?m 1867) la m?t hoang t? ng??i Ao thu?c
V??ng t?c Habsburg-Lothringen
, ong len ngoi va tr? thanh v? hoang đ? duy nh?t c?a
đ? Nh? đ? ch? Mexico
, t?i v? t? thang 10/04/1864 cho đ?n khi b? hanh quy?t b?i phe C?ng hoa vao ngay 19/06/1867. Maximilian la em trai c?a
Hoang đ? Franz Joseph I c?a Ao
. Tr??c khi ti?p nh?n ngoi v? hoang đ? Mexico, ong la m?t v? t?ng t? l?nh xu?t s?c c?a
H?i quan đ? qu?c Ao-Hung
.
đ? Nh? đ? ch? Phap
, cung v?i
Tay Ban Nha
va
V??ng qu?c Anh
, đa đ?a quan đ?n
Mexico
vao mua đong n?m 1861 đ? gay ap l?c bu?c chinh ph? Mexico ph?i thanh toan cac kho?n n? ma h? đa vay c?a 3 đ? qu?c nay. Sau m?t n?m thi Tay Ban Nha va Anh cho rut quan khi đ?t đ??c m?t s? tho? thu?n v?i chinh ph? Mexico, trong khi đo
Napoleon III
c?a Phap thi co nh?ng toan tinh nhi?u h?n b?ng cach đ?a Maximilian len ngai vang Mexico, l?p ra đ? ch? Mexico th? hai. V?i s? h? tr? c?a quan đ?i Phap va cac nhom ?ng h? ch? đ? quan ch? c?a đ?ng B?o th? thu đ?ch v?i chinh quy?n đ?ng T? do c?a T?ng th?ng
Benito Juarez
, Maximilian ti?p nh?n ngai vang c?a Mexico vao ngay 10/04/1864.
[3]
đ? ch? non tr? Mexico ngay sau đo đa đ??c m?t s? c??ng qu?c
chau Au
cong nh?n, bao g?m:
đ? qu?c Nga
,
đ? qu?c Ao
,
V??ng qu?c Ph?
.
Tuy nhien,
Hoa K?
ch? cong nh?n chinh ph? c?ng hoa c?a T?ng th?ng
Benito Juarez
, nh?ng ngay luc đo ng??i M? khong th? can thi?p vao cu?c xam l??c c?a Phap, vi
N?i chi?n Hoa K?
đang di?n ra. N?m 1865, N?i chi?n c?a ng??i M? k?t thuc, chinh ph? Hoa K? đa b?t đ?u vi?n tr? cho phe c?ng hoa c?a Mexico, khi?n c?c di?n thay đ?i, ngai vang c?a Maximilian th?c s? lam nguy khi quan đ?i Phap rut kh?i Mexico vao n?m 1866.
đ? Nh? đ? ch? Mexico
mau chong x?p đ?, Hoang đ? Maximilian đa b? phe c?ng hoa x? t? ngay sau đo.
[5]
Maximilian sinh ngay 6 thang 7 n?m 1832 t?i
Cung đi?n Schonbrunn
?
Vienna
, th? đo c?a
đ? qu?c Ao
.
Ong đ??c r?a t?i vao ngay hom sau v?i ten g?i
"Ferdinand Maximilian Josef Maria"
. Ten đ?u tien nh?m ton vinh cha đ? đ?u va c?ng la chu ru?t c?a ong,
Hoang đ? Ferdinand I
, va ten th? hai nh?m vinh danh ong ngo?i c?a ong,
Maximilian I Joseph
, Vua c?a Bayern.
Cha c?a ong la
đ?i cong t??c Franz Karl c?a Ao
, con trai th? hai con s?ng c?a
Hoang đ? Franz II
, trong th?i k? tr? vi c?a v? hoang đ? nay Maximilian đ??c sinh ra. Maximilian do đo la thanh vien c?a
Nha Habsburg-Lorraine
, thu?c chi nhanh n? c?a
Nha Habsburg
va chi nhanh nam c?a
Nha Lorraine
.
M? c?a ong la
Cong chua Sophie c?a Bayern
, m?t thanh vien c?a
Nha Wittelsbach
.
Thong minh, đ?y tham v?ng va y chi m?nh m?, Sophie co r?t it đi?m chung v?i ch?ng, ng??i ma s? gia Richard O'Conner mo t? la "m?t ng??i đan ong m?p m?p đang yeu co s? thich chinh trong cu?c s?ng la ?n nh?ng bat banh đ?m n??c s?t".
B?t ch?p tinh cach khac nhau c?a h?, cu?c hon nhan đa đ?m hoa k?t trai, va sau b?n l?n s?y thai, b?n ng??i con trai - bao g?m c? Maximilian - đa đ??c sinh ra va s?ng đ?n tu?i tr??ng thanh.
Cac tin đ?n trong tri?u đinh Ao noi r?ng Maximilian, tren th?c t?, la s?n ph?m c?a m?t cu?c tinh ngoai hon nhan gi?a m? ong va
Napoleon II
, Cong t??c c?a Reichstadt - con trai c?a
Hoang đ? Napoleon I
c?a
V??ng t?c Bonaparte
.
S? t?n t?i c?a m?t m?i quan h? b?t chinh gi?a Sophie va cong t??c Reichstadt đ?u la đ?n đoan va ch?a co b?ng ch?ng ro rang.
Tuan th? cac truy?n th?ng k? th?a t? tri?u đinh Tay Ban Nha d??i th?i tr? vi c?a Nha Habsburg, vi?c d?y d? Maximilian đ??c giam sat ch?t ch?. Cho đ?n sinh nh?t th? 6 c?a minh, ong đ??c ch?m soc b?i
Nam t??c
Louise von Sturmfeder
, ng??i la aja c?a ong (sau đo đ??c g?i la "y ta", bay gi? la b?o m?u). Sau đo, vi?c h?c c?a ong đ??c giao cho m?t gia s?.
Ph?n l?n th?i gian c?a Maximilian danh cho vi?c h?c. S? gi? h?c m?i tu?n t?ng đ?u đ?n t? 32 ? tu?i 7 len 55 vao luc anh 17 tu?i.
Cac nganh h?c r?t đa d?ng, t?
l?ch s?
,
đ?a ly
, lu?t va cong ngh?, đ?n ngon ng?, quan s?, đ?u ki?m va ngo?i giao.
Ngay t? khi con nh?, Maximilian đa c? g?ng v??t qua ng??i anh trai
Franz Joseph
v? m?i m?t, c? g?ng ch?ng minh cho t?t c? th?y r?ng anh la ng??i co trinh đ? t?t h?n trong s? hai ng??i va do đo x?ng đang h?n v? tri th? hai.
Moi tr??ng h?n ch? cao c?a tri?u đinh Ao khong đ? đ? kim ham s? c?i m? t? nhien c?a Maximilian. Ong ?y vui v?, co s?c loi cu?n cao va co th? thu hut nh?ng ng??i xung quanh m?t cach d? dang. M?c du Maximilian la m?t chang trai quy?n r?, ong ?y c?ng vo k? lu?t.
Ong ch? nh?o cac giao vien c?a minh va th??ng la k? ch? m?u c?a nh?ng tro đua - k? c? chu c?a ong, hoang đ?, c?ng đa tr? thanh n?n nhan c?a nh?ng tro đua nay.
Nh?ng n? l?c c?a Maximilian đ? đanh b?i anh trai c?a minh đa m? ra m?t r?n n?t gi?a Maximilian va Franz Joseph, ng??i co tinh xa cach va khep kin.
N?m 1848, cac cu?c
cach m?ng n? ra kh?p chau Au
. Tr??c cac cu?c bi?u tinh va b?o lo?n, Hoang đ? Ferdinand đa thoai v? đ? ?ng h? anh trai c?a Maximilian,
Franz Joseph
len ngoi.
Maximilian đa đ?ng hanh cung ong trong cac chi?n d?ch d?p lo?n kh?p đ? ch?.
Ch? đ?n n?m 1849, cu?c cach m?ng m?i b? d?p t?t ? Ao, v?i hang tr?m ng??i n?i d?y b? hanh quy?t va hang nghin ng??i b? c?m tu. Maximilian kinh hoang tr??c nh?ng gi anh ta coi la tan b?o vo ngh?a va cong khai phan nan v? đi?u đo. Sau đo, ong nh?n xet,
"Chung ta g?i th?i đ?i c?a chung ta la Th?i đ?i Khai sang, nh?ng co nh?ng thanh ph? ? chau Au, trong t??ng lai, nh?ng ng??i đan ong s? nhin l?i s? kinh hoang va kinh ng?c tr??c s? b?t cong c?a toa an, n?i ma tinh th?n bao thu b? k?t an t? hinh, nh?ng k? co t?i duy nh?t la mu?n m?t cai gi đo khac v?i s? cai tr? đ?c đoan c?a cac chinh ph? đ?t minh len tren lu?t phap "
.
S? nghi?p trong H?i quan đ? qu?c Ao
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Maximilian la m?t c?u be thong minh, ng??i đa th? hi?n tai n?ng đang k? trong s? thich
ngh? thu?t
c?a minh. Ong c?ng th? hi?n s? quan tam s?m đ?i v?i khoa h?c, đ?c bi?t la
th?c v?t h?c
. Khi tham gia ngh?a v? quan s?, ong đ??c đao t?o trong
H?i quan đ? qu?c Ao
. Ong th? hi?n long nhi?t thanh trong s? nghi?p h?i quan c?a minh va m?i lien h? tr?c ti?p c?a ong v?i Hoang đ? Franz Joseph đa cho phep chuy?n h??ng cac ngu?n l?c cho nh?ng gi tr??c đay đa b? b? quen.
[25]
Ong đ??c phong lam trung uy h?i quan khi m?i 18 tu?i. N?m 1854, ong len đ??ng v?i t? cach ch? huy
tau h? t?ng
Minerva, trong m?t chuy?n tham hi?m d?c theo b? bi?n
Albania
va
Dalmatia
. Maximilian đ?c bi?t quan tam đ?n cac v?n đ? hang h?i va đa th?c hi?n m?t cu?c hanh trinh đ??ng dai đ?n
Brazil
tren
tau khu tr?c
nh? Elisabeth.
[26]
N?m 1854, khi m?i 22 tu?i - la em trai c?a hoang đ?, va do đo la thanh vien c?a gia đinh c?m quy?n - ong đ??c b? nhi?m lam
t?ng t? l?nh
c?a H?i quan đ? qu?c Ao (1854?1861),
[27]
va ong đa t? ch?c l?i trong nh?ng n?m ti?p theo. Gi?ng nh?
đ?i cong t??c Friedrich
(1821?1847) tr??c đo, Maximilian co m?t m?i quan tam ca nhan sau s?c đ?n h?m đ?i, va cung v?i ong, l?c l??ng h?i quan Ao đa co đ??c s? ?ng h? co ?nh h??ng t? hang ng? hoang gia. đi?u nay r?t quan tr?ng, vi s?c m?nh bi?n ch?a bao gi? la ?u tien trong chinh sach đ?i ngo?i c?a Ao, va b?n than l?c l??ng h?i quan c?ng t??ng đ?i it đ??c cong chung bi?t đ?n ho?c ?ng h?. No ch? co th? thu hut s? chu y va qu? đ?u t? đang k? c?a cong chung khi no đ??c h? tr? tich c?c b?i m?t hoang t? hoang gia. V?i t? cach la t?ng t? l?nh, Maximilian đa th?c hi?n m?t s? c?i cach đ? hi?n đ?i hoa l?c l??ng h?i quan, va co cong trong vi?c t?o ra c?ng h?i quan t?i
Trieste
va Pola (nay la
Pula
), c?ng nh? h?m đ?i chi?n đ?u ma
đo đ?c
Wilhelm von Tegetthoff
sau nay s? đ?m nhi?m trong nh?ng chi?n th?ng c?a minh. Tuy nhien, ong b? ch? trich vi đa chuy?n ngan qu? qua nhi?u đ? đong tau ma b? qua vi?c hu?n luy?n, kinh nghi?m đi bi?n va tinh th?n chi?n đ?u.
[28]
Ong c?ng kh?i x??ng m?t cu?c tham hi?m khoa h?c quy mo l?n (1857?1859) trong đo khinh h?m
SMS Novara
tr? thanh tau chi?n Ao đ?u tien đi vong quanh đ?a c?u.
[
c?n d?n ngu?n
]
Pho v??ng Lombardy-Venetia
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
V? quan đi?m chinh tr? c?a minh, đ?i cong t??c Maximilian b? ?nh h??ng r?t nhi?u b?i nh?ng t? t??ng ti?n b? đang th?nh hanh luc b?y gi?. Ong n?i ti?ng la ng??i theo ch? ngh?a t? do, va đay la m?t trong nh?ng can nh?c d?n đ?n vi?c ong đ??c b? nhi?m lam
pho v??ng
c?a
V??ng qu?c Lombardy ? Venetia
vao thang 2 n?m 1857.
Hoang đ? Franz Joseph
đa quy?t đ?nh v? vi?c c?n thay th? ng??i linh gia
Joseph Radetzky von Radetz
, đ? chuy?n h??ng s? b?t man ngay cang t?ng trong ng??i Y thong qua t? do hoa token, va khuy?n khich m?c đ? trung thanh c?a ca nhan đ?i v?i tri?u đinh Habsburg.
[29]
Vao ngay 27 thang 7 n?m 1857, t?i
Brussels
, đ?i cong t??c Maximilian k?t hon v?i ng??i em h? th? hai c?a minh la
V??ng n? Charlotte
, con gai c?a Vua
Leopold I c?a B?
va
Louise Marie c?a Orleans
. H? s?ng ?
Milan
, th? đo c?a Lombardy-Venetia, t? n?m 1857 cho đ?n n?m 1859, khi Hoang đ? Franz Joseph, t?c gi?n vi cac chinh sach t? do c?a em trai minh, đa cach ch?c ong. Ngay sau đo, Ao m?t quy?n ki?m soat ph?n l?n tai s?n ? Y. Maximilian sau đo lui v?
Trieste
, g?n đo ong đa xay d?ng
Lau đai Miramare
.
[30]
đ?ng th?i, hai v? ch?ng đ?i cong t??c đa mua l?i m?t tu vi?n đa đ??c chuy?n đ?i tren đ?o
Lokrum
đ? lam n?i c? tru cho k? ngh?. C? hai đi?n trang đ?u co nh?ng khu v??n r?ng rai, ph?n anh s? thich lam v??n c?a Maximilian.
[31]
N?m 1859, Maximilian l?n đ?u tien đ??c ti?p c?n b?i nh?ng ng??i theo ch? ngh?a quan ch? Mexico - cac thanh vien c?a gi?i
quy t?c Mexico
, d?n đ?u la Jose Pablo
Martinez del Rio
- v?i đ? ngh? tr? thanh hoang đ? c?a Mexico.
Nha Habsburg
đa cai tr? Pho v??ng qu?c
Tan Tay Ban Nha
t? khi thanh l?p cho đ?n khi ngai vang Tay Ban Nha đ??c th?a k? b?i
Nha Bourbon
. Maximilian đ??c coi la co ti?m n?ng h?p phap h?n cac nhan v?t hoang gia khac, va khong co kh? n?ng cai tr? ? chau Au do anh trai c?a minh đa lam Hoang đ? Ao.
[32]
Vao ngay 20 thang 10 n?m 1861 t?i
Paris
, Maximilian nh?n đ??c m?t la th? t?
Gutierrez de Estrada
th?nh c?u ong len ngoi đ? ch? Mexico. Ban đ?u, ong khong ch?p nh?n, nh?ng tim cach th?a man mong mu?n phieu l?u khong ng?ng ngh? c?a minh b?ng m?t chuy?n tham hi?m th?c v?t đ?n cac khu r?ng nhi?t đ?i c?a Brazil. Tuy nhien, Maximilian đa thay đ?i quy?t đ?nh sau khi
đ? Nh? đ? ch? Phap
can thi?p vao Mexico. Theo l?i m?i c?a Hoang đ?
Napoleon III
, sau khi T??ng
Elie-Frederic Forey
chi?m đ??c
Thanh ph? Mexico
va m?t cu?c h?p bao do Phap t? ch?c nh?m xac nh?n vi?c tuyen b? đ? ch?, Maximilian đa đ?ng y ch?p nh?n
V??ng mi?n
vao thang 10 n?m 1863.
[32]
Vao ngay 9 thang 4 n?m 1864 Maximilian g?p anh trai c?a minh la Hoang đ?
Franz Joseph I c?a Ao
t?i
Miramar
đ? ky m?t "Hi?p ??c gia đinh". Trong tai li?u nay, Maximilian đa t? b? m?i quy?n đ?i v?i ngai vang c?a Ao ho?c v?i t? cach la m?t đ?i cong t??c c?a Ao. Vi?c t? b? nay keo theo m?t th?i gian dai đam phan gi?a hai anh em va đ??c Maximilian đ?ng y v?i s? mi?n c??ng.
[33]
Vao thang 4 n?m 1864, Maximilian thoi ch?c v? C?c tr??ng H?i quan c?a H?i quan Ao. Ong đi t?
Trieste
tren tau
SMS Novara
, đ??c h? t?ng b?i cac khinh h?m SMS Bellona (Ao) va Themis (Phap), va du thuy?n Imperial Phantasie d?n đ?u đoan tau chi?n t?
Lau đai Miramare
c?a ong ra bi?n.
[34]
H? đa nh?n đ??c l?i chuc phuc t?
Giao hoang Pius IX
, va
N? hoang Victoria
đa ra l?nh cho quan đ?n tru ?
Gibraltar
b?n sung chao m?ng con tau c?a Maximilian khi ong đi qua eo bi?n nay.
[35]
V? hoang đ? m?i c?a Mexico đap thu?en t?i
Veracruz
vao ngay 29 thang 5 n?m 1864,
[36]
va nh?n đ??c s? ti?p đon l?nh lung t? ng??i dan th? tr?n. Veracruz la m?t th? tr?n t? do, va cac c? tri theo ch? ngh?a t? do đa ph?n đ?i vi?c Maximilian len ngoi.
Ong đ??c s? h?u thu?n c?a nh?ng ng??i b?o th? Mexico va
Napoleon III
, nh?ng ngay t? đ?u ong đa g?p ph?i nh?ng kho kh?n nghiem tr?ng, vi l?c l??ng T? do do T?ng th?ng
Benito Juarez
lanh đ?o đa t? ch?i cong nh?n quy?n cai tr? c?a ong. Lien t?c x?y ra giao tranh gi?a m?t ben la quan vi?n chinh Phap (đ??c b? sung b?i quan đ?i đ? qu?c đ??c tuy?n m? t?i đ?a ph??ng c?a Maximilian) va ben kia la quan C?ng hoa Mexico.
[38]
Hoang đ? va hoang h?u thi?t l?p dinh th? c?a h? t?i
Lau đai Chapultepec
, n?m tren đ?nh đ?i tr??c đay ? ngo?i o Thanh ph? Mexico, n?i t?ng la n?i ngh? d??ng c?a cac hoang đ?
Aztec
. Maximilian ra l?nh cho xay d?ng m?t đ?i l? r?ng c?t xuyen thanh ph? t?
Chapultepec
đ?n trung tam thanh ph? đ?t ten la Paseo de Chapultepec ho?c Paseo de la Emperatriz (nay đ??c g?i la
Paseo de la Reforma
).
[39]
C?p đoi hoang gia đa len k? ho?ch đ?ng c? t?i
Nha th? chinh toa thanh ph? Mexico
, nh?ng do s? b?t ?n lien t?c c?a ch? đ?, l? đ?ng quang khong bao gi? đ??c th?c hi?n.
[40]
Vi Maximilian va Carlota khong co con nen h? đa nh?n nuoi
Agustin de Iturbide y Green
va em h? c?a ong la
Salvador de Iturbide y de Marzan
, c? hai la chau trai c?a
Agustin de Iturbide
, ng??i đa t?ng tr? vi m?t th?i gian ng?n lam Hoang đ? Mexico vao nh?ng n?m 1820. M? c?a Agustin, Alicia Iturbide, m?t ng??i M? sinh ra Alice Green, đa đ?ng y t? b? đ?a con c?a minh. Ngay sau đo, co cam k?t v?i Maximilian t? b? h?p đ?ng nh?n con nuoi, nh?ng hoang đ? đa bu?c co r?i kh?i kh?i Mexico ma khong co con c?a co.
[41]
Agustin va ng??i anh h? c?a ong đ??c phong t??c Prince de Iturbide va s?c phong
Highness
theo s?c l?nh c?a hoang gia ngay 16 thang 9 n?m 1865, va đ??c x?p vao hang ti?p theo sau gia đinh tr? vi.
[42]
Ro rang, c?p đoi hoang gia co y đ?nh chu?n b? cho Agustin lam ng??i th?a k? ngai vang. Maximilian ch?a bao gi? th?c s? co y đ?nh trao l?i v??ng mi?n cho Iturbides vi ong tin r?ng h? khong thu?c dong mau hoang gia.
[43]
M?i y đ?nh c?a hoang đ? đang nh?m vao ng??i anh trai
đ?i cong t??c Karl Ludwig c?a Ao
: ho?c Karl s? cho ong m?t trong nh?ng ng??i con trai c?a minh lam ng??i th?a k?, ho?c n?u khong thi hoang đ? s? đ? l?i m?i th? cho anh em Iturbide.
[43]
Vao thang 10 n?m 1866, "V?i vi?c đi?u đinh c?a ong b? phe c?ng hoa đanh b?i, Maximilian đa vi?t th? cho Alice Iturbide r?ng ong s? tr? con trai c?a co."
[44]
Tr??c s? th?t v?ng c?a cac đ?ng minh b?o th? c?a minh, Maximilian đa duy tri m?t s? chinh sach t? do do chinh quy?n Juarez đ? xu?t, ch?ng h?n nh? c?i cach ru?ng đ?t, t? do ton giao, va m? r?ng quy?n b? phi?u v??t, tr??c đo ch? danh cho giai c?p đ?a ch?. Luc đ?u, Maximilian đ? ngh? an xa cho Juarez n?u anh ta th? trung thanh v?i v??ng mi?n, th?m chi đ? ngh? anh ta lam th? t??ng, nh?ng Juarez đa t? ch?i.
[45]
Sau khi
N?i chi?n Hoa K?
k?t thuc, T?ng th?ng
Andrew Johnson
đa vi?n d?n
H?c thuy?t Monroe
va cong nh?n chinh ph? Juarez la chinh ph? h?p phap c?a Mexico. Hoa K? đa ap d?ng ap l?c ngo?i giao ngay cang t?ng đ? thuy?t ph?c Napoleon III ch?m d?t s? ?ng h? c?a Phap đ?i v?i Maximilian va rut quan đ?i Phap kh?i Mexico. Washington b?t đ?u cung c?p cho cac đ?ng phai c?a Juarez va đ?ng minh c?a ong ta la Porfirio Diaz b?ng cach "cung c?p" kho v? khi cho h? t?i El Paso del Norte ? bien gi?i Mexico.
[46]
Vi?n c?nh v? m?t cu?c xam l??c c?a ng??i M? đ? khoi ph?c Juarez đa khi?n m?t s? l??ng l?n nh?ng ng??i trung thanh v?i Maximilian t? b? chinh ngh?a c?a ong va r?i kh?i th? đo.
[47]
Trong khi đo, Maximilian đa m?i cac c?u Lien minh mi?n Nam chuy?n đ?n Mexico trong m?t lo?t cac khu đ?nh c? đ??c g?i la "Thu?c đ?a Carlota" va
Thu?c đ?a New Virginia
. Maximilian c?ng m?i nh?ng ng??i đ?nh c? t? "b?t k? qu?c gia nao", bao g?m c? Ao va cac nha n??c khac c?a đ?c.
[48]
Maximilian ban hanh "S?c l?nh đen" c?a minh vao ngay 3 thang 10 n?m 1865. Ng??i ta tinh r?ng h?n 11 nghin ng??i ?ng h? Juarez đa b? hanh quy?t do s?c l?nh nay, nh?ng cu?i cung no ch? lam bung phat cu?c khang chi?n c?a ng??i Mexico.
[49]
[50]
[51]
Tuy nhien, vao n?m 1866, h?u nh? t?t c? m?i ng??i ben ngoai Mexico đ?u khong th? đ?n đ?t n??c nay tr??c khi Maximilian thoai v?. N?m đo, Napoleon III đa rut quan khi đ?i m?t v?i s? khang c? c?a Mexico va s? ph?n đ?i c?a Hoa K? theo H?c thuy?t Monroe, c?ng nh? t?ng c??ng l?c l??ng c?a minh t?i que nha đ? đ?i m?t v?i quan đ?i Ph? ngay cang phat tri?n. Carlota đa đi đ?n chau Au, tim ki?m s? tr? giup cho ch? đ? c?a ch?ng ? Paris va Vienna, va cu?i cung, ? Rome t? Giao hoang Pius IX. Nh?ng n? l?c c?a co đa th?t b?i, va co b? suy s?p tinh th?n sau s?c va khong bao gi? quay tr? l?i Mexico.
[52]
Chinh
Napoleon III
đa thuc gi?c Maximilian I t? b? Mexico, ong c?ng đa cho rut quan Phap kh?i Mexico, va đay la m?t đon giang m?nh vao chinh đ? qu?c Mexico, Maximilian v?n mi?n c??ng ? l?i. Khong ch?c ch?n v? h??ng hanh đ?ng trong t??ng lai c?a minh, Maximilian cho phep m?t h?i ngh? g?m 23 ng??i ?ng h? ong b? phi?u ch?ng l?i vi?c thoai v? c?a ong.
[53]
Nh?ng v? t??ng trung thanh nh?
Miguel Miramon
,
Leonardo Marquez
va
Tomas Mejia
đa th? s? gay d?ng m?t đ?i quan co th? thach th?c nh?ng ng??i thu?c phe C?ng hoa. Maximilian đa chi?n đ?u ti?p t?c v?i đ?i quan 8.000 ng??i trung thanh v?i đ? ch? c?a ong. B? bu?c ph?i rut kh?i Thanh ph? Mexico vao thang 2 n?m 1867, Maximilian va h?u h?t cac l?c l??ng con l?i c?a ong ta quay tr? l?i
Thanh ph? Queretaro
, va b? bao vay trong vai tu?n. Vao ngay 11 thang 5, Maximilian quy?t đ?nh tim cach tr?n thoat qua phong tuy?n c?a k? thu. K? ho?ch nay đa b? pha ho?i b?i đ?i ta Miguel Lopez, ng??i đa bi m?t đ?ng y v?i T??ng Escobedo c?a đ?ng C?ng hoa đ? m? m?t canh c?ng va d?n đ?u m?t nhom đ?t kich chi?m tr? s? c?a Hoang gia. Lopez d??ng nh? đa cho r?ng Maximilian s? đ??c phe C?ng hoa cho phep r?i đi trong an toan.
[54]
Thanh ph? th?t th? vao ngay 15 thang 5 n?m 1867, va Maximilian b? b?t vao sang hom sau sau m?t n? l?c th?t b?i trong vi?c tr?n thoat qua cac phong tuy?n c?a quan C?ng hoa b?i m?t l? đoan k? binh
hussar
trung thanh do
Felix Salm-Salm
ch? huy. M?t
Toa an binh
đa đ??c tri?u t?p b?i nh?ng ng??i C?ng hoa hi?n đang chi?n th?ng; Maximilian b? k?t t?i va b? k?t an t? hinh. M?t s? nguyen th? chau Au đ??ng th?i va nh?ng nhan v?t n?i b?t khac (bao g?m c? nh?ng nha t? do l?i l?c nh?
Victor Hugo
va
Giuseppe Garibaldi
) đa g?i đi?n tin va th? đ?n Mexico th?nh c?u tha m?ng cho Hoang đ?.
[55]
M?c du ton tr?ng C?u hoang đ? Maximilian ? m?c đ? ca nhan,
[56]
nh?ng Juarez t? ch?i gi?m b?n an vi nh?ng ng??i Mexico đa b? gi?t khi chi?n đ?u ch?ng l?i l?c l??ng c?a Maximilian, va b?i vi ong ta tin r?ng c?n ph?i g?i m?t thong đi?p r?ng Mexico s? khong dung th? cho b?t k? chinh ph? nao do cac th? l?c n??c ngoai d?ng len.
Felix Salm-Salm
va v? đa ngh? ra m?t k? ho?ch đ? Maximilian thoat kh?i cu?c hanh quy?t b?ng cach h?i l? nh?ng ng??i cai ng?c. Tuy nhien, Maximilian ch? th?c hi?n k? ho?ch n?u cac T??ng Miramon va Mejia co th? đi cung ong, va c?ng con m?t ly do n?a khi?n Maximilian t? ch?i th?c hi?n k? ho?c vi ong ph?i c?o rau đ? tranh b? nh?n di?n, vi?c c?o rau s? lam gi?m ph?m gia c?a ong n?u ong b? b?t l?i.
B?n an đ??c th?c hi?n t?i
Cerro de las Campanas
luc 6:40 sang ngay 19 thang 6 n?m 1867, khi Maximilian, cung v?i Miramon va Mejia, b? hanh quy?t b?i m?t đ?i x? b?n. C?u hoang đ? ch? noi b?ng ti?ng Tay Ban Nha va đ?a cho m?i ng??i trong đ?i hanh quy?t minh m?t đ?ng ti?n vang đ? h? khong b?n vao đ?u, đ? m? ong co th? nhin th?y m?t c?a ong. Nh?ng l?i cu?i cung c?a ong ?y la,
"Toi tha th? cho t?t c? m?i ng??i, va toi xin m?i ng??i c?ng hay tha th? cho toi. C?u mong mau c?a toi, s?p đ? ra, vi l?i ich c?a đ?t n??c. ¡Viva Mexico, viva la independencia!"
[58]
Miramon va Mejia đ?ng ben ph?i Maximilian, b? gi?t gi?ng nh? hoang đ?, b? b?n b?i nhom hanh quy?t m??i l?m ng??i (m?t s? tai li?u vi?t la 21 ng??i). Maximilian va Miramon ch?t g?n nh? ngay l?p t?c, nh?ng cai ch?t c?a Mejia keo dai h?n.
[59]
Sau khi Maximilian b? hanh quy?t, thi th? c?a ong đ??c ??p va tr?ng bay ? Mexico. đ?u n?m sau, đo đ?c ng??i Ao
Wilhelm von Tegetthoff
đ??c c? đ?n Mexico tren tau
SMS Novara
đ? đ?a thi hai c?a v? hoang đ? qua c? tr? v? Ao. Sau khi đ?n
Trieste
, quan tai đ??c đ?a b?ng đ??ng b? đ?n
Vienna
va đ??c đ?t trong
Imperial Crypt
vao ngay 18 thang 1 n?m 1868.
Nha nguy?n T??ng ni?m Hoang đ? Maximilian
đ??c xay d?ng tren ng?n đ?i n?i di?n ra cu?c hanh quy?t ong.
[60]
Maximilian đa đ??c m?t s? nha s? h?c ca ng?i vi nh?ng c?i cach t? do c?a ong, mong mu?n th?c s? giup đ? ng??i dan Mexico, t? ch?i b? tr?n khi nh?ng ng??i trung thanh v?i ong v?n con b? giam c?m, va s? d?ng c?m ca nhan trong cu?c bao vay Queretaro. Cac nha nghien c?u khac coi ong ta thi?n c?n trong cac v?n đ? chinh tr? va quan s?, va khong s?n sang khoi ph?c n?n dan ch? ? Mexico ngay c? trong s? s?p đ? s?p x?y ra c?a đ? Nh? đ? ch? Mexico. Ngay nay, cac nhom chinh tr? ch?ng c?ng hoa va ch?ng t? do ?ng h? đ? ch? Mexico th? hai, ch?ng h?n nh?
M?t tr?n Dan t?c Ch? ngh?a Mexico
, đ??c cho la đa t? t?p hang n?m ?
Queretaro
đ? k? ni?m v? hanh quy?t Maximilian va nh?ng ng??i theo ong.
[61]
Maximilian đa đ??c xu?t hi?n trong b? phim Mexico n?m 1934
Juarez y Maximiliano
c?a
Enrique Herrera
va b? phim M? n?m 1939
Juarez
c?a
Brian Aherne
. Trong b? phim
The Mad Empress
n?m 1939,
Conrad Nagel
la ng??i th? vai Maximilian. Ong c?ng xu?t hi?n trong m?t c?nh trong b? phim M? n?m 1954
Vera Cruz
, do
George Macready
th? vai. Tren san kh?u k?ch, ong xu?t hi?n trong v? k?ch
Juarez va Maximilian
c?a
Franz Werfel
, đ??c trinh chi?u t?i
Berlin
n?m 1924, do
Max Reinhardt
đ?o di?n. Trong phim truy?n hinh Mexico
El Vuelo del Aguila
, Maximilian đ??c th? hi?n b?i nam di?n vien Mexico
Mario Ivan Martinez
.
Sau khi ong qua đ?i, nh?ng t?m thi?p carte-de-visite v?i nh?ng b?c ?nh k? ni?m cu?c hanh quy?t c?a ong đa đ??c l?u hanh trong c? nh?ng ng??i theo ong va nh?ng ng??i mu?n k? ni?m cai ch?t c?a ong. M?t t?m th? nh? v?y co hinh ?nh chi?c ao s? mi ma ong đa m?c khi b? hanh quy?t, th?ng l? ch? v?t đ?n.
[62]
Nha so?n nh?c
Franz Liszt
đa đ?a m?t b?n "Marche funebre, en memoire de Maximilian I, empereur de Mexique" (m?t cu?c di?u hanh tang l?, đ? t??ng nh? Maximilian I, Hoang đ? Mexico) trong s? cac b?n nh?c trong b? s?u t?p piano n?i ti?ng c?a ong mang ten Annees de pelerinage.
[63]
Vi?c
hanh quy?t Maximilian
đa đ??c
Edouard Manet
mieu t? trong m?t lo?t cac b?c tranh.
M?t b?c t??ng c?a Maximilian ngay nay đ??c đ?t t?i qu?n 13 c?a
Vienna
, tr??c l?i vao Cong vien Cung đi?n Schonbrunn. ?
Bad Ischl
, đai phun n??c Maximilian tren song Traun, đ??c xay d?ng vao n?m 1868, la m?t n?i đ? t??ng nh? v? ong. M?t b?c t??ng khac c?a Maximilian đ??c đ?t ?
Trieste
. B?c t??ng đa đ??c đ?a tr? l?i v? tri ban đ?u c?a no, Piazza Venezia, t? cong vien c?a
Lau đai Miramare
vao n?m 2009. Hi?n nay b?c t??ng Maximilian “nhin ra” m?t ph?n c?a c?ng Trieste. Rostrata Columna (c?t chi?n th?ng), d?ng len đ? ton vinh Maximilian vao 1876, đ?t t?i Cong vien Maximilian ? Pula, m?t tac ph?m c?a Heinrich von Ferstel, đ??c mang đ?n
Venice
vao n?m 1919 nh? la chi?n l?i ph?m chi?n tranh c?a Y va bay gi?, đ??c lam l?i, ? ria c?a quan r??u Giardini.
Nh?ng ng??i theo thuy?t am m?u cao bu?c Maximilian đa khong b? hanh quy?t, h? cho r?ng, sau khi ky m?t th?a thu?n bi m?t v?i Juarez, ong đa đ??c s?ng l?u vong ?
El Salvador
v?i cai ten Justo.
[64]
[65]
[66]
Cac k? v?t c?a Hoang đ? Maximilian I c?a Mexico đ??c tr?ng bay t?i B?o tang Schatzkammer trong
Cung đi?n Hofburg
? Vienna.
[67]
Ng??i h? hang g?n nh?t v?i Maximilian la ng??i đ?ng đ?u gia t?c Habsburg-Lorraine,
Karl von Habsburg
.
[68]
- Foreign
[69]
- ^
Maximiliano I c?a Mexico
t?i
Encyclopædia Britannica
(ti?ng Anh)
- ^
M. M. McAllen:Maximilian and Carlota: Europe's Last Empire in Mexico p.199
- ^
McAllen, M.M. (thang 4 n?m 2015).
A Lurid Grandeur. Maximilian & Carlota of Mexico
. tr. 123.
ISBN
978-1-59534-263-8
.
- ^
Editors, History com.
“Emperor of Mexico executed”
.
HISTORY
(b?ng ti?ng Anh)
. Truy c?p ngay 17 thang 4 n?m 2021
.
Qu?n ly CS1: v?n b?n d?: danh sach tac gi? (
lien k?t
)
- ^
Antonio Schmidt-Brentano
The Austrian admirals
Volume I, 1808?1895, Library Verlag, Osnabruck 1997, pp. 93?104.
- ^
Ferdinand Maximilian of Austria Maximilian, Archduke of Austria:
From My Life Reiseskizzen, aphorisms, poems
, Volume 6:
Reiseskizzen
Part 11 2 Edition. Duncker and Humblot, Leipzig, 1867
- ^
Antonio Schmidt-Brentano:
Die K.K bzw. K.u.K Generalitat 1816?1918
L?u tr?
2013-10-04 t?i
Wayback Machine
. Osterreichisches Staatsarchiv, Wien 2007, S. 130 (PDF).
- ^
Rottauscher, Maximilian.
With Tegetthoff at Lissa. The Memoirs of an Austrian Naval Officer 1861-66
. tr. Footnote 7.
ISBN
978-1-908916-36-5
.
- ^
Hughes, Victoria (ngay 9 thang 6 n?m 2016).
A Lurid Grandeur: Maximilian & Carlota of Mexico
. tr.
38
?39.
ISBN
9780692723043
.
- ^
Crozzoli, Gabriele (2004).
Miramare. Il Parco ed il Castello di Massimiliano
. tr. 12?14.
ISBN
88-7200-153-6
.
- ^
Smith, Gene (1973).
Maximilian and Carlotta
. tr.
81?83
.
ISBN
0-688-00173-4
.
- ^
a
b
Leigh, Phil (ngay 4 thang 10 n?m 2013).
“Maximilian in Mexico”
.
- ^
Smith, Gene (1973).
Maximilian and Carlotta
. tr.
147
?151.
ISBN
0-688-00173-4
.
- ^
Haslip, Joan,
Imperial Adventurer: Emperor Maximilian of Mexico
, London, 1971,
ISBN
0-297-00363-1
- ^
McAllen, M.M. (thang 4 n?m 2015).
Maximilian and Carlota: Europe's Last Empire in Mexico
. tr. 129.
ISBN
978-1-59534-263-8
.
- ^
Smith, Gene (1973).
Maximilian and Carlotta
. tr.
159
.
ISBN
0-688-00173-4
.
- ^
Chartrand, Rene (ngay 28 thang 7 n?m 1994).
The Mexican Adventure 1861?67
. tr.
18
?23.
ISBN
1-85532-430-X
.
- ^
McAllen, M. M. (thang 4 n?m 2015).
Maximilian and Carlota: Europe's Last Empire in Mexico
. tr. 165.
ISBN
978-1-59534-263-8
.
- ^
Hughes, Victoria (ngay 9 thang 6 n?m 2016).
A Lurid Grandeur. Maximilian & Carlota of Mexico
. tr.
133
.
ISBN
9780692723043
.
- ^
Shawcross, Edward,
The Last Emperor of Mexico
, pp. 164-165.
- ^
Decreto Imperial del 16 de Septiembre de 1865
(b?ng ti?ng Tay Ban Nha) – qua
Wikisource
.
- ^
a
b
Jose Manuel Villalpando, Alejandro Rosas (2011),
Presidentes de Mexico
, Grupo Planeta Spain, tr. are not numbered,
ISBN
9786070707582
- ^
Shawcross, Edward,
The Last Emperor of Mexico
, p. 216.
- ^
McAllen, M. M. (thang 4 n?m 2015).
Maximilian and Carlota: Europe's Last Empire in Mexico
. tr. 116.
ISBN
978-1-59534-263-8
.
- ^
“Maximilian; Star Crossed Emperor of Mexico”
.
Revisionist.net
. Truy c?p ngay 7 thang 6 n?m 2019
.
- ^
Reuter, Paul H. (1965). “United States-French Relations Regarding French Intervention in Mexico: From the Tripartite Treaty to Queretaro”.
Southern Quarterly
.
6
(4): 469?489.
- ^
Rolle, Andrew F. (1992).
The Lost Cause: The Confederate Exodus to Mexico
. University of Oklahoma Press.
ISBN
0-8061-1961-6
.
- ^
Donald W. Miles (2006),
Cinco de Mayo: What is Everybody Celebrating? : the Story Behind Mexico's Battle of Puebla
, iUniverse, tr. 196,
ISBN
9780595392414
- ^
Jasper Ridley (1993),
Maximilian and Juarez
, Constable, tr. 229,
ISBN
9780094720701
- ^
Shawcross, Edward,
The Last Emperor of Mexico
, p. 163.
- ^
"
Belgium Mourns for Dead Empress; Tragedy of Life of Charlotte, Wife of Maximilian, Is Recalled
",
New York Times
, ngay 19 thang 1 n?m 1927.
- ^
Hughes, Victoria (ngay 9 thang 6 n?m 2016).
A Lurid Grandeur: Maximilian & Carlota of Mexico
. tr.
307
.
ISBN
9780692723043
.
- ^
McAllen, M. M. (thang 4 n?m 2015).
Maximilian and Carlota: Europe's Last Empire in Mexico
. tr. 354?355.
ISBN
978-1-59534-263-8
.
- ^
McAllen, M. M. (thang 4 n?m 2015).
Maximilian and Carlota: Europe's Last Empire in Mexico
. tr. 380.
ISBN
978-1-59534-263-8
.
- ^
Maximilian and Carlota
by Gene Smith,
ISBN
0-245-52418-5
,
ISBN
978-0-245-52418-9
- ^
Giving executer(s) a portion of gold/silver is well-established among European aristocracy since medieval time and not an act of desperation. In other accounts, Maximilian calmly said, "aim well", to the firing squad and met his death with dignity.
- ^
McAllen, M. M. (thang 4 n?m 2015).
Maximilian and Carlota: Europe's Last Empire in Mexico
. tr. 387.
ISBN
978-1-59534-263-8
.
- ^
Isai Hidekel Tejada Vallejo (2010). “Preface: "El fusilamiento de Maximiliano de Habsburgo
"
”.
Manifiesto justificativo de los castigos nacionales en Queretaro
(PDF)
. B?i Benito Juarez. Chamber of Deputies,
LXI Legislature
.
- ^
“Homage to the Martyrs of the Second Mexican Empire”
.
B?n g?c
l?u tr? ngay 3 thang 5 n?m 2014.
- ^
Laughlin, Eleanor A. "Carte-de-visite Photograph of Maximilian von Habsburg's Execution Shirt". Object Narrative. In Conversations: An Online Journal of the Center for the Study of Material and Visual Cultures of Religion (2016). doi:10.22332/con.obj.2016.1
- ^
“En memoire de Maximilien I ? Marche funebre, S162d (Liszt) ? from CDA67414/7 ? Hyperion Records ? MP3 and Lossless downloads”
.
www.hyperion-records.co.uk
.
- ^
Sandra Weiss: Zweifel an Erschießung des Kaisers von Mexiko. In: Der Standard vom 24. March 2001.
- ^
Johann Lughofer: Des Kaisers neues Leben. Der Fall Maximilian von Mexiko. Vienna 2002.
- ^
Stefan Muller "Die Akte Maximilian" In. Die Zeit, ngay 2 thang 1 n?m 2014.
- ^
Szepter; Erinnerungsstuck an Kaiser Maximilian I. von Mexiko
- ^
“Otto's path from 'last crown prince' to European politician”
.
Die Welt der Habsburger
(b?ng ti?ng Anh)
. Truy c?p ngay 29 thang 7 n?m 2022
.
- ^
Hof- und Staats-Handbuch der Osterreichisch-Ungarischen Monarchie
(1866), Genealogy p. 2
- ^
Boettger, T. F.
“Chevaliers de la Toison d'Or ? Knights of the Golden Fleece”
.
La Confrerie Amicale
. Truy c?p ngay 25 thang 6 n?m 2019
.
- ^
"A Szent Istvan Rend tagjai"
L?u tr?
2010-12-22 t?i
Wayback Machine
- ^
Hof- und Staats-Handbuch des Großherzogtum Baden
(1858), "Großherzogliche Orden"
pp. 34
,
48
- ^
Bayern (1858).
Hof- und Staatshandbuch des Konigreichs Bayern: 1858
. Landesamt. tr.
9
.
- ^
H. Tarlier (1854).
Almanach royal officiel, publie, execution d'un arrete du roi
(b?ng ti?ng Phap).
1
. tr.
37
.
- ^
Jørgen Pedersen (2009).
Riddere af Elefantordenen, 1559?2009
(b?ng ti?ng đan M?ch). Syddansk Universitetsforlag. tr. 273.
ISBN
978-87-7674-434-2
.
- ^
Hof- und Staats-Handbuch des Konigreich Hannover
(1865), "Konigliche Orden und Ehrenzeichen" p. 38
- ^
Hof- und Staats-Handbuch des Großherzogtum Hessen
(1865), "Großherzogliche Orden und Ehrenzeichen" p. 10
- ^
Cibrario, Luigi (1869).
Notizia storica del nobilissimo ordine supremo della santissima Annunziata. Sunto degli statuti, catalogo dei cavalieri
(b?ng ti?ng Y). Eredi Botta. tr. 120
. Truy c?p ngay 4 thang 3 n?m 2019
.
- ^
Staatshandbuch fur den Freistaat Sachsen (1867)
(in German), "Konigliche Ritter-Orden", p. 4
- ^
Sveriges och Norges statskalender
(b?ng ti?ng Th?y đi?n), 1866, tr. 435
, truy c?p ngay 4 thang 4 n?m 2021
– qua runeberg.org